장음표시 사용
321쪽
NARRATIO SECUNDA. 299 hospitium aggressus sum, offendi tamc prius
exploratores, quos dictus Narvae in itinere collocaverat, illi quos praemiseram, alterum cepere, alter aufugit, ex quo percepi, quem ordinem obtinerent, te explorator, qui fuga captivitatem evitaverat, eo antequam ille perveniret, quantum fieri potuit festinavi: tamen tantum festinare non evalui,quin ille me per inediae horς spatium prς-
veniret. Et cum ego adveni, dictus Narvaeg&socij omnes arma induerant, equos' suos praeparaverant, multum praeparati ducenti
viri pro quolibet quadrangulo vigilabant.
Verum tam tacite eo deveni us quod cum nos adesse cognovere, ad arma conclamatum est clam ingressus fueram impluvium sui hospitij, in quo omnes hospitabantur,ri
congregati morabantur,d ceperant treS, aut quatuor turres in eo existentes, reliquas omnes munitas habitationes. In gradibus vero unius ex dictis turribus, quam dictus Narvae inhabitabat, decem &novem tormenta fusilis aeris collocata erant, noS autem tam veloces in eis ascensu fuimus, quod tormentis ign*m admovere non potuere, praeterquam uni, quod etiam Deo sic volente globum non emisit, nec damnum alicui intu Iit,vi sic turrim praedictam ascendimus, donec deventum est ad habitationem ipsius Narvaeet, qua quinquaginta comitatus commilitonibus optime tuebatur, dccum magno executore decertabant, α cijs suis. Quam vis multoties eos monuisset, ut sese captivos
Majestati Vestrae dederent, nunquam tamen
322쪽
annuere voluerunt, donec turri ignis apponeretur, Migne premente, sui deditionem fecere. Dum dictus magnus executor operam dabat ut dictum Narvae capere posset, ipse cum reliquis qui aptisme remanserant,turris ascensum tuebar adversus eos, qui ei suppetias ferebant, dotormenta illa omnia capienda curavi, me illis adeo munitum reddidi, capi vi Nah quod sine caede hominum, praeter quam duo-Vaea Cor rum, qui tormenti ictu perierant,unius horae intervallo omnes, quos capere volebam, in mei potestatem devenere, armis concessis
reliqui omnes mihi, justiciaeq; parere promiserunt, majestati Vestrae se deceptos hactenus assere tes,quia professi erant eosuq; se a Celsitudine Vestra mandatum obtinere, quod ego una cum provincia defecerim, essemque Celsitudinis Vestrae proditor, plurimaque alia eisdem exposuerant i cognitare veritate,& malo animo atque intentione, quibus dictus Didactis Velaetque QNar-vaeet moti fuerant, maxima affect i sunt vo luptate, quod Deus ita fieri permisisset. Et certiorem reddo Majestatem Vestram , si deus solita sua misericordia, pietate huic
negocio manum non apposuisset, di istus Narvac fuisset vi istoriam adeptus, magus damnsim cincommodum fuisset secutum, quamdiu fuerit secutumaciter Hispanos, data comparatione. mandato en1 b Didaci Vela Zquer, ut me Una cum sociis meis multis suspederet, morem gessisset, ne aliquis superesset, qui de gestis per eos notitiam aliquam exhibere posset. Quia, ut ab Indis postea perin
323쪽
eepi,si forte evenisset, quod dictus NaravaeΣ me caperet ut ipse eisdem aperuerat quia non posset res tanta fieri sine damno ejus, Scsuorum quin multi ex suis & meis commilitonibus perirent, constituerant ipsi intermiinterficere eos,quos in civitate dim1seram ut etiam conati sunt in deinde omnes in unum convenietes aggredi 's, qui hic superessent, adeo quod suae provinciae remanerent liberq, ωHispanoni memoria non superesset. Et Ma V dub1tare non debis,quod si ita fecisset
eam sententiam executi fuissent, quod 1-ginti annoru circulo provinciae, quae uibactae
pacatae erant, non vincerentur Pacarentur .Per tres dies post captivitatem dictima vae et cum in dicta civitate tanta multitudo ali non posset,&jam pene esset destructa quia dictus arvae &ejus soci eandem deprae
dati fuerant, incolae enim aberant, Homus erant solae) expedivi duos praefectos,&cuilibet ori: tradidi trecentos viros, unum destinavi ad coeptam coloniam, de qua lam Ma. V. mentionem feci, in portu perficien dam. Alterum ad fluvium illum,in quo naves
Francisci de Gami vidisse dicebant,quia eum locum mihi certum habebam,& ducentos ad
civitatem verae Crucis, quo naVe Omnes quas dictus Narvaeχ adduxerat, ancoras fir
masse audiveram cum reliquis militibus ire jussi, ut ibi cmsulerem rebus,'itae ad commodum V. M pertinere putarem, iuncium destinavi ad civ1tatem emixtitan, quo omnia, quae mihi evenerant, significabam Hispanis , quos ibi dimiseram, qui duodecim
324쪽
3o FERDINANDI CORTEs II duodecim dierum spacio reversus est,& mihi attulit iteras a praefecto ibidem & militibus
quibus me certiorem reddebant,Indos forti-titrum acriter oppugnasse, dc multis locis ignem mposuisse, cuniculos quosdam stib- terraneos effodisse, eosque fuisse in maximo v1tae discrimineri labore, & quod omnes illi fu1ssent interfecti, nisi Dominus Muteeaeumaeis imperasset ut a dicta oppugnatione desisterent. . Adhuc tamen eos obsideri quamvis non oppugnarentur,assirmabant,nullumque ex eis per binos passus extra forti litium Ind exire patiebantur,is dum pugnarent maximam commeatuum portionem quam dimiseram,ipsis ereptam fuisse, & combusserant eos quatuor Bergantinos, quos construendos curaveram in dicta civitate e- mixtitan, versabantur in maxima reru omnium egestate, rogantes ut illis opem ferre festinarem. Et visaeorum necessitate&considerato, quod ultra interfectos Hispanos omne aurum, argentum, emblemata, quae ex provincijs habita fuerant amitterentur, amitteretur melior & nobilior civitas, quae si in universo noviter adinvento orbe, qua amissa omnia quae hactenus in his provinciis acquisiveram ammitterentur, cum illa esset primaria,Cui omnes reliquae parebant, statim
nuncios subsequi jussi qui praefectos subsequerentur, qui profecti fuerant cum dictis militibus enumerans eisdem omnia, quae ad me scripserant milites Hispania ea civitate, quod illico ubicunque eos offenderent, Pedem referre admonerent breviori itinere quo
325쪽
quo fieri posset, ad civitatem Tascat tecal, ut cum militibus, qui mecum erant, torme II-tis omnibus quibus potui, cum septuaginta equitibus me illis conjungerem. Et postquam eoadvenere,milites omnes perlustravi erant autem septuaginta equites, pedites quinsenti eisdem comitant1bus majori celeritate, qua potui discessi Temixtitan ver sus in eo itinere nullus ex subditis Domini Muteeetuma mihi obviam veniebat, ut prius
facere consueverant,& provincia illae omnes erant tumultuantes, Momus pene inhabitatae. Hac re in suspicionem maximam adducebar Hispanos, quos in dicta civitate Τe- mixtita dimiseram, jam intereptos, quod omnis provinciarum multitudo in unum Convenerit, expectantes me aliquo in arduo loco, aut angustiis quibus mihi facilius ob esse pomt,4 hac suspicione paratiores meos continui quo fieri potuit, donec perveni ad civitatemuesnacan,quae ut superius aperui
est in ipso lacus littore & ab incolis quibus dam quaesivi quid esset actum de Hispanis,
quos in Temixtitan reliqueram, qui eos mihi vivere retulere,eisque injunxi,ut canoan adducerent, volebam enim ea Hispanumve mixtitan ire visum. Et dum eo proficisceretur unum ex incolis mecum morari oportebat, ex incolis dictae civitatis unus, qui mihi aliquantulum ex primatibus videbatur, reliqui vero quibuscum consuetudinem habebam, non apparebant. Hic igitur quemadmodum a me jussus fuerat, canoam adducendam curavit,in Hispano, quem mittebam
326쪽
go PERDINANDI CORTEs IIban adjunxit Indos'iuosdam,ipse vero me cum remansit. Et dum dictus Hispanus iturus ad civitatem emiXtitan canoam ascen deret, aliam canoam eo tendentem conspe-Xit, eamq; ut propius accederet, expectavit, in ea vehebatur ex Hispanis unus quos in dicta civitate dimiseram, ex quo cognovi Hispanos omnes vivere praeter quatuor aut sex, quos Indi interemerant, reliqui vero obsidebantur, nec eos exire Indi patiebantur e fortilitio, nil sibi impartiebantur nisi maxi-rna pecunia, quamvis audito meo adventu, mitius cum eis egissent, muleetuma nihil aliud desiderare nisi meum adventum, ut sibi copia daretur spaciandi per civitatem, ut antea facere solitus fuerat, se optime per pendere ea,quae in dicta civitate successerant, me jam praeIcivisse, propterea me iratum, dc animo aliquid damni inferendi eo proficisci. Ideo ipsum enixis me precibus rogare iram deponerem, quia ipse non minus ea molesto, d aegro animo tulerat quam ego met, nil ex suo consensit, aut voluntate factum, Malia multa mihi exponenda commisit, ito me ab ira quam concepisse cogitabat ex commissis, averteret, proficiscererque ad civitatem is,qui ante fueram, quia impraesentiarum non minus executioni mandarent mandata mea qnam prius, Millis obedirent. Respondi, me in illum nullam iram concepisse, cum optimum ejus animum cognosce-. 2 4 C esse credebam Et sequenti die in vigilia
Teii, i ita Sancti Ioannis Baptista discessi,& hospitatus Couetas. fui per leucas tres a civitate Temixtitan. Et alio
327쪽
'NARRATIO SEcvs DL os alio die postquam divinis solenni j interfui,
iter meum prosecutus sum,& fere ante mei i- diem civitatem ingressus sum, ii di hom1nes non multos in civitate, et portas aliquas in trivisis,quadrivid amotas,quod mihi mini me placuit, ratus tame sum e timore eorum, quae commiserant Mime, it cum ibi essem illis securitatem impartirer, ego autem recto
itinere progressus sum ad forti litium,in quo, Moschita illa naa3ori, quae forti litio haerebat, omnes qui mecum proficiscebantur, hospitati sunt. Illi qui in fortilitio oppugnabantur eo gaudio animorum exultatione nos Xcepere, tanquam eisdem vitam attulisse
semus, aut de ii ovo donavissemus, quam se jam amisisse putabant. inum diem magno
gaudio exultatione transegimiis nos quie-xem habere sperantes Altero vero die post missarum solennia misera nuneium ad civitatem vero Crucis nova bona unctans. Christianos adhuc vivere, inae civitatem ingressum,s tuto esse in ea, qui titulcius me dide horae intervallo vulneribit plurimis affectus redi)t clamans Indos omnes civitatis bello aptos, ut in nos irruerent adventare,aceos pontes civitatis amovisse, post eum tanta hominum multitudo undiq; Confluens,
nos aggressa est, ut nec vici nec subdialia payimet prς mustitudine appareret, iroficistebantur majoribus ululatibus, & terribilioribus vociferatiotii bus quae unquam excogitari possent. Et tot erant lapides,quos in forti litium fundis itis ecerat, ut coelum lapides pluere videretur, editatus erat sagittaru
328쪽
jaculorum numerus, quod illis omnes parietes&impluvia erant referta, pereatri fere non poterat. Ego vero domo egressus in eos irrui, nobiscum acriter pugnaverunt, ab uno latexe ex praefectis meis unu cum ducentis viris fori 1 titio exierat, priusquam Posset pedem referre quatuor ex suis trucidati sunt, de eundem praefectum, Malios plure vulnerarunt,no vero paucos ex eis interficiebamus, quia illi se ultra ponte recipiebant, ex subdialijs pavimentis lapidibus
nobis maxime oberant,ex quibus expugnavi, naus4 combussimus aliqua, tamen erant tam crebra adeo munita, tot vir1s,4 lapidibus,alis sq; arijs armorum generibus referta, ut potentes non essemus ad omnia oppugnanda, tuendum, quod illi obesse nobis non possent ad libitum Forti litium nostrum tam acriter oppugnarunt, ut varijs in locis ignem apposuerint,is in uno combusta est major pars, antequam opem ferre possemus, donec parietum incisione eum evitaverimus,
ex violenta parietum ejectione ignis extinctus est,ri nisi ibi maximum, praesidium col- Iocassem, uidelicet homines balistis,& pixi,
di bus utentes, aliaq; tormenta, eorum profecto repentino adventu nobis obsistere non valentibus forti litium ingressi fuissent. Eum diem certando usque in obscuram noctem consumpsimus, nec tamen ea secuta tuti fuimus ab eorum vociferationibus Sctumultu,donec dies supervenit. Ea nocte per eos destructa reficienda, Malia multa, quibus
fortilitium indigere videbatur, praeparandalcuravi,
329쪽
curavi,& stationes aptavi,& in eis milites qui
eas tuerentur,4 sequenti uice essent pugna turi collocavi, Milituna mineribus me di camenta sunt adhibita, qui erant ultra ostii aginta numero. Luce vero accedente hostes nos acrius, quam praecedenta die oppugnare
Coeperunt, tanta illorum advenerat multi
ludo, ut illi qui tormentis praeerant in illi arte dirigendis diligentia uti non indigerent, sed tantuna Viso indorum agmine tormentis
admovere. Et quanquam tormenta Illi multum damni inferrent , quatuordecina enim in hostes utebamur tormentis Oia enumeratis pixidibus malistis, ea tamen omnia tam levia damna tantae multituditi, inferebat, ut nil eis obesse videre naur Emisso enim tormento, decem aut duodecim interfectis,alij succedebant. Relicto in fortiliti condecenti praesidio, quod dimitti pote rat, illico exivi, sontes aliquos occupavi, domos quasdam igne consumpsi, plures
illorum interfecimus, qui eas tueri niteban tur Verum tanta illorum erat multitudo, quod quamvis maximam stragem illis intu-lissemus. eorum tamen viris parum minui vi- debat tur Nos enim continuo integro die certare cogebamur, illi vero per horas, quia
vicissitudines habebant, Temper abundabant. Eodem quoque die vulnera intulerunt quinquaginta aut sexaginta Hispanis, quamvis nullus obierit. In noctem usque pugnavimus, et lassi retrocessimus ad forti litium Considerato maximo damno ab hostibus nobis illato, quod hostes nos tuto
330쪽
loco consistentes vulnerabant, Minterficie bant, damnium quod illis inferebamus, non videbatur cum tanta eorum esset multitudo, eam nocte mi sequentem diem 1 imachinis tribus ligneis conficiendis, construendis consumpsimus, quarum quaelibet intra se milites viginti continere poterat, ut
eos lapidibus, quos a subdialibus pavimentis jaciebant, offendere non possent. Aliqui intus cxistentes pixidibus aut balistis, reliqui
Vero acutis ferreis malleis,ligonibus,& massis ferreis ad effodiendas domos, destruendo'; aggeres per eos in vicis positos utebantur. Cum machinis conficiendis operam sedulo impenderemus, hostes nihilominus nos oppugnare non desistebant, adeo ut dum nos forti l 1tio no exiremus, ili illud ingredi totis viribus nitebantur, quibus ne ingrederentur maximo cum labore vix restitimus. Dictus autem Muteeetuma, qui semper apud nos remanserat una cum filio et multis proceribus, qui a principio detenti fuerant, dixit, ut illum ad subdi alia pavimenta fortilitii
deduceremus : alloqui enim constituerat duces illius multitudinis sperabat ita effi- , cere, quod desisterent ab ea oppugnatione. Extrahendum eum commisi, qui cum pervenisset ad fornicem, ut ab eo illos alloqueretur, sui ejus caput lapide percussere, tam violento vulnere est affectus, quod trium dierum pacto ab humanis excossit. Μuteeruid Quem extrahendum e forti litio imposuineratus mo duobus Indis, quos captivos detinebam quiritur illum multitudini apportarunt quid tamen