장음표시 사용
371쪽
elaborationem nullam: semicocta quae imperfectam Consecuta sunt. Sanguis itaque pituitosus, & lentust Te vera crudus ac semicoctus existit, quod caro ex ea
tumida,aquosa flatu lenta, in summa , alba & pituitosa
procreetur, ac specios hydropis, quam ob id λευκοφλέγματἰαν appellant. Cruda itaque sunt quae in ventriculo nullam prorsias alterationem, aut imperfecta: quae tu tamen proprie semicocta nominantur,acceperunt. Crudi sunt, qui in iecore aut habitu totius corporis nullami: alterationem sunt experti, aut perfectam elaboratio nem non attigerunt humores: qui tamen proprie semicocti appellantur. Crudi igitur on des sunt genera tim humores,qui citra sanguinem bonum subnstunt: ut lib. iiii .de tuenda sanitate cap. iiii. fusius monil rat Galeanus. Tales autem sunt frigidi & crat si seu pituitos,ut Ioco iam citato,& multis aliis locis Galenus ollendit. Vnde perspicuum euadit, biliosos humores no esse haeratione crudos,quod nimirum excelsum caloris, ali)ue ex sanguine supra ivllum modum percocto, adeoque asso & ex usto fiant. N on igitur hanc concoctionem primam de qua nunc loquimur,requirunt,sed solus Lanouis, S humor ut in Briguinem mutetur idoneus. laeterum cruda quae in ventriculo lagrent,quod illis nost per an ustas vias transeundum etiam priusquam c cocta suerint, educi possunt. Et praestat etia illa priuiquam in habitum totius corporis traducantur educere. Hinc est quod Galenus unicu cruditatis esse remedium libro primo de alimentorum facultatibus ait, Si ea,quae cruda sunt,per aluum secedant. Cruda vero,quae in primis venis,iecore,& aliis vasis hinc in uniuersum corpus distributis & in habitu totius corporis sunt, medicam fitis purgantibus vacuanda non sunt. Cuius quidem rei causam recenset Galenus libro iiij. de tuenda sit indis tale cap. v.in hunc scribens modum: Deiectio, inquit,
is in iis quibus plurimi crudi humores in venis sunt, tor-m mina cruciatusve circa umbilicum,& rosiones crea anim mique deliquia, cum eo quod nec notatu dignum quippiam educit: quando crudi omnes humores,pigri atq; M admotum inepti, propter crassitiem frigiditatemque
is sunt. Quo fit, ut etiam omnes angustas vim obstruat,
372쪽
per quas id quod medicamentum deiicit,serri ad aluum is debeat: itaque nec i psi educuntur, & aliis sunt impedi- is
meto. Id quod sene Hippocrates illo oraculo praecauit, is quo breuissime praecipit: Concocta medicamento ten- istanda esse,no cruda. Eadem de cause nec exercitare, nec is omnino mouere, sed nec lauare expedit eos,qui in pri- mmis venis crudorum copiam habet: si quidem omnes id rigenus motus,succos illos in totu corpus agunt.Seruan is
di igitur hi sunt in omni quiete,dandaq; ipsis cibus, pom istio, medicamenta sunt singula eius generis, quae attem isnuent,disiecent, & conficiant succorum crassitudinem, is idque citra manifestum calorem. Nam qui excalefacti is vehementius sunt succi, hi in omnem corporis partem isseruntur. Ergo nutries hos maxime Oxymelite,aliqua- is do etiam pii sanae,& mulsae exiguo quopiam . Sustinent Denim ii victum,fi modo ulli alii, tenuem, ipse nimirum is
crudorum humo copia,quos paulatim concoquunt, is ad corporis alimentum abutentes. Haec ille. Atque haec is quidem de prima quae proprie cococtio nominatu dixiste, setis sit. Alterae si eorum,quae praeter natura sunt. Alura . Et haec quidem no est nisi humorum morbum efficien- cococtio istium alteratio,atque Hippocrati in Epidem iisn Gale- Libro .no in. πασμο- Latine maturatio discriminis gratia nomi Epide. I. natur. Cocta itaque hac ratione Hippocrati S Galeno Com. a. appellantur, quaecunque a natura ipse evicta sunt. Cru- Aph. q. da vero,quae non sunt evicta. Verum esse quod assirma- ----mus, testatur Galenus lib.j. Epid. Conantia. Aph. 6. irim μοs. quiens: V t concoctiones fiunt natura morbosas causas Naturam euincente: sic non euincente contraria. Et lib. 2 .de Viet. acu. morb. Comm.44. ubi ita scriptum reliquit: Conco Cocta. ctio est ubi natura causis sertior fuerit, easq; suo robo- Cruda. re permutaM erit. Ibidem quoq; diserte docet, cocta esse, quae a natura ipse evicta sunt: cruda cotra,quae minime Hac ratione pus in phlegmone quod a natura evictum est,cococtu vocatur,etsi pars nulla ex pure alatur, que admodum ex crudis & pituitosis,ubi concocti fuerint, humoribus aluntur. Eade ratione & urinas crudas coco
qui dicimus,etsi corpus ex coctis vrinis ali no possit.Ita sputum quoque, crudu vel coctum appellamus. Ad huc qRoque modu destillatione,grauedine, ichores,& humiu ditates,
373쪽
ditates,quae in lippitudine emanat,aut crudas,aut c5c metas esse dicimus. Hoc denique modo biliosos humores crudos, vel coctos esse pronuntiamus. Et Galenus quidem loco paulo ante citato, cruda bilem sivis notis pin-
vit,quemadmodum etiam concoctam,inquiens: Cruda
quidem bilis flaua est,& acris,& male olens. Cocta vero& pallidior,& minimum male oles. Ut hinc palam har, hanc alteram concoctionem nihil aliud esse, nisi doni
natum & victoriam natur e in humorem noxium, Due putridum,sive non putridu. Ex hac itaque concoctione . . id consequitur natura,vt humorem illum ut antea pan . Tum obsequens fuit,nunc gubernar ac pro suo arbitratu excernere possit.Proinde omnis humor, qui excer . nendus Venit,antea concoctus sit,oportet, quod tantiis per dum crudus est,& a natura nondum euictus,vacua Ticon Ode non queat. Concoctus autem,ta tanqua suba. ctus ac domitus, nullo, aut saltem minore negotio a vacuante medicamento profligatur & exhauritur. Hanc
igitur concoctionem non solum pituito si ι ut priorem, his f M sed & biliosi exigunt humores. Quapropter libenterialiutou- admodu concedimus flauam bilem, non obstante quod coctione natura tenuis sit, cococtionem hanc alteram requirere. meat. Nisi enim prius a naturae uicta sit, medicamentis pur-. gantibus& vacuantibus etiam alijs comode educi ne . quit. Hac vero ratione cocta,& veluti subacta & edomita,naturaeq, obsequens reddita,absque ulla molestia, nil norique negotio aci conuenientia vacuationis loca a purobiectio. gante medicamento trahetur. Atqui aduersus ea,quae dicimus sorte quispiam ita instabit: Flava bilis ex tali concoctione crassior euadet,& sic aegrius expelletur. Craisorem aute euadere, in primis testatur Aristoteles lib.
4. Meteo.ca. 2.ubi non obscuras verbis ea, quae conco
quuntur,crassiora aridioraq; reddi scribit.Ite Alexadet Aphrodiseus in uniuersum omnia quae concoquuntur, ex tenuibus crassiora euadi testatur. Quin etiam Galepus libro de totius morbi temporib. asserit tum saniem
ipsam,tum urina, tum sputu,item lippitudinem,liumq-resq;, qui e cerebro in palatum S nares destillant,demque omnia excrementa initio atq ; du cruda adhuc sunt, aquea & tenuia esse: quum vero procesu teporis conco
374쪽
quutu erassiora & pauciora euadere. Quibus omnibus Bo ratio ipsa subscribit,quae omnia, quae concoquuntur,& a calido patiuntur, humido nimiru evaporate,aliquomodo crassescere docet.Fatemur itaque ea, quae a natu. ina eos raeuicta concoctave sunt, necessari5 crassiora &'pau- cot--ciora euadere,quandoquide concoctio ipsa, ut etia Ga- turicraselenus lib. 4.de ratione victus in m 4rbis acutis fatet uti soracosa & incrasset. Adeo ut recentiores medicos pluri- paucioranium hallucinari dicamus, propterea quὁd concoctio- euadere nem,uet,ut ipsi loquuntur,digestionem, quum id quod Reeentio
erassum est attenuatur, fieri statuant.Errandi autem oc- rum me
casionem iis,qui crassi concoctionem cum eius subtilia dicorum tione ita enim loqui eos constat fieri censent, Avicen errari. 'na praebui qui ut praecedenti capite ostensem est, Galeni locum male intellectum. ad concoctione eo tu,quae praeter natura sunt, adeoq; in habitum corporis redire nequeunt perpera detorsit. Nam etsi concedimus cococtione tenuium esse incrassationem, tamen falsum erit, eandε crassoru attenuatione esse, cum omnes humores in ea Imutatione,qua a natura e uincuntur, ut mostratu
est,crassiores aliquo pacto reddatur. Verum inseret ali OLemo quis confestina: igitur bilis & alij bum res, qui ex tali diluitur.
coctione crassiores evadunt, aegrius deinde expelluntur. Respondeo,nequaquam. Na cum ea ci assitudinem No omni ab innato calido,& nequaqua ab Im dico,neq; etia afri eraglau-gore adepti sint,seri non potest,ut haec i psa excretioni do excrea vacuationi ve obsistat,& aduersetur: imo culianc crassi- tioni a tudinἴ non nisi quia a natura evicti siti conlecutos esse uersaturico stet,multo proptius ia ac tutius expellentur. Quippe I. Apho.esi natura ordine & more,Gale nolitia teste,obseruat,Vt Com. 22 primo cocoquat, dein dricer n.it,& postea vacuet.' ausi itaq; post concoctione natura ipsam vacuationi adminrculante habeamus, expectandu erit quod ab ipse natiaraeuicti,adeoq; crassiores redditi fuerint humores noxii. No igitur omnis crassitudo vacuationi obsistit, sed ea
duntaxa quae no fit a natura. Nec cuncta,quq crassiora
reddu tur, ea quoq; cococta sunt:quod Dimim duae sint Nou ο- erassitudinis cauis calidu videlicet,S frigidu. Calidum nia eraρ quidε,euaporado: frigidu adstringendo incrassat. Qu2- sa, etiam q; ergo ab Inato caudo crassiora reddsitur,ea coeocta cocoria.
375쪽
sunt,no quae a frigido,seu non naturali calore. Cum aut ea,que crassiora lunt a calore nativo facta, sint cococta,
necesse est,ut crudis sint cotraria.Si crudis,quq M o oderata iunt,cotraria existunt,mediocria sint oportet. apropter rectissime Hippocrates urina crassam appellatea,quae mediocris est, collatione nimiru ad tenue quae ina moderata existit. Quae contra a frigore,a ut a modico calore crassiora reddutur,haec cruda sunt,& vacuationaduersantur. Caeterv etsi utraqj cococtio, ut monstra' erab innato calido fit,tamen ab externis auxiliis, quae hunς robustiorem reddunt,augent & fouent, iuuatur. Idipsum oro pol sunt omnia,quae temperatu es mediocrem caloro obtinent, adeoq; caloris natiui substantia, non qualitatem ausent.Cuius rei testis est Galenus,qui id de simpl. me sic. facul. c. s. disserte naturatis altera tiones cococtionesve ab innato heri calore,ab externo autem iuuari scribit. Qualis autem esse debeat is extemnus calor,in fine libri de constitutione artis medicae ex- .plicat, ubi qui ρtem,calefactione moderatam,boni succi cibo i mediocrem e sum,& vim moderate calidi potio nem ad cococtione deducere tradit. Non efficere, quia id munus solius est natiui caloris sed quit.Nec obstat, quod sectione F. Apho. Com. 22. idem Galenus calorem externu concoquere scribit: Concoquit enim no quia concoctionem ethcit, ea enim a solo nativo, ut coprehensium est, hi calore,sed quia calorem natiuum concoctione efficientem iuuat,souet,& auge Aut certe concQqissi, non quidem primo, ta per Le, lea secundo,& ex acciΘente, natiuo nimiru calore interueniente. Na quando de iis, quae aliquid efficiunt, sermo est,dilistenter, Galeno etia ipso lib. .de simpl.medic facult.c. a.& 3. monitore, discernendia erilinum per se ex propria facultate,an ex accidente,& aliquo alio Interueniente, idipsum praestet. Proinde quu Galen. lib.1.Epid. feci. 2.const. . Co I .scribit omnia,quae mediocritercalefaciut,tum cibaria,tum so menta, tum cataplasmaxa, frictionem item mediocrε,ac balnea concoctiones ethcere'. piat a 'nim verbo utitur intelligendum erit,
cuncta cc non primo & per se, sed secundo, S aliquo alio,nepe natiuo calore, que singula haec inuent,august
376쪽
& iuuant interueniente concoquere. Atq; locos hos ita esse intelligendos,alius eiusde autoris,quem paulo ante ex libro de simpl. medita facul. citauimus,palam euincit: Ibidem enim diserte inquit cococtiones ab innato calore fieri ab externo aute iuuari. Simili ratione certe explicandus venit Hippocratis locus,qui e si in sect. s. aph. at .vbi aquae frigide perfusionem, curare distentionem scribit. Nota enim per se & primo: alias hoc tritum medicorum axioma,contraria cottariorum sunt remedia,euerteretum sed ex accidente, reuocando nimirum calo rem natiuum,dIstentionem aqua frigida sanat. Calor autem per se, metipso Hippocrate teste,curat. Vt ia abunde pateat calorem natiuum per se, & primo concoctio- nem efficere,externum autem ex accidente, quia nimirum natiuo opituletur, illumq; foueat,& augeat. Quod manifestd etiam Arist. . Meteo .ca. a. iis signiscare ve bis voluit: Quum quid concoctum est, perfectum est ac genitum, atque persectionis exordium a natiuo calore prouenit: quam uisi aliquo externorum adminiculo ad calcem usqtie perduci soleat: quomodo alimentum per balnea, & id genus alia concoquitur. Et idem quoque ibidem testatur, quum humoris concoctionem, quam madurationem vocat, natiuum calorem efficere scribit. Porro cum ex iam dictis omnibus sit manifestum coco Geomoctiones a calidis tantum,neque iis quidem omnibus,sed nulla aduntaxat temperatis ac mediocribus iuuari, hallucinari figidis constat omnes nostrae aetatis medicos,qui bilis conco- D. ctionem a frigidis sera piis, violaceo , rosaceo, & nym- Error raphaea,inlybo,& id genus aliis,fieri dicut. Constat enim centiori. frigidum concoctioni perpetuo aduersari. Nam calore messic natiuu m,qui concoctionem efficit,refrigerando extin- rum.
xuit. Hinc est,quod Alexander Trallianus lib.i.cap. IO. Diliosum humorem non per frigida, sed mediocriter calida concoquendum esse docet: idq; ex Galeni lib. 2 .de p. med. localium cap. LI.sententia, qui itidem balneis temperatis,& unctionibus,& potu diluto bilem elle cocoquendam hortatur. Sed praestat verba Tralliani subii
377쪽
Si igitur capitis dolor subinde propter biliosi humoris
redundantiam nascatur, curatio eius medicamelis,quae
biliosum humorem purgant & subducunt, perficiatur. Veritin ut probe hunc vacuare possis,humidiore prius victu opus est,balneisq; temperatis,unctionibus,& potione diluta liberaliore. Ita enim dissu a bilis, & veluti imbecillior facta, facilius a medicamento ipsam trahenobiemo te vacuabitur. Atqui obiiciet quispiam, frigida sera pia
prima. biliosos humores alterare,crassioresq; reddere, ideoq; etiam concoquere. Respondeo,alterant quidem, sed cum haec alte ratio non fiat a calido natiuo, concoctio
nec dici,nec esse potest. Incrassant quoque, sed non evaporando, ut calor innatus, sed adstringendo. Quapropter humores biliosi a frigidis sera pus crassiores res diti crudi adhuc sunt,&a natura nondum euicti, nec subtamiae mediocritatem consecuti: igitur etiam ad eTRltera. cretionem & vacuationem inepti. Sed inflabit rursu; alius, frigida concoquere, si non per se, fallem ex accidente, nempe reuocando calorem.Respondeo verumi esse,si idipsum de iis frigid:s intelligatur, quae extrin
cus admouentur. Haec enim cutem constringendoi' caloris evaporationem prohibendo, auctiorem calo' rem natiuum reddunt, qui subinde per se concoquit. Frigida vero se rapian id genus alia medicamenta, quae
.intra corpus assumuntur,cal ore ui natiuum imbecilliorem efficiunt, aut prorsus extinguuntia Uillinc manis . i. stissimum sit Serapia frigida concoctionem iuuare non polle.Sic certe Actuarius in lib. de com medicaula pia frigida non exhibet ut bilem concoquant , sed ut eius feruorem potius extinguant, adeoq; alterent, Vt natura illam subinde euincere & concoquere possit. Hinc M. serte inquit,si bilis incandescat,& hominem exurat, Mcalefacientia respuat, frigida Eulapia ante bilis purgationem esse danda, donec in urinis decens apparueris concoctio. Sed de concoctione satis.
378쪽
Quo morbi tempore purgandum. CAP. xx T. . et
ACTEN US de concoctione, & quod . . a purgationibus medico abstinendum sit, v h donec humores cococti suerint,diximus Vnde omnibus palam fit in morborsi prin In Inscipiis,quod tum omnia adhuc cruda lant, nec nisi vigoris tempore, Galeno lib. 3. de iudiciis cap. borsi nora . I.teste,exquisita concoctio fiat, non esse purgandum. purgata. Nam nec natura ipse, cuius medicus minister.& imit toreli, unquam in morbi principio, & dum humores adhuc crudi sunt, vitam vacuationem instituit. Neque enim hoc tempore vel naturae, vel purgantibus medica tmentis obediunt, eaq; de causa grauissima symptomata I e citant. Quapropter eo tempore,quo natura superua eua utiliter expellit,si imperfecte ipsa mouet, purgante i medicamento medicus uti debet,ac id quod descit medicando supplere, urex utroque noxij humoris vacuatio recte fiat, natura quidem expellente, medicamento ero attrahente. Idq; perpetuo faciendum, nisi humo- NwMn- res turgeant,tum enim in principioetiam morbi, & hu turis moribus nondum cottis, medicamento purgante utili tibus meet, neticilicet humores parum stabiles, & ab una parte principiis ad aliam: sine ordine defluentes, in principem aliquam etia pμr partem decumbant. Nam turgere, uel,ut Hippocra- gare si iis uerbo utamur, ἰηναν, Galeno lib. 8. de compo. me cet. dica. localium cap. 3. autore, nihil aliud est, nisi humo- Turgere, res motu impetuosiore, ac concitatiore ab una parte in aliam defluere , idq; statim morbi initio hominem irritantes,quiescereq; nulla ratione permittentes. Hos itaque humores,eo quod agitentur, & de uno ad alium locum transfluunt,purgante medicamento in morbi principio vacuare conuenit. Eos uero, qui aliqua in parte firmantur, ac fixi haerent, ante concoctione neque purgatibus medicamentis,neq; aliis pr sidiis mouere oportet. Siquide naturam tum uacuationi adminiculante medicus no habebit,ut quae illos hoc tempore no uacuare, sed cocoquere studeat. Cuius rei certissimu est indici quod humores quiescunt. Na quiete, no motu,st cocci
stio. Motus cotra significat, v natura eosde uacuare in .
379쪽
x.Aplar. stos. Quod Hippocrates innuere volui dum conco taaa . purgante medicamento vacuanda tantum censet,&ea, qua: cruda sunt, nequaquam mouenda, neque in pri cipiis morborum,nisi humores turgeant. Et rursus,ubii in aeutis morbis raro,& in principiis medicamentis pur1. hor. gantibus utendum esse praecipit. Et iterum, ubi medi-24. camentis purgantibus utendum in valde acutis morbis, is s materia turget,eadem die hortatur. Ut hinc omnibus,, perspicuum euada inter morborum initia non esse pur4. Apho. gandum, modo humores non turgeant, neque ualidis,
IO. neque iis,quae materiam morbum excitantem Iminuut,
Imminue di ab iis, qui hodie faciunt medicinam, minoratiua aDtibm ma pellantur,medicamelis . Siquidem Hippocrates crudosteria me humores,ne mouendos quidem ullis remediis esse praedicamen ei pit,tantu abest,ut purgandos esse permittat. Non autet tu purga ab re dictum est, materiam morbum excitantem minu- tibia in- entibus. Non enim prohibemus,quin initio morboru, ter initia nulla adhuc apparente concoctione, mitiora illa medi-Υti-u' camenta, quae vulgo benedicta vocantu , exhibeantur, bcet. quod eorundem vires primas venas, vel etiam Ioca, ini, quibus crudi humores morbumq; excitantes haerent aethrmati sunt, no attingant, segduntaxat materias inviis
.i illis,per quas morbi i humores ducendi stant haerentes, educunt. Quibus plane vacuatis, natura subinde nonnihil exonerata, & ad reliquos morbificos humo. res tum concoquendos, tum expellandos expeditior . .: S alacrior fit. Eam certe ob causam Galenus non raro
exhibet inter initia morborum medicamenta, quae humores in ventriculo & intestinis haerentes vacuant,etii
crudos exi stentes,quod scilicet illis non sit per angustas
vias transitus futurus.Sic lib. I.de composit.medica. t calium inter initia alopeciae nulla praecedente concoction aut praeparatione purga non tamen eos humores , qui in capite firmati sunt, sed alios, qui per uniuersum corpus sparsi sanguinem vitiant, ut fusius sect. I. Apho. 22.diximus. Quod in nostris super Hippocratisophorismos Commentariis copiosissime demonstra- Obiectio uimus. Atqui dicent aduersarii, si nonisi concoctis iam duritur. humoribus medicamentum purgans medico exhibere licet,certe nullo unqua morbi tepore da verit. Quia
380쪽
non in principio, in quo humores omnino crudi sunt:
non etiam in augmento, quia nondu integre concocti sunt .Exquisita nanq; concocti O, Galeno etiam libo . de iudiciis c. F.teste, no hi,nisi vigoris tempore. Non licet autem in vigore purgante medicamento uti,quod tepore hoc, quo morbi consistunt,&vigent, Hippocrate a. bor. monitore, quiescendum sit,corpusq; nullatenus moue- 29. dum. Quippe praeter id, quod natura concoctioni noxiorum humorum intenta ab opere suo distrahitur,adeoque illa, ne eos euincere possit, impeditur: etiam perquam viam molitura sit udiciu non facile dignoscitur. Quomodo autem operi naturae fauebit, quando nondum ad quam partem sese vertet sciat ' Quum itaque medico perito cauendum unico sit, ne contrarium naturae motum moliatur, & vigoris tempore, quo haec ipsa tendat, ab illo ignoretur,nullis prorsus vacuationibus, nedum purgationibus, quum morbus viget, utendum erit. Non etiam in declinatione,quia tum non est opus, quandoquidem cum vis morbi decrescat, hominemque interimere amplius non possit. Quibus ita responden dum esse puto: Verum esse, quod persecta iam conco ctione, & morbo inclinante non si purgandum, si natura per iudicationem uniuersum id, quod noxiu fuit, e purgauerit,auxta id Hippocratis, Quae iudicantur, 3
S iudicata sunt integre, non mouere neque nouare Vel Q. medicamentis,uel aliis irritamentis,sed sinere oportet. HSi vero post exquisitam concoctione ad id quod noxiu is est, expellendum natura satis potens non fuerit, medici is officium erit, ut declinante iam morbo illud, quod defieit,suppleat,ne scilicet recidiuam, quod reliquum est,efficiat. Quae enim in morbis a iudicatione,ait Hippo- a. apb.
crates, relinquuntur, recidiuas facere consueuerunt. 11. Quapropter rectissime Galenus loco paulo ante citato is inquit. Experientia testatur,neminem unquam vi mor 1,bi in declinationibus periisse. Sed adhuc magis ratio. Neque enim contingit ut postquam causis morbo is ia is
Coctae sunt,ac natura evicerit,aeger moriatur, modo re tricta curatio a medicis adhibeatur. Caeterum rectam cu- is
rationem adhibebit medicus, si quod imbecillior natu iis in uacuare non potuit, ipse vacuet, di ne recidiua, quaeiis