장음표시 사용
81쪽
insciaretur ea omnia simul in eo reperiri. Esset enim hoc perinde ac si quis credere nollet, tetrapharmacum
ex cera, resina, pice,&adipe componi, quoniam eorum nullum integrum syncerumque contineri in eo uideat. Igitur tametsi nullum etiam equatuor elementorum numero integrum syncerumqde in animantium Corporibus.re eriatur, tamen non est propterea dubitandum, quin illa ex ijs consus a& temperata sint. Et cur quaeso quis sibi in animantium corporibus terram ostendi postulat, quae syncera sit, at lue impermista: cum eiusmodi ne in uniuerso quidem a se oste diqueat' Terra ele Quamcunque enim particulam eius acceperit,ea statim mentarM Arit alicuius caloris, humorisque cuiusdam,& aerea: cuiusmo- substantiae particeps: cum tamen terra ea,quam elementum esse opinamur, sit quam maxime densa, grauisque
δε sicca, & praeterea frigida. Quod si tu in mundo lapidem mihi ostenderis, terreum sane corpus, ego tibi illi
simile aliquid in animantium corporibus, ossium nempe, cartilaginum , pilorum, testarumque genus ostendam . Quare si cupis in animante terram intueri, eandem habes, qualem in uniuerso ., Eam vero quae sola sit, & cuiusque mi sturae expers, neque in illo facile reperias, quemadmodum nequc aquam puram, quae aliorum nulli commista sit, nec ignem, nec aerem. Sunt
etenim haec omnia quasi adulterata, & aliis, quae sunt Numali diuersi generis, in ista. Quod non ita intelligas ue-xubi sint lim,quasi nusquam syncere elemetorum naturae habe
pura ele- antur. Nam tametsi quae apud nos extant, quorum- πινυμ. que sensus iudex est, impura sunt omnia, syncera tameuspiam esse, quae principia sint,&uelut sontes, equibus ista fluxerunt, necesse est . Horum tamen uere elec mentorum, sensus, ut diximus, iudex este non potest. Dei inas igitur in animalium corporibus immistum
quippiam disquirere: sed satis sit, si aliquam uideris par
V ticulam frigidam, siccam, & densam, terrae meminisse et: si uero humidam, raram, & fluxilem, in aquae eonside-- rationem uenisse. Calor autem in corpore animantivexuperans, ignem tibi repraesentet. Vbi naturam spiritus, citra quem animal constare nequaquam potest,perpenderis,aer animo tuo occurrat. Proinde cum in an
82쪽
mantium corporibus nihil sit syncerum , do impertrii sum, rectis sinae Hippocrates non horninis modo, sed
aliorum quoque animantium naturam , ex calido , sei- igido, humido,&licco inuicem commi liis, ac tempe- . :ratis constare tradidit. Nili enim inuicem elementa .. ecommiscerentur, homo, aut quodvis aliud animal consistere haud pollet. Nam quamcunquq Cornoris Par-ticulam summis suis qualitatibus praeditam qngulatim ut occuparent, eam haud dubio corrumperent. Nulla iri siquidem in summo calidum, aut frigidum, aut humI--.dum,aut siccum, saluatolerare potiet. Non igitur inluni ex inuicem commistis , S lic qualia linti remanen'tibus elementiς, veluti in tritici, hordei , auenae, fabarum, L eruorum aceruo fit, sed alteratiς, transinu Iatisque,& per tota commistis, animantium corpora gem rari Hippocrates statuit. Sed hic quaeri solet, nu in Virum elementorum substantiae, an qualitates solae toris totae elemento misceantur. Si quidem veterum ea de re duplicem su- rum subisse opinionem constat. Aristoteles nanque, caeteriq; satiae an Peripatetici, ut libro primo Thera. ni etho. capite seu qualita-cundo, attestatur Galenus, qualitates tantum in se mu- tes sola tuo transire, omninoque misceri: Stoici non has m Μ totis tota do, sed etiam substantias ipsas , existimant. Quan- misceanquam autem hoc desini re medico superuacuum est, ut tur.
loco iam citato , & in fine libri primi de elementis Galenus doce hincque adeo factum eis, ut nec Hippocra tes de ijs quippiam pronuntiarit: tamen praestat Aristotelis,& Peripateticorum amplesti sententiam ,& qua- litates virtutesque in millis totas esse totis permillas affirmare. Id quod etiam Galenus loco paulo ante demonstrato facit, ubi elementa suis qualitatibus duntaxat tota totis misceri scribit. Fieri enim non potest, sed ne intelligi quidem, ut corporum substantiae totae totis misceantur, seque mutuo penetrent, & eodem prorsus situ constitutae sint,& collocatae. Quamuis
autem totae totis non misceantur, mutantur tamen &alterantur elementorum inmisto substantiae. Si enim integrae & illaesae manerent, nihil dissi mile sibi compositum redderent: sed quod ex ijs componitur, dissimile est: i itur substantiae illorum immutatae, & ante
83쪽
grae haud manent. Negandum autem minime erit, Substan- substantiam per se totam alterari: hac nanque rationetia per se dolorem, voluptatem, sensum, memoriam, ratiocia tota alte nationem, ipsamque adeo animam, in qua hae alteraratur. tiones sunt, e medio tolleremus. Caeterum mutuae in-Qualita ter se transmutationis elementorum caus, non sint tes trans nisi summae, Guas illa obtinent, qualitates, subiectam mutatio- substantiam alterantes. Si quidem liae uniuersam subnis eleme stantiam transmutant, atque alterant ,& natura primaetoria cau- sunt, rerumque omnium communes, & elementorum D. constitu trices, ac opifices. Proinde recte Hippocrates non hominis modo, sed aliorum etiam omnium
naturam, ex calido, frigido, humido, & sicco, esse constitutam pronuntiauit. Nam haec, ut in confesto est apud om es, mutuo in se agunt, & quod agunt id ne que concretione secretioneque habent, sed quod ipsa E substantia her se ipsam tota patitur & alteratur.Ιam igitur abunde constare arbitramur in mistis manere elementorum substantias, sed mutatas, Ita sane ut liberae , aut sui iuris non sint, vinctae scilicet, ac quaIi intemceptae mutua qualitatum pugnantia, ut pristinas viresa expromere haud valeant, neque ignis urere , neque aqua impense refrigerare possit. Neque enimaeque valentes vires retinent in mistis, ut antea, ubi syncera erant, utpote suis actionibus a contrarii ele- menti actione op- - Et . pusnatis, &γ iractis.
84쪽
Elementi principi, diserimen. CAP. II 1 I. . Oi ii a. 'D N praetereundum nobis hoc loco erit, quod elementum a principio disterat. E- Elemenisn lementa enim sunt corpora, Vt compre- tum. hensum est, simplicia, ex aliis se simplicioribus facta, qua in partes diuerstrum spe - .cierum diuidi nequeunt, ac plane eiusdem sunt generis cum iis, quorum fiunt elementa. Princiuia vero sunt. Principiuquae non fiunt ex se vicistim, neque exa)Ii , sed. ex se omnia, quae naturaliter sunt, producunt, nec cum rebus, quarum stat principia, eiusdem esse generis pos sunt. Ex quibus sene notionibus liquet principi 5,quod Elimela elementa non sint qualitates, ut nonnulli putarunt, sed non sunt potius substantiae, quibus quatuor qualitates insent. P lita. Corpora nanque cum sint, ut eorundem notio atte- tes.llatur, substantiae quoque sint, & nequaquam qualitates,est necesIe . Porro cum elementa lint corpora, mistionis tamen & temperaturie expertia , constat etiam ea,quorum sent elementa, esse corpora, non tamen simplicia , sed milla. - Siquidem elementa cum iis quorum Elemen- sunt elementa , eiusdem generis esse oportet: ut igitur ta Gusmista, quae elementis constarit, sunt corpora, ita etiam Porum elementa. Porro principia non sunt nisi quatuor qua su telelitates, nempe summa caliditas, frigiditas, humiditas, menta, siccitas, Vna cum materia, quae omnibus elementis su- mi embiecta est, quaeque omni caret qualitate, & ut ortus, 1sint geneita etiam interitus expers, atque a Philosophis prima -- dicitur. Siquidem ex iis elementa,& omnia alia sunt Principia procreata. Nam quum summa caliditas ad materiam ac- 1μα. cedit, ignis procreatur: quum flamma frigiditas, aqua. blateri Simili modo aer sit, ubi materia in se receperat sum- pro .mam humiditatem terra vero, quum siccitatem . Necesse est igitur bunc in modum subiici quiddam, in quo
seruato, ac superstite, fiat rerum conuerso. Ex quo Materia intelligitur, materiam nec ullo ortu generatam, R in- prim p dissolubilem ac immortalem seculis omnibus esse. PriP- petμώ. terea non sunt cum rebus, quarum sunt principia, elusidem generis. Quippe haec element*rum,quae,ut Oste dimus,
85쪽
eos. Medico elementa cur considirauda.
dimus, corpora esse constat, sunt principia adeoque diuersi generis, nempe qualitates. Quod vero ex iis principiis omnia alia naturaliter fiant, exemplo constitutionis hominis demonstrasse satis sit. Ex primis simplicis-fimisque elementis sensilibus, quae similaria dicuntur, fibra, membrana carne, adipe, olle,cartilagine,ligamen -m,neruo, medulla,& omnibus aliis, quorum uniuersis particulae eiusdem inuice in sunt speciei, eandemque omnino formam retinent, homo constat. Hae ruisus ex aliis quibusdatu ipsis proximis, gignuntur elementis. sanguine nunt rum, pituita, & utraque bile, flava scali cet, & atra. Quae iterum ex illis ortum habent, quibus vescimur, quaeque bibimus. At haec ex aere, igne, aqua,& terra gignuntur. Ipsa vero haec ex nullo amplius corpore alio constituta sunt, sed ex materia & qualitatibus. Quapropter hae ignis aquae, aeris ,& terrae principia erunt. Igitur expedit hanc principij&elementi probe tenere differentiam,vt hinc intelligamus cur Philosophi secus ac medici a principiis potius quam elementis, Ordiendum esse iudicauerint. Quippe causas illi quaerunt, cur inter se elementa misceri ac transmutari possint, quae non fiunt, ut dictum est, nisi qualitates, utpote quae subiecta in alterant substantiam , ac stit pes& animantia essiciunt. Medici autem id, quod a Philosophis est de monstratum , assumunt, atque ab elementis ipsis ausipi- cantur. Quae illis ideo sunt consideranda,ut cognoscant ex horum legitima & conuenienti temperatura sanitatem constitui: ex eorundem autem parum recta ac vitiosam istione, morbos accidore. Atque haec pro instituti
nostri ratione de elementis dixisse sussciat. Quod si alicui de iis plura cognoscere libet, Hippocratem in libra, de natura humana inscripto, & Galenum in suis Commentariis, quos in hunc Hippocratis librum exarauit,& librum eiusde ni primum de elementis legat. 'a a i . .
86쪽
os T elementa vide temperamen . . iitis d sieramus, quandoquidem In . . . ter res naturales vocatas secudum obtineant locum,ordinis ratio exicit. Temperamentum autem non Temperaest, nisi ex quatuor elementis, seu mentum calido,frigido,humido,& sicco,eo quid. stas mistura vel, est concentus quidam quatuor qualitatum principum, ex omnium elementorum permistione. Nec temere adiectum est, ex quatuor elementis: neque enim sine elementorum o-n nium mistione temperamentum induci potest. Non Concretis enim si quis aquam & ienem paribus quodam modo milio portionibus coire&cosescere statuat, tuncque mutua corporab. repugnantiarum vi temperationem quandam in serri, gignendis ea protinus temperamenti rationem subit, ita ut neque νωπι eis ex duobus illis iacta perfusio, exactantillio censeatur. m. ιν -- Perseaum enim non est, sed inchoatum, atque man- teria Ia cum, quod ex duorum trium ve duntaxat elementorum tu esse no onnexione sit: cuiusmodi es plurimum genus eorum, potest. quae ex sublimi deturbantur, πιώωρα Graeci nominant. --Quapropter temperamentum est quatuor elemetor ulnpermistio. Per elementa vero non solum qualitates ipsas, sed& substantias, quibus qualitates inlunt, esse in audiendas eo praecedentibus notum es Qv ppe cla- Nosiam rissimorum Philosophorum imitatione, ut qualitates Pulti 'elementorum , sic omnino etiam substantias in misto ro,sede compositoque letineri, harumque consulione& mistu- tiam subra temperamentum conflare fatendum . R idenda igitur statis eleest Avicennae Fen. prima Canonis primi, doct iij. cap.i. m torii inepta opinio, qui primarum qualitatum actione mu- in mis tua, quintam qualitatem , eamque simplicem, emergere manent.
putauit,quae una reliqui omnibus incongressu pereun Opini. tibiis
87쪽
Avicena tibus, superstes maneat. Id enim quam absurdum sit, qui quin hinc inprimiτ patet, quod fieri nequeat, ut omnes perta,adeo, actionem qualitates dissolutae evanescant, neque non noua pro ea tandem superet, quae validior quum esset neque empera- enim elementorum omnium par intemperatura pormento in tio, conflictus principia dedit. Praeterea, si plura , eaque uexis qua contraria illi non insunt, qui fiet temperamenti per sin-litatem, gulas aetates immutatio' Quae denique insita erit illi cado piosa. ia morbi , seni j,&interitus a Adde, quod neque dum
animal fato fungitur,poterunt substantiae elementorum suis qualitatibus instructae,recedere, mundique elemen- tis immisceri, quandoquidem iam qualitates earundem dissipatae sint,nec incomposito materint. Dictum enim supra est, elementorum substantias animante diem obeunte quidem recedere, mundique elementis immisceri tqualitates tamen post animalis vitam vere corrumpi, nec ad propriam naturam redire. Quocirca nouam il- . lam qualitatem pro temperamento inuehere, vanitavra c quaedam opinionis est,ex omnium animis explodenda Temperamentorum disserentia quot quales psint
Τemperatum simplicuerata ELEMENTORVM temperaturamisturave nouem in uniuersum temperae mentorum differentiq,quorum unum temperatum, alia autem octo inteperata sunt, emergunt, de quibus ordine disserς mus, a temperato exorsi. Temperatum autem, quod Graecis αρατον, id est, bene temperatum, Sciri in ρον, hoc est, moderatum , nostrae aetatis medicis aequale dicitur, duplex existit: unum temperatum simpliciter&abso lute, alterum vero temperatum in singulis generibus. Temperatum absolute simpliciterve,hoc est, elementorum&contrariorum inter se collatione, est in quo elementorum & contrariorum aequa prorsus portio existit. Hoc sane temperamentum optimum , exquisi' tum absolu tum, se minum , d ad unguem mediocre, ac
medium quoque appellatur. Siquidem ipsum in vn versa substanua vere, adeoque pondere medium ςxistit. Hinc
88쪽
Hinc est, quod a nostri seculi medicis aequale ad pondus
Dominetur, quod nimirum in eo par & aequalis commi- Aequalessorum elementorum spectetur moles. Hoc Galenus ad duclibro prina o de tuenda sanitate, cogitatione potius usurpari, quam solide subsistere scribit. Proinde si alicui
unquam contigit, aut in animalis corpore visum est, ne . momento quidem,ut idem ait,durauit.Temperatum ve Temperaro in singulis generibus est, quod a prioris persectione, tu in absolutaque ilIa,& exquisita mistione paululum abest,& Plu g
in quo ea contrariorum elementorum mediocritas con neribus.
sistit,quae tum animantis, tum sirpis naturae maxime couenit. Hoc itaque temperatum moderatumve dic
tur,non quidem simpliciter,ut praecedens,sed in suo ge- 'ere: Hoc igitur modo temperatum est, quod generis sui decoram illam S consentaneam aequabilitatem est
adeptum, qua tanquam numeris omnibus ab lutum, salubriter, integro, & naturae suae congruenter se gerit, omnibusque muniis, ad quae natura sua ducitur,rite sungitur. Quapropter tum animal ac stirpem optime se ha- Quando bere dicimus, quum suam sunctionem optime& citra optime se reprehensionem obit. Equum,verbi gratia, quum velo- - malia cisii me currit: Canem, ubi advenationes et tutelas quam avis psi animosisiimus , ad domesticos quam mitissimus est. habeat. iFicum,quum plurimos optimosque ficus profert. Viteautem, ubi optimas plurimasque producit uuas. Proinde omnia haec, animalia dico& stirpes, optimam me- :diamve in suo genere temperaturam habere dicimus, non autem ab luto sermone, quum paratas exacta contrariorum in iis non sit, sed ea potius mediocritas, quae ad potestatem maxime resertur, id est,quae maxime poterit, iis adsit. Hinc est, quod iuniores medici hane Tempe temperaturam aequalern ad iustitiam nominent,quod ni iμω ἀ- mirum in illa commistorum elementorum ea sit me- ' lis ad
diocritas,quae animantis ac stirpis naturae conueniat, ac
quasi iustitiae ritu temperata sit. Siquidem iustitia,ut eam i ibi Iureconsultu sint.x.ff.de iusti. &iure, desinit, est con- T sans & perpetua voluntas ius suum cuiq; tribuendi .Singulis itaque pro dignitate quod situm est tribuit, veluti diis, parentibus, cognatis, amicis, domesticis, & ci- uibus. Proinde ut iustitiam esse dicimus, non eatn
89쪽
quidem quae pondere & mensara, sed quae eo quod
pro dignitate conuenit aequalitatem explorat: sic etiam. temperamentum. ad iustitiam vocant, quae singulis ani-t mantium & stirpi um naturis conuenit,non quae ex parit Obiectio elementorum spectitur mole. Quod si vero alicui ab- diluitur. surdum esse videtur, temperati seu medii temperamenti x iomine censeri, quod ad unguem temperatum non sit, is quaeso reliquortim in vita nominumiuium ad memoriam reuocet. Siquidem S potionem, & balneum temperata dicimus, non solum quando alterum huic, ait rum illi tale est i led etiam quum ad eundem homine uxin latitudine tale est. Nam si averso paululum eo, qui biberit, iniecerit quis in calicem calidae frigidae ve ex guum , nullam mediocris temperamenti mutationem deprehendeti Ad eundem modum,neq; si quis in solium Umperatum si is dae pusillum iniecei it, temperaturam mediam protinus corruperit. Quin ambientem quo-:que noS aerem temperatum dicimus, etiam si in alterutram partem paululum est propensus. Et quid mi- crasitie ri est, ii ἰυκρανία mediocritas ve in satis amplam latitu- in latitu- dinem extendatur 'quando etiam in lyris consonantiam d.nem ex ipsa ina, quae sum ma restissimaque est, unicam atque intenditur. sectile mella probabile fit: quae in usus hominum venit,
certe latitudinem habet. Saepe nanque qtiam percom mode temperare videaris, alter superueniens musicus Eliu ius. exquisite temperauit. Hactenus motistrauimus υλις προσον sive temperatum simpliciter dici, quod meiatum plane est in utroque contrariorum genere, ita ut non inagis sit calidum, quam friaidum, aut liuini duin quam siccum. Temperatum vero in animantium & li irpium: genere, in quo caeli mediocritas, quae tuu ianimantis, tum stirpis naturae conuenit. Proinde in eo quod primo loco posuimus , contraria quae in illo sunt,inter tas comparare&aestimare oportet, adeociue ad elementorum portiones temperiem referre, in altero Vero actIntempse actiones. Caeterum ubi quid a praedicta mediocritatervium. recedit, intemperatum dicitur ab eo contrariorum, quod vincit ac superat,nome accipit. Calidum enim vocatur, in quo calidum elementum frigido p eualet: friet; dum autem, in quo frigidum calido praestat: idem
90쪽
statuendum de humido & sicco . Atque quod ita in una
tantum oppositione intemperatum est, simplex temperamentum dicitur. Cuius quidem quatuor sunt di D SImpliae
serentiae,nempe calidum tantum, frigidum tantum,hu- tempera
dum duntaxat,& siccum duntaxat. Quod si vero me tum. In rtraque oppositione alterum superet, siue calidum una cum laumido, siue calidum simul cum sicco siue
frigidum simul cum humido, siue frigidum una cum sicco, utique pro vincente sortietur id corpus appellationem . Haec itaque quatuor temperamenta, composita Composinominant: ut in uniuersum octo sint intemperies, qua- tum tuor nimirum simplices,& totidem compositae. Acqua octo intuor quidem compositas intemperies omnes tum me- teperies. dici, tum Philosophi nouerunt. Reliquas vero simpli- Auerrho ces, quae ex dimidio harum,& altera tantu oppositione es in om- constitutae sunt,plerique ignorauerunt: ita utetia Auer nes serermo es ut fuit in omnes sero contumeliosus, hoc loco' consume-
saleno ougani Visum t erroris in limulare , quanqua bos s. falso ac temerc, ut alias saepe,voluerit. Siquide esse tem - Tempe peramentum,quod in una oppositione sit temperatum, mentum an altera vero intemperatum, hinc abunde patet.Si enim in una est
necessariu omnino non est siccam esse,quae calida sit,sed postisne licet eam S humidam esse, licebit utique & inediam es ι emperate : propior nanq; siccet intemperaturae media est,quam tum,in alhumida. Ad eundem modii est & frigidum,quoddatem tera tute-peratu alterum,in quo nimirum frigidum pollet: hoc ta peratum men nec humidu esse, nec sic est necesse, sed potest inter haec& mediu esse. Rursus enim hic quoq; eadem assertur ratio, nempe, si necesse non est frigidum temperamentum esse humidu, scilicet S siccu, id feri manise- ' ξst,medium quoque esse posier quippe quod vici- nius sit humido,quam siccu. Pi sterea, sicuti necesse non est, si quae temperatura sicca est, hanc protinus calidam
quoque esse, sed seri potest, ut etiam s rigida sit ita fieri
potest, ut quaepiam nec calida sit, nec frigida, sed in hac quidem Oppositione media seu temperata, in altera sicca. Simili modo nec humidam temperiem necesse est calidam frigidamve esse, sed eam mediam esse inter huius oppositionis extrema licet. Si igitur necesse non est,