장음표시 사용
51쪽
muni in una parte ce ebri existente, ergo lux objectum vertiginis dicenda. Vertim icracbrib ia fit a spiritu animali in cerebro circumro tante, unde casus corporis, ergo &i implex vem tigo. Concludendum ergo, vertiginem cite affe-ehun sensus communis, & illius partis, in qua residet sensus communis; nec potest dici cum
o hi, qui est organum visus, perceptionem vero
hujus sensus a sensu communi emanare, quia perceptio est necessaria ad sensum, & sine hac non dicitur sensus; imo ipsa perceptio assedit
nis organi sensuum est sensus, ut demonstravi de Sensu in genere, & cxperientia etiam compribatur, nam qui immerius est in aliqua contem- p atione, vel meditatione alicujus rei objecta visibilia, uae suis oculis obversmtia non percipit, licti a siciant sua actione, vel suis speciebus seimsi bilinus oculum; S tamen si in oculo fieret viso, deberent videre illa objecta, & de eis rationem reddere, quia objecta visibilia praesentia alliciunt
oculum, Gad visionem per istos non requiritur,
nisi praesentia objecti visbilis, actio istius in oculum, & oculus recte dispositus, sed lux omnia
reperiuntur in eo, qui mente alte fixus est in coim inpilatione alicujus objecti ,&tamen non videt
illa objecta, nec scit de illis ullam reddere rati nem; ergo debemus dicere non videre, & non videt nisi quia mens alio applicata non percipit
per sensum communem assectionem, quam obiecta illa imprimunt in oculo ,& quotiescumque dii trahitura fixa illa contemplatione, statim percipit dictam actionem oculo impressam a dictis objectis; consequenter percertio est necessaria ad sensum eliciendum, imo est ipse sensus, quia percipere nil aliud est, nisi agere circa actionem objecti lenii bilis in organum sensus, & agere circa hanc actionem est elicere actum sensus, &affectio, quae ei l in organo, est passo quid, in roquisita ad sensum, non constituens sensum. Nec eii dii scite explicare, quomodo visibilia appareant circumgyrari sine vitio oculi, qui est organum visus, quae dii scultas induxit Et mulierum ad determinandum vertiginem esse assectionem oculi. non est inquam dii scite, quia posito spiritus animales circa sedem sensus inmunis existentes,&in ipsa sede hospitantes a causa aliqua
in gyrum moveri, omnis actio traducta, ab omgano sensus Visus ad dictam sedem, dum iiii imprimitur , ita alterabitur a motu spirithium pta dictorum, ut evadat repraesentativa objecti visis bilis circumgyrantis; alteratur vero illla actio tr
ducta, quia & haec imprimitur spiritui animali in sede,& circa sedem sensus communis, quare cum ipiritus in circulum ducatur, si hic in motuerit iuperior motui, quo actio objecti sensibilis ab organo sensu, Visus, traducitur ad sedem semsus communiis, & erit superior illi, quem ab ol, jecto suscepit, praedicta actio motus spirituum
circularis mutabit motum actionis ,& circularemessiciet, cum hoc motu, & cum hac actione, seu specie suscepta ab organo sensus. & hoc med hante ab objecto sensibili, circulantem, dccircumrotanteiri obiectum rem aes tabit, modo quo motus aquae per declive decurrentis recta linea, si perveniat ad vorticem, motus rectus alteratur,& sit circularis a motu circulari vorticis. Concludendum ergo, his admissis, vertiginem non cise assectionem vitiosam oculi, sed spirituum animalium circa sedem sensus communiis existentium, ad quam omnes motus organorum sensuum, &objHorum sensibilium, ves actiones eorumdem
Dicitur quarto tittibiatione corporis, O c uejusdem & exprimuntur duo, quae sequuntur
vertiginem, titubatio corporis semper, casus ejusdem aliquando, quae duo contingunt ob spi rituum antia alium cir mgyrationem. Dixi spiritus animales circa sedem sensus communis existentes circumgyrare, idest circa medullam ol, longatam , a qua nervi proficiscuntur, & in qua emporium spirituum animalium erigitur, unde circumgyratio illorum est in ea parte, per quam vel immediate fluunt spiritus in nervos totius comporis, vel in parte huic proxima, ct cum recta linea ad nervos tendant, patet si circulari, vel timordinato motu agitentur, recta linea non posse fluere ad nervos, nisi in parva quantitate,& ab imminuta quantitate spirituum ad nervos vacillat, & titubat corpus alterato equilibrio, quo musculi inter se contranitentes rectum, & ilabile sustinent corpus,& si ita minuatur per motum circularem spirituum eorumdem ei fluxus ad ne vos , ut non sussiciat ad sustinendum corpus roctum, necesse est ut cadat. Ex his duo colligo primo, vertiginem non esse symptota facultatis motricis, δε quod in vertigine corpus vacillet, titubet, vel cadat, sed talis motus ccpravatio, est quid consequens ipsam vertiginem; penicit enim a circulari motu spirituum, ut mox dicebam, & circularis motus spirituum est causa immediata,& conjuncta verti
ginis, S cum per prius si circularis motus spirituum, in quo consilit vertigo, quam titubatio.& casus corporis, patet, vertisinem non esse symptoma iacultatis motricis laesae, dum vertimeti prius, quaan sit titubatio,& casus corporis, symptomata facultatis motricis laesae. ndo in vertigine non adesse delirium, licet videantur objecta visibilia aliter, ac furit, dum videntur circumrotantia, cum snt immobilia. quia intellectus corrigit errorem si talis appellari potest) sensus communis, mediantibus nini liis aliunde collinis, &per talem correctio emnon adeli delirium; ulterius delirium est in ea i Hrentia, quae affirmat, vel negat , sensus communis non allirmat, neque negat, sed simpliciter . prehendit objecta. consequenter in sensu Gimmuni non est delirium, & apprehendere objeci ialiter, ac sint, non ais ando, neque negando,
quod fiat talia, non est delirium; neque error citin sensu communi, quia hic apprehendit obicerii qualia
52쪽
qualia illi repiraesentantur,& quia actio objecti terni lcnsibilis, cuin motu unita,& imprcssa organo lenius visus. & traducta ad i dein sensus
communis, pervertitur, a sua nuiuificatione avellitur. & ad motum circularem determinatur,&aelio conjuncta cum motu circulari, necessario praelemat Objectum circulariter motum; patet etiam errorem non ine in sensu communi, quia
hic apprehendit illam actionem obiecti senii biblis, prout ci repraesentatur, cum motu circulari,
sed error est in instrumento, nempe in spiritibus
animalibus circulariter mot is, eo modo quo error
in in peripicillo rubro, quando cum hoc ob -ctum album inspicio, quod rubrum repraesentatur, quia actio objecti visibilis albi trans ias per
peripicillum rubrum ita modificatur, ut valeat praetentare ol jectum rubrum mutata illa mindificatione, per quam naturaliter objectum album repraesentare debebat, & talis mutatio parietas errorem non dependet a sensu communieci avate agente, quia apprehendit objectum eo modo, quo illi repraesentatur: repraesentatur ei
objectum ut rubrum, dum a perspicillo rubro, itum ilicatur actio, seu species visibilis obncti, iit valeat solium repraesentare objectum rubrum, ideo sensus communis apprehendit, prout illiguntur,&per refractionem obiectum obliquum ne illario repraesentatur, di i insus communis
percipiendo baculum in aqua obliquum, non errat, sed percipit taliter, qualiter ei repraesentatur, sed error est in medio,&refractione acti
niti, seu specierum objecti, & si sensus communis
baculum in aqua retium perciperet, Mathem licus eum redargueret, quia ex lege res actionis demonstrabilis cogitur percipere obliquum, cum talis per refractionem repraesciat et ur, & de semimum veritate plura dicemus, ubi de Intellecta. Pro explicando modo, quo sit vertim, praeterdicta superius, addo, probabile esse circi sedem
sensus communis appetitus sensi ivi,&medullae oblongatae esse spirituum animalium conserva. toria,&emporia, ab istisque ad dictas sedes erapeditam ei te viam, ut data necessitate actionum peragendarum spirituum auxilio ab istis potentiis praesto adsint, & a nullo inire limento det braeantur, quod utique haberi non potest inclusis spiritibus in librutis a glandulis corticalis substam
tiae cerebri derivatis, eisdemque omnibus in irae. dulla oblongata coarctatis, non videtur enim
quomodo possit spiritus inclusus in fibris moveri
pro potentiae arbitrio,& necessitate. Praeterquam.
quod, cium ex M. ilpi iis, Cerebri substantia murepraesentatur, mediante perspicillo rubro, sed a sit nis illiarum Abrarum aggregatum, Acomi aes
medio alterante species visibiles, nempe a per
jicillo; idem dicendum in vertigine, quod sciariis continiani, apprehendit objecta circumrotantia, quia ut talia illi repraesistantur per spiritus circulariter motos, speciem visibilem, seu acti,nem objecti cum motu conjunctam ad motum circularem ducentes. Addo sensum communem non posse salii a sensibus externis, qui syncere actionem objectorum ext morum illi deterunt,tiam objecta sciatibilia agunt ex necessitate, qua-Propter suam actionem mutare non possunt, sed
talem, qualem habent organis sensuum externinctam imprimunt, hax ex necessitate recipiunt dictam actionem, neque hanc mutare,& ait
spiritum animalem vehant, cumque istae fibrae in medulla oblongata adeo exigua respectu totius substantiae cerebri, non mihi sat colligari, soquitur necessitas, per quam illae, quae non concurrunt ad medullam oblongatam, in aliquo loco spiritus contentos deponant, alioquin cito disrumperentur turgescentes, & dilatatae a continuo fluxu spirituum a glandulis ad eas, stante contibnuo impulsu illorum in eas, a motu impulsi membranarum cerebri: istae respectu spirituum animalium in cerebro se habent,sicut cor respectu sanguimis, & sicut cor continuo suo motu sanguinein in arterias impellit, & ab eis exire cogit, α impedito exitu necessaria est vel disruptio arterare valent, quai do sunt disposta j iixta naturae riarum, vel suili alio motus in corde, ita non leges, idcirco talem, qualem ab objectis provenit , recipiunt . Pari necessitate haec actio impressa organo sensus traducitur ad sedem sensus con mianis, qui cae nccessitate determinatur ad perci Picodam talem actionem δε ad elicicndum actum
tensus circa eam, nec sensus communis valet tra luctam actionem alicrare, vel mutare, quare cum tam objectum, quain organum, quam poteritia sensitiva eo necessitate operentur, ac patiantur, nec pollini alterare actionem .&pais
mom, neccile est, ut sensus sit syncerus, verus. &sime citore, &si aliquando invenitur error, non lebet hic refundi in organa sensuum,&in sen-imio con rupem, sed in medium, quod vere valet alterare iationem obisi sensibilis, ut appa.iet ii ibes ut quae immerso, qui obliquus reprinscritatur. Cum sit rectus, quia actio, seu species .isibiles baculi transeundo a medio denso, quale est aqua , ad incilium rarum, quale est aer, resinan.
exeunte spiritu animali a fibris per motum membranarum , necessaria est disruptio fibrarum, vel sui catio motus membranarum, ne haec succedant mala spiritus animalis emporium ex necessitate conservationis animalis oportebat construi.
Quod admisit D. V iso in sua Anatome Cerebri, seu Ner ritu Gallico in o te conscripta, in
cimilo ovali cerebri,&in semicirculo albo. Hujus conservatorii spirituum neces statem cognoverunt Antiqui, quando determinarunt ventriculos cerebri esse itidem elaborationis, & custodiae
Si constanter quis admitteret Malpighii semientiam, posset sibi persuadere, spiritus animales in librulis cerebri in vorticem agi, lices in angustis spatiis concludantur, cum notum fit a sola et ' cum ratione corporis vertiginem oriri,& nonal ia a causa, nisi quia spiritus, motum corporis
in gyrum acti suscipiunt, licti inclusi in angustis
53쪽
tubulis; vel possct aestimare, motum membran rum cere iri ab aliquo extraneo alteratum inoi
ditiate inaequaliter, ciumque impetu peragi, &eodem spiritus a membranarum motu in tubulos impelli, cum dictis conditionibus motu vom ait agitantur. Hac de causa a materia aliqua in ventriculo extilente nervos orificii superioris istius,&spiritus contentos inordinate movente,&agitante, tali motu moventur spiritus in prili cipio nervi existcntcq prope sedem senius com munis ; unde vertigo per consensum a ventriculo. Hac ratione pol sunt explicari omnes verti ines per contensum iactae vitio partium, cum niti nervis affectis, vel suis membranis emergant. Caulae intcrme vertiginis sunt satinuis calidus, ct vaporosus; calor cist cum motu, & perturbato particularum ignearum, ideo potest etiam pe turbate agitare spiritus anima ales,&motu circulari perturbare, quod experiuntur aliqui, qui in calido diu commorantes, vertigine capiuntur .
vaporosus sanguis vertiginem sevet, luna in
teriam copiosis natibus subministrat . qui motu inordinato spiritu agitantes, in gyrum etiam ducunt. Extraneum aliquod spiritui animali mixtum vertiginem paris, es haec est ratio, per quam
simus tabaci, sumus carbonum, vertigines excibrant, quia sunt eaetranei spiritui animali; extra neum unionem, & mixtionem cum spiritibus
renuit, est etiam eisdem spiritibus ii ostile hinc spirituum conatus ad hujus expulsioliem, & quia hi .&quia indolis diverse extraneum restitit
actioni spirituum, d ex illa actione, cir illa im ita oritur in spiritibus tumultus, a quo ad ci, cum rati em determinantur. Inter humores est bilis in suis qualitatibus alteram, Spraecipuὰ in acrimonia aucta, atra bilis, Serum urinoium
in illiplici sale activo impregnatum, quae ii spiritui animali misceantur, perturbationes vertigi nosas pariunt . De sanguine vertiginis causa s cuius est fit p. a. die morb. n. . hi a vobis: Certio
et ero cum acervatus o proce, serit fam I 'nitur tamquam signum fluxus copiosii anguinis ad caput, i anguinis ad saciem processus, idest rubor faciei ; vertiginem parit languis suo calore, ct halitibus modo dicto superius,suligines a capite continuo ineuntes, s harum exitus prohibesitur extraneum, hoc cumulant
vertigini inducendaridoneum; hac de causa aliqui in magnis i rigoribus vertiginem patiuntur, retentas fuligines capitis ab obstructis, & clai porositatibus cutis . frigore. Ad extraneum
reducuntur etiam excrementa praeternaturalia:
A' pure vertiginem observavit Zacti tis lib. i. Pra I. cap. tr. dum curata fuit a natura per e cretionem puris ab aure, & Sch. n. b. in futi obser. . vertiginem pariter observavit curatam a pure . exeunte ab alveolis dentium; et lianc causam tranei cum spiritibus commixti agnovit inter Antiquos Horatius Au enim epi t. q. lib. IO.
obstructu, in fibris Ccrebri, quae iunt viae spirituum ad nervos, vertiginem causit, dum spiritus impingendo in obstructam porositatem retrocedunt , ct movent spiritus retro existentcs, cum circumgyratione, sive es structio, live presso stin fibris cerebri, sive in libris circa reservatorium spirituum, eo modo, quo Aqua fluminis, vel rivi in aliquod obii aculum impingens vorticis in mindum retrocedit, in multiplicatos circulos diluta m. De bac causa lociatus cst II p. in lib. e rist. vies. com. . Quapropter corrupto sanguine, tan uetantes spiritus naturales pcrtransire nareatus in rigidationes sunt, ob stationem vertigines. aphoniae &c., ubi per corruptum sanguinein pol sumus intelligere etiam humorcin alienum a natura sanguinis, & sanguis in in vapores resolutum; & hoc demonstravii Hipp. in ii. i. Dolores iacidunt & loquitur de dolore capitis
a pituita cum in capite pituita molia cli utila afuerit ,s vero alias, atqtie alias dolor, o perti oin c. ut inciderit. Et determinat pituitam cile
causam doloris,&vertiginis, non eodcio modo agendo, sed diverso, quatenus vellicat membranas doloris est causa quatenus obitruit, vertiginis,
nec alio modo pituita illius causa esse potesst; &in lib. a. de mors. n. i . a Sero in capite vertiginem fieri sancivit; &cum vertigo cito soleat cedere , materia Obstruens erit subtilis, & facile r solubilis, vel Serum tenue, vel vapor, si vero diu
Causae externae sunt circum ratio corporis, quae spiritus etiam circumgyrare ficit, eo modo quo aqua in vale contenta ad istius circumgyra-tioncm in gyrum movetur: aspectus ab alto, tran,itus super praecipitium, ob timorem quo spiritus turbamur, & ad motum circularem de te minantur, hinc est, quod audaces, qui tim rem iaci ciunt,&cbrii, qui pericula non cogniscunt, sulier praecipitia intrepido pede currunt:
Ebrietas, & Crapula, ob vaporum quantitatem in tumultus spiritus cientem, vertiginem ciscit: navigatio , vectio in curra vertiginem parit modo dicto de circum ratione CorporiS. Sanguinis motus in corde vacillans, & diminutus vertigini occasonem praebet, quia spiritus ani males, tamquam a suo principio pendent a sp ritibus vitalibus, ui sunt illorum i ueria; hinc isti, diminui is, vel suppressis per motum sanguinis in ventriculis cordis supradictum spiritus animales patiuntur. & motum ad nervos sui; n-dunt, inordinate. &cum tumultu in seipsos
cucumvolvuntur, cum iit proprium substantiae, quae pendet ab aliquo principio, regularem motum servare, quotiescumque principium integrum conservatur; illo vero deficiei te motus irre gularitatem concipere, hoc ai ctae patet in sumo candet e caetinctae, quamdiu duri carbo in ell,
esinio, principium, a quo ire iri sumus. hic
virgulae rectae instar unitus rectis inea ascendit ubi vero extinctus fuerit carbo, irregulariter huc illuc discurris, quod etiam advenit ac trita lucernae sumo, quando ita dilui :itur .a flamma,
54쪽
ut ab hae regi non possit; hae de eausa vertigines solent ante ere animi deliquia, quae a motu
sanguinis in corde alterato, α diminuto prove. niunt, spirituum paucitas vertiginem eXcitat, dum per paucitatem tota massa spirituum debilis evadit, & a levi etiam causa spiritus agitante inordinat E turbantur cum tumultu, & circum.
gyratione, & hac de causa fiunt vertigines post copiosas hasnorrhmias in vehementibus animi milionibus, in inedia, quod docuit Hipp. m. de
veter. medic. n. I9., pori violentos labores, immoderatum Veneris usum, & post acutos morbos; hinc est etiam, quod aliquae mulieres satis
delicatae a strepitu, quandoque etiam non veli menti, vertiginem eXperiantur. Differentiae, alia per essentiam cerebro primario assecto, quam raram dicit Elmulierus, &cum eo sentiendum est, nisi silerit diuturna, contumax , & sere continua, prout aliquando Praxis demonstrat; alia per consensum, quae ab Antiquis explicabatur per vapores a partibus inferioribus elevatos ad caput, & spiritibus permixtos. ut illiseus in capit. de Verte. hanc per consem sum pdmittit, seu exclusis vaporibus, & inseniosissime modum, quo sit vertigo per consensum a partibus inferioribus, plicat per hoc, quod v. g. in Hypocondriis spiritus animales in nervis alicujus partis existentes ab aliquo extraneo istis commixto, & accepto a partibus in Hypoco riis existentibus perturbentur, agitentur, in tumultus adig.antur ,& hoc modo affecti sursum ad suum principium pergunt, & praedictas conditiones spiritibus in suo emporio existentibus communicant, & istis perturbatis,& in tumultum alduistis vertigo nascitur. Alia est vertigo simplex, in qua obiccta solum circumgyrari videntur, alia tenebricosa, in qua oculi velut caecutiunt, cui semper adjungitur casus correris, & Scotomia
ab Antiquis appellatur; hujus Causa superius
Signa diagnostica per se sunt manisesta, nam omni a in gyrum verti apparent. quod ab aegritellatione habetur, & de hac locutus Hipp. in
Quoad prognostica, vertigo si recens est, &raro invadat, est sine periculo; si vero tenebrico. D, sirequens, & diu duret, timenda est, & per hoc
Galenus 6. desanit. tuend. cap. I 2. oe I. aphor. II. magnorum morborum praenunciam vertiginem
determinat, ut Epilepsae , Amplexiae, Melancholiae; & Hipp. in Coacis scripsit: stribuscumque
Cephalalia, aurium tinnitus citrὼ febrem, et tenebricosa vertigo, o vocis tarditas, O minuum tor r, hos Ampleticos, vel Diopticos
fore expecta. Indicationes variae sunt pro varietate Causae. Antequam vero has percurramus, de eis, quae a paroxisino deducuntur, dicere recta methodus requirit. In hoc revellenda est materia vertiginis
causa a Capite, & discutienda: pro revultioneticiunt ilictiones ligaturae infernarum partium, cucurbitulae siccae eisdem partibus applicatae; si
qui in sorti vertigine venam secant, cujus nocessitatem non video, nisi ubi copiosus abundat sanguis, aut semet; exceptis his casibus, missio
sanguinis est contra rationem, quia per hanc non evacuatur materia vertiginem faciens, sive sit va. por, sive extraneum, nam haec sunt extra massam
sanguinis, cum sint mixta spiritibus animalibus, ideoque per sanguinis missionem ab eisdem labritibus separari non possunt, quod dicendum de obstructione, quae est in porositatibus cerebri;
nam sanguinis missio non pervenit ad evacuati nem materiae in dictis porositatibus contentae. Si 1 suppressa aliqua sanguinis evacuatione solita per menses, vel per haemorrhoidas mittendus sanguis, evacuatur enim tunc materia, a qua pendet vertim. Discutiunt vapores, & materiam vertiginem iacientem Oleum Majorame, Nucismo scatae, Balsamum Ampleticum, Aqtia dicta
Reginae, oleum Buxi, si istis inungantur nares, tempora, suturae capitis; semen Urticae contisum,& cum Aceto mixtum fronti saepius applicetur, succo Belae nigrae tempora illiniantur, &aliqui habent hoc pro secieto ad sugandum clivertiginis paroxismum.
Quoad praeservationem, si a sanguine ser, ido.& aestuante in capite vertigo oriatur, cum ab aestu,&fervore, quam cognoscemus h rubore faciei ad atrum declinante, a calore magno, & vasstumidis capitis, sanguis rarefiat multum, itaut vasa impleat,&distendat,&etemuletur plenit dinem a copia sanguinis factam, haec est minuenis da, servor eius,&aestus comprimendus,& altorantibus ejus calor, tenuitas, quae sunt servoris,
ct aestus sundamenta attemperanda, & specillitas
Pro prima indicatione videtur convenire sanis
suinis missionem, a qua servor etiam, & autusi anguinis reprimitur, & primo a partibus inis rioribus mittendus, & si vertig non cedat, α
plenitudinem particularem capitis cognoscamus, a vena etiam frontis reiteranda, vel a venis narium cum hirundinibus, ad Hipp. exemplum M. de af t. n. a. Aliqui arteristomiam circa aures commendant, inter quos Paulus lib. I. cap. I 2.9
lib. 6. cap. ., & istius remedii mentionem secit Galenus I. de locis Uf. cap. 8. ubi asserit. ab hoc remedio aliquos a vertigine sanatos fuisse; addit
tamen non omnes, quia praeter arterias istas eraternas, quae secantur, adsunt internae ex ipsius cerebri basi per reti rinem plexum ascendentes.& si ab istis internis deseratur materia pro verti gine, non censet utilem esse sectionem arteriae externae, utpote inhabilem ad evacuandam mmteriam ab internis delatam, quae ratio, ut verum fatear, mihi videtur inanis, ob conneXionem, quam habent arteriae e xternae cum internis, Perquam secta externa potest evacuari materia etiam ab interna deducta, quapropter arteri
tomia potest institui, sed servato Plateri comsiliis, omnibus prius tentatis remesiis, o cum L a Grai.
55쪽
Purgationem, quam eradicativam dicimus, convenire non puto, quia sanguis spiri totus se veris aethrans purgantia non exigit, nec ista i unt propria ad moderandas dictas qualitates sanguibnis: aliquod leniens pro detergendo ventriculo,& intestinis ab excrementis necessarium puto, ne vaporationibus ab his elevatis vertiginem si,veant, & pro minoranda bile in Cyil fellis. αsu pancreatico, ne quantitate,& immodera. ta esservescentia turbati mi spirituum auxilia tribuant . Leniens erit ex Co sies, Manna, Cremore
Tartari, Drnpo, O Melle rojato solutiet , Et
Atiaris lenit et , ct Dia arboseone. Sanguinis servor, es aestus moderabitur resti, gerantibus, Nomphaea. Non bare, Soncho, Liae Iuca, Portulaca, Plautagine ; ex his parentur decocta, vel aquae stillat ictae, quibus addantur semper acida, quae maXimam vim habent in moderando sanguinis aestu, ut Spiritus Virrissi, Salis marini , siccus Limonum, Granatorum, vel Sal. Prunellae ; possumus etiam uti Sero Caprino di s lato, emultionibus seminum Melonum, & Pitaveris , Tin iura Rofartim, et Santalorum isd3. iiij vel v. per duas vices omni die assumpta, est eis Y; ante alterantia possumus etiam exhibere Spreios trium Santalorum, Di imargaritonis friatii, Di plantaginis ad S. i.
Per ultim decem dierum alterantium , si sedatus fuerit sanguinis a tus, potest exhiberi meducamentum purgans eradicativum, non quia sanguini servido,&aemioso conveniat, sed quia in aestu, & servore multae particulae sanguinis aduruntur, quae in moderatione servoris ab alteraim
tibus peracta, separantur a consortio aliarum partium utilium, & ne de novo sanguini misceanturciim periculo majoris servoris,& aestus, purgationis necessitatem indicant. Instituatur purgatio cum infiisione Rhabarbari, addito Drupo rofesto solatino, vel cum potione magistrali, in Manna, vel cum Piltilis cum R barbaro, vel cum E iris io Rhabarbari, commixto citin Cissia, vel
cum Et tuario Lenitidio . Si illis addamus usum aquarum acidularum, & Balnei aquae dulcis suis
temporibus, ultimam manum dabunt moderationi servoris sanguinis. Extrinsecus adhibenda ea omnia, quae di imus de Vigiliis. Lyceia sit
ejusdem conditionis, nempe cum alimentis resti, gerantibus, ct vino abstineat aeger, cum acidis alimenta condiantur. Si a sanguine vaporoso, cognoscetur ex capitis dolore, dc gravitate, aurium diuturno tinnitu, sensuum externorum quadam laesione, ex levi occasione corripit, &diu durat vertigo. Ex quo habemus evacuandam esse materiam existentem
in sanguine, a qua subminii ratur materia pro . vaporibus,&est Serum &Pituita nam sit vaporosum ob servorem , ct aethim, attendenda signa mox superius descripta . & quia illorum humorum redundantia ab intemperie dicta iii- gula, α humida nascitur, haec corrisenda, S. rosiduus humor a purgatione, vel per urinam, vel
per sudorem evacuandus. Per nares etiam illimrum eductionem tentat Hipp. IV. de Asse l. eis. n. 1. Sternutatione, loto prius capite aqua calida, ut humor fluxibilis fiat. Venae sectionem locum non habere, Ireccantis humoris conditio persuadere videtur; sunt hi mores alieni a natura sanguinis, licet sanguinimixti, & quibus convenit proprie purgatio, non sanguinis missio. Hipp. tamen loco superius ci . de is j I. sanguinis ianusiotaem ait eue prolici me denis narium, et frontis, o si diu duret, captit
star eat, or venas in circuitu inurit, & loqui, tur de vertigine a pituita I haec in capite cumii lata, ut ait tapp., impedimentum ponit motui sanguinis libere per caput, unde aliqua illius stagnat,& plenitudo aliqua in vasis cerebri oritur, ad quam demendam sanguinem mittit; hoc extra sto sanguis libere circulatur,&ilam tio impeditur, & ne copia sanguinis fluat ad c
put venas, seu potius arterias circum caput muri
Purgatio aggredienda in principio, leniens primo Maribendum cum Mel. rosat .su. cum Mamna , Cremore Tartari, Pilulis de Agarico, cum mixtione M ueri Dianae, vel Mech cani, valet occiue iis Diarari hami. Intemperiei stigidae occurrent omnia Ceph lica . Ro marinus, Pulegium, Origanum, Salvia. Diatilia, Serpillum, ex quibus poterunt parari& dec rasta, & aquae, addendo aliquas guttas olei Buxi, vel praemittendo Bolum ex Horeo, cum oleo Auxi, Speries aromatici rofati, Dia r. r. M tridatum, cum Conseritisne Alchermes, Thortesea dieia Hippocratis, de qua insta, possunt
si octo, vel decem dies usus alterantium, placet cum Et muliero purgatio cum Piltilis Ee Sumrim Cratonis, addito Extra io Collo in idi . vel cum Pilata Missicina, addito Extracto H Llebori nigri, vel iniusione inarici, o Turbi t. cum
Per urinam humorem serosum evacuabimus decocto raticis Virgae aureae, Ononidis, A paragorum, cum foliis Parietariae, Alchrobe i ad 2bram unam exhibito, praemissi, Bolo ex Termbenthina , oseminibus Lappae simul mixtis, decocti , ligni Ne ritici. Per sudorem purgabimus pratalictos humores
sentibiliter decocto leni San ii, Sass eas, Visc,
quercini, additis herbis Cephalicis promovendo ludorem, cum Cornu Cervi philosophico, & si non succedat, cum lagenis aqua calida plenis, latoribus,& pedibus in lecto admotis insensibiliter
per vias sudoris evacuabimus humorem, cumgr. xxxx. puI. Viperini, rad. Lappae maj. S. 6.
cum deco M. Petastidis, vel cum Cornu Cervi philosopb. 9. iii. cum B. i. Antim. Diapbor. Si vapores ab a hiante sanguine proficiscantur, huic applicanda cura supradicta de sanguinis aestu. Duem si calefaciens in vertigine a Sero,& pituita, vitentur omnia alimenta crassi succi, &humido
56쪽
humido plena, vinum ginerosum, quia vaporinium valde. Si ab extraneo sanxii ni admixto oriatur ver tigo, eam cognoscemus, si nulla adsit laesio par. tium insertoriam, si sit vehemens, si per aliquod tempus extendatur: si laoc extraneum fuerit cali. dum , & acre, aderunt signa superius proposta de sanguine fervido, & tunc a spiritu animali ejiciendum; purgandus est humor, qui spiritui animali tamquam quid extraneum milcetur. quod ut plurimum est bilis, re atra bilis. quae eum a ealida intemperie proficiscantur, haec au- serenda , & in hunc finem conveniunt remedia diei. superius de sanguine servido ,& a luante. Si vero ab acido irritamentum donetur, manifestato a temperamento melancholico, & a fgnis hujus redundantiam indicantibus, ut errata in alimentis acidis, tempus anni stigidum, animi passiones, intensum stladium, oc applicatio, hoc educendum melanagogis, & oppugnandum aro. maticis cephalicis Aidis, di volatilibus, & al-chalicis spiritosis volatilibus, ut Spir. Fuluinis. Cornu Cerui, & aliis ejusdem naturae descriptis Comate, imbibentia acidum crustacea. & ter
reticea ad caput non perveniunt. Hoc extraneo dissipato, motus etiam membranarum sedatur,
di spiritus. Dioeta in bile peccante, sit eadem praetcripta in vertigine a servore sanguinis; acklo dominante, alimenta aromatibus condiantur, vina sicile aces la dimittantur, sicut omnia
Obstructio est ultima causa recensita vertigionis,quam distinguimus adiuturnitate vertiginis; nulla enim magis diuturna, quam quae ab obstrinctione multiplici fibrarum cerebri ab humore iussiusculo; haec est etiam periculosior, quia estri sextae vicinior, cum obstructio possit succ, Aeetiam hi principiis nervorum; &quia talis obstructio sim nit humorem redundantem, fi-
, ras Cerebricum entem, vel prementem, vel re- Natorium 'spirituum eadem messione vitiam
miri ι ideo conveniunt remedia luperius dicta de culmine vaporoso pituitoso, seu potius seroso, quibus denda spirit bis volatilia, quae impetum laciunt in humorem obiuuentem: hujus generis sunt Spiritus volatilis, Cornu Cervi, Fuliginis, 'Succini, Spiritus Salis Armoniaci I rationeetiam: alis obstructionis, possumus uti Sstrum Chab. Misio mulsu, vel TinLIura Chaobis, quibus tirabus remediis cum utilitate usum misse, idem et attir cum Aqua Cephalica, quam describit; Si idorifica, etiam Praecipue proderunt. Capiti Minenta applicentur, pro quo Valet nixistumfastum ex cineribus Iuniperi, et Lauri, cum Pari quantitate aquae, & vini, & in hoe bulliant herbae Cephalicae,&continuo caput B- mentetiae Sternutatio etiam cum Errrimis ex HIMoro .uis , radice CFlaminis, Irres , o pul-mere Beronicae ivilitati erit, maxime praemissis universalibus; a tali enim motu potest humor
obstruens, vel premens expelli, di si ab aliquitavreprobantur Euhyna, Intelligendi sunt de mante materiae purgationem, non post purgatio. nem, & universalem. & particularem capitis; masticatoria etiam prosunt. Pro Diceta, fugienda omnia alimenta crassi succi, & omnia humida serositatem congregantia in copia.
Specifica, in omni causa adhiberi possunt: in horum genere sunt herba Gersolii, di hujux semen, vel in decoctione, vel istorum essentia; Nmphaea alba, essentia forum Antris,semen Carvi cum vino distillatum, Carpobalsamum
cum notia Cherefolii di lutum, Stercus Pavonis exsiccatum M S. i. , saeta prius infusone per noctem in vino, quo percolato mane exhibetur. Eimullerus laudat hunc pulverem: V. Stercoris Patonis ij. Radicis Peoniae Maris i. Pusi ris Goophilorum S. iij. f., ct bis quotidie largadosi sumatur, mane jejuno stomacho, & per duas horas ante coenam. Eadix Doronici au riati a Funambulis praedicatur, cujus usu contra veri, ginem se munire dicunt, hane collo suspensam deserendo, & etiam interpolatim sugendo; sicut etiam ex uisu Pulseris Seiuri in furno exsiccati, Theriaca Hippocratis, cujus desciiptio apud Soleand habetur consilio a. ierit. I.
V. Succi Absinthii, Succi Marrubii ,' Succi secaris, Mastris, et, ' a. 3. iij. Chamaedrios, Cham diriss I
Agarici Boni adsonae omn.Put o .fiatu. Excipiantur Melle coelo, detur mane d S.ij ad iiij. in decoct.Stecadcinab.nat.O Antim. ressia est.&miscetur cum aliis specificis, nempe cum put. Pason. & aliis superius dictis, superbibendo aqua cephalicam, antiepilepticam, & antipopleticam, vel Aq. Cher olii, cum pir. Cornu Cervi succin. Bombres exsiccatiis in pulverem redam,dc hoc pulvere totum caput inspergatur. Vertigo per consensum curabitur, curata parte male auecta.
CAP. IX. De Omptomatibus Imaginationis,
ΗActenus de Symplomatibus Sensus eo
munis actum est, ab his transeundum ad explicanin Symplomata Imaginationis,& Pham rasin, si quae sunt, & Intellectus. Prius tamen harum seialtatum natura, modus operandi pera scrutandus, ut recte postea eorum vitia apprehem
Praemittendum tamen eandem potentiam semsitivam pro diversitate fiancti um, quibus prae Met, diversa sortiri nomina: quatenus agit per
cipiendo affectio a sensuum eramiarum, occisca
57쪽
cIrca has actum sensus eliciendo, dicitur Sensurcommunis; quatenus ibarum perceptionum, &actionum ideam, & speciem conservat sub no. mine phantasinatis, dicitur Imaginatio ; quat nus assectionem sensus externi perceptam, it rum percipit, absente Objecto dependenter hphantasmate, dicitur Memoria; quatenus pham lasmata componit, conjungit, colligit, dividit,
ordinat, dicitur Phantasia, ab aliis A imatisis. Cum dictae duae facultates phantasmatibus
utantur in suis actionibus, notitiae istorum necessitas apparet, ideo de istis aliqua praelibanda. Μ nifestum est, Animal recordari de objecto aliis Per sensus extemos percepto, & tunc absente; talis recordatio ab aliquo principio dependet, nam homo recordatur de objecto alias percepto,& absente ad sui beneplacitum, & quando vult, necesse est ergo, ut adsit aliquod in homine,&in ejus cerebro, quod ad imperium voluntatis excitetur,&sit repraesentativum objecti absentis alias percepti; alio enim modo non potest homo recordari de objecto absente alias percepto per sensus: hoc principium dicitur Phantasma, quod Aristotele 3. de Anima Tex. yy. definitur Sis
militudo sensibilium d terem a sensibilibus, quia
haec cum materia sensibili uniuntur, phantasmasne materia sensebili. Per hanc similitudinem. quam habet phantasma cum objecto sensibili, dicitur Imago, Idea, repraesentativum objecti tensibilis, eo modo, quo homo pictus, ob similitidinem, quam habet cum homine vivo, dicitur Imago, Idea, e crepraesentatio illius. Per phanistasma, quod est imago objecti sensibilis, dicitur objectiim esse in imaginatione objective, quia ejus imago est in hac potentia. Pro explicanda hac similitudine necesse est recolligere, quae diximus de Sensu in genere, nempe actionem objecti sensibilis organo sensus externi impressam,&traductam ad sedem sensus communis per motum conjunctum cum tali dete minata mutatione, & modificatione fibrarum nervorum,&spirituum animalium non sistere
in sede sensus communis, sed permotum istius dictam assectionem imprimi in fibra cerebri ci
cumdante sedem sensus communis, cum tali moedificatione dictae fibrae siniti illi, qua modificatae
fuerunt fibne nerveae ab actione Objecti externi; quapropter si haec fibra tali modificatione instrincta, vel casu, vel imperis voluntatis inota imis pingat in sedem sensus communis, eodem motu, di omnino smili illi, a quo mota fuit sedes sensus communis ab assectione organi sensus externi ad eam traducta movebit, itaut motus impressus sedi sensus communis ab assectione organi sensus cxterni huic impressa, ab actione objecti externi sit omnino similis motui fibrae modiscatae, a quo movetur sedes sensus communis; & scuti permotum aflectionis traductae a sensu externo ad sedem sensus communis, hic percipit objectum, quale repraesentatur per dictuin motum, ita a
motu fibrae omnino simili isti impressis sedi sensu
communis, debet hic percipere idem obiectum,& circa hunc elicere actum sensus; unde colligitur, similitudinem phantasmatis cum objecto sensibili consistere in similitudine actionis motus.& in similitudine modificationis fibrarum ne vearum, & cerebri. Alii censuerunt, imaginationi esse vim insitam ectrinandi ideas objectorum 1 sensu communi
perceptorum, quae sint repraesentativae eorundem objectorum, hasque ideas remanere in ipsa immginatione tamquam actus immanentes, it aut posisit dici Ideam nil aliud esse, nisi actus sensus communis, quibus percepit objecta sensibilia, qui actus sunt immanentes in potentia sensitiva, & sunt repraesentativi eorundem objectorum, & quotiescumque isti actus immanentes, vel ideae excitantur , vel ad actum secundum revocantur, repraesentant objecta lensibilia esiti percepta, &tunc dicitur Imaginatio; isti actus immanentes
dicuntur remanere in potentia sensitiva tu quam circumvolutos, per nostrum modum imtelligendi.&ad imperium voluntatis, Vel quandoque etiam casu explicari ,& in ista explic. tio. ne, quae non est nisi ideae motus, seu repraesemtatio istius imaginationi, confitere recordationem ,& memoriam objecti absentis alias percepti, iustinent. Haec sententia videtur probabilior, sed nostro intellectu, rebus materialibus assueto, minus ac commodata pro intelligcntia eorum spectam lium ad imaginationem; altera vero Rccentio. rum, quia re materiali utitur ad explicandum
phantasma, iacilius a nostro intellectu percipi. tur, & per eam etiam facilius intelligimus, ct
explicamus ea omnia, quae de imaginatione qua runtur; utraque enim sententia in hoc convenit.
quod debet dari phantasma,&quod phantasma sit rep sentativum,& imago objocti, sive hoe phantasma sit fibra cerebri modificata, sive fit actus sensus elicitus a potentia sensitiva circa ori iectum sensibile, & ejus actionem immanens indicta mitentia sensitiva, seu idea ipsius objecti,
Ex his patet, sedem phantasmatum esse circa
sedem sensus communis, nempe circa Plexum
Choroidem, vel circa medullam oblongatam; quia si sedes sensus communis debet modificare fibras cerebri mota ab actione objecti sensibilis ad eam traducta ,& fibra cerebri modificata debet movere sedem sensus communis, necesse est, quod talis fibra sit circa sedem sensus comminnis ; quapropter deducendum etiam e11, sedem omnium assectuum, quibus laeditur sensus communis , esse eam cerebri partem, quae picxum Choroidem circumdat, vel medullam oblong
Finis intentus a natura in phantasmatum comstitutione, est pro memoria eorum, quae per sen sus externos percepimus, & pro operatione potentiae intellecti vae, quae semper circa phantasma sensibilium versatur, clina verum fit Arytotelis
58쪽
AXioma. l m Alei e tu, quod prius non ieri: tu Senseo. per phantasmata icienti. S, ctim acti: scimus, latu enim phaIuasma claboretur in cerebro rcpraesentativum coitina, quae a Prae- cp:ore addisci irrus, vel oculis in scriptis legimus, nitita: plviniasmata remanerent in cerebro, ut nobis reprae Entarent ea, quae percepimus,&lesimus, memoriam de istis excitando nihil sci i nurs de auditis, lectis, & ita nec scientiae,
Dccartcs acquiri pol sent, cium verissimum si, caiolumno, ire . qua: mcmoriae mandamus; quae enim alias percepimus, ct amplius eorum non recordamur, idem est, si non percepta tuerint.
Negotiis politicis, oeconomicis, cimilitaribus pertractandis, S persci cladis praeteritoriam in moria seliciter servit, sicut etiam in civili soci
tate conservanda in commerciis prosequendis memoria utimur,&cum hae apta antasmate esset
italiter dependeat, illius necessitas,&snis appam et . Phantasiavi operatur quotiescumque libra modificata modo sui eritis dicto, movetur in s dem sensus communis, h. inc movet, & in vendo determinat sensum communem, seu Dintem iam sensitivam ad eliciendum actum senuis, ncc omnis motus fibrae est determinativus sensus communis, scd solum motus sbrae modificatae, Cum prout talis est, evadit repraetentativus objecti sensibilis, ut explicatum est; quapropter libra, quae non cli modiscata, non est determinativas critus communis ad percipiendum aliquod obj-etiimiensibile, licet mota sedem sensus commu
LXcitatur phantasma voluntatis imperio, vel aspiritu animali in continuo motu existente, vel ab halitu in cerebro elevato, vel aliunde ad cerebrum transanisso. Ab his deducitur ratio, per litam inplicatur continua imaginationis operatio. ium liaec nunquam quiescat, quia amotu coni Moipirituum animalium per sedem phant: in tum semper aliquod phantasma excitatur, aclces j is apprehensionem imaginatio determina. tur, M. Porcs,&halitus, quisere sunt in cerebro continui, idem praest int. Ab excitatione etiam unius phantasmatis aliud Caecitatur connexi in nem cum priori habens, quia simul impressa scierint contigua, ct in eadem libra, eo quia, e dem tempore olbjecta illis correspondemia re copia sucrunt a sensu communi; ut quando video talem hominem album, tali habitu cstitum, . ambul. ntem, imprunitur phantasma in libris cerebri repraesentans hominem talem, aliud re- p ei tan album, aliud repraesentins tali vestitia , aliud repraesentans motum ambulationis. Ista Phantasmata imprimuntur in una fibra, ct im- Priariunturcontigua, unde ad excitationem pharmi; sua .uis r i sentantis talem hominem, excitatur Pham ma albi , vestitus, ct motus, ct sphantasmata siuit dii parata; cum ordine lasnen inculcata, ct in pretia ad excitationem primiph icit asinatis omnia alia pirantasmata eaecitat tiar, Cum eo ordine, cum quo sucrunt impressa, ut patet in oratione memoriae mandata, inqira per multiplices, & iteratas repetitiones sit ordi. nata , & fixa impressio phantasmatum correspondentium verbis, quibus texitur oratii, unde pri mo phantasmati primi verbi correspondenti, cintera cum ordine, quo sierunt impressa. α illo caecitato, caetera excitantur, & illo non excitato. caetera immota manent, ct descit dicendorum
Causa motus fibrae, est spiritus animalis a voluntate determinatus ad illlam fibram, in qua in
pressa sunt dicta phantasmata, orationem totam repraesentantia ab eadem voluntate motus dictimam spirituum moderatur, it aut paulatim, ut succestive fibram moveant, unde ex istorum in tu ita moderato, successive paries librae movemtur, & successi e phantasmata in illa impressa
citantur, cum eo ordine, quo fuerunt impressa:
motum spirituum coadjuvat facilitas,& agilitas librae ad motionem disposta a multiplici,ctro iterata repetitione orationis, & ab hac agilitate. α iacilitate ad motum fibrae potest provenire e
citatio phantasmatum cum ordine; nam motus,
quo movetur pars fibrae, in qua impressum fuit phantasma primi verbi, successue per totam ibbram chlatatur, excitando phantasmata in ea contenta regulato motu a voluntate, quae omnis motus voluntarii est determinativa, oc moderm tiva, ut lente ,& placide per fibram extendatur. concesso temporis spatio momentaneo proferen, di verbum per phantasma repraesentatum, ante. quam caetera excitemur, & puto contingere in
tibi a praedicta illud, quod contingit in baculo.
qui in una extremitate moto, motus ille ad alte. ram extremitatem traducitur, cum hac solum dii serentia, quod hic in momento temporis ab una intremitate ad alteram transit, quia non adest moderans, vel regulans talem motum, ut placide, lente,& ad tempus transeat . ab una extremitate ad alteram, quomodo adest in libra ;idem effectu, et uim apparet in aqua, in qua saxum injicimus, a motu saxi movetur aqua, supra quam cadit, haec movet partem aquae sibi proximiorein, haec mota movet aliam, G sic deinceps, ut nobis liceat observare, aquam per multiplicatos, successum, & placide se moventes circulos ad multum spatium motum aquae impressum a saxo extendi, it aut si cuilibet portioni aquae in tae esset impressum aliquod, hoc moveretur, &emitaretur; ex qua similitudine mihi videtur ropraesentari modus, quo fibra mota in principio, ubi pri ianum phantasma est impressum, moveatur usque ad finem, in quo imprimitur ultimum
phantasma, cum excitatione omnium placinia,
sinatum in ea impreis brum, successive, ct cum
ordine, cum quo impressa suerunt. Quo phantasma excitatum validius movetur in sedem sensus communis, clarior etiam est repraesentatio objecti, si motus Irarvus, & debilis. confiisse evadit obiecti reprHentatio, quae coimi usam illius cognitionem parit. Tantae virtutis
59쪽
tamen est mensi in iis, ut valeat distincte cognoicere, si velit, quod confuse per phantasina confiisum cognovit, ut agendo de Intellectu demonstrabitur; ab hac clara, & distincta cognitione mentis circa pliantasma confiisum illusit: tur phantasma. Hoc cit , fit repraesentativum obiecti clare,&distincia; ab hac enim cognitione
mentis clara iba virtute acquisita de phantaim te confia se representante illud, cujus cst phas tasma, sedes sensus communis determinatur ad magnum motum in eam partem librae cerebri, in qua impreisum erat phantasma, contaia r
praeientans tuum objectum, & a magnitudine talis motus impressio in libram, quae laanc modificat: & in qua consistit phantasma altius, &distinctius figitur; quapropter quotiescum lite ii bra modificat tali modo movebitur in sedem senius communis, validiori motu eam pulsabit, ct distinctam reptiesentationem objecti cxhibobit, & hoc est phantasma illustrare. finitur Im:iginatio ab Ar potele 1. de Ani ma Tex. ioI. Motus, quo Anima movetur a sensu in actu. Haec desinitio deridetur a Recentio linis
. tamquam ridicula, in eo quod sit magis obscura. quam ipsa imaginationis natura; sed si attente considerentur ejus verba, clarὰ cxprimit naturam, & essentitam imaginationis. Nam Sensus in actu est sensus communis operans, cum icim si in aetii nil aliud importet . qi iam exercitium actuale tentiae sensitivae, quae est in sensu coni. muni. & omnis sensus pendet ab exercitio hujus ootentiae, ut dictum est de Sensu in communi; hujus potentiae exercitium duplo est, unum, ver quod versatur circa actionem objecti sens bilis organo sensus externi impressam,& tradi istam ad sedem sensus communis, modo pariter in cit. loco explicato,& tale exercitium potes tiae sensitivae dicitur Senius; alterum exercitium
potentiae sensitivae est, quando sedes sensus con munis motu ab actione obj ccti externi ad eam traditina impingit in aliquam fibram cerebri civicinam,& eam tali motu modiscat, ut sit re- practentativa ejusdem obiceii, a quo provenit prima actio, ut superitis dictum cst de phantasmate; de pruno exercitio, in quo vere sensus dicitur in actu, quia potentia sensitiva elicit actum sensus non loquitur Aristoteles, quia tale exercitium x primit solium sensum objecti extemi, non imaginationem, loquitur ergo de exercitio sensus socundo , nempe de phantasmate, quod a potentia senstiva in actu imprimitur in libris cerebri, unde
quando dicit, quod imaginatio est motus a senis
in . t tu, idem est, ac diceret, est mosus phantasiuatis a quo Anima movetur. A' motu et ram Phantasmatis Anima movetur ad considerandum
illud obiectum, quod per tale phantasma repita sentatur: Anima hoc considerares dicitur Im pinatio,& Anima, cima ad exercitium potentiae
imaginativae & intellectivae si potentia indit se rens, citi a possit hoc. vel illud objectum imagi, nati, Vci intelli re, patet indigere determinativo
ad hoc, ut moveatur ad imaginationem, vel ad intellectionem: determinativum ad imaginatio nem est phantasma , quo excitato, & moto dcto- minatur Anima ad apprehemionem objecti re praesentati per phantasma & hinc patet, motum phantasmatis movere Animam, hoc est Animam determinare ad apprehensionem objecti per mi tum phantasmatis repraesentati. Ab hac explicatione patet, pr dictam definitionem explicare naturam Imaginationis, quae consilit in api' hei
sone objecti alias percepti, & tunc absentis; sculi enim objectum p en, determinavit potentiam sensitivam ad eliciendum actum sensus, ita phantasma ab eo relictum, in cercbro motum dete minat potenti una senstivam ad eliciendum ni
vum actum sensus circa illud, α talis actus sei scis . objecto abiente, dicitur Imaginatio, dc de objecto praesenti, dicitur Sensus, ct comparata hac definitione hoc modo ex licata, cum ea R. centiorum, videbimus , nihil super hanc addere; definiunt milia Imaginationem per A p rati nem fac istis cognoscitisue ad corpii, ipsi inti priuens. Corpus, quod est intime praesens potentiae cognosciti ne, certe quod non est corpus materiale sentibile mediantibus sensibus u potet tia sensitiva perceptum, quia hoc non est intime praesens potentiae cognoicitivae, sed solium hule intime est praesens imago, species, Idea huius ii, quae aliud non sunt nisi phantasma
Quando ergo dicunt Recentiores, potentiam ι -
quo itivam Appi cari corpori intime ei pini senti. diciant potentiam cognoscitivam applicari phantasmati,& quia potenti a cognoscitiva est indiis serens . necelle est, ut fateantur ad hanc applic. tionem determinari a phant an ate: per pol mi am vero cognoscitivam non possunt intelligere potentiam cognosciti viam intellectivam , quae judicat ais mando, vel negando, quia haec est Intellectus, non imaginatio; unde per potentiam cognoscitivam postulat intelligere ibi iam primam Operationcm potentiae inici lectivae, quae est sim- picae apprehensio, sine assirmatione, vel negati ne , quae cit etiam propria facultatis imaginatricis
in tota apprehensone objecti repraesentati sistentis, nihil de eo assii mando, vel negando, & haec
Omnia conveniunt cum tradita inplicatione definitioni, Aristotelis, & manifestum faciunt Ari- stotelicam definitionem explicare naturam, cici sentilam imaginationis. Phantasia est Potentia sensiti dia aliquod opol Mis circa phanta mista, praeter mplicem o proben Auem quo patet, phantasam convcnire cum imaginatione, quia apprehendit objecta externa absentia repraesentata per phantasmata . dii 'cri, quia pi ter limplicem apprehensionem aliquid aliud operatur circa phantasmata. OPcratio in hoc consistit, quod phantasmata compinnit , conjungit , colligit , dividit. ord inat: C mpc1nit, quando unum, vel alterum, vel plura suri alunit, non solium com enientia inter se, i d etiam disparata, & quorum unio ex natura jectoriam repraes: -
60쪽
re'sentatorum est impos illa, ut est commstio Chimaerae, Hircocervi; per istam compositionem phant Muna plura sibi essingit obje phantasia, & circa haec Intellectus varias esicit operationes, & speculando multa deducit, sed
in particulari,qim multas cremtiones paritant, per quas scientiam etiam rerum adipiscitur. Componitur etiam phantas a Casa, quando unum imprimitur proxime alteri, itaui non possit unum moveri, quin aliud moveatur, ves si primant in in diversis fibris, hae tamen sunt ita
connexae, ut ad moriunimius altera moveatur,& sedem sensus communis Ralsent, ac si esset una fibra, & una impressio; idcirco a sensu communi per modum unius percipitur illud, quod
a duobus phantasmatibus repraesentatur. Dividit Phantasmata phantasia, quando ham plura re. Praesentantia, quia ex pluribus phantasmatibus partialibus, ut cum scholis loquar composta separat: tale est phantasma corporis humani, quodo tot phantasmatibus partialibus componitur,
quot sunt partes , quae corpus humanum commonum . Urantasia dividit haec phantasmata par. tialia, quando modo solum capitis phantasma, modo sollim illud peta apprehendit; succedit etiam divisio, quando in fibra non si impressio totalis, & integra, sed deficiens, ut contingit aliquando in impressione a Sigillo facta, unde
non repraesentatur per hanc impressionem, seu
phantasina, nisi pars objecti; illa enim pars, quae respondet impressioni deficienti non repraesenta. tur, vel quando portio fibrae, in qua fit impressio, est in sua substantia inaequalis, nempe circa unam partem lacile mobilis, circa alteram dissicile, per quod movetur, & excitatur solum portio pl-tasmatis, altera immota manente, vel quia adsit aliquod impedimentum impediens transitum spirituum per totam fibram, in qua est impressio. Colligit Phantasa, quando plura phantasmata tamquam in fasciculum adunat, ut sunt pham
in mata. quae correspondent verbis, ex quibus
oratio texitur, quae vere non potant diei, nisi phantasmata ad invicem collecta. ordinat, quam do tale phantasma primo loco disponit, deinde secundo connexionem habens cum primo adnoctit; & ita de singulis, it aut ordo non sollim rospiciat situm, in quo phantasinata collocantur cum ratione prioris, & posterioris, sed connexio. nem, quam inter se servant pro clara ,& disti,tia repraesentatione, & explicatione objem re.
Ab his operationibus phantasiae proveniunt insomnia, & istorum causae facile intelliguntur; nil enim Miud sunt insomnia, quam Phanta' ra a imotu spirituum excitata, a phantagia col. DLtat, posita, vel divisa, unde tot variae, α
insolitae,&extravagantes repraesentationes: s,lant etiam sicilius in ius niis illa excitari pham lasmata recenter impressa; ideo nocta eveniunt repraesentationesillarum rerum , quae die vel ap.
prehendimus, vel exercuimus, ves ea repraesem tantia objecta pluries exeogitata, vel ad quae prinpensionem naturalem habemust ita iracundi imsomnia habent de rixis, contentionibus,& ce taminibus; melancholici de rebus tristibus, α
timorem incutientibus: passiones etiam animimi correspondentia excitant phantasmata, sicut etiam passiones corporis, nam sitientes in innia apprehendunt potum repraesentantia, famelici per insomnia lautae mensae assident, a seminis redundantia venerea insomnia apprehenduntur. α ita disturtendum de omnibus estis, quae cum insemniis uniuntur.
Ex his colligere licet, imaginationem, & pham
iasiam considerare solum phialasinata tamquam imagines rerum, & istarum apparentiae inseris vire pro sinplici apprehensone, itaut apprehen dantur res, prout apparent in phantasi te eracitato, nihil autem de istis vel assi are, vel ne,
gare ; apprehendit enim imaginatio, & pham
rata objectum, quale repraesentantur a phamis smate, non assirmat vero, neque negat obj mper phmiasina repraesentatum esse tale, ves non esse tale,& bonum, vel malum, jucunditatem, vel molestiam in eo existentem, attingit sola apprehensone, non judicio, aqua movetur appotitus senstivus ad fugam, vel prosecutionem: ex quo deducitur, imaginationem, & phantasiam
non esse erroris capaces, neque nos unquam fi Llere, quia sallacia est solum in ea potentia, cui propria est assirmatio, ves negatio; si enim in mat, quod non est in obiecto, errat, si negat in objecto adesse aliquid, quod vere adest, errat,&cum negatio, assirmatio absit a phia asia. α imaginatione, abest etiam error; nec errat imaginatio, & phantasia, quando per phantasma apprehendit baculum in aqua curvum, cim vere sit rectum, nam baculus per phantasma, ut cur vus repraesentatur; ideo imaginatio, & pham
lata, ut curvum baculum apprehendunt, apprehendere autem rem, prout repraesentatur.
non est error potentiae apprehensivae, imo est taceritas,& fidelitas ejusdem; consequenter apprehendere baculum curvum repraesentatum per phantasma, non est error potentiae imaginativae,&phantasticae, sed est fidesitas,&sinceritas M.
rum potentiarum, quae apprehendunt objecta, qualia apparent in phantasmate, & prout ab istis repraesentatur. Hinc est, quod phantata desitam lium sunt verae, sicut illae sanorum, quia Danitata correspondent phantasmati in per pham latam apmehenditur solum illud, quod apparet in phantasmate, &quod ab eodem repraesentatur; quapropter ob rationem superius dictam,