장음표시 사용
311쪽
discutitur ac defluit, sanguinis missionem tuto non . ret: quantum enim ex incidenda vena moliend librat, id ultro ex corporis natura p me statur. Cum it que pue m lis aetas ex seipsa habeat unde naturaliter vacuetue, vacuantis praesidii haud ecet. Quapropter Galenos pue; An fueris ante quartum decimum aetatis annum veri ain secan- ris ante
Cam esse non putat. Quod profecto non sim siliciter de decimum omni venae section. S sanguinis missione, sed de ple- quartumniore illa,veteribusq; consueta audiendum erit. Na mo' annum
Ceratam,& hodie usitatam, quae tum viribus tum plenim tu lenia ludim aliqua ex parte resipondet,non tantum pueri, set vena.& lenes etiam serunt. Sic nostra tempestate in decrepita aetate quae graui urgenteq; pleuritide: aut peripneumonia torquetur,sanguinem mittimus. Sunt etiam quiquinto aut sexto statis anno tres sanguinis aut quatuor uncias emittentes, plei ritidem,& alios grauiores mora bos sanarunt. Et Auenetoar Arabs filio uo trimo se utiliter venam ludisse commemorat. Nonne sponte instin 'Guch naturae pueris sangitis interdum abunde prodit dnaribus,nulla corporis, aut virium iamira Curietitve qui graues morbos experiuntur non illorum etiam remedia sustinerent Sed ea de re alias plura. Quae inter se nectutem & pueritiam mediae interueniunt aetates,quoniam firmis viribus & corpore bene costituto tenetur nulla vacuandi praesidia, adeoque nec venae sectionem metuunt. Praedictos tres sanguinis mittendi scopos Hippocrates pro antiqua loquendi ratione breurter admodum hac complexus est sententia: In acutis morbis saliguinem mittes, 'bi magnus fuerit morbus, & a mer aeta- te florens, & virium robur assuerit. Tertius scopus se- 3
candae venae,est natura corporis . Natura autem non est Tempera mu temperamentum , quod ex quatiior elementorum menram commilitone constat. Qui enim natura calidiores sunt, corpora . amplas obtinent vena ς, Galeno etiam lib. Ir de tempe. Natura cap. s. attestante, multoq; abundant sanguine, ideoque quid.
copiosam serunt vacuationem. Contra,qui frigidi sunt natura,angustas venas habent,& exigui fiunt sanguinis. proinde sanguinis missionem largam haud tolerant.Sic humidi natura, iis qui sicci sunt, venae sectione magis su Habitus timet. Quinus scopus est corporis habitus, qui si mob corporis . r iis,
312쪽
4 lis,tener,& rarus est, imbecillus sit,& dillolutioni obnoxius op*rint.' Proinde cum prompte dissiuat , & ex se
resolutioni idoneus sit, vacuationem ferre n*R potest. Contr qui densus,firmus,solidusq; est,pauca e corpore dissipari sinit, ideoq; largam vacuationem sustinet. Qui praepinguis, & obesus existit, quanquam mini mum discutitur, tamen quia angustis est venis, parum' nue sanguinis habet, difficile venae sectionem iustinet. Qui mediocriter graciles sunt habitas, Galeno loco
paulo ante citato teste , cum venarum laxitate coinc,' dunt, idcirco copiosam venae sectionem ferre possunt. Nec temere dictum est, mediocriter graciles . Si enim admodum graciles sunt, copiosam fanguinis misit omnem haud tolerant. Habent nanque &1lli sanguinem e iguum. Nulla enim alia de causa tam vehemenxer graciles evaserunt, quam quod sanguinis copia , adeoque alimento destituti, & plurimum extenugii atque eSicca i sunt. Quintus in tundenda vena scopus est anni tem- Tempsu pus,quod num calidum an frigidum sit, expendendum
aum. medico erit. In calido enim tempore improbe vacuati,
Galeno lib. j. ad Glauconem teste,syncope & resolutione intereunt. Quippe calor ambientis e corpore foras ς uocatum spiritum discutit, re siccatque corporis habitum, & imbecilliorem reddit. Proinde tum omnino a sanguinis missione abstinendum erit. In frigido tempore corpus refrigeratur, idcirco sanguinis missionem impedit . Quid enim attinet corpus antea abunde fatis refrigeratum, sanguinis detractione magis refrigeraria re san- Igitur accommodatissimum tempus mittendo sangui
oum: mit Z Ver ipsum,quod plane temperatum est, acleoque De Wndo ac- que nimis calidum, neq; supra modum s rigicu, & succi
comodam viriumq; plenu. Atq; hoc certe nomine Vere lecta venassimum pr cauendis morbis idonea est. Quod Hippocrates eii tempus. in Aphorismis co firmat inquies: Quibus singuine mit-γ.apbo. tere conseri,iis Vere detrahere prodest. Galernis quoq; 14. cap. I. libri de cui adi ratione per sanguinis missionein, sese multos podagricos aliisq; morbis obnoxios sanguinis missione principio Veris facta curalle,& ne subinde Quando in eos morbos inciderent, praecauisse tellatur. Et statim
in Veru quide incipiete Vere sanguis iis est miliedur,qui Verno
313쪽
tempore morbis capiuntur. In extrema vero eius parte, Niseipio, iis est mittendus,qui in state corripi morbis soliti sunt. . quan- Atque haec sane distinctio prodest ad recte intelligedos do in γl- Galeni locos, qui prima facie inter se pugnare videtur. tima eius Is enim interdum κοντα ἰν ἔρος, id est, incipien parte fante iam vere: nonnunquam viqiἰνατο εἰρος,ν mola vis mit-
τελευmοις σου κρο- , hoc est, priusquam aestas incipiat in tiamst. postrema Veris parte, sanguinem ad praecauendos futuros morbos mittendum esse hortatur. Post ver autumnus,dein hyems, omnium vero minimum aestas secandae venae apta. Sextum,quod in secanda vena considera- stur, est regio. Ea nanque si seruens & arida fuerit,mul- Regio. itum calidi innati viriumq; , multum etiam peccantis humoris e corpore haurit ac discutit, hincque adeo vires comminuuntur, pauciorque sanguis in venis manet.
Qui isitur in ea degunt, parciores in mittendo sanguine esse conuenit. Regio autem frigidior, & humidior, innatum calorem, humoresq; intus cocrcet,horumque minimum dissoluit, quocirca sanguinis missionem me lius tolerare possunt. Porro in extreme frigida regione, ut est quae in Aquilonem devergit, sanguis frigore veluti conglaciatus vacuationi vix cedit, sed & partes interiores si suo calore,aut ob sectam venam, aut aliam ob causam, destituantur, ambientis frigoris iniuria exintinctionis periculum subibunt. In hac igitur regione constituti, sanguinis missione abstineant. Quae vero ' . -' inter illas intercedit regio temperatior, largam languinis profusionem tolerat. Proinde eadem est regionis, quemadmodum etiam coeli status, quae temporis ratio. Septimo loco in sanguinis missione victus ratio, quae I praecessit, consideranda venit, num scilicet pluribus Vim cibis,& potionibus, iisq; multum nutrientibus usus sit praecedes. aeger , an contra. Si enim largo est usus cibo, & sic per intemperantiam crudorum humorum copiam conges sit, huic certe sanguis mittendus non est. Id quod etia mconfirmat Galenus, qui cap. I. libri de curandi ratione per sanguinis missionem ita scribit: Incontinentes,inquit, ebrios, ac gulae deditos,neque purgatione,neque s ssanguinis missione magnopere iuvabis. Nam per victus , sintemperantiam crudorum humorum copiam celeriter sar a coaceruant.
314쪽
coaceruant. Sin mediocri cibo contentus fuit, S vacua, , tionem tolerare potest, huic intrepide, re ita postulan-8 te, sanguinem detrahes. Octauo loco,qui venam secare Consuetu cupit, is consuetudinem consideret, necesse est. Siquis do. dem habet haec ipsa plurimum momenti, Galeno lib. j.
- cap. I 3.ad Glauconem teste,tum ad alia omnia,tum ma . xime ad vacuationis indicationem. Alii enim nunquam sunt vacuationem antea experti, neque integram per
tulerunt, largoq; cibo usi sunt. Quapropter sanguinis
missionem, inediamq; citra noxam non serent. Quum
Consuetu enim consuetudo procliuitas quaedam ac lacultas sit eo doqvid. dem modo semper agendi aut patiendi, in rebus naturae tam amicis quam aduersis usu comparata, si quid aegro insolitum, iniucundum, quodq; extimescat,obii, ciatur, id sine magno detrimento, saepe etiam sine graui periculo, subire haud poterit. In quo genere cum siesanguinis missio, hanc vacuationem sine metu, ac plerunque animi deliquio, si meticulosus sit, & vacuationem nunquam ante expertus, sed liberali cibo semper usus,non sustinebit. Alii contra vacuationibus sunt asisueti, & parco cibo utuntur. hos itaque, modo reliqua consentiant, intrepide vacuare conuenit. Igitur ve nae sectionem iam experti , modo vires crebra vacuatione nondum laene sint, alacrius ac leuius eam persem p rent,quam inexperti. Considerandum etiam in mitten- Exercitia do sanguine erit, num i s , cui tundendam venam suscepimus,exercitiis,aut otio usas fuerit. Quippe qui crebro exercitiis utuntur, quod eam ob causam pauca in corpore superuacua congerant, parcius sunt vena secta vacuandi. Contra, qui haec ipsa prorsus negligunt,&.
in otio uniuersam suam transigunt vitam, aut exerci . tiis saltem raro utuntur, largius sunt vacuandi. Deni- Excretio que in secanda vena expendendum erit, num consuetae mmsv excretiones supprimantur, aut non, verbi gratia, intrepist. viris accurate scrutandum, num haemorrhoides solito profluant tempore, aut in uniuersium cohibeantur. In mulieribus autem, num statis temporibus menses eruet . pant,aut prorsus supprimantur. Quibus enim tum vi- . ris, tum mulieribus solitae excretiones praeter naturam. i. retinentur,sine noxa omnes sanguinis missionem ferre
315쪽
possunt.Quod si uero illis mediocriter exeant, ubi per
eas corpus abunde purgatum fuerit, aliam uacuatione non requirent.
Qira velut incidenda . c 1 λ v. i NMITTENDO sanguine accurata di iligentia expendendum erit, quae uena in f i quovis partium astectu secanda sit, inter- Quotv i. nascilicet, media, humeralis, poplitis, an me hodie ea,quae iuxta malleolum est tot enim ho- sectaturii die tundi consueuerunt uenae: id quod ex laborantis partis situ maxime indicatur. No enim ratio solum,uerum etiam usus ipse ollendit, aliam alii parti uacuationem congruere. Si tus itaque eam uenam incidendam. comonstrat,quae in laborantem partem inserta, cum ea societatem coanationemq; habet.Quippe haec humorea laborante secie prolicit. Interna itaque, quam iecora- Intem riam in dextro brachio,in sinistro autem lienarem, ho-i vena die facientes medicinam basilicam uocant, secanda, ubi do tuta- partes quae infra ceruicem iunt,uerbi gratia,latera,pul-.denda. mo, cor, iecur, lien, aut uentriculus laborant. Externa Externa. uero, quam humeralem & cephalicam nominant, incidenda , ubi partes quae supra collum sunt, facies nimirum,aut caput, affliguntur . Media, quam alio nomine.Mela. communem,nigram,funem brachii,matrem , & medi nam barbaram sectantes medicinam appellant, tum se- . sanda erit, ubi interna uel externa parti laboranti pro-ipria obscurior fuerit, ab utrisque enim iam dictis uenis diducitur. Vt autem omnes praedictae partes uenae se-s: Venapο-ctione i ibbero facta iuuantur: ita quaecunque iis in- Fitis, o feriores sunt, e orum, quae in poplite,aut malleolis inci- malleoli. duntur. Praedictis uelo inferiores sunt, quae iuxta coxam, uesicam, & uterum sunt. Renes autem ambi--Renes gunt, siquidem inferiores sunt iis, quas prius recensui- . ambiis. Uus, collo nimirum ac thorace: superiores autem iis , aquas secundo commemorauimus loco, coxa scilicet,. iutero, & Hesica . Quapropter uenae sectionibus in gib- pero factis interdum auscultant, quando utio uephte ragmone receni suerit,usanruinis copia,sipe mitudo
316쪽
aderit. Qui vero assectu illo laborant, quem propri Enephritim nominant, hos eam,quae in poplite est, incidere oportet, aut omnino eas, quae in malleolis sunt. In Ian si Caeterum non indiscriminatim quaevis praedictarum uis misito venarum secanda erit, sed in mittendo sanguine semperne recti- σο - τ' ἔξιν, ut Hippocrates nominauit, obseruandum ludo Iem erit. Hac autem loquedi ratione nihil aliud innuere voper obser luit, nisi αο κατω θύ, hoc es quod in rectum aut e dire- valida. cto est, vel αθυωρίαν, id est , rectitudinem, ut alibi fusius Re titu- ostendimus. Rectitudinem autem non mathematico do quid. more, sed vere medico, rectam lineam intelligimus,quet in directo venae processu cernitur, per quem est humorum cursus. Alii rectitudinem secundum fibrarum, quae in venis sunt, rectum ductum aestimant, quod in idem recidere videtur. Nam horum sententi a illae corporis partes e directo sitae sunt, in quas rectae fibrae diriguntur. Qua quidem ratione sinistrum crus e dire- cto dextri situm intelligitur, quod ex hoc in illud vena rectis fibris concedit. Estq; necessaria consideratu haec si brarum rectitudo, non quod trahendo iuuent, quan-. doquidem sanguinis redii dantis expulsio solaru trans. . .' uersarum fibrarum munus sit: sed quod excretrix facultas in ista fibrarum rectitudine actionem suam expedi' litis obeat. Proinde etsi rectas fibras nihil trahendo in sanguinis missione conferre cocedimus, tamen plus sanguinis S expeditius ab iis partibus, in quas dirigutur, aut rectae fibrae perueniunt, quam ab aliis prolicitur Siquidem ex fluxionis conditione S procliuitate, humores recto fibrarum ductu promptius, & facilius currui,
fac fluunt Quare non temere in morborum iudiciiς humorum cursus omnes, qui hoc modo per directum , fiunt, laudantur. Contra vituperantur,qui ordine inuerso oblique in transuersum seruntur . Rectitudo igitur partium, ἱέ venarum inter se eonsensus societas quaeda a vi & communicatio est, quae nusquam reperitur,nisi simul etiam fibrarum rectitudo adsit. Haec itaque perpetuo medico obseruanda erit, siue reuulsione, siue derivati ne, siue vacuatione utendum sit. Quod diserte Galenus multis in locis suorum monumentorum testatur, pr
sertim vero libri decimitertu Ther. methodi,cap. II. &
317쪽
Iibro et . ad Glauconem cap. I. ubi ita scriptum reliqui trInfluentium adhuc humorum retractio reuulsiove,ob- , , sidentium vero iam locum,deriuatio, medela est. Utrun ,, ue autem ea attonis tgenus per comunes venas fieri , ,ebet. Communes autem vocat venas,quae cum labo- , , rante parte communieantiam & societatem quandam Conm obtinent. Causam vero,cur per communes venas tum nes
reuellendum,tum derivandum sit, Galenus in libello de artis constitutione hanc sane reddit: Ex proximioribus , , enim,inquit, & communibus laboranti parti venis, v cuatio optima & facillima fit. Quin etiam rationi con- Πsentaneum est,eam potissimum incidendam esse venasti, ' quae cum ea, quae in amictam partem inseritur , societatem cogitationemq; praecipuam habet. Quippe per illam ipsam a laborante particula humor eerniciosus nomodo prompti sit me, sed etiam celerrime & potentissime detrahitur vacuaturq;. Cum itaque propter com municantiam illam, societatemve expeditior eius, qui ad aegram partem iam confluit,aut fluxurus est, sangui nis fiat reuulsio, & eius, qui iam confluxit a parte lao rante derivatio, & vacuatio, debet certe haec ipsa summo studio in omni sanguinis missione ac vacuatione a medico obseruari,quae certe quadruplex esse solet.Una Quadri est, quae sanguinem in aliquam corporis partem pro- plexD siturum&illapsurum duntaxat retrahit &reuelliti, Ruinumis hoc est, in contrarium trahit. Neque enim reuuc sis, atquesio, quae Graecis Metirarumι dicitur, aliud est, quam hu- acuatio. morum in contrarium tractus. Contrarium autem Reues oest, quod e contrario fluxionis in recto venae processu quid. situm est. Eius certe missionis sanguinis usus esse de- Cotrari bet, quum a suturo morbo tueri medico consilium est. Siquidem tum sola confluxuri sanguinis revulsio sus-ficit, quod nihil adhuc humoris in ullam corporis par . , tem confluxerit. Atque haec quidem ad maxime lori-
inquas partes fieri debet. Id quod Hippocrates in liue
ro de Distum natura iis confirmat verbis: Danda,ii 'quit, Opera est, ut quam longissime a locis ubi dolor& , , sanguis cogi didicit, venarum incisiones fiant. Sic enim , ,haud magna repente mutatio fiet, & consuetudinem , , mutaueris,ne amplius eo loci sanguis coeat. Loqui ve
318쪽
Xo Hippocratem de ea venae sectione,quae a morbo tuepresseruat, haec vel ba, ubi dolor & sanguis cogi didicit, & item haeς, consuetudinem mi tariqris,satis indicant. Sic Galenus etiam ca. a I.de curandi ratione per sang. missionem, ad reuellendam menstruam purgationem mulierum, venam in gibbero secandam esse praecipit, nulla alia de causa , quam quod tum satis sit medico profluxurum ad v erum sanguinem, in contrarium ,&ad maxime longinqua trahere. Alte a sanguinis missio sit, qua iam illapsi humoris tractus ad vicina & in latus Deriua- fit. . Haec Giaecis , Latinis derivatio, quod tio. sanguinem e laborante palle in vicinum locum deri- 'ueti,dicitiir. Fit,verbi pratia, in pleuritide, quando san gui a venis collas phlegmone obsessas alentibus in ca- .uam tDu,sertur venam. Per has enim & costae alimen- tu im capessunt,& nox ij humores praeter naturam in easdem influunt. Eius usus est,quando humorem laborat I. rem paxIesm iam obii dentem in latus & vicina trahere 3 loca medicus studet . Tertia sanguinis missio est, qua
yroeumhe's i illabens sanguis reuellitur simul &
derivatur. Quare eiuslusius tum maxime erit,quando
phlegmone in generatione adhuc est, qqod scilicet iniati hm i ς b G f nguinis adhuc ad laborantem locum confluat, i , & pars iam e in s V eli . Is enim qui nunc in partem irruit & impetum facit, reuulsione: is autem, sui iam sub-4 sistit,atque in ea haeret, derivationem requirit. Quar .hi . f. fa sanguinis Vacuandi species est,quae ex ipse laborantest parte. Ea utendum, quando usqueadeo fluxio insesecta est parti laboranti, ut omni fluendi remeandiq; ham. ii I bilitate sit Oι bat quod in diuturnis & inuetet alis phles monibus frequens est,in quibus scirrhon quaedam revacuatio liquiae inhaerent. Haec cucurbitularii maxime ope com simplex. Iletur,' commodissime simplex,qudd scilicet dutaxat Q β νe- acuet,citra id quod reuellat aut derivet,appellatur.Funa is enim ex ipsa tantum laborante parte,adeoqi nec ad con Ι 8ita,nec ad ii inqua trahere potest. Ex iis igitur,quae factenus dicita sunt,perspicuum euadiissus vena in quovis partium assectu secanda sit. In plenitudine enim,
i cui nulla partis phlegmone assistit,.illsinc plurimum de- --. Irahere singuine parem ubi sons & orieo est eiusdenti
319쪽
roinde com niodissime usu i , maximo tundetur venace Σtis gibberi interior, quae aiecore,utpote sansuinis io me plurimum prolicit. Eadem prorsus ratione in iebribus citra phlegmonem,continentibus,tam simplicinus,quam putridis,continuis, & omnibus aliis, in qui-Dus venae lectio conuenit, interior dextri gibberi vena Incidi deber,depta quartana,quae interiorem sinistri brachis lia itat. Quod si vero phlegmone pars aliqua eo Doris obsessa fuerit, eam venam,quae rectitudinem cum Iaboi nte particula habet,incidere oportet. Verbi araria,in dextra pleuratide,interior dextri gibberi tunde ca venit,quod huic venae cum dextris costis rectitudo. communio, de societas sit, adeoq; prompte, quod ab ea parte simul revellat,derivet,atque vacuet,pleuritim hac auiuuat.l euellit nanque,quia sanguinem ad costas procumbentem in contrarium trahit. De riuat, quod sangumem aegram partem obsidentem ad vicinam. nempe Quam venam, transfert. Huc revulsum & translatum tandem extra corpus educit, ct vacuat. Secta autem insinutro brach o vena, dextram pleuritidem no adimit sed cum illi nulla sit cum aegra particula rectitudo&societas, bonum duntaxat sanguinem educit,noxio in laborante particula relicto: aut puro sanguini venarum permiscet, S , quod frequentissime accidit, sinistram pleuritidem inuehit. Dextrae autem pleuritidis non abae exemplo usi sumus, quia linistrae alia est ratio, ut ali hi copiose monstrauimus. Verum obitabit huic rationi3ciolus quispiam , & dicet: Quomodo a dextro latere In lim strum transseretur fanguis noxius, quum, te etiaautore, illis inter se nulla sit locietas, ac rectitudo i Reipondeo, duabus de causis. Una,quod vacui ratio hoc apsum requirat Necesse enim est in vacuati sanauinis locum, vicinis prauertim uenis uehemeter inanitis,alium luccedere. Trahentibus itaque propter inopiam venis in aduersa& sinistra parte, aegrae partes prompte coxedent, utpote quibus sanguis iam non tantum sua copia, sed& vitiose qualitate molestus est. Quod si tamen sua sponte partes aegrae non concederent, ut a se propellerent, tamen ut trahentibus partibus, utpote.sortioribus se di adlaucinae iris,aliquid concedant, necesse
320쪽
Qsd vacuatio, Cr eivssem genera,ac disserentia
V M hactenus redundantiae genera , &di fierentias retulerimus, reliquum est, ut e nunc quoque vacuationum, quae illis contrariae fiant, genera &' differentias expo-VacuaιIs namus. Vacuatio vero, ut hoc initio ex- quid . pediamus, non est nisi humorum in corpore sua quantitate molestantium excretio. Cuius quidem duo stat primaria genera, una enim uniuersalis,particularis alte-visiverse ra. Vniuersalis seu generalis est,quae suapte natura tolis. tum vacuat corpus: aut quae ab uniuerso corpore humores & excrementa educit. Huiusmodi sunt, sanguinis quouis modo prosu sto, purgatio, vomitus, per urinam excretio seu mictio,sudor, balneum, praesertim aquarii discutientium,& aereum appellatum haemorrhoides, venus, insensilis transpiratio, medicamenta discutientia toti corpori admota,somnus a vacuatione admissuri
vehemens exercitium , multa frictio, & praeter haec omnis inedia . Atqui praedicta per se quidem totum vacuant corpuy,inedia ver3 ex accidente ut suo susius lo- Partieu- co dicemus. Particularis vacuatio est,quae partem du-laris. taxat aliquam excrementorum onere pressam vacuat leuatque. Quo in genere est cerebri per palatum & nares expurgatio quide euides,per aures & oculos obscurior, excreatio quae pulmonis & thoracis vitia excutit ruentriculi per vomitum,& aluum: intestinorum per solam alui deiectionem iecoris& lienis, per urinam&aluum: renum & vesica per urinam: muliebrium loco Tum,per menstruas purgationes:& quaecunque alis vacuationes, quae unicam duntaxat partem excrementis
suis leuant. Caeterum iam dPorum vacuationum generum unumquodque alias per se suaque sponte, alias spontesa arte completur. Sponte facta vacuatio est, quae citracia νιμ ullam medicationem quippiam e corpore prosundit. cuatio . Atque id quidem interdum natura duce, quae dum nos Natura - recte moderatur,& integre valet,quicquid vitiosum est tu et op- aut redundat,id omne corpore excludit, estque ac dici portu . tur tum naturalis,& opportuna vacuatio. Interdum