장음표시 사용
101쪽
o Lis. II. TRAc T. III. Ap. II. perfluo , sub mortaliiv. g fucando faciem , im detiam denudando ex comuni consuetudine pectus: nisi tamen denudatio, vel ornatus esset valde turpis per se ac directe ad libidinem prouocans Ratio est , tum quia est scandalum potius acceptum
quam datum;&ornatus ille, ac pulchritudo remo te tantum ad peccatum prouocat,ut docent Laym.& Bon. tum quia nimis graue esset isti sexui praesertim si maritum quaerant perpetuo sic abstinere; cum illa occasio sit uniuersalis M perpetua nec formositores unquam licite irent foras, cum pulchritudo naturalis plus noeeat, quam artificialis. Plura de hac re, apud Dia .m .milc. ἰ-3o Bardet. LIM.f.n. ix Interim foeminam nudum pectus oerentem non mala mentione, et sit quidam exculenta mortali,emo tamen, inquit Sa dissicile absoluerem. Et certum est, quo confessario iacumbat, huiusmodi ornatum dissuadere,& deterrere ab eo,
11. Peccant etiam grauiter, qui componunt, de tribunt,repraesentant, vel pingunt turpia,& ad libidinem prouocantia.Bon Sancti.& Fili. Res p. s. Potest aliquando permitti proximi ruina, quando is paratus est ad malum, Walter non intendit ut peccet; sed tantum non auferendo occasionem, permittit unum peccatum, ne fiant plura,itavi permissio sit impeditiua majoris mali.
Vnde resolues. 1. Hero licet non auferte oecasionem furandi filiis, aut famulis, cum eos nihilominus ad furandum propen si paratos nouit,ut sic deprehensi puniantur,& resipiscant tunc enim rationabiliter
1. Probabile est,non licere talia ultro ponere; aut iis objicere: quia positive concurreret ad
peccatum ἔπι non tam auferret occasionem, quam poneret Sa V peccatum , Ganca qui ex eadem causa
102쪽
causa docet non licere marito dare uxori an amadulterandi , vel adultero ut tentet uxorem. uterim probabiliter contrarium docet La ym. i. 2.t.
3 c. Iue. Qi Iod confirmari potest exemplo Iudith quae vix aliter videtur fecis c. 9. Cum enim sciret permissionem libidinis in Holoferne fore impeditivam malorum , posuit ei occassionem , nempe ornatum suam, alioqui licitum,& tamen communiter censetur in hoc non peccasse V.Bon. d. t. q. .
Aniceat alte ius peccato materialite cooperari' Resp. Cooperari tantum materialiter, subministrando tantum materiamin facultatem peccandi vel exhibendo obiectum , licet, si sequentes conditiones adfini. I. Si tuum opus vel cooperatio sit secundum se bona , vel saltem indigetens. II. Si bona intentione in rationabili ex causa fiat, non, ut juves alterum peccare. III. Si alterius peccatum impedire nequeas , aut saltem non tenearis propter causam rationabilem Circa quam notant Sanch. Taym etsi jus graviter certa regula definiri nequeat, sed prudentis judicio metienda sit;
tanto tamen graviorem requiri. I. aanto gravius est peccatum,cujus occasi datur. 2.Qηanto probabilius est, te non cooperante, alterum non pec-: caturum . aut quanto certior est effectus peccati.
3. Quanto propinquius tua cooperatio peccatum attingit. 4. Quanto minus juris habes ad tale opus Denique quanto magis peccatum cum iustitia pugnat, idque propter damnum tertij.Lay. t. a. r. 3.c. I 3. Vnde resolves hos Casus. i. Hoc modo licite materialiter cooperatur sponsa contrahens cum sponso , quem scit Sacramentum accipere in peccato mortali. Sciens vero eum habere votum castitatis, peccat contrahendo cum ipso,quia ad contractum illicitum concurrit.
103쪽
itis. II. TRACT. III CAP. II. 2. Licite quoque post matrimonium contra .c tam materialiter cooperatur coniux , si coniugobstricto voto castitatis reddat debitum imo a id tenetur ex Justitia, si eum exigentem non possia proposito avocare ibid. 3. Similiter Parochus Eucharistiam licite potest:& debet ministrare peccatori; excommunicato, .haeretico occulio , sit petat publice, imo confessarius praebere debet petenti etiam privatim, si ex sola confessione ejus peccatum novit. 1Md. q. Excusantur a peccato famuli, si ratione sui famulatus praestent quaedam obsequia, quae sine gravi suo incommodo negare non possint, ut v g. Ve-1tiant dominum sternant equum , comitentur ad lupanar, meretrici deferant munera, eidem venienti aperiantist ium: quia haec tantum remote se ad peccatum habent, .sine iis peccatum fieret. Vnde tamen non sequitur, alteri cuivis licere ea praesta-
. Ad ea opera, quae propinquius se ad peccatum
habent aut juvant, v. g. subjicere humeros,admovere scalas hero per fenestram ascendenti ad concubinam,deferre litteras amatorias ad meretricem, comitari ad duellum,&c .non sufficit communis ratio famulatus , sed exigunt majorem necessitatem .causam ut licite fiant; .g. periculum gravis, aut saltem notabilis damni in detrectent.ibid. Ob simile periculum excusantur vlplurimum caupones,& propolae in locis, ubi Catholici vivunt mixti haereticis, qui ministrant, aut vendunt carnes die jejuni cu mesturis' item vinum ebriosis, duim postulant, etsi sciant eos a peccato non excusari et quia plerumque peccatum aeque fieretri subministrantibus aliis. ipsi damnum notabile pateretur,
dum paulatim nemo ad eos veniret Sancti. I. I. . TBonac.&c. Quod si tam hae rationes non adessent,noi excularentur. Vnde non licet ea patrifamilias
104쪽
e Praee tis Charisatis. Icili. nec coenam die jejuni ministrare sua familiae, neque cauponi illi praeter quem non sunt alij rnisi tamen alia gravior causa cogeret ibid.
T. Ea quae ad peccatum proxime concurrunt, velanducunt,vel cum justitia pugnant, etsi ex genere suo sint indisserentia , v. g. hero alterum occisuro gladium dare,ostendere illum qui ad necem quaeritur,compulsare campanam sine scandalo tamen ad concionem haereticam,meretricem etsi condsctam a paratam e domo evocare, ad herum deducere, furi scalam applicare gerenti injustum bellum dare mutuas pecunias , pagum haeretico domino venderes gravissimam causam requirunt , hoc est, anetum tanti mali, quod secundum leges charitatis nemo teneatur subire ad evitandum malum alie a ius,v.g.si alias occidendus esset .Laym .c. L. n. . 8. In civitatibus in quibus id vitandi alia joris Dali causa permissum est, licet domum locare uia-nrio, excipitur tamen jus alienigenarum D& e-etricibus: maxime si alij conductores de sitit nisi tamen meretrices graviter nocerent vicinis honestis vel obitum ansam majorem darent peccatis.
9. Excusantur a mortali rimo etiam veniali, si causa adsit , artifices, qui faciunt aut vendunt res indifferentes quibus quis bene potest ut , licet
plurimi abutantur,verbi gratia, aleas, sucos,gladio S. Ratio est, quia remote tantum ordinantur ad peccatum, inmpliciter impediri non possunt. Quod si tamen abusurus esset contra justitiam , non lice- et , v. g. si occisuro dares gladium ob magnum retium,quod offert. Item si quis sciat hunc innocentem non pervertendum, nisi per has suas mercesta quia modicum lucrum certa saluti alterius est postponendum Sancti .l. . . Io Excusantur etiam , qui ob ustam causam vendunt agnum Iudaeo,vel infideli usuro ad sacrificium. Item qui Iudaeorum Synagogas, haeretico
105쪽
dis a13. II. Tn Ac T. III CAP. II. rum templa , legitimo Magistratu permittentie
aedificant, vel restaurant iraesertim sit fieret aequeone ipsis.Navar .l. c. ae Iudaeis Las.l. 3 t. 3. c. I 3.V. . Venena autem venderes, nisi iis qui bene usuri putantur . g. ad confectionem colorum vel medicinam, non .icet, v. Sanch. i. mor. . . Vndet Venditio veneni, quod non servit nisi ad hominis Occisionem impliciter est mala. II. Christiani captivi ex gravi metu, in triremi aus Turcarum, vel haereticorum, licite remigant contra Catholicos; sarcinas, machinas, arma ad be tu necessaria convehunt, propugnacula aedificant, &c. Ita probabiliter Less. Sanch. Sustr. Lay. l. 2. f., c. 73 contra Tol Malios, qui docent peccare mor taliter. Quod si tamen eo loco res esset , ut haec ne antes magno periculo classem Christianam eri
Perent, vel victoria conferrent, tenerentur tantulbonum vitae suae anteferre Suar. Less Sancha.c. 12. Incolae urbis vel provinciae, quam Tyran Rus Occupayit,licite manent inter iniquos posses
fores, eosque cogete imperio juvant excubiis, fossiones, contributione, idque ex legitimi Principi praesumpto consensu: ex quo etiaritalia obsequia licite promittunt cum juramento, ad majora mala sua' legitimi Principis declinanda. Lay. l. c.n. S. 33 Nautae laurigae Catholici in Hollandia,etias ne gravi metu, si absit prava intentio, licite vehunt annonam ad castra haereticoru, si adsint alij, qui illis cessantibus facerent quia nisi id faciant,oxcludentur omni lucro,tanquamosores boni pl
P imo Praecepto Deealogi. Vjus praecepti, prout est assirmativu materiapsopria sunt actus virtutis Religionis. Est a
106쪽
Virtus moralis, quia interior exter et haltus Deo debitus exhibetur. Actus eius internus est animi submissio , quia infinitam Dei excellentiam veneramur .Externus est, quo internum testamur,ut oratio Macrificium , c. de quibus vid. Schol. I. v. A. parte. Prout vero est negativum,
prohibet vitia Religioni opposita: quae quia oppo
Huntur virtuti inter morales praecipue sunt pec Cata,postea quae contra virtutes Theologicas com aDittuntur, gravissima, ex genere suo mortalia.
Sunt autem duplicia; ilia quae opponuntur per ex. Cessum, ut superstitio eum suis speciebus, alia per defectum , ut Irreligiositas cum suis. CAPUT I. De superstitione o speciebus eius.
vitiosus veri vel falsi Numinis LeCEt c5venit cum definitione communi ex S. Thom. quam dicit esse vitium , quod religioni opponitur secundum excelsum. Dicit per execlsum non quod Deus nimium coli possit,aut maiore honore quam dignus sit; sed id intelligitur secundum circunstantias, eo quod exhibeat culturo,vel quem non debet vel eo modo quo non debet , vel illi cui non debet. Resp.α. Superstitio est duplex: alias cultus indebiti, sive incongrui, quo verus Deus sed modo indebito colitur,tribuendo ei cultum falsumi perniciosum vel superfluum, qui nimirum si contra, vel praeter Ecclesiae consuetudine ac praescriptum. Alia est ratione rei cultae; cum scilicet cultus Deo debitus , falso Deo vel creaturae defertur. Et haec subdividitur in Idololatriam Divinatione, QVanam observantiam; ad quam Magia vel revocatur, vel potius quartam speciem constituit .LaI. lib. .l.
I. Superstitionem cultus falsi committit i. Qui
107쪽
po in III. TRAc Τ. I. De I pHee. Dec. Deo nunc aufert cultum per celemonias veteris legis, e .circumcisionem, immolationem agni,&C.
quia lignificant Christit adhuc venturum, non duin venisse. 2. Laicus, qui Deum colitia quam publicus Minister Ecclesiae v. g. sacrificando absoluendo Q io semper esse mortale docet Suar derela. Σ. de supersti c. Is qui sua auctoritate proponit aliqua facienda, tanquam ordinata ab Ecclesia, a mei cultum Qui falsas reliquias proponit, Vel miraculum Distum esse per aliquam imaginem, et se habuisses has ves illas revelationes fingit, siue
ad faciendum lucrum, siue ad deuotionem augendam. Qui, populum moueat, fingit miraculum aliquod, vel historiam reperiri in Scriptura Sacra; &c. Et haec superstitio,etsi sit ex genere suo mortalis, quia prima veritati iniuriam irrogat, mreligionem fundat in mendaciis; saepe tamen excusa-xur ignorantia,vel simplicitate Less. l. 2.c. j. Sanc.
a. Superstitio cultus stuperflui,est v. g. I. Ceremo-nta audiendi Missam ante ortuna solis cum certo Mumero,stu, ordine cereorum, vel Sacerdotis, qui
Uicat tu Ioannes: vel qui habeat staturam Christi,aec quia hic cultus est ex seipso inanis,& ad spiritum excitandum inutilis. Σ. Ieiunare die Domini-co,cum non ieiunas aliis diebus. Item in Missa contra rubricam plures formare cruces, plures divere Allelusta dicere Gloria, vel Credo contra rubricas, aliasque ceremonias demere, vel addere Celsi fiant ex deuotione , haec enim corrigenda est , quia sunt praeter Ecclesiae consuetudinem. Haec tamen .similia bona intentione facta, venialia tantii in sunt ordinarie , ut docet Tol. Less . l. c. Nauar. Taym quia est materia leuis actio ex se non mala,& multa excusat simplicitas. Quod si tamen ex se mala esset, ut si rem furtiuam offeras, turpia verba in templo canas, ore Vel organo,
notabiliter ad lasciuam vel ad impuritat prouo -
108쪽
Resp. I. Divinatio est, cum quis opem daemonis tacite vel expresse inuocat, Vt noscat res contin retes, wlibere futuras, aliterve occultas mat liter in coonoscibiles .Quae si sint tales, quas solus Deus scire potest, inuoluitur tacita lololatata: quod daemoni tribuatur cultus diuinus:si vero sint tales, quas daemon naturaliter scire potest, nam ex signis, aliisque modis occultissima quaeque cognoscere potest, etiam plurimas hominiam cogitaliones,& res futuraS, ut V. Deir. l. . . q. 2. Sanc. 2.nor.cos . 38 nihilominus inicita est,ed quod com-net cium habeatur cum Dei iurato hoste: quod in tortat quandam proditionem,&apostasiam a Deo, forte etiam,vi vult Suar. contra Valent superitionem. V. LaJ.c. Bonii. 3. S. Th 2.2. q. p. art. I. Resp. 2. Divinatio est duplex:vna,in qua est in-ocati vel pactum expressum cum daemone mcnerali nomine dicitur Nec romantiat, ut, cum dae-ion occulta docet per pythones, arreptilios prae- Io ias, per personas mortuorum vel vivorum ap- remium, aliave si nain aere, aqua igne, speculis.lia cx, in qua tantum est inuocatio vel pactum ιcit una, seu interpretatiuum, ut cum ex lineamens corporis vocibus, garrit autum, similibus, albus se daemon immiscere solet, quaeritur cognio; ad quam ea sunt improportionata. D. Thom. Cum vero utriusque speciei variae rursus intcies, eas hic omitto, quis diecundum sententia 9
immaniorem, in genex moris non inerant, nec
ciale habeant malitiam, ide6que in confessione sit Opas et plicare, an v. g. facta sit diuinatio ec Ccialis, aere, mortuo, c. Exprimendum tamene cessario est,utrum invocatio siue pactio exprese
109쪽
sa LIB. III. TRAc T. I De I. Prae. Dec. sa an tacita interuenerit'; quia siue haec moraliter inter se specie differant, sine non,notabiliter tamen inutant iudicium Confessarij, .Lay.l. e. Sanch. l.
Res p. 3. Divinatio quae sit per actum expressum, Wqua Daemon expresse inuocatur , excusari non potest a mortali, eam vero quaeri per pactum tantum implicitum, aliquando excusaria mortali quidam asserunt,videlicet tunc, cum vel intercedit simplicitas, mi morantia non crassa, nec affectata,vel fides certa non adhibetur, sed tantum timor quidam, aut suspicio concipitur euentus futuri .Laym.
i. q. mo.c. 3. Sancti Less. Suar Caiet Bald.t.2.ι. . d. q. n. b. . eo quod tunc superstitiosa vere non sit, cum intentio non sit talis, v. Suar. Leg. Sanch. Layma Caiet.Nau. Sayr. Valent ., Tanner. d s. dere q. T. L p. I. n. χ-dsib. 2. n. s. Ex dictis resol uuntur sequentes casus. I. Expresse censetur inuocare, seu conuenire, pactum facere cum daemone,qui vel verbis daemonem inuocat vel saltem facto aliquid usurpat,pex quod scit aut putat daemonem cooperari. 2. Is vero tacite paciscitur, qui vanis matural ex improportionatis utitur ad aliquid cognoscendum,vel emciendum. Neque requiritur,ut daemon aliquando pactus sit, se ad talis vani med ij adhibitionem concursurum 'eo enim ipso, quo quis vanitatibus iis utitur, daemon se immiscet; licet praeter intentionem tentis sit eum inuocare, ut docent Suar. Lesti Sanch. g.cc. 3. Non excusatur a peceato, qui ut edo talibus rebus de quibus constat esse naturaliter impropor-rionatas,protestatur se nullum cum damone commercium intendere quia reipsa facit contra suam plotestationem. Cum enim nec Deus, nec Angeli boni talibus se misceant,daemon implicite iis inuo icatur,ut praeter citatos docent Lay brion .st. cc.
. Neque is excusatur, qui talia media utilia
110쪽
De Divinatione. 8 credit propter experientias, quia has daemon pro curat, ut homines paulatim illaque et,& ad similia usurpanda inducat. Vide Sanc. 2 mor. . 38 PF s. Si quis ab astris, somniis, similibusve ita dependeat, ut omnes poene actiones suas is vitam iuxta ea regulare velit, eum mortaliter peccare do-
6. Ex talium obseruatione semel atque iterum aliquid omittere, ad quod alioqui sub mortali noni eneris .veniale tantum esse censent Caiet.& Arm. Somnium, uti, subinde timere leuiter ne ita sit, aut eueniat quod portendunt, ut notat Suar. sup .l.c. 7. Communiter Mutplurimum, in similibus inqtiibus tacitum tantum est pactum venialiter tanium peccari,docent consequenter Doctores supra citati, Mox citandiri quia communiter fere ali- uid istorum interuenit, quae a mortali excusareicunt, ut V.g.quod fides integra non adhibeatur.
notat Deirio,esset semper rem valde periculosam, iuxta illa suas actiones dirigere , etiam non credendo. V. Sanc. I c. 8. Licita est .Physiognomia, quae ex vultu dispositione,& habitudine corporis membrorum. L. Chiromantia, si ex lineis, partibus manuum, tonsideret temperiem corporis, imo etiam animi propensione si affectus probobiliter coniectet. 3.ytem diuinatio, quae ex somniis coniectat homi- ais complexionem linc affectiones animi diurias. 4. Item illa, qua e cautum, piscium,aliorumve mimalium voce, motu, aliisve actionibus, natu- tales aliqui effectus pronunciantur futuri ut plurimum; V. g. serenitas, pluuia,&c. . Astrologia natu- alis; quae essectus corporeos laturale S ut ventos, eclipsin, fertilitatem, salubritatem, morbos, similia praedicit, quae ad Medicinam. Vel agriculturam conducunt: imb etiam cum ex puncto natiui