장음표시 사용
331쪽
NARRATIO SECUNDA . os fuerit actum,ignoro. Propterea tamen oppugnatio non cessavit, indies augebatur,iacrIor, majorque reddebatur. Eo ipso die me ad eundem fornicem, ubi Dominum Mutee-Σuma vulnerarant, Vocaverunt asserentes eo
accederem, quia quidam ex illorum ducibus mecum colloqui dessiderabant. Et ita feci, multaque fuimus colloquuti,in interrogavi, cur me oppugnarent, cum nullam causam habereret, prospicerentq; bona, quae a me habuerant de quam me secum bene gessissem. Respondebant, si provincia vellem excedere, illico cessatura esset oppugnatio. Alioqui ratum haberem, aut eos omnes perituros aut nos penitus eradicaturos. Qui,ut postea appa ruit,ea proferebant, ut forti litio excederem,& me in egressu civitatis intra pontes pro libito interciperent. Respondi eos Cogitare non oportere, quod ideo pacem ab eis iiii petrarem, quia in aliquo timere, sed ea tantum causse,quia dolebam,& moleste serebam a me illis illatum damnum,in quod tam celebrem civitatem destruere cogerer, qualis erat illa. Idem praestabant responsum, quod nusquam ab oppugnatione praedicta desistere vellent, nisi civitatem exivissem Perfectis machinis subito exivi ut subdialia quaedam pavimen ta Xpugnarem, pontes, praeeuntibus Indis, post eos quatuor tormentis, muratisque aliis balistis, armis utentibus 8c plus tribus millibus Indorum , qui mecum advenerant ex provinciis ascat teca , Hispanis inserviebant. Et postquam psitvenimus ad pontem , machinas
332쪽
parietibus applicuimus quorundam pavimentorum, d scalas, quas ad ascensum attuleramus. Sed tanta multitudo hominum dictum pontem tutabatur, c pavimenta, dctam crebri ponderosi erant lapides, qui ab eis vi aciebantur, ouod machinas nostras dissiparunt, mi spatium unum interfecerunt, plures via haerarimi. Et quamvis
acriter pugnatum fuerit, tamen egressum ali quem habere non potuimus certavimus enim a summo mane ad meridie, et maxima
repleti maesticia ad forti litium devenimus. Quapropter tantum hostes animis crevere ut ad portas fortiliti irruerent, me schi- tam hiam magnam occupavere, amphore, editiorem illius turrim forte quingenti Vir e primatibus conscenderunt, sibi
commeatum amplum constituerunt, ut panis, aquae, aliorum esculentorum, maximam lapidum copiam : quorum malo pars habebat latas hastas cuspidibus exsilice nostris amplioribus, de no minus acutis,&ab ea turri multum officiebant nostris in fortilitio versantibus,quod eidem adhaerebat. Ea turris bis aut ter ab Hispanis frustra oppugnata est, 3 ut eam ascenderent audacter irruerunt Verum cum esset excelsa, ascensu ardua quae habebat ultra centum gradus &superius existentes essent lapidibus muniti, multisque abs armorum generibus, lanimis quia eis e subdialia pavimenta occupare non potueramus, nunquam Hispano
rum aliquis ascendere coepit, qui rotatim non descenderet,in multis vulnera inferebant.
333쪽
NARRATIO EcvNDA arrbant. Tum illi qui haec ab his geri videbant'
tantum animi accipiebant, ut in fortitit iun3;rruerent sine timore. Prospiciens, si illi possiderent eam turrim ustra nobis allata ab eis indies damna animis augerentur, ut nobiSobessent,forti litio exivi. Quanquin sinistra
manu parum utilis ob illatum mihi ab eis primo die vulnus, brachio parma ligata cum quibusdam Hispanis, qui me subsecuti sunt, turri applicui, radicem illius diligenter
circundandam curavis illi, qui eam circundabant, non quiescebant. Imo undique certamen cum hostibus committebant, itfaverent existentibus in turri multi accurrerunt. Nos Hispani gradus cepimus ascendere, 'uamvis ipsi ascensum maxime tuerentur, tantum tres aut quatuor Hispanos egradibus ejecerunt Saluatoris nostri auxilio, o beatissima matris suae Mariae cui dicta turris dicata fuerat, Min ea illius imago apposita, ascendimus, cin superiori parte utristam acriter certavimus, quod eos coegimus Oturri prosilire in quoddam deambulatorium, quod circundabat dictam turrim in latitudinem unius hominis status. Et erant circa eam turrim tria, eidem similia distantia inter se per hominum status fere tres, aliqui vero eorum cecidere a summitate turris ad radicem ipsius,qui ultra ea Muae casu patiebantur, ibi ab Hispanis necabantur. Illi vero qui in praelibatis deambulatorijs constiterant, tam acriter nobiscum decertarunt, Ut tres On- sumpserimus horas, antequam illos omnes
neci daremus,ex quibus nullus superfuit,sed omnes
334쪽
3ra 'ERDINANDI CORTE fra omnes trucidati fuere. Et fidem verbis mei adhibeat Sacra Maiestas Vestra, tam ardua
refruit hanc turrim expugnare, quod sit Deus Clidem VH es,&animum non abstillisset, vi ginti ex illis facissime milie Hispanis ascenissum prohibere potuissent, vii acriter ad neiscemulque decertaverint. Turri lit,in reliquus omnibus, quae in dicta e schita continebantur, ignem inliciendum curavi, ex quibus Jam imagines omnes, quas apposue
ramus, ademerant. Aliquid animi amisere expugnata hac turri, adeo quod pluribus in locis se maxime remisere, Meo instant reis visad illud subdiale pavi motum,is accersivi eo duces, qui prius fuerant me allocuti, qui Videbantur aliquantulim animo remissiori D ea,quae videratri,qui eodem instanti applicuere. Et eos mihi am obsistere non posserie monstravi,& quod nos singulo quoque die eisdem liminum damni inferremus, c ex eis plurimi caderent, eorum celebrem
civitate in combureremus, destrueremus aue,
R kr simu , donec aliquid ex ea collis aliquid superesset. Responderunt,
te optime cernere a nobis damnum ingens Pati, cinultos ex eis perire, tamen eos de- Crevisse nos omnino interficere. Et dicebant ut prospicerem vicos, plateas, subdialia illa pavinaen a viris maxime referta, quia computasse assereb mi, si ex eis viginti mil- Ira caderent, Z ex nostris unus, quod cito nos in nihilum de lutariaent, asserentes nos esse paucos numero, illos vero sine numero.
bis significabant vias omnes stratas esse demolitas,
335쪽
demolitas, quemadmodum re ipsa evenerat, quia omnes praeter unam erant demolit, de ulla ex parte nobis patebat iter, nisi aqua optime scire possent nos commeatu non abundare, eaqua, ios dui obssistere non posse, quoniam fame periremus, dato quod ipsi nos non inter facerent. Et vere vera pro ferebant quia si aliam oppugnationem non habuissemus praeter famem , annonae commmeatuumque Caritatem, fatis erant, ut mori cogeremur Diu altercati fainius, qu1libet causam si iam tuebatur. Nocte vero se cuia egressus sum quibusdam 1 spatiis comitantibus, eos incautos offendons vi vi- cum Occupavimus, in eo igne consumpsimus ultra trecentas domos dum ad eum multitudo conflueret, per alium reversus sum, eo pacto combummus plures domos
illius vici, dc praesertim quaedam subd alia
pavimenta proxima forti litio nostro, ex quibus maxime nos offendebant. Et ex gestis illius noctis aliquid timoris illis incussinriis, nocte eadem illas ligneas machina re etendas curavi, quas alio die nobis dissip:1verant, ut victoriae incumbere inti Si quam omnipotens condonabat. Exivi ad eundem vicum, in quo hesterno die nobis machinas destruxerant, ubi non minus acriter, viriliter obstiterunt, c tamen cum ageretur de vita 8 honore, quia ea erat unica integra strata via cx illis quae ducebant in continente, quamvis prius qua ad eam devenire potuissemus, intercederent duo maximi&profundi pontes,in vicus omnis multis
336쪽
excelsis parirtibus, domibus4 turribus munituS, tantum vigoris animi nobis refulsit sicque certavimus, ut de auxilium & opem ferente quatuor ea die ex pontibus occupaverimus, ea omnia subdialia pavimenta, domus, turres, usque ad ultimam eorum combusta sunt, quanquam fecerant nocte antecedenti plures aggeres lateribus crudis&creta fabricatos in dictis pontibus ob ea quae success rant nocte antecedenti, adeo, ut tormenta, talistae sibi obesse non possent, qaΟ qtiatuor pontes terra opplevimus,
crudis illis lateribus & plurimis lapidibus det ignis combustarum domuum tamen non potuit fieri tantum sine periculo, ut musti Hispani non vulnerarentur Magnam adhibui diligentiam ea nocte in custodiendis illis ponti bdis, ne denuo nobis eo occuparent. Alio die si immo mane exivi Sc Deus omnipotens eundem bonum successum concessit, quoniam quamvis multitudo esset innumera, quae alios pontes tueretur, fossaequeisnaaximi aggeres,quos illi nocte ea erexerant, intercede ent, nos eosdem cepimus Mimplevi naris, is questrium aliqui eos insecuti sunt istoriae inhaerentes in continentem usque Dum ego aptandos eos pontes,
replendo curarem, venerunt me Vocatum
summa celeritate asserentes indos, qui oppugnaverant fortilitium,concordiam cupere,&pacem, Deos expectare quosdam eorum Dominos, duces. Ibi relictis omnibus commilitonibus,, quibusdam tormentis
omni equitatu profectus sum visum, quid
337쪽
nam illi proceres cliperent : qui asseruere, si eis fidem praeliarem eos de perpetratis imp ne dimittere, ipsi me ulterius non oppu narent, denuoque pontes, demolitas stratas vias reficiendas curarent, Majestati Vestret,
ut antea fecerant, inservivent, ut eo adducendum curarem quendam ex religiosis suis apud me captivum, quem illi veluti generalom suae religionis venerantur. Hi advenit,&1llos allocutus inter illosin me pactum sancivit, et illico visum est ut ipse asserebat nunciasse Ducibus multitudinis in stationibus collocatis, ut a dicti forti lith oppugnatione abstinerent,&ab omni alia offensione,&eo pacto discessamus. Ingressus forti litium prandere coeperam, maxima festinatione mihi allatum est, Indos denuo pontes occupasse, quos eo die ab eorum manibus acquisiveramus, quosda Hispanos occidisse, quo nuncio quantum mihi moeroris accesserit, Deus testis est, ratus enim fueram occupatis pontibus, cum mihi egressus ad continentem pateret, maXimum negocium ponsuperesse, majori, qua fieri potuit celeritate eo equitavi, atque quo potui celerius cum aliquibus equitibus, qui me subsecuti fuerat, totum illud iter emensus sum, & nullo in loco moram trahens denuo in medios Indos irrui, omnes pontes jam dictos occupavi, eos usque in continentem insecutus fui. Et cum me pedites essent ex labore lassati vulneribus affecti & timore perculsi, psae
1ens periculum conspicerent, nullirs eorum
me subsecutus est. Vnde factum est, cum vellem
338쪽
316 FERDINANDI CORTEs IIvellem postea pedem referre, pontes jam ab
Indis occupatos offendi,exemerantque multum illius materiet,qua praedicto pontes oppleveram, et ubique in civitate multitudine omnia referta videbantur, tam terra quam lacu in cano is quae multitudo tam crebro in nos undiq; telari lapides immittebat,quod si omnipotens nos miraculose non servasset ab eo periculo evadere non erat possibile. Etiam publice fama vagabatur inter Hispanos qui in civitate remanserant,me jam vita functum .Et perveni ad ultimum pontem civitati proximum, comperi equites omnes, qui mecum profecti fuerant in eum dilapsos&equum unum cui nullus insidebat, quo transire non evalui. Itaque coactus fui ipse unus impetum in hostes facere, Meo modo tantum spacis relictum est equitibus, ut pontem superarent. Inveni pontem vacuum aransiiij, magno tamen periculo, quia locus ab utraq; pontis parte ferme ad hominis statumo quo transiliundus erat, dum e ponte exi rem, me, equum lapidibus .fustibus percussere trinen quia armis optimis fulcie-hamur, ultra dolorem in ipso ictu passum,nil mali ulterius intulere. Quare victores remansere quatuor occupatis pontibus, teliquis quatuor pontibus bona relicta custodia, ad forti litium profectus stina,&ligneum
pontem construendum cura Vi, quem quadraginta homines portare commode poterant. Considerato magno periculo, in quo constituti eramus, maximo arpno no
bis quotidie ab Indis illato, timens ne
339쪽
eam quoque stratam viam, quae sola supererat demolirentur, quemadmodum alias demoliti fuerant, qua demolita fame mori cogeremur, Metiam quia multoties a commilitonibus meis monitus fuera, ut a civita te discederemus, quia eorum major pars erat vulnerata, adeo male, quod ulterius cum hostibus congredi non possent, ea nocte memorem gesturum eis constitui, accepto Majestatis Vestrae auro, emblematibus, velIstue quae extrahi poterant, in aula illa quibusdam , ιγitate eis
sarcinulis ossicialibus Maiestatis Vestrae con Coilesiuia signavi, quos ego regali Majestatis vestrae nomine constitueram, judicibusque cie- gentibus, aliis, qui aderant , rogavique
starent ad illa extrahenda, ad id exhibui
eisdem unam meam quam, cui imposuere eam portionem, quam ferre poterat, Mispanos quosdam tam meos, quam alienos familiares, ut dictam quam comitarentur
constitui reliquum vero dicti auri ossiciales , judices , regentes ego dedimus partiti fuimus inter Hispanos, ut illud extraherent,&relicto fortilitio ma
inis divitijstam vestra Celsitndinis, quam
Iispanorum, meis exivimus secretiora modo, quo potuimus, abduximusque nobiscum unum e filijs, filias dicti Mutee-etuma, macamaci Dominum in cu-luacan, ipsius fratrem,quem Dominum ipsius loco constitueram,& aliarum provincia-rtim, & civitatum Dominos, quos captivos
detinebam. Et cum pervenissem ad pontes Per
340쪽
perando occupatos, in primo jecimus pon tem, quem nobiscum portari feceram sine magno labore, nullus enim nobis ressistebat, praeter vigiles quosdam,qui in eo ponte consederant, per eos acclamatum fuit, antequam pervenire potuissem ad secundum Pontem, innumera hostium multitudo con- Venerat, undique nobis obesse studebat aqua, aerra. Ipse confestim transsivi cum quinque equitibus,, forte centum peditibus, quibus natando pontes Omne praetc- rivimus, eosque usque in continentem occu-
Vexam, peditibus in fronte relictis ad
ecundum pontem redi ad eos, qui extremo in agmine consistebant, ubi comperi tam acriter decertari, ut exprimi non possit damnum, quod Indi nostris inferebant tam Hispanis quam Indis ex Churultecal,qui nobis-
Cum venerant,quos pene omnes consumpserant, Metiam interfecerant plures mulieres,
quae Hispanis serviebant, mi spanos,
equos, jamque amiserant omne aurum, emblemata,vestes, aliaque multa, quae no extrahebamus, ac tormenta omnia Codegi eos,
qui vix supererant, eos anteire jussi, ipse vero comitatus forte quinque equitibus,&septuaginta peditibus, qui mecum permane re ausi sunt, post alios remans, semper cum hostibus certando, donec pervenimus ad civitatem quandam nomine Catacuba, quae continetur ultra omnem stratam viam, ubi Deus est testis, quantum laboris, periculi subierim, quia quotiescumque in hostes ir