Novus orbis. id est, Navigationes primæ in Americam : quibus adjunximus Gasparis Varrerii discursum super Ophyra regione. Elenchum autorem versa pagina lector inveniet

341쪽

bus, faxis undique percussus,quia ab utroque latere erat lacus, dono exitientes in cano is tuto vulnerabant. Illi vero,qui terram

capiebant, quamprimum ferebar, nillos, se aquis committebat, dc eo modo parum dana ni patiebantur nisi aliqui, qui, cum plurima esset multitudo, unus in aluim Cespitabant, cadebant. interficiebantur. Et labore aerumnis eos Omnes conduxi usque dictana civitatem non vulnerarunt nisi unum equestrem, qui mecum proficiscebatur a tergo, non minori vehementia Pugnabatur a fronte, de lateribus, sed major vis erat in ex tremo agmine, quia multitudo, quae erat in civitate semper recentior succedebat,4 cum venissem ad dictam civitatem Catacuba,cum dies appareret, inveni milites nostros in una

ex plateis illius in globum redactos,qui dicebant se ignorare quorsum tenderent, quibus

injunxi, ut festinarent exire civitatem, antequam hostes augerentur, c subdialia pavimenta occuparent, quia ex illis plurimum nobis obesse possent. Illi, qui erant in fronte collocati, dixerunt quorsum irent nescire: hos a tergo collocavi,&ipse a fronte constitidonec exiremus civitatem,eoque ibi quibus dam cultis campis expectavi, & cum per- Venere qui a tergo remanserant, scivi ipsos

maximum damnum accepisse, interfecerant

que aliquos ex Hispanis, Indis, ultumq; auri in itinere remanserat, quod hostes colli gebant. Et ibi certavi cum Indis, donec mei praeirent quos sustinui, donec nostri colle na cuparent, in quo erat turris, hospitium satis

342쪽

satis munitum, qiuod occuparunt sine nostro damno,quia inde non discessi,nec hostes progredi passus sum, donec illi collem ascendi D1ent. V Di Deus est testis, quem laborem sustinuerimus, quia iam ex equis, qui numero viginti quatuor supererant, nullus poterat Currere,nec eques,qui brachia posset extollere, nec aliquis ex peditibus non infirmus,qui

posset se ulterius movere. Ingress 1llud hospitium, nos in eo munivimus, ibique Obsidebamur usque in noctem, adeo quod

nec per horam quiescere poteramus. Et ex hac perturbatione inventum est perscrutatione facta qui obierant, ex Hispanis periisse homines centum δ quinquaginta, ce quas equosque quadraginta sex, plus quam duo

naill 1a Iridorum in muliorum Indaruna, quae Hispanis inserviebant, inter quos interfecere filium & filias Domini Muteeruma, &reliquos, quos nobiscum captivos ducebamus: Media nocte cogitantes nos a nemine audiria dicto hospitio discessimus tacite in eo ignes pili res relinquentes, nullus inter nos fuerat, qui sciret ubi essemus, aut quorsum tendere deberemus, nisi unus ex regione Tascat tecal, qui asser ob it se nos ducturum in sua ni regionem, ni iter nobis impediretur. Apud iam dictum hospitium multi couocati erant vigiles, qui ubi rios audierunt, clamavere ad coluntas circum vicinas, ab illis vocatan igna Indorum multitudo, nos usque ad

diem insecuta est, et equites quinque qui

praecursorum tofo anteibant, irruerunt iii

quoddam . gmen Indorum, quod erat in

itiner

343쪽

NARRATIO SE cvRBA 3rritinere sibi obvium factum, aliquos ex eis

interfecere qui no servatis ordinibus disper gebantur, arbitrabantui enim plures equites d pedites subsequi. Quia autem undique augebantur hostes, ex omnibus militibus qui inter nocerant,naagis sanos clegi, in agmina constitui, collocavique eo a fronte, arergo, di utroque latere, vulneratos vero in medio stare sussi, equites partitus sum, dceo ordine toto eo die progressi fuimus undique certando,adeo quod ea nocte, de toto die non emensi fuimus plus spaci trium leucarum, deo sic concedente vidimus nocte jam accedente turrim quandam optimum hospitium, ubi nos a iunivimus, ea no stea oppugnatione destitere, nisi quod e rhin aurora habuerimus aliquem tumultum Quamvis nesciremus quid plus Mobis esset metuendum quam timebamus e multitudine,quae nos insequebatur Sequeti die prima ora diei ordine an Dicto discessi deducens milites a tergo, in fronte collocatos paratos. Ab utroque tamen latere hostes nos insequebantur vociferantes, .clamantes per universam illam provinciam quae est maxime habitata. Equestres, quamvis essemus pauci numero,in eos irruebamus, parumtamen damni illis inferebamus , quia cum collis ille esset asper sese in collem recipiebant, taesivimus eo die ad latus quorundam lacuum, donec perveniremus ad quandam coloniam, ubi aliquam controversiam habere putabamus cum incolis illius. At

quampximum ad eam pervenimus, illi

relictis

344쪽

32L .FERDINANDI CORTEs Irrelictis domibus ad alias colonias profecti

sunt c1rcum vicinas, &ib1 eo die,insequenti moram traximus,quia tam sani,quam infirmierant lassati, labore, fame, &siti maxime confecti, equi non poterant se sustinere, de ibi invenimus aliquod Mai 1,ex quo come' dimus, portavimus nobiscum in itinere elixum torrefactum:& postero die discessi semper hostibus nos insequentibus, qui nos a tergo fronte continuo invadebant voci ferantes, & secuti fuimus illud iter, per quod incola e Tascaltecat nos deducebat, in quo fuimus varios labores, aerumnas passi, quia

multoties cogebamur exire, dev1arearecto itinere. Et cum jam advesperasceret, devenimus ad planiciem quandam, in qua aliquae parvae erant habitationes&ea nocte ibi fuimus hospitati summa egestate sqnuria cibariorum, commeatuum, alio die summo mane coepimus nos ad iter dirigere, de adhuc iter ingressi non fueramus, cum hostes a tergo nos insequi coepere, levia prae lia cum his committendo devenimus ad magnam coloniam, ad dextrum latus illius insidebant aliqui Indi parvo collis vertice,

nos arbitrantes eos capere posse, erant enim proximi itineri, etiam ut exploratum haberemus, an essent plures, quam apparebant,

illuc qilinque equitibus, 3 peditibus duodecim comitatus profectus sum ambiendo collem jam dictum: post quem erat maxima hominum multitudo, in insidiis collocata, quibuscum tantum certavimus , quod cum locus, in quo constiterat, esset aliquantulum asper ε

345쪽

asper,& saxosus,& gens illa innumera, nos Pauci, necesse fuit nos retrocedere ad colo niam, ubi nostr existebant, de inde discessima te vulneratus geminis lapidum ictibus, de post ligata vulnera Hispanos E colonia mi grare jussi, quia hospitium nobis non vide batur esse tutum,& sic procedendo insequentibus Indis processimus ad aliam colomam, quae ab ante dicta per duas laucas distat: dcibi in itinere nos aggressi sunt ali Indi sine

numero, qui iobiscum adEo certarunt, ut quatuor aut qui iique Hispanos,' totidem equos Vulnerarent, equum unum interficerent,&quamvis ejus defectus maximo nobis esset incommodo, .ejus mortem aegre tulissemus, quia post Deum nullam tutelam habebamus, nisi equos, nos tamen maximo refecit,ejus carnes, corium comedimus, ut ex eo nil superesset,lata enim opprimebanu tufame, quia post nostrum a magna civitate discessum, nil praeter elixum,in torrefactum Maiet comederamus non semper utebamur ad saturitatem ,herbasque,quas colligebamus ex campis. Porro considerato, quod in dies

hostium copiae augebantur nosque indies minuebamur, ea nocte curavi vulneratos, &infirmos quos ducebamus, equis insidere ius si aliis vero adunco scipione brachijs1ubmittgdos, alia auxilij genera ad iter faciundum fabricada curavi, quo Hispani nulla ad versa valetudine, aut vulneribus affecti, esset liberi ad pugna. quido arbitror a Deo mihi infusam hanc providentia,ut sequeti die evenit,quia cum eo mane a dicto hospitio disces- , sissem,

346쪽

sissem, nos magna innumera Indoru multitudo aggressa est de tanta a tergo, a Dote, re ab utroq; latere,quod nil ex campis,qui mihi

in conspectu erant,vacuum viderem,qui nobiscum tam acriter undiq; certamen inivere, ut nos ad invicem noscere non possemus,tam

juncti, mixti proficiscebamur, profecto in edidimus illum supremum esse diem vitae, omnium cosiderata hostium multitudine,&Ievitate, quam ad eis obsistedum in nobis in-

Venere, cum omnes pene vulnerati essemus,

atq; exanimati,tam omnipotes magna suam misericordiam nobiscum demostrare dignatus est, quia nostra lassitudine illorum fer Ciam confregimus, superbia, & ex illis plurimi periere primates, quia tanta eorum erat copia, ut certando, laudiendo impediretur:& hoc labore profecti fuimus magna portione diei, donec omnipotens concesserit eum, qui inter hostes primus esse debebat, interfici,eo enim adempto omnis cessavit oppugnatio,&eo modo aliquantulum fuimus quietiores, quavis semper mordendo nos insecuti fuerint,tisq; ad quandam parva domum, quae erat in planicie,ubi ea nocte hospitat1 fuimus sub dio, unde prospectabamus quo a montes ex provincia illorum e Tascat tecal, qua ex re non parum Voluptatis accepimus, quia Cognoscebamus provinciam. sciebamus quorsum tendere deberemus, quamvis pro comperto non haberemus Incolas illius provinciae fidos nobis amicos, credebamus enim quod cum nos adeo debiles cernerct, illi esse cieberent,qui vitae nostrae finem imponerent,

347쪽

NARRATIO SE OvNDA. 32sut pristina potirentur libertate, quae suspicio

tantum nobis amict1onis attulit, quatum sumstinebamus, quando cu hostibus certavimus. Die sequenti, cum illucesceret, coepimus in gredi per iter planum,quo recto tramite proficiscebamur ad provinciam Tascaltecat, per quod pauci ex hostibus nos subsecuti sunt, quamvis ibi vicinae esset plurimae domaximae coloniae, tamen ex eis parvis colliculis quidatam a tergo qua longe vociferabat. Et sic exi vimnseo die, qtu fuit dominica v i. iiiij.

Anno M. D.xx. ex omni provincia Culva,&pervenimus ad loca dictae provinciae Tascal tecat ad coloniam uali pan qua ascendit ad quatuor millia domorti in qua ab Incolis fuimus optime recepti, te fecimus nos aliqua-tulum a fame Massitudine qua patiebamur, quanqua multa ex sculentis qui nobis por-riSebant,ea duce pecunia concedebat aliqui etiam volebat nisi aurum, Millud dare cogebamur necessitate impulsi, qua premebamur. Hic fuimus tribus diebus, quo me visum Venere Magistacin Secutcgal,& omnes Domini illarum provinciarum 3 me solari conati

sunt circa ea quae nobis evenerant, asserenteSeos saepius significasse mihi cos e Culva proditores esse, mihique ab illis cavere deberem: tamen minquam fidem adhibere volueram. Sed postquam vita evaseram, deberem laetari quia mihi opem ferre vellent, tum eis vita superesset, ut reficerent me a damno, quod illi e Culva mihi intulerant, quia ultra vin-

euhim, quod erant Celsitudinis V subditi, indolebant & tristabantur morte plurimori

X 3 fratrums

348쪽

ga FERDINANDI CORTE III fratrum, Iberorum suorum, qui ab eis in mea societate fuerant interempti, varijsque aliis iniuriis transactis temporibus abcilliseisinatis, ciere animo c0nciperem eos futuros fidos mihi, & vere amicos. Et quia egovi reliqui omnes soci mei eramus vulnerati, proiicisceremur ad civitatem, qu' aberat ab ea colonia per leucas quatuor, ibiμque quiesceremus, curarentque nobis medicamina adhiberi, ut reficeremur a nostris

laboribus classitudine. Ei; gratias egi,

rogationi eorum acquievi , eis impertitus fui emblemata aliqua ex iliis quae attuleramus,qua vis pauca quibus maximel tati sunt,& profectus sum cum eis ad civitatem,Sciortiti fuimus bonum hospitium, magistacin

afferri curavit lectisternium ex lignis compactum cum aliquibus ornamentis, quibus illi utuntur, in quod omivi, quia nussum nobiscum attuleramus, comnia quae habebat& potuit ad nostri restistionem impertitus est In hac civitate quidam familiares mei, S ali ex societate mea cum transibam iter faciens ad civitatem Te mixtitan,quaedam dimisere,quae fuerunt argentum, vestes,4 alia ornamenta do Uesticari comestibilia aliqua,

quae mecum adducere faciebam,quo expedi tiores essemus in itinere, si aliqua nobis evenirent, ut nullo premerentur pondere, nisi vestium suamina armorum 8 eo loci percepi alium similiarem meum a civitate verae Crucis pro sed um commeatum, Malia phira ad me perfirentem,&cum eo fuissse quinque

equites, 4edites quadraginta quinque

adversa

349쪽

NARRATI SECvNDA. 327 adversa valetudine oppressos, qui similiter

adduxerarit quaedam, quae ibi remanserant, jam convaluerant, omne argentum,& alia tam mea, quam sociorum meorum, septies mille pondera auri fusi. Continet autem auri pondus valorem circiter duorum flore-norum, quae ibi reliqueram duabus capsulis, alia emblemata, ilara alia quatuordecimillia Castellanorum aurea fruita, quae habuerat inprov1ncia Teuchiti beque ille prae fectus, quem mittebam ad coloniam erigendam in uacucalco, in ea ibi de dimiserat, Malia multa ad valorem ultra triginta millia pondera auri. Sed dicti Indi ex ulva illum, cum dictis Hispanis interfecerant in itinere, eis abstulerant omnia, quae adducebant, aliquas scripturas, quas congesseram cum istarum provinciarum Incolis. Et similiter percepi illos interfecisse Hispanos plures in itinere, qui iter faciebant ad civitatem Te- mixtitan arbitrantes me ibi pacifice degere, dc itinera esse tuta ut prius habere solebam. Qua re vera affero MaJestati Vestrae tantum omnes tristabamur, dolebamus, ut plus dolere, & tristari non possemus, quia praeter Hispanorum amissionem,l ea,quae fuere deperdita, quae multa fuere,in memoriam suggerebat mortem Hispanorum, quos interfecerant in magna civitate, & pontibus,ri quae postea in itinere successerant,& maxime quia suspieionem mihi iniecerant, quod eos quoque aggressi fuissent,qui remanserant in civitate Verq Crucis, Missi,qui amici nostri erant

audita nostri profligatione defecissent Mox

X igitur

350쪽

3a FERDINANDI CORTEs II igitii expedivi quosdam nuncios cum quibusdam Indis, qui eos conducerent, quibus inJunxi ut per communia itinera non proh-Ciicerentur usque ad dictam civitatem, c brevi niihi indicarent, quae ibi agebantur. Et altissimo placuit,quod Hispani 1ncolumes inventi sunt,& omnes incolas,quos amicitias unctos habebamus pacificos & quietos esse, quod nuncium attulit maximum levamen nostrae amissioni Sc tristitiae. Ipsi quoque nostrum successum .profligationem moleste tulere. Fui in ista prov1ncia Tascalte-ca viginti diebus meis vulneribus medicamina adhiberi curando, siquidem propter itineris diuturnitatem, non adhibita medicamina noleverant,in praesertim vulnera capiti illata, similiter vulneri is sociorum meorum, quorum aliqui mortui sunt,l artim vulneribus, partim nim ij perpessis

aboribus is aliqui remansere manci , claudi ob illata magna vulnera, ad me delam comperiebantur palica medicamina, dc apparatus, ipse autem remansi mancus duobus digitis in sinistra manu. Cum socij mei videret multos iam periisse, eos qui supererant debiles, vulneribusque confossos,timidiores effecti periculis, )aboribus, in quibus constituti fuerant, ventura timentes multoties a me petiere, ut ad civitatem vera Crucis proficiscerer, cibi nos irrunitos redderemus, antequam incolae provinciarum amici nostri cernentes profli- sationem nostram, & exiguas vires, foedusi rem cum hostibus nostris, occuparent

faucess