Cl. Galeni De Hippocratis et Platonis dogmatibus libri 9. Iano Cornario ... interprete. His accedunt ultra editiones caeteras, dispositiones argumentorum ad sua quaelibet capita, adnotationes praeterea quaedam, eorum quae praestantiora uisa sunt cum

281쪽

de perturbationibus tractatu scripta, tibi

iam subnectam. Ad hunc modum,etia appetitionis vehemetia ac redundantia dicta est. Ppterea φ,congrua sibi in naturale appetitionu constantia transgrediuntur. fetaute, quod dico hoc exemplo manifestius, ac planius. Du ex appetitu incedimus,crurum motiono est vehemetior, neq;,ut ita

dicam,redudat,sed suspedit quodam modo io appetitia,' moderatur, Vt ae stare clim voluerimus,' ingredi possimus.at in iis qui

ex appetitione currunt,no ita amplius fit. sed prieter appetitionem crum,alternatio concitata nimis est, acredundat, ut es cra- tur effusi.atq;,ubi semel inceperint,no va Ieant continuo,tia moderata crurum vicis

studine moueri ac ferri. Quibus prosecto simile quid in ipsis appetitionibus accidere mihi videtur, tum longius a rationis costantia, discedunt. queadmodum in ad no Q obteperandii illi incitatur.atq; haec Veli mentia ac resudatio,qirae dicitur,in cursa praeter appetitu fit,in appetitu verὁ ipso, praeter ratione.siquide naturalis appetitionis costatia per ratione, quatenus Ac quoad ipsa voluerit,efficitur. Quapropter cuita,eodemque modo transgressio accidat, tum vehemetior ac redundans appetitus, tum

282쪽

tum contra naturam ct irrationalis animi commotio appellatur.

Examinat eam Chrsippi sienteliam, qua dorat animi perturbationemseu pathos dici moisi irrationalem contra natura. irrationale interpretatur,qui aduersatur ratione,nec illi obtemperat . quo excluditur irrationalis illa asse- Elim appetitis,a rebus inanimis oe brutu. Nilalenim quod ratione a natura adeptu non est,po- i. rc e qua non babet,aduersari. Discernutur deinde assectus a peccatis erroribus. Errores βία prava iudicia, ' a vero aberrans ratiotatbosos animi quidam motus orationis imperium detrectans.

HActenus Chrysippi orationes. Age

vero, utrasque diligetius consider mus a priori exordientes: qua docet & c ponit,quo modo perturbatio animi, motus irrationalis, Re contra naturam esse di- et ecatur. Na cum duo significata,huiusce vocabuli irrationalis esse cognosceret,quom alteru tantu definitioe hac sua accipi vulti hoc est sine iudicio, recte sanh secit,cum nullam nobis reliquerit ambiguitate, sed expresserit,se perturbationum appetitioncm,eo modo irrationalem appellare,quatenus rationem aduersatur,eique non pa-

283쪽

ret,sineq; iudicio existit. Clim igitur aduersari inquit rationem,irrationalem illa affectuum appetitionem,ab inanimatis rebus,brutisque animalib egregauit, quippe cum moueatur interdia, ct lapis & lignum,csicraq; sigillatim in anima,non ita

tamen, Vt ratione aduerscntur, eiusq; imperium detrectent, Quod enim obtemperandi & sevcndi facilitatem I principio io non est adeptum,qui fieri potest ut par re nolit id rationi,eamq; adversetur non uti quidem ratione fatis accommodath in niuersum dici,ctiam de his posset.sed illa quibus natura insita est, ct parendi ct s quendi habilitas,' aduersari,' non par

re merito dicentur,cu interdum aliter co-tra naturam seruntur.Η is igitur ChrJsp- .pus,in nullo neq; in animo,' neq; animali, quod tamen rationis expers sit,animalem, o affectum inesse ostendit. Cum vero sine ratione,& iudicio fieri perturbationum in tionem scribit,deinde subnectens addit: neque si aberrans fertur aliquis, ' incuria quadam, in ratione labitur aduersione, 'aspernatione: perturbationes ipsas,ab erroribus & peccatis distinguit admodia apte.peccata siquide ct errores, nihil aliud

sunt,qua praua iudicia, qua falsa atq; I veritate

284쪽

ritate aberrans ratio. perturbatio contra. nullus est rationis error, nulla incuria, sed rationis imperium detrectas anime,quida motus.qui enim,Vt patriam serueri liberorum vita negligit, aut aliis iugulados eos tradit,aut ipse etia eos iugulare non ver tur,opinione & specie boni,& ratione qua da usus,id facit. At Medea non modo ratione aliqua, ad trucidandos filios no inducta est,sed eccitrario prorsus retracta: quae quit odem cosideratione & ratione,quaena malast perpetratura, cognoscere se inquit, ira rame esse costiis potetiorem suis. asserit. hoc est,n5 subiectu esse affectu, no parere, n6 obsequi,tanqua domine cuida rationi: sed habenas detrectare,recedere ab ea, imperiumq; reiicere.quasi alterius cuiusdam facultatis illapsurbatio vel opus, vel affectio sit,no rationalis. qui enim id potivi i-

de sibiipsi no parcat se aduersetur se non sequatur Haec fane omnia, praeteres quὁd nihil in sc reprehendendum habent, sunt etiam vere & distincte, ct ad Platonis sententiam dicta.

ARGUMENTUM C A P. VII.

Exponit alteram definitionis partem quasso a ratione animal ex nimia affectuu violenti a depellitur:adlut to currentium exemplo,au3 non

285쪽

rro GMA OB v I LT B. I m. Iuersatim cum x olunt possunt consistere Utque varia sunt eurrentium formae,ita motuum in animi Η'GM3. Si sola incitat ratio, penes easola erit affectuum sedandorum facultas. qnam qui

sequitur temperans nuncupatur se ad eam ac cesserit concup scentia aut ira, ratio impetaretraxerit,continens lain vocabitur sed si vic rit affectus incontinens. At si ratio affectui conbntiens una rapiatur, ac sequatur ,sedabitur to nμnquam pertμrbatio, quod in intemperantibus manifestim , qui a concupiscentia rapti foruntur, ratione tanquam fabula quadam subsequente .

SI militer quoque,quae in s midae d

finitionis cxpositione scripta sunt,Vba velociter currentes commum rat, qui rimque si subsistere voluerint, facere id statim possunt:perspicua em hic altera prς- ter rationem faciliti a qua assectiones hueto luscemodi existat, astenditur. Quod cui sutius cognoscere poterimus, si causam cur eueniat, ut stare confestim non possint. Plerique ex iis qui currunt, inuestig nerimus. atque huiusce rei inuentio inde nobis ostertur, quod no omnibus ita co.tingit, sed illis tantum, qui per planum aliquem, aut etiam decliuem campum s runtur.nemini enim est videre, qui per ac

286쪽

I 2 DE HIPP. ET PLATONI scliuia loca decurrat, id accidisse. statim s- quidem ubi voluerint, si stunt: quippe cumeorporis moles & grauitas non possit hos,

sicuti illos, violenter deorsum trahere. Quod propterea euenire constat,quod impetus illius ' motus causa, composta est altera animallum, quae ex appetitione mouentur: altera inanimatarum rerum, quae

pondere inclinantur,' grauant. Ita saxa, plerunque δ montibus priEcipitata, non io, ante quam ad planitiem aliquam,aut vatilem dcuoluta fuerint, valent impetum sustincrc.Vnde satis iam liquet hoc etia exel Io,facultatem quandam natura irrationalem, diuersam a ratione perinde ut est

in animalium corporibus grauitas, significari. Non posse vero ipsos,ob hoc statim

ubi voluerint, consistere, non tantum ex

acclivium decliuiumque locorum differentia,sed ex diuersitate etiam motionis , vel ψin ipsa planitie colligitur . qui enim retro corporis impetum currendo reflexerit, is liberam habet cum volucrit, subsistendipotcstatem. Qui contra in anteriore pamtem currit,ab eodem ipso impetu ct procliuitate corporis,ne id queat, prohibetur. atque ita fit ut omnes hunc ad modu cu rant,ab ipsa rci natura edocti procliuem, corpo

287쪽

DOGMAT IBVs. L I B. IIII . Corporis in anteriora impetum, motionis celeritate adiuuantes. Queadmodum igitur ὁ bone Chrysippe, iis qui nihil a corporis mole ad motus velocitatem iuuatur,

in promptu est subsistere,illis vero,qui ex duplici causa celeritate adipiscuntur, Voluntas ad cohibendu non amplius sufficit, ita in animae appetitioibus fieri,inanisestu est. Clim ratio sola in causa est penes camibietia solam erit sedandae atquc inhibendae appetitionis facultas. Si verὁ:vel ira, vς lcupiditas, irrationales utiq; facultates, de corporis grauitati p similes , ad ea accesserint,ilico quide ubi vult, insistere no potimora tamen quada, ut in currentibus sit, fortasse id cosequetur,fortasse addidi pr picr causaru singulariu, quae appetitione incitat,inaequales Vires. Cu enimn ratio, ct concupiscentia,& ira ipsam moueant; sidio ab una ex his extiterit, quiescetibus retia quis, ab eade sola subiugabitur & regetur. verbi causa. si a ratione sit,ab eade poterit' sedari,& denuo,si sola voluntas assuerit excitari.si ab iracudia aliqua, aut cupiditate, ab eade clim desistet. si a duobus simul

agentibus.Vt ratione,& aliqua irrationali facultate excitata suerit, vel retrahet ratio,& ita quae sor ior erit, Victoriam comti seque

288쪽

I94 DE HIPP. ET PLATONI ssequetur. vel concurret eade, & sedabitur

nunquam perturbatio. cocurrere rationem affectu hoc modo dico, cum ea quae ille fecit,ratio cita coprobat. id quod in intemperantibus videre licet.qui, cum in anima ipsorum,cupiditate ratio sponte sequatur, iucundissimis rebus frui,summum bonum esse censent.rcsi stere vero ratione affectuitum, asscro,cu homo proposite voluptatis delectatione honestam quidem aut bonam rominime osse opinat sedualidiori quoda cocupiscibilis partis motu, ad ipsam attrahitur. Quod si superior euaserit ratio,sui suo ruq; assectau cotinens homi v cst civicit: si cupiditas vicerit,contraria huic appellationem sortitus, incontinens nominatur.

Qui vero I ratione sola, ad iucundaru r in usum ducitur, perceptione ipsarum nofruitione sed utilitate metitus,is teperans vocitatur: sicut intemperans, qui contra I , o concupiscentia sola trahitur equente tanquam ancilla quada,ipsa rationet uicatq; id genus appetitiones mouentiu causarum, complexioni etiam Chrysippi exeplum adstipulatur. Nam qui per acclivia

atque ardua currui, eos rationalis sola vis ducit.irrationalis,quam corporis grauitatem esse diximus,eos qui h praecipitio in-

. uiti

289쪽

ulti seruntur. atqui per decliuia currunt, ab utrisq; mouetur. Nec secus qui per plana,si in anteriorem partem cursum intendant. nam si retro reclinent, currere quide etiam ita poterunt, sed minus qua alii, ciclan voluerint, sistent.

Vana est philosopiarum de assectuum natura vivio. Ch sippin vult eos quadam esse i , dicia. Z eno,est Stoici alii non pauci, opina tur illos iudicia sequi, animique quosdam esse

irrκtionales contractiones, submissiones, momsusEationes o difffiulan s. Posidonius ab utraque recedens vinione, oriri eos exi rastibili σeoncupiscibili facμltate censit. Aduersatur hi Chusippin,inrer dum sine ratione G iudieis assectus seri arbitratus alias eos iudicia ipsa ede a firmans. Nec aequivocatio vocis iudici, illum excusare potest.

ITa patet Chrysippu nihil in definitio

nia praesertim explanatione,qd veteribus corrariu sit,pronuciasse. Cu vero procededo deinceps cosiderat,vtru affectus iudicia quaeda, an iudiciorum subsecutiones sint existimandi,utrobique a veterum di-εciplima recedit,in eo tamen multo magis,

id qd peius est,ridetur elegisse. Adversatur quippe hac videlicet in re Zeno

290쪽

DE HIPP. ET PLATONII Ini,sibi,aliisq; Stoicis, qui niudicia ipsa

animae, sed quae iudicia sequuntur, irrationales cotractiones,& humiliationes,& morsus,elationesq; & diffusiones animae, M Etos esse opinantur. Posidonius tamen ab utrisq; his opinionibus prorsus remotus atq; alienus,neq; iudicia, neq; iudiciis succedetia esse,affectus putat, sed or iri eos ex irascibili de cocupiscibili facultate censet, in omnibus Veteru ratione secutus, ct se queter etia in co,que de affectibus scribit, tractatu, Chrysippu scontat. ab eoq; quae tande sit vehemetioris ac rediidantis illius appetitionis causa,requirit:ratio quidem,prqter sua negotia, suosque terminos redundare amplius no pol.altera igit esse secutitate ratiois experte,necesse est,quae in causa sit,ut ultra rationis terminos,appetitio redundet ac superet. sicuti Vt cursus supra iovolutatis terminos effundatur. irrationalis causa corporis grauitas emcit.Veru minime mirum esse debet, s multis Chrysi'

pus refragetur,nec minus,l a Veritate aberrauersi. Veniam enim homini nato ct pecanti dari conuenit,sed φ ne aggressus quidem omnino est, veteru rationes dissoluAre,secumq; dissentit,illud verδ, non admIrationi esse,nullo pactolotest. Clim in . i do