장음표시 사용
351쪽
fauces, transitus per quos ire debebamus, donos aggrederentur ab uno latere,, illi e civitate verae Crucis ab alio in cuin est emus coniuncti, ibi essent naves essemus tutiores, melius nos defendere possemus, si nos aggredi vellent, donec ad insulas ad evocandum subsidium mitteremus. Ego autem videns quod si incolis,4 potissimum amicis timorem ostenderem, posset esse causa, quod citius nos desererent, contra nos insurgerent: memoria tenens,quod semper audentes fortuna juvat, ios esse Christicolas, de fretus Divina bonitate,& misericordia, quod
ex toto non periremus, is mitterentur tot,
tam nobiles provinciae, quas Majestati Vestrae tam pacifice γssideba,is in eo statu,
ut eas pacaremus, nec tale servitium desereretur,quod fiebat, bellu continuando, Culus
belli gratia sequi debebat omnium illarum
provinciarum pacatio,ut prius fuerat. Propterea montes versus mare nullo pacto transire constitui, omnibus laboribus, qui nobis evenire possent,postpositis dixique me a bello h oc non destiturum,quia in eo ultra ignominiam, dedecus personae meae 1 ocij x meis impingendum,erat res Majestati Vestri
admodum periculosa,& contra eandem conspirare videbamur tino decreveram, quibuscunque modis mihi possibilibus in hostes reverti eisque inquantum possem obesse. Et sic consumptis in hac rovincia viginti diebus, nondum pristinae poenitus a vulneribus restitutus sanitati, socijs debilibus, eam exivi provinciam ad aliam, quae epeaca
352쪽
33 FaRDINANDI CORTEs II appellatur, quae juncta erat foedereri factione cum incolis e Culva hostium nostrorum, in qua perceperan eos decem Hispanos interfecisse,qui veniebant a civitate verae Crucis ad magnam civitatem Te mixtitan peream enim rectum est ad illam iter, quae pro- 'vincia epeaca est contermina, confinia
habet cum illis e Tascalte cal, quae est ampli Dsima provincia. In ingressu ad dictam provinciam Tepe ac obvia nobis ad certandum plurimae gentes facta sunt, ingressumq; prohibuerunt, quantum illis fuit possibile, insistendo locis dissicilibus is unitis, te insistam recensendo sigillatim omnia quae nobis evenere in bello, maxima enim uterer prolixitate .volumen multum augerem. Facta monitione, ut veniret ad obediendum mandatis, quae nomine Majestatis Vestrae sibi injungebantur circa pacem, ea cum adimplere nollent, bella gessimus cum eisdem, S multoties pi lia nobiscum commisere, au-Σilio tamen divino, regali aJestatis Vestrae fato damna eisdem semper intulimus, muliosque neci dedimus, omni eo bello
Hispanum nullum vulnerarunt aut interfecere. Et quanquam ista provincia est lati sesima, viginti tamen dierum spacio multas civitates, colonias ei sum mihi subegeram pacifice, quiete, momini & primates earum venerunt oblatum se in vas illos Majest. Vestrae, ab illis omnibus multos e Culva expuli, qui venerant ad eam provinciam, ut incolarum eiusdem animos ad bellum geredum inflammarent, obstandumque quod vi
353쪽
NARRATIO SECvNDA. 33Inec sponte nostra conji ngerentur amicitia Adeo quod hactenus 1emper imp ditus fui in lip bello, quod adhuc non est confectum, quia adhuc quaedam villae &coloniae pacan dae supersunt, quas spero brevi divino aspirante favore, regali Male statis Vestrae dominio subjicere, In quadam istius provinciae portione, ubi interfecere illos decem Hispanos, quosdam ex incolis servituti asscripsi,ex quibus quinta portio Majestatis Vestrae ossi
cialibus consignata filii, quia incolae in ea semper fuerunt Martiales multum rebel les, armorum vi capti fuere,in ultra 1llud facinus commissum interficiendi Hispanos,&deficiendi a Maiestate Vestra omnes carnibus humanis vescuntur,4 quia hoc publice& notorie patet, aliquid in signum verita tis Majestati Vestrae non transmitto,&etiam movit me, ut illos servituti ascriberem, quo timorem alique a incolis e Culva injicerem, sunt enim ea in provincia nulli his non dissimiles, in forte severe in eos non animadverteretur, nunquam a malo discederet.
In hoc bello nobis opitulati sunt incolae eΤascalte cal, Churultecat,4 Guasu cingo qui nobiscum amicitiam confirmarunt, & credi mus quod semper inservient tanquam fideles Majestatis Vestraria falli. Cum degeremus in hac provincia epeaca hoc impliciti bello, mihi literae a civitate erae Crucis reddite sunt, quibus me certiorem reddebant duas Francisci de Garai ad portum Verae Crucis naves applicuisse profligatas, .ut apparet
jam dictus Fr cistus de Garai denuo miserat ad
354쪽
ad illud flumen, de quo jam superius mentionem feci Majestati Vestrae, incolae illius
provinciae cum eis certaverant,&exillis sedecim aut septemdecim interfecerant & plures vulneraverant, septem equos interfecerant: illi qui evaserant natando, naves ingressi fuerant, salutent fuga sibi comparaverant, iraefectuis Milli erant maxime oppressi, & vulneribus affecti, clocum tenens quem ibi prae oexam,eos benigne exceperat, medicamina eisdem adhiber curaverat, &ut melius convalescerent, miserat aliquam partem Hispanorum praedictorum ad quendam Dominum illius provinciae vicinum dictae civitati, nobis amicum, ubi optime eis providebat. Quiod nobis non minus molestum fuit audire, quam nostri perpessi labores. Et forte ea sibi non evenissent, si alias ad me profectus esset ut superius retuli Majestati Vestrae, uva cum cognoscere omnia quae sunt in istis provincijs, potuissent a
reddi certiores.& ea quae sibi evenere non
successissent. Illius enim fluvii Dominus Se provinciae qui vocabatur Panuco, sese Majestati Vestra subdiderat,is in signum obedientiae nuncios suos cum muneribus quibusdam transmiserat ad civitatemue mixtitan, ut dixi superius Cel. V. scripsi quod si ille praesectus dicti Francisci de Garai vellet abire illis modis omnibus faveret, opem ferret, ut illi cum suis navibus possent se expedire. Postquam quietam reddideram portio
355쪽
R subjacet regali servitio Celsitudinis Vestrae, ii ossiciales, ipse multoties consuluimus, quis nam ordo pro istius provinciae conservatione esset adhibendus. Cum prospicerem incolas dictae provinciae postquam illi sese Celsitudini Vestra subdiderant, ab eadem defecisse, dictos Hispanos nec dedisse, cetiam quia per eam provinciam estiteri, transitus omnium commerciorum a portubus maritimis ad reliquas provincias iri continenti illo sitas,in si dicta provincia sola remaneret, sicuti prius, incolae provinciar&Dominium e Cul va, quod est illis contorminum, denuo eos inducerent, persuaderent,ut iterum in nos insurgerent,ri a Maj state Vestra deficerent. Vnde impedimentum, damnum incredibile insurgeret pro tutela harum provinciarum, &servitio Celsitudinis Vestim , cessarent commercia, maxime, quia in toto eo littore non habentur nisi duo portus, mi multum asperii dissiciles qui sunt proximi illi provinciae,in
facile incolae ipsius ad eos descendere possunt, Propterea, &alias multas rationes ad rem facientes nobis visum est ad supra dicta evitanda, quod loco magis apto illius provinciae Tepeaca civitas aedificari deberet, ubi Concurrerent qualitates, necessaria pro illius habitatoribus,, ut executioni mandaremus civitatem finium securitatem appellarimus, & constitui judices , regentes, aliosque,ssiciales sicut heri solitum est, Sppro majori munimine incolarum hujus civi-Mtis in eum locum, ubi coepta est aedificari civitas,
356쪽
civitas, necessaria ad arcem construendam apportari chiravi, hac enim in provincia optima inveniunt tir,d in hoc maior quampo tero utar diligentia. Dum hanc relationem scriptis mandarem,
ad me nunci Domini cuiusdam civitatis profecti sunt, quae abesse dicitur per leucas
quindecim ab hac provincia quae vocatur Guacachula, est in fauce unius montis,qua transitur ad provinciam nominata Messico, & mihi eorum nomine exposuere, quod a paucis diebus venerant ad exhibendam obedientiam Sacrae Majestati Vestrae debitam,
se in subditos Vasallos subdiderarit,4 eos
non arguerem ratus elus consensu fore, quia me certiorem faciebant plures militum praefectos e Culvae inc1vitate hospitari,in inea, per leucam in circuitu erant in armis viginti&quinque, aut triginta millia hominum custodientes fauces, transitum, ne illac transire possemus, etiam, ut prohiberent incolas dictae civitatis, taliarum provinciarum eidem adhaerentium, ne Celsitudini Vestrae inservire tar, nec mecum amicitia Conjungerentur & aliqui jam advenissent
ad Regale Majestatis Vestrae servitium, nisi
illi obstitissent. Et me monebant, ut huic rei remedium afferrem , qui ultra impedi mentum praestitum, illis, qui bono erant animo, dictae civitatis incolae, circumvicini omnes maximam acturam patiebantur, Cum innumera esset multitudo bello apta, itu-ximum gravabantur, Mab eis male habebantur,4 eorum bona, dc uxores accipiebant,
357쪽
NARRATIO SECvNDA. alia,viderem quid eis faciundum committerem. Subjunxere, si eis favorem praest rem, ea ipsi exequerentur, 'postquam eis gratias egi de sua monitione, & oblatione, eis consignavi equites tredecim, pedites ducentos, triginta millia Indorum nobis amicorum, composuerunt se eos ducturos per locum, ubi ad hostium aures pervenire non posset. Vbi autem pervenerint prope
civitatem, Dominus cillius incolae vas illi foedere secum uncti essent circuna daturi oppugnaturi hospitia, ubi praefati praefecti hospitabatur, illos' aut capturi aut interfecturi, antequam sui ipsis ope ferre possent,ri Cum multitudo compareret,illi Hispani aniingressi civ1tatem, certaturi essent cum illis, eo pacto futurum, ut eos debellaremus. Illi igitur discedentes transiverunt per Civitatem Churultecat,i per aliquam partem provinciae Guasucingo,quae es: contermina provinciae hujus civitatis Guacachula, per quatuor
leucas ab illa, Lin quadam colonia dictae provinciae Guas cingo fertur relatum fuisse
Hispanis, quod incolae dictae pro' incite essent foedere juncti illis e Guacachula, cillis
Culva, Meo praetextu ducerent Hispanos ad eam civitatem, ut simul omnes Hispanos ag prederentur,in eos neci traderent. Et cum Iam timor insurgeret, quem illi e Culva in sua provincia,&civitate nobis incussere, ista relatio multum timoris attulit Hispanis,&investigarunt suamque habuerunt quaestio-aem,& postquam rescivere, captivarunt Omnes Dominos ex ua sucingo, qui secum
358쪽
proficiscebantur una cum nuncijs civitatis Guacachula, dc eis captis reversi sunt ad civitatem Churulaecat, quae aberat quatuor leu carum spacio ab eo loco, & inde ad me miserunt omnes captivos cum quibusdam equitibusvi peditibus una cum habita informatione. Et scribebant praefecti, quod nostri milites adeo erant effecti timidi, videbaturque eisdem bellum ilhid periculosum, postquam advenere quotidianis interpretibus adhibitis eos sum allocutus, habita diligentia exacta ad veritatem eruendam visum est Hispanos non bene percepisse, eosque illico solvi mandavi, illis blanditus sum affirmando me penitus credere eos fideles
in V. vasallos, ipse volebam proficisci ad debellandos illos e Culva, te pusillani
naitatem, aut sinorem prae me ferre viderer incolis provinciarum tam amicis quam hostibus, visum est, ut postquam bellum eis inferre coeperam, ab eo non desisterem, est timorem , quem Hispanis incussum cernebam, eximerem, constitui dimittere negocia
expeditiones, quibus operam dabam pro M. V. desilico celerius quam potui discessi. eo die perrexi ad civitatem Churultecat, quae abest per leucas octo ab ea civitate, ibiq; Hispanos conveni adhuc asserentes se proditionem pro comperto habere, eodem die hospitatus sum in colonia subjecta provinciae Guasacingo, ubi Domini illi fuerant cap tivati, & sequenti die composito ordine cum nuncis e uacachula, quomodo dictam
civitatem ingredi debebamus, discessi ab illa
359쪽
per horam ante lucem dc pene hora decima diei pervenimus prope eam, ad quam proficiscebamur, te leucam ob vi mihi facti sunt,ut me exciperent, nunci quidam Domini dictae civitatis,' nuntiarunt omnem Civitatem jam negotio esse accinctam, hostes ductum meum non percepiss quoniam exploratores quosdam, quos in itinere coli o-Caverant ex incolis civitatis, captivos fecerant, lari formiter alios, quos praefecti a Culva turres ascendere jusserant, & moenia ut inde per planiciem inspectaret,& ea propter qmnis hostium multitudo imparata, de ociosa existebat excubij collocatis confides, quod sine earum scitu appropinquare non possem. Idcirco etiam festinavi, ut eo pervenirem antequam quentare nos peresperent, iter ςnim in planicie faciebamus, a civitate nos facilime videre poterant, it apparui fuimus ab incolis civitatis visi, qui
cernentes prope civitatem nos esse,illico hospitia, in quibus era ut praefecti hostium e
Culva, circumdedere, coepere certare cum
reliquis, qui hospitabantur per civitatem, Sccum ad actum balistae ab ea abessem, mihi
obviam ducebant quadraginta captivos,semper tamen ciritatem ingredi festinavi. Inerant civitati maximae vociferatio es praeliantium cum hostibus per vicos omnes. Duce incola civitatis deveni ad hospitium, nouo morabantur praesecti, quod erat circumdatum a tribus millibus hominum certantium ingredi volentium, qui occupabant
omnia loca alta, di subdialia pavimenta.
360쪽
338 FgRDINANDI CORTEs II Praesecti vero a qui cum eis comperti
sunt,acritervi viriliter decertabant ut ingrc-di non possent, quamvis pauci essent numero, quia ultra id quod maxime strenue pugnabant eorum hospitium erat munitum, tamen quam primum illuc pervenimus,intravimus,& secuta nos est tanta incolarii dictet civMatis multitudo,ut nullo modo possemus opem ferre aliquibus e Culva, quo minus ab eis non interficerentur, ex eis enim aliquem vivum capere volebam, ut fierum certior de
statu magnae civitatis, qui illius Dominio potiretur post obitum Domini Muteeχuma, alia phira scire desiderabam non evalui aliquem habere praeter unum semimortuum, a quo factus fui certio ut infra exponam. In Civitate autem pilares ex eis qui in illa hospitabantur interempti sunt, superstites vero cum ingressus sum civitatem,audito meo adventu fugerunt orsum, ubi consederant praesidia illorum e Culva 'd eos insecuti mulios nec dedimus. Iam autem cito auditus est tumulius ab his qui in praesidio erat cum in alto Maedito loco consisterent qui civitati, planiciei imminebat circumcirca&fere tam celeriter venere ad civitatem, ut opem ferrent suis, sicut illi, qui intus erant. exiverunt proficiscebantur ad triginta millia hominum in eorum subsidium, quae
gens erat ornatior quam aliqua, quam hactenus viderimus. Portabant multa emblemataeX auro,arge nio,&plumis. Et cum civitas sit ampla igne injicere coepere per eum locum,