장음표시 사용
251쪽
etsi saccarinam non assequuntur dulcedinem: ad uncis saporis numero nequaquam tamen excludunturi Quaecumque enim temperamentis corporu quae aluntur similia sunt citriuit Aetius citra cocturam &preparione iam dulcia apparent: Quae vero disIimilia, omnia
iniucunda sunt, prius qua pret patetur. Oportet aute calida castigare frigiditate: frigida vero calfacientiu condianaentorum mixtura & igne. Eo de modo per humiditatem emendantur, quae terrea sunt, &sicca magis quam conuenit: siccitate vero, quae plus humida & aquosa. Quo igitur alimentum mi uus dulce, maturum&coetum, minus etiam calidum est. At quod perfectiorem attigit maturitatem & dulcedinem, plus caloris etiam obtinet ut si maturitatis ac dulcedinis, iust que coctionis gradum superauit,& ad nimiam allationem deuenerit, vanio plus caloris asi equetur, quanto magis excesserit, atque ex grata dulcedine amaritudinem&acrimoniam
ingratam consequatur,ut in melle &aliis id genus dulcibus, pi us iusto coctis & adustis licet experiri.
Que pinguia sunt, naturale rerum dulcium temperamentum, ac qualitates aemulantur: sub quibus etiam quae oli aginosa sunt, comprehendinriis, cuius naturae sunt rerum omnium semina, tum frigida,tum calida.
Et si de simplici b. medicamentorum qualitatib.verba feciste videbimur: nihilominus, etiamsi sensu simplices iudicentur natura compositam habent: atq; ex dissimilib. inter se particulis constant: ac proinde diuersissimas quoq; in se facultates cotinent, ut aperiendi, incras andi, excernundi & sistendi, pluresque id genus alias oppositas ac in ter se repugnantes,ut in cinnamomo eiusmodidissidium partium videre est. In quo &reserans & obserans facultas conspicitur. Et in rha barbaro purgandi simul & constringendi virtus: In aliisq; multis id genus, quae & calefaciendi & refrigerandi, exiccandi & humes
252쪽
ΗgRMETICAE MED1 CINAE Ut autem in omni corpore particulis similibus eo, stante qualitates primae, calidum nempe, frigidum hu- dum& 1iccum, singularum rerum differentias i Eciunt: sic in iis, quae ex dissimilibus composva sunt, secundaequalitates, quae ex illis pii mis prodeunt, acidum videliocet, acerbum, falsum, amarum, acre, dulce, pyngue, idem
praestant. Quς quidem coeti positae qualitates tot inter se diuersas effectuum differentias habent, prout compositiones sortitantur, quot ex simplicium qualitatum
variis permixtionibus oriuntur variae potestates ac proprietates. Ita ut infinitus sit earum numeruS, quae Inter se varias ac discriminatas ut cum Auctriar. loquar, qualitates obtineant. Quae siqnis accuratius perpenderit, opportuno horum via, contrario etiam modo affectis, iis mederi possit. Atque hae sunt tum simplices, tum compositae qualia tales omnes,quae in a limentis, medicamenti Sue com- rarant: quo bona pars dogmaticorum Medicorum Dacultates omnes rerum reuocaci Quod a nobis ex iis qui dicta sunt, fatis concipi potest: quod etiam diserte fa-sus explicare voluimus , praeter celebrium etiam dogmaticorum Medicorum sententiam , plausibilibus ae speciosis rationibus vicumque laruatam. Hae omnes, de quibus diximus, qualitates ex saporidi hauriuntur: quanquam illi nonnullas ex odorib & co lorib. peti velint, quarum exiguus est numerus. Putant enim odores esse calidos, aut a calore profici sci. Atque ex eo calore vari E in re naturali mi atto, dili inguus Odo- . res suaves, ac iucunde fiagrantes, ab ingratis & foetidis halitibus. Acquemadmodum riuersa pores, qui sese lingit et offer ut,dulcis est acceptissinuis ac gratissimus, quo-Tum tamen variae sint species, quae ex aequo illi non arrident; sic inter odores halituosos, qui sympathiam analogia cum spiritu animali cerebri ventriculis insito
253쪽
DEPENs Io, CAP. XI x. I9; magnam habent, sepe ipsi arrident:at iuxta specierum
eorum differentias alii aliis acceptiores ac optatiores occurrunt. Sed odorum disserim uia longe a sapor uni differentiis numero iuperantur: quo factuna vi tor nominibus, quot sapores, non insigniantur.Eteni in d: citur quidem acidus odor, acetosus, vinosus. quod halitu suo iuporem aceti vel vini repraesentent. At odorem amarum,salsum, austerum, acerbum non dicimuS, ut in
saporibus occdrrunt eius nodi qualitates. Istae enim qualitates ex crastiis & terrenis substantiis oriuntur,cum alioquin odores mere sint spirituales, qui tale quid expirare nequeant. Hinc liquet ex saporibus potius, quam odoribus, de rerum facultata b. iudicium esse petendum.
Ex coloribus pariter iidem Medici indieationes
quasdam de rerum proprietatibus coniectura augurantur, ut ex hoc vel illo colore rem iudicent calidiorcm, aut minus calidam, siccnim semper huiusinodi qualitatibus assi xi sunt. Hoc modo vina alba frigidiora rubris autumant, coe-pamque albam rubra minus calidam. Oportunum nunc cst,ut Philosopliorum ac Medico rum Hermeticorum dehisce rebus opinionem explicemus, ut expensis utriusque scholae rationibus de hisquo a me bona fide allatis,aequus ac eruditus Lector sentenistiam ferat. CAP. XX.
De Natura, Disserentiis ac Proprietatib satium, cum ssilium tum aqueorum,naturalium artificialemnqtier' in quo etia docetxr, qualitates omnes viriliales quadappellant,faporum videlicet, odorumct colorum tri-
G postatici principiis potihi adscribendas, quam
254쪽
E T si longa satis oratione de sialium praestantia,
tio reruin omnium principio, quam dilucide &petie disseruimus, ut hinc satis constet, quam falsit tis arguatur Anon Imi nostri inepta conclusio, quum sic ratiocinatur pag.37. abortivi sui fartus, scribitque in haec verba : Sisalis comici tartificiales,nonpossunt esse Prin- L scitiunt rei naturalis, it nes ara natura. Ergofalso a vobis, inquit,salco siluitur reru naturalium principia.Etsi prς- Σterea abunde 1 upra'explicauimus, quod statuimus, re- rum omnium principi ure ipsa &actu eis incsse, non ut
ob arte additum , aut ut excremcntu externum, quem- .
admodum sentit Anonymus, sed ut naturale iliternuit ac vitale principium: operar tamen pretium me factu . 'tum existimavi, si rem istam fusius adhuc persequerer.
ut hominis vel ania coerceatur, qua ex autoritat Cdicorum, filia aegris denegantiu , sialisque usum duntaxat in condimentum concedentium, audet salium in Me dicina vires infringere, eorumque detrimen ra ac pe - niciosum usum reipuere ac damnare. AMultis iam locis supra diximus, omnium rerum sa- .eultates ac proprictates tribus illis hypostaticis rerum omnium principiis potius, quam qualitatib. primis, aut . earum mixtioni ac crasi a Medicis Hermeticis adscribi& acceptas serri. Ea fatis superque,quae sint ,docu i ni us, fatem nempe, sulphur&mercurium: quorum siniγulorum naturam abunde etiam excussimus, ut repetitio ι ne non sit opuS. l . .
Praeterea differentias euoluimus singuloru illorum . principiorum : saliumque v. rietates saporum varieta ribus arrogauimus. Sic odorum discrimina sulphutum . differentiis adscripsimus, & mercurialibus Ipuit ib. colorum infinitam diuersitatem. Quae omnium tres sunt primariae ac praecipuae qualitates omnium lacultatum ac proprietatirara parentes ac radiceS, ut ex Dogmaticorum etiam sententia demonstrauinius. Verum
255쪽
verum quidem est, ab illis eas qualitatum, Sporum,
odorum & colorum differentias elementis aut quali- talib. elementari b. assignari, ut iam ostendimus : cum secus Hermetici vim istam omnem proprietatum ac facultatum ad sola illa principia reuocent. Atq; hoc dis-- sdium utriusque sectar, & penes quam stet rei veritas,
nunc dem dira restat nobis enucleandum. Aperte nobis ab Hermeticis in rcrum natura sex salium diuer rum genera explicantur, quibus, ut diximus, saporu omnium discrimina ab illis adscribuntur. Inter eiusmodi sales alii stant terreni, alii aquei, alii
aerei, aut quibus vel elementum terrae, vel aquae,vel aeris dominatur:ita ut alii eorum fixi sint, atq; naturς temrestris: alii inter fixum & volatile meditam quandam proprietatem a queam obtinent:At sal Armoniacus naturae vidc Armoniacus vulgaris spiritualis est, ac omnium maxim h volatilis & aereus. omnis autem sal, siue volatilis, siue fixus, non aliter in aquis dissoluitur,& commiscetur, quam aqua aquae, etsi una sit aqua sicca, altera humida & madida. Tria hetcsalium genera, que in abditis rerum partib. inhaerent, siue sint metallics, veget ibiles, siue animales,quque sedem habent in eo praecipue elemento, quod ex .l terra generationes suas producit, ut fuse in nostro ita- ctatu, quem insulse Anonymus suscepit castiga dum, det in onstrauimus, de natura triu principioru partici p. antak Communis enim sal & marinus, fit tro terrae transfusus, decoctus ac digestus in eiusdem terrς viscerum calorib, de natura salis fixi ac firmi participat, pater ac origo aliorum omni u. Nitrum vero partim fixum, partim volatile, de principio rerum stulphureo, ut armoniacus falde mereuriali principio spirituali ac aethereo participati quorum extremi duo, fixus videlicet &volatilis, sulphurei salis aut nitrosi, paxtim naturae volatilis, pari tam fixae participis, intcrcessione copulantur.
256쪽
Η E R M E T ICAE MEDICINAE Hoc arcto admirandoque trium principiorum vinciulo, diuersi; tres salium proprietatibus distinct et substati tiga perte elucent, cflentia quidem siniales,at noti qua litatum nam ris. Praeter enim opinionem, ex pingui ac feraci terra, ablutionibus laut aquis nequaquam diluta, ingeniosius nitro tecton etsi omnium, quae hic latent, mysteriorum prorsus ignarus, at solitis nitrosi salis ex- tractionis peritus, & eius solius extrahendi studiosius Σ- perte enucleat tria hec salium genera, marinum ii empe' 'ae fixum, qui in lixivio soluitur, nitrosum secus,quillo,' dem coagulatur: &armoniacima volatilem ac aercu, e lixivio partim auolantem, partim in utroq; sale conten tum, ac proinde sensibus obscuru . Quae tres saltum d stinctet differeti , ut in qua uis terra pingui reperiunt ut, sic ex utroque Calc, marino nepe seu fixo & nitrosb volati ii, separari deinceps possunt. Salibus. n. illis vel coniunctim vel separatim in retortam impositis, cum suo reci-'piente, primum vi ignis extillat volatilis sal acidus, aeris&mercurialis: sulpiriareus ac nitrosus vi maiore educi tur , ae dulcis extillatur: fixo sale falciginoso ac firmo; nulla vi ignis fugacer .at in fundo vasis costater subside e. . Ex tribus istis varas salium generibus, triplici illi rum principio comuni b. sapores omnes deducuntur,ut ad calidum, frigidum, humidum &siccum non sit opus eonfugere. Mox enim ex ibi is illiSprincipiis eos apte i ire ipsa procreari demonstrabimus. Sal fixus vismplex& citra commixtionem conside ratus saporem salsum simpliciter efficit. Sulphureus sal simpliciter etiam intellectus, ut sulphureus tantum, se porem ex se oleaginosum ὀulcem exhiber. At sal mercurialis sic seorsim & simpliciter conceptus acidum sa- pore repraesentat. Qui tamen simul sapores aeqiris proportionibns ac viribus permixti gratum saporem inv- niuersium exhibeat,qui hullius particularis vere sensum jum gustum prae laserat. . Cum
257쪽
D3FENSIO, CAP. XX. Is Is Cum autem alibi iam d. 3 cuerimus, tria isthaec prin- cipiam mixtέ, corpore simplicia non posse depreliendi usq; aded, quin compositionis aliquid habeant, & secuti inter se qualitates suas promiscue communicent: ut sul pra ex sale marino&file petre ostendinnis, inqui b.prς- tersiliuni saporem aciduin etiam, & dulcem contineri ac separari exposuimus; in sulphureis reb. S: oleosis, nec non in liquo tib mercurialib. eiusmodi etiam saporum coniunctionem ineste cgrtum est. Idcirco asserimus, omnem Glem fixum corporis mixti falsiginosum maxime essedc amarum: sulphureum sapore oleaginoso &t dulci stipari:&mercuriale acido, aeri & igneo: ita uti ex trib. illis simpliciter sie dictis qualitatib.s alia, dulci,
, &acida, quae in om ni corpore mineralium , vegetabii lium ac animalium comperiuntur, alii sapores omnes pendeant.Nec non ad hanc rem parum coducimi, Lan quam organicae ac instrumentales cauis, elementa res
illae qualitates passiuar, terrestris nimirum ac sicca paCt sua qualitas atq; passiua frigiditas: Scae reus humidus vapor, quae huiusinodi sapore aut qualitates potentes, ex tribus illis principiis progitatae, ad hanc vel illam naturam promouent aut contra infringunt,ac enervant.
Quod via percis rationib. confirmemus, atq; ut oculisi ipsis subiiciamus, rem totam a corpori b. mixtiS, quae ta- men secundum elementa simplici IIima sunt, ordiemur,
Κ Diximus sapores priuato quodam iure salibus auti eorum spiritib a lictioi: quod apertE hinc elucet, quod
saporum literimina non nisi ex talium differentiis, aut vice versa salium differentiae ex saporum discriminibus producuntur. In sinu naturae tot propemodu salium genera diueri sacomparent, quot saporum varietates. Sal fossilis, ac marinus, salsa ditata sunt qualitate, nitrum amara,alu-l men acerba, vitriolu austera, armoniacus acida & acri.
258쪽
r 3 HgRMETICAE MEDICINAE Dulces veto sales non tantum in marina &saeearom ni festi, sed & in sale marino, vitriolato, delitescere dixtimus, nec non monuimus in singulis horum salium tria lista simul prima principia coniuncta contineri, therea inempe seu aereum, mercuriale aut spirituale, quod acudum est & acre, terrestre, quod austerum est & amarma,& oleaginosum seu dulce, quod intermedium est. In solo vitriolo aperte conspicitur squod omnium salium maxime corporale est, ut alibi di unus; acre, cidum, acerbum&adstringens. Qui veco permi xti sunt sapores aut qualitates, cum passi uis& elementarib. qualitatibus singulorum illoruintegram vim non habent. at debiliores ex mixtione redduntur. Ac re siquidem quod non nisi vi ignis cum parte aerea extrahitur, ac separatur in mercuriali liquori immixtum est, acidum phlegmati aut aqueo humori acerbum seu austerum terrestri siccitati, quae quanto plus qualitatib. elementaribus, iisq; passi uis abundant,
tanto magis eueruantur ac languent. At si actius qualitates a passi uis secernantur,ut arte fit, tum acre,acidum, integra vim sitiam obtinent, ignesq; suos aperte ac plene linguae inuru ut, acre quidem igneae& adurentis qualitatis magis particeps, acidum vero aqueae proprietatis. Acre enim, ut iam ex dogmaticorum sententia explanavimus, de natura ignis participans , virtutem admodum attenuantem obtinet, ac dissipantem atque etiam erodentem. Acidum, Ut pote aereum , aqueum atque tenuium admodum partium, incidentem & aperientem, refrigerantem , nec non putredines arcentem. Α-cerbum & austerum, quae in colcholare restant post acris oleo si,& acidi aquei extractionem, cum aereis Pam
259쪽
' DEFENs Io, CAP. XX. I99 si autem ex terrestri illa parte , ab impuro, purum, quod sal est, extrahatur, saltu in saporem habebit, cuius virtute &deiectivum &vomitiuum reddetur. At insulphure dulci vitrioli conspicua est dulcedo, quae plan Enarcotica est.
Denique in omnibus propemodum salibus congrua an atomia disiectis tria haec animaduertuntur, acidum, dulce salsum seu am Mutri , quae agentium quae litatun vim habent, non tamen humido passivo, terrestri deerasso destituta, sed iis vario modo sic perfusa, ut saporum varietatem salibus inducant. Atq; haec sit demonstratio, qua constet, varias illas saporum differentias aperte in salib. 8 coniumstim dis eparatini, praesertim in eorum spiritib. contineri. Quas
ex Hermeticorum sententia, facultates, virtutes ac pro . Prietates innatas, negamus frigido, calido. bumido, is sicco esse arrogandas: at talentiis naturae filiis, amarae, austerae, acerbae, acidae, acris, dulcis i coleosae. Sexcentare nim frigiditates, sexcenti calores, humiditates &siccitates, nihil quam magis refrige laus, calefaciunt, hume stant&1iccant. At nunquMn aqua purae
aut si inplici aliisve succis, salibus destitutis, saporis vllum sensium conciliauerunt.
Quicquid fale caret, auspiritu salino. nulli exhibere sui gallum unquam potest, at insipidum plane est. Attamen si simplex aqua cineribus infundatur & permis
ceatur, minimo etiam calore falcedinem, amaritudinem naaiorumque vel minorem acrimoniam aqua illat ladem coiri rahet,l2cundum naturam salis magis aut
minus salsi aut amari, qui in cinerib. continctur. Quod si dicat aduersarius, mel Sc caecarum de coetione seu vi ignis acria aut etiam amara reddi posse, respondemus id quidem fieri, dum aereae&sulphureae&aque e partes, dulcedine inducunt ac tuentur,decoctione illa per N euut
260쪽
eoo HERMATICAE MEDICIN Reunt &separantur. Terrestres vero sales quos intrinsecus possident huius sint proprietatis, ut hunc vel illum acrem vel a m 1 rum seporem a temperie digrella ex sita natura possideant. Sic ex caepis & alliis , si volatilem &aereum aeremque silem mercurialem detraxeris, qui in superficie corporum corum exultat, dulcia illa & mitiora reddas, ut acrimoniam suam, qua linguam vellicant, deponant: calidam tamen sitam qualitate, qua ratione salium fixoru abundant, retineat ac repret sentent.
Vt de salibus loquuti sumus, possumus etiam ad dogmaticorum imitationem ex odoribus facultates quasdam elicere, citra calidarum qualitatum Opem. Etenim quum ad sulphuris proprietatem variam referantur, varii etiam inde non ex qualitatibus odores emergunt. Qui si grati ac suaves fuerint, cum voluptate ac delitiis a cerebro, ut diximus, excipiuntur. At ingrati odores thm a naribus, tum a cerebro reiiciuntur, quod
utrique partini olesti sint. Eiusmodi est narcoticus papauerum &iusqtriami ac cicutae odor, atque id genus aliorum, quae narcotica sint rcfaetidi odoris. iii quoniam cerebrum stupefacit ac consopit, soleta Medicis qualitati frigidae tribui: ubi legem suorurn axiomatum infringunt, quibus odores calidis quali ratibus adsieribunt, ut verillimum est. Quod enim in pap. iueribus narcoticum est atq, opto, id nihil aliud est quam pars quaedam oleosa ac sulphurea flammam concipiens: quale olei genus ex Ius quia mi & papauerum seminibus extrahituri quae tamen etsi prompte ardet, esRetus tamen quam frigidissi .nos, ut vulgus opinatur, exerit. Qu3m quidem frigiditatem, opto attributam ut corrigant vulgares Medici, videre licet in eorum remediis Opia ticis aut antidotis, in quibus optu ingreditur. Huiusmodi compositionum Myrepsui plures quam octoginta describit: ubi euphorbio igneae Sc adurentis facultatis