장음표시 사용
361쪽
NARRATIO SECUNDA.colis nuntiatum et , dc ideo cum equitibus progressus sum pedites enim jam erant labore affecti Stimi inaus 4neos hostes vero retrocessere ad dissicilem tranti tum, tame II illum occupavimus, secuti trimus eos in ascensu lanceis feriendo multos montem ar-dtium ascendendo,, adeo arduum quod cum devenimus ad monti cacumina , nec nos,nec hostium aliquis, se movere poterat, multi ex illis nimio calore oppressi moriebantur, sine aliquo sibi illato vitinere, Quo ex equis nostris steterunt,quorum alter mor tuus est. Opem nobis tulere multi Indi ex amicis nostris, quorum adventu hostibus maximum damnum intulimus,quia cum hostes essent lassitudine oppressi, nostri autem a quiete recentes, parum obstiterunt hostes,
adeo, quod campus qui prius vivis plenus
cernebatur eis esset ac S, mortui Saulem
refertus. Devenimus ad casulas,& hospitia ab eis noviter constructa in tribus locis, quorum qiuilibet magnae coloni situm occupabat, qui praeter milites familiaribus plurimis utebantur,is apparatus pro castris multos congesserant ibidem,quia inter eos erant plurimi primates, quae depopulata, igite consumpta fuere per Indos nobis amicos, ex quibus vera refero a se stati Vestrae)convό-nerant ad centum millia hominum & ultra, hac ictoria expulimus omnes hostes a provincia usque ad quosdam transitus pontium, difficiles egressus, quos illi occupabant. Nos vero reversi sumus in civitatem,
ubi ab incolis benigne fuimus recepti, &ibi
362쪽
quievimus per dies tres, quiete enim agebamus. Interim unius magnae coloniae incolae accessere ad me oblatum se servitio Celsitudinis Vestrae, quae colonia est sita in cacumine montium illorum per leucas duas a castris hostium jam dictis, Metiam in ipsius montis radice, unde alias dixi illum fumeum globum exire, quae colonia nuncupatur Occupatulo Masseruere Dominum, qui prius ei Ddem dominabatur, secutum illos e Culva eo tempore, quo per ea loca suimus Ratus nos non prius moraturos, quam veniremus ad ejus coloniam, jam per multos dies volue-1ant meam amicitiam inire, M accessissent ad praestandum obedientiam Majestati Vestrae, sed Dominus eorum noluerat, nec panisus fuerat, quamvis multoties ab eo petijsset, nunc antem velle eos Celsitudinis Vestrae
servitio subjici. Ibi remansisse fratrem dicti eorum Domini qui ejus semper fuit
Opinionis is sententiae impraesentiarum ille dicto Dominio potiretur. Paterer aequo animo, quamvis ille reverteretur consensum non praestarem, ut in Dominum reciperetur, quia nec illi eum reciperent.Respondi, quod etsi hactenus secuti fuissent factiones illorum e Culva,defecissentque aVe- serrumajestatis servitio, tamen condonare vellem tam bonis quam personis eorum, eo quod se excusatum venientes dixissent Dominum defectionis .elationis suae fuisse autorem. Quamobrem ego nomine Celsitudinis Vestra praeteritis eorum erroribus Q-dulgebam illo Orecipiebam, dc admittebam
363쪽
NARRATI SECUNDA. 3 Iad ejus Resale servitium, ea quidem conditione, ut si in futurum in huiusmodi errores
inciderent,a me gravxter punirentur, castigarenturque,si vero fideles Celsitudinis Vestra vasalli existerent, ego regali nomine Majestatis vestrae maximo favoreis auxilio eos prosequerer Et tales quidem futuros se polliciti sunt. Ista civitas uacachula sita est in planicie ab uno latere magnis, asperri
mi verrucis adhaerens, ab alio vero latere
undique planiciem circumdant duo flumina per jactum balistaei lateria distatia, ct eorum quodlibet altissimos habet anfractus, de profundos adeo quod obstantibus dictis anfractibus ad eam ab eo latere pauci sint ingensus, qui reyeriuntur sunt difficiles nasce-su, ut vix equitando superari possint. Civitas est circumdata munitistina is centis ex politis lapidibus, calce fabrefactis ad altitudinem quatuor hominis status extra civitaterri.
Intus autem moenia fere solam aequat, de ubique moeni js supereminet murus altus ad dimidium hominis statum circumquaque, quo eisdem praeliantes se tueri valeant. Ha bet quatuor ingressus tam latos quantum eques commode ingredi potest, inui libet ingressus habet tres, aut quatuor reflexus in
ipsis moenias, ubi pars muri aliam ingredi tur, est semper in moeniis quantitas lapidum maxima, quibus in certamine utantur Civitas autem continet ad quinque, aut
sex millia domorum, sunt in pagis sibisti bjectis totidem, ultra, est maximi ambitus, quia in ea habentur multi hortuli, in
364쪽
3 2 FERDINANDI CORTEs II fructius vacij. Postquam per dies tres in ea
civitate nos quieti dedimus, profecti fuimus ad aliam civitatem nomine IEZuacan, quae abest per leucas quatuor a dicta civitate Gua-Cachula. Audieram enim plures ex hostibus e Culva in ea in praesidio contineri,&4ncolae civitatis, ciliorum circumvicinorum locorum eis subditorum maxime favebant illis e Culva,quia Dominus illius erat oriundus e Culva, lassinis Domino Mutee Eum a. Proficiscebantur,aecum tot ex Incolis illarum provinciarum Maiestatis Vestrae vasallis, quod fere operiebant campos, quo prospicere poteramus, in rei veritate confluxerant ultra centum, viginti millia hominum. Et devenimus ad am dictam civitatem IEZuacan hora fere decima : quae erat vacua mulieribus, pueris,& consederant in ea quinque, aut sex millia militum optime ornatorum, dum Hispani aliquantulum processissent, civitatem tueri incoepere, tamecito eam deseruere. Et quia locus ille, per quem fuimus ducti ut eam ingrederemur, erat mediocris, facilis, eos per universam civitatem fuimus insecuti, eos ex moenissse dejicere coegimus in fluvium, qui ab alio latere totam dictam civitatem circundat, cujus fluvi pontes omnes confregerant dejecerat, caliquantulum moram traximus in eos transeundo eos per leucam cum dimidia, ultra insecuti fuimus,' ex eis qui fuga salutem non compararunt, paucoS perfuisse arbitror.In civitatem reversus misi
duos ex incolis dictae civitatis, quos captivos
365쪽
detinebam, ut primates civitatis alloquerentur, nam eorum Dominus hostes e Culva fuerat secutus, qui ibi in praesidio collocati fuerant, ut illis quo in civitatem revertere tur, suaderent, ego Vestrae Majestatis nomine illis pollicebar, quod si in posterum fideles Majestatis Vestrae vasalli essent futuri
a me optime haberentur, post eorum discessum ad tres dies affuere aliqui ex primatibus dictae civitatis veniam petentes com- missorum, excusantes se aliter facere non potuisse, quoniam domini sui mandata fuerant executi, pollicebanturque quod postquam ille discesseratri eos deseruerat, posthac Ma3estati Vestrae optime indeliter in servire velle. Ego eis fidem meam sum pollicitus,& comisi, ut tuto domum reverteretur, adducerentque uxores sua. filios qui erant
in alijs locis lagis eiusdem factionis, jussique ut alios quoque Incolas illius provinciae alloquerentur, ut ad me proficisceretur, quia parcerem commissis per eos,neCexpectarent, donec aggrederer eos, quia maximum inde damnum essent perpessuri, quod ego moleste ferrem. Et ita evenit, quoniam post duos dies reversi sunt Incolae ad dictam civitatem ITEuacan, omnes circum vici hae coloniae yenere oblatum servitium suum Vestrae Ma-3est seque in vasallos. Et provincia illa remansit maximo juncta foedere Incolis de Guacachula. Fuit dissensio cui pertineret dominium illius provinciae in absentia domini illius , qui discesserat wiverat ad Me- .
366쪽
tercationes, & factiones inter filiiim quendam spurium dicti Domini naturalis illius provinciae, qui fuerat interfectus a Domino
Mutee Euma, desimposuerant eum, qui modo dominabatur, couocaverat ei in matrimonium neptem suam, nepotem dictinat
ratis Domini filium cujusdam filiae legitimae,
quae erat uncta matrimonio Domino civitatis uacachula, procrea erat illum filium nepotem Domini naturali deIZetua-Can. Tandem inter eos conventum est, ut ille
filius Domini uacachula haereditate potiretur, qui descendebat a legitima linea veri Domini illius Domini j quamvis ille alius esset filius, cum esset spurius non debebat succedere in Dominio. Et in mei praesentia obedientiam praestarunt dicto puero, qui aetatis annorum decem erat. Et quoniam non erat aetatis adultae, ut regnare posset, constituerunt,quod ille ejus patruus spurius,&ah tres primates, unus ex civitate Guac chula, duo ex Izzuacan essent gubernatores provinciae, puerumque in sua haberent potestate, donec esset artatis ad regendum aptae. Ista civitas Irruacan habet ad mille S: quingentas habitationes, est egregie constructa in vicis suis. Habebat centum domos ad Meschitas, oratoria munitissimas cum suis turribus,quae omnes combusta fuere, est aut sita in planicie ad radicem unius collis mediocris, ubi est munitum forti litium ab una parte, parte vero alia planiciem versus
circumdatur profundo fluvioclii pr ter labitur moenijs&fluvius anfractu circumdatur,
367쪽
NARRATIO EO NOA. 3 squi maximae est profunditatis, & anfractui
insidet parvus murus ad dimidii hominis status altitudinem, in quo erant multi congesti lapides Habet valIem rotundam uberrimam fructibus,, bombice, nam in superioribus montibus non nascitur ob ingentia frigora, ibi autem est calidior tellus, ea ex causa procedit, quia montibus circumdatur, Omnis haec vallis irrigatur plurimis rivulis bene compositisin paratis, hac in civitate
moram traxi, dum suae restituerentur pristinae habitationi. Illuc accesserunt, ut offerrent se in vasallos M.V. Dominus unius Civitatis, quae vocatur uagucingo, Gominus alterius civitatis 3 sunt per decem leucas ab ista civitate Iret uacan. sunt conterminae provinciae: Messico Venerunt etiam
ab octo colonij illius provincia Caastoaca, quae est una ex provincij de quibus in antecedentibus capitulis memini, quam Hispani vider nt,intios ad colligedum aurum ad provincia Cucula miseram, in qua&illa de Tamacula, quae est sibi contigua, dixi esse
maximas colonias & bene constructas, &ere
melioribus politis lapidibus, quam in aliqua
istarum partium vi serimus hactenus, quae I rovincia Castaoeeaca abest quadraginta eucis e Civitate Igχuacan. Incolae dictarum coloniarum obtulerunt se similiter in vasellos vestiae Celsitudinis, Massicinavere quatuor quoque esse colonias indicta provinciaqu' brevi venturae essent, a me petierunt,
ut illis indulgerem, quod prius non venerant, quia prius non ausi fuerant venire
368쪽
3 FERDINANDI CORTEs II timore illorum e Culva, quia illi nunquam
cepissent arma contra me,nec aliquorum Hispanorum neci interfuissent, imo postprinstitam obedient1am animo semper fuissenthoni rideles Celsitudinis Vestrae vasalli,tamen non ausi fuissent demonstrare metu eorum e Culva, ut prius dixerant Adeo quod Sacrae Caesareae, Catholicae Majestati Vestrae promitto, quod si Deo optimo Maximo Placuerit, celsitudinis Vestrae fato, brevi acquiremus ea quae amisimus, aut partem eorum quia indies veniunt plurimae provinciae, Scivitates oblatum se servitio Vestrae Celsitudinis, quae prius subjiciebantur Domi ni Domini Muteeetuma. Et qui id faciunt, benigne a me recipiuntur,ri habentur,& qui renuunt, indies destruuntur. Ab eis, qui in civitate Guacachula capti fuerant, iraecipue ab eo, quem vulneribus affectum me cepisse memoravi, res civitatis Τem1xtitam sigillatim cognovi, nempe post Domini Mu-teezum obitum fratrem eius Dominio potitum Dominum civitatis Ιχtapalapa vocaturque uelovacin , de quo jam memini, qui ideo successit, quia in pontibus apud civitatem Τe mixti tandesideratus fuerat filius primogenitus dicti DominiMuteeetuma: duo vero alij, qui vivebant erant domi iiij inca- Iaces, alterum enim fatuum, alterum para-vticum afferebant propterea fertur fuatrem suum alterum Dominio potitum, etiam quia nobis bellum intulerat,4 habebatur vir strenuus, martialis, pariter,& sapiens, Mari-
divi quod ipsi muniebant tam magnam ci
369쪽
vitatem, quam alia loca Dominis sui, & nova multis in locis moenia construebant, &fose fas S praeparabant multa genera armorum, praesertim longas lanceas, quas picas appellamus, contra equos, e quibus aliquas vidimus,quae in ista proVincia Tepeaca repertae sunt aliquae, quibus nobiscum pugnabant in illis magnis habitationibus, in quibus hospitabantur in uacachula, similiter invenimus quasdam ex eis in dictis hospitias. Et alia plurima cognovi, quae ne tardio sim Celsitudini Vestrae, praetermitto. 'mitto ad Insulam Hispanam naves quatuor, ut illico acceptis militibus, isquis in nostrum subsidium revertantur, Mahas quatuor, ut in indicta Insula emant equos,arma, balistas,de pulverem ad tormenta, quia istis in partibus magis indigenaus, pedites enim tanta multitudine premente armis brevibus parum prosunt , habenturque in his partibus tot munitae, amplae, egregiae civitates, fortilitia. Scribo praeterea Licentiato Rodorico de figueroa,in ossicialibus Vestra Celsitudinis, qui resident in d1cta Hispana insula, ut huic negotio omnem lavorem possibilem operam exhibeant,cum illud conducat servitio Vestra celsitudinis & conservationi eorum quae acquisivimus, tutelae nostrorum corporum, quia postquam vene rit dictum subsidium, animo insidet velle re verti ad illam magnam civitatem emixtitan, divino confido auxilio, quod illam brevi in meam redigam potestatem,quemad modum prius habebam, amissa recupera' bimus.
370쪽
bimus. Interim do operam, ut fabricentu
duodecim bergantini, aliς Imphratet naves
ad lacum transeundum, & modo sumus in labore clavorum, tabularum, reliquorum lignorum, quae omnia terra apportari curabimus, ut cito conjungi possint, ad quos in promptu sunt vela, pix, stuppa, remi,d omnia necessaria. Et certiorem Majestatem Vestram reddo, quod usque quo hunc finem fuero consecutus,non arbitror posse qui est ' re,& cessare, ut perquiram omnes mihi possi
biles vias postpositis periculis omnibus4 ex pensis,quae fieri possimi. A duobus diebus redditae mihi sunt litereta locum tenente meo in civitate Ver Crucis, ex quibus percepi navim parvam ad portum applicuisse cum triginta hominibus con- numeratis nautis, militibus, quae adventasse dicebatur ad perquirendum eos quos
Franciscus de Garai ad has, ovincias destinaverat, de quibus alias Celsitudini Vestra retuliam maximam commeatuum se passos egestatem asserebant. talem quod nisi auxilium sibi allatum fuisset, ad unum omnes fame, siti perijssent, Mab eis cognovi illos
pervenisse ad portum Pantico. cum per dies tiadraginta in eo moram traxissent. aliquem in eo fluvio, provincia non vidi si se Propterea arbitrabantur ex his, quς successere provinciam illam inhabitatam permansisse. Et pari formiter eis narraverantiadem quod immediate duς naves dicti Franei se de Gara eos subs qui debebant, cum