장음표시 사용
131쪽
i i dUnt particularius ad gradus universalitatum et hii an commonly in to 'o avocant ecclesiam Latinorum universalem eccleSiam, sensellii ecclesiam recorum vel Hebreorum, et sic de aliis linguis aut gentibus de quarum universitate solum considerant. Et hoc contingit vel ex radice superbie Vel ignorancie. Nam quidam ex fastu aspirant quod sint magnarum universitatum capita. Quod non laudo, et hinc credo quod cole que olim vocate sunt studia generalia propter doctrinam septem arcium, nuncio dicuntur universitates cum sint uasi punctus in soli Iniver-
comparacione ad primam universitatem creatam. Quandoque autem ex ignorancia quidam vocant datam I i particularem ' congregacionem universalem ecclesiam, non putantes esse ecclesiam ampliorem, ut III Reg. 'Man do not
i XIX, 8, alloquitur Helyas meum, quoniam ipse de Chur hos
solus relictus est fidelis in populo, et tamen audivit dia inum responsum quod Deus reliquit sibi septem millia qui non curvaverunt genua ante Baal ut meminit apostolus).B Sic quidam maniaci putant duod non sit fidelis in terris An sonae mad-
nisi sit eis seculariter subiectus, cum tamen stat quod Oul their. Sub-
sint multe gentes ignote linguis priores illis in ecclesia ait a. Sancta Dei. Quando ergo doctores sic loquuntur ex circumstanciis potest perpendi equivocacionis sue deteccio, ut et Vocando episcopum Romanum caput universalis ecclesie intelligitur quod sit caput ante Latine ecclesie quantam regit. uod reputative vel suppositive potest dici de quocunque Romano pontifice cuius opera papalia ad hoc movent. Sed ne laboraverim in isti e ui vocis limi avi ad di mean he
3 Universalem ecclesiam, distinctam contra particularem, niver alque quidem universalis est unica, habens omnes alias eius partes. am ut ostendi superius, cap. II sunt multe
a B ut bene vocant. 4. de quorum in codd. 6. 7. B quod Sicut. l. 22. B quod sicut ib. B ignote lingue. 23. A in marg.: Papa quomodo est caput ecclesie.
i8. Millia virorum, s. III Reg. XIX, 18 cf. Ad Rom. XI, 3. 4.
132쪽
IOHANNIS WYCLIV. CAP. V. tales particulares ecclesie ideo decreta ecclesie et i iv sancti doctores non debent vocare illam particularem et pauperem ecclesiam sic artatam in angulo ecclesiam cui diu, 'ma, Sanctam catholicam. Verumptamen si papa ut olim
i uis i i. regat illam secundum legem Christi principaliter et rig ' ly capitaliter tam in moribus quam in dubiis decidendis,
thanc cum suo collegi potest dici virtualiter universalis ecclesia in effectu Sed hec est solum per accidens
dependens ab opere et non a nudo nomine.
ei. . ikhoua. Unde ut dixi superius solus Christus potest esse iocaput ecclesie sancte catholice Ipsa enim ut dicit Augustinus in epistola ad Dardanum hcibet solummodo unum Caput nec movet quod respublica habet imperatorem et papam capita unum sub ordinatum alteri ut exemplificat dominus Ardma canus). 15t0oster moduli am a Dut ocius ecclesie oportet simul in unum
hecular uio exemplare tam spirituale quam seculare regnum, et
cum hoc regnum ierarchie celestis ad quod officium nulla alia creatura potest attingere. Unde bene est pape, si habet a Christo virtutem ad regendum se et oipsum et pauculas oves in spiritualibus, licet non blas- si obiit, Phem et qUOd Si capUt Universalis ecclesie pari potes- spiritu i y tatis cum Christo. Nec debet eius vicarius sentire heretice quod regat parcialem ecclesiam viantem tam seculariter quam spiritualiter, dum Christus solum et, spiritualiter rexit utramque ecclesiam. Ideo sufficit eius vicario quod tam in temporalibus quam in spiritualibus regat spiritualiter eius iuvenculam. Nam vivendo seculariter Christus non potuit exemplare utrumque officium. uomodo ergo eius vicarius Solo A in marg. Solucio obiectus. Solus Christus est caput ecclesie Sancte catholice is B unum scribo animatum alteri. b. B: dominus ardinandus. 2 . Ain marg. Solucio obiectus Papa debet spiritualiter regere utramque partem ecclesie et non seculariter. 28. Ain marg. ConcluSio.
133쪽
C Regnum ergo imperatoris est inde pendensi i a regimine' pape et econtra. Utrumque tamen per mppi Dr'
accidens iuvat reliquum, licet repositura spiritualis φη ' hq sit dignior Regimen autem Christi respicit esse iaciali causa cione regimen utriusque sui vicarii. Unde ne vicarii Christi inducantur in blasphemiam, usurpando ex verbis
floridis honorem Deo proprium, necesse est doctores cavere ab adulacionibus et instar beati Gregorii vinum et oleum alternare. Nam secundum Commentatorem inio prologo tercii Phisicorum sicut quidam assuescunt sic venenum comedere quod totum cibarium vertatur in substanc iam venenosam sic quidam sic assuescunt opinionibus falsis quod instruccioni veritatis redduntur inhabiles. Correspondenter evenit de honoribus uti patet inferius cap. . . Unde hodie non valet Vocare pre Prelates demand
positum ni Si reverendissimum, sanctissimum et beatissimum, quia in quolibet inferiori gradu est dulia, sed in superlativo gradu est latria qua non est honor amplior expectandus Correspondenter ad ista non quie- stolatur prepositus vocari caput ecclesie militantis, sed exigit vocari caput universalis ecclesie et ecclesie tocius catholice . Utrobique tamen possunt predicta sane concipi, ut quod Deus sit in tali reposito tamquam in imagine adorandus vel secundo quod inter signandos di prepositos ille sit reverendissimus, sanctissimus et tem pore suo beatissimus, dum tamen nomen et meritorium ministerium correspondent quod debet supponi in preposito reputative, non diffinitive asseri, dum tamen
nec ocium nec commissum notorie contradicant.
a. B tamen deest η B: Regnum autem . . A in marg: Contra adulatores ad papam Io A in marg. Commentator B Nam - Ssuescunt deest. b. Num capituli deest. 8. B in marg. maii. rec. Reverendissime sanctissime cum vocatur, dolatratur. 23. A in marg. Sensus duplex. ab A in marg. Nota de titulis pape quomodo
debent intelligi. io Commentator is the scholastic a me of Averrhoe si bri Roscii d).
134쪽
96 IOHANNIS WYCLIF. CAP. V. b. .. l .su Et bi potest intelligi papam esse caput universalici imisuhi, Lib. ecclesie, Vel in Uantum ministratorie propinquius geritis, i iii . iii ministerium Chri Sti quem induit, vel secundo equivo
ru'ς cando in universali, universaliori et universalissimo intelligatur per universalem ecclesiam tota ecclesia Smilitans quam hic regit que debet supponi extencior quam alia militans cui vicarius eius preest. Melius tamen foret inniti modo loquendi scripture et instar
apostolorum Vehemenciori ac humiliori ministerio totalis ecclesie propter blasphemam dolatriam re iocaVendam. Nam dum papa non supereminet quoad Deum, sed appreciatur honorem secularem plus opere servili ecclesie, tunc facit populum non adorare Um, sed statum communem in alio ad sui dedecus et pocrite detrimentum. Et ita ecclesia Romana potestibsumi tripliciter vel pro ecclesia catholica ut in fine proximi capituli), vel pro papa, vel coniunctim et divisim pro suo collegio. Sed hec duo membra postrema
Th. cilii Es Sectando principaliter arguitur contra dicta per hoc D
ii si,ui'uii quod nichil in Um et Specialiter non unum corpus com-s ubi ou bod Ponitur e Spiritibus in purgatorio, ex viantibus in ah π, uir mundo et e triumphantibus in celo cum continuacio et uni sint de esse iacia corporis, eo quod aliter periret sciencia linearum. 25sbasa 6nihil Hic negatUr assumptum, nec est continuacio vel Rr ' myy unio, cum sit accidens de essen cia cuiuscunque Ub-stancie; nam in quotquot partes quantitativas corpus martiris ' divisum fuerit, manet durante forma idem icorpus in numero, et Christus fuit humanitus in limbo Soet mortuus in sepulchro Absit ergo quod credamus animas fidelium defunctorum tunc non esse partes
io AB blasphemiam. 6. Λ in mar et quivocaelo ecclesie Romane ad tria. o. A in marg. Secunda obieccio. 22. A in marg. Purgatorium. 2 . uni sunt. 26. A in marg. et Responsio. 29. A in marg. Arismetricus et geometer hec Videant. Above r i, without mar os reserenoe.ὶ
135쪽
ia i ecclesie, Quando instar Abel a quo cepit ecclesia sunt The ouis of the
secure de sua beatitudine corpori Christi insolubiliter corporate in
Unde in cantu ecclesie die Dedicacionis sic canitur 3 Rex Salomon fecit temptiι in Cttius instar et exemplum Christus et eccleSia. Sed tres partes sunt in templo Trinitatis sub exemplo 1 Ymma, uinmci media . Prima signat iνo cun CtOS, Et secunda iam defunctOS, Redii mos tercia. Et quantum ad combinaciones parcium corporum istam eiusdem specie quam disparium, dictum est disefuse alibi quem ille solus inter homines per se perfecte novit numerum talium cuius sapiencia non habet
Et quantum ad lineas dicitur quod licet resolvantur A mathematical
1 in alto mos manent edem, unde priorem et cerciorem noticiam habet de eis aris metricus geometro Alia autem est racio continuacionis, unde prius consideratarismetricus de quantitate continui quam geometer, Uterque tamen sicut ignorat quantitatem numeri atto- et morum compositi, sic ignorat eius recisam quantitatem quadam tamen estimacione capta a sensu excedit geometer arismetricum, cum suffragio sensus cognoscit quomodo dyameter quadrati superat costam Uam. Intellectus tamen ultra imaginativam percipit utrumque 3o errorem nam sicut in quadratis de costis nobis finitis quoad numerum punctorum contingit accipere dya-6. Cuius in codd. Quorum, ut habet missat Andegavens apud Daniel. l. c. Cuius in Sermonibus mixtis, Sermone Propter fratres meos et proximo Psalm CXX et in secunda parte Sermonum super evangelia, Sermone Egrediente Iesu de templo ait illi, Marci XIII leges cf. Cod Palat. Vindob. 3928 fol. 97 et fol. 57qὶ. i. quem sic in codd. o. ι:
136쪽
metros eorum que paria Uncta preci se continuant, sic ilin dubie quantumcunque magna fuerit figura quadrata contingit accipere dyametrum, que paria puncta contineat cum suo latere, ut capiendo dyametrum que de qualibet costa transversatili preci se contineat unum punctum. Tunc preci se quot Sunt puncta in costa preci se tot sunt latera transversatilia, et preci se tot puncta continet data dyameter. Et tamen contingit accipere aliam diametrum in cuius composicionem racione obliqua cionis plura vel pauciora puncta ingrediantur. io Nec scietur diffinite pro porcio aut quantitas diametri respectu lateris, nisi scita quantitate numeri punctorum ex quibus componitur. Ideo querendum est de qua diametro arguens velit loqui, cum inter eadem puncta contingit accipere infinitas lineas, quarum nulla divisi is biliter excedit a rectitudine racione variacionis Unctorum dus metrum quantitative componencium. Et sic communiter est dyameter super qua cadit imaginacio maior costa, it communiter dicitur in medietate proporcionis duple, sed certitudo deficit in otali imaginacione, cum error sensus in capiendo lineas corrigitur ' ex subtilitate intellectus ut alias exposui) i 2'Men udae ach Sed redeundo ad materiam de ecclesia dicitur rimo F
because thei quod sicut sensus errat circa masnitudinem et recti
on human law tudinem linee, quia ignorat numerum punctorum e et,
quibus componitur, sic viantes errant circa magnitudinem dignitatis vel meriti viantis, quia ignorant nil merum et mensuram in quibus verbum ternaliter disposuit ponere sponsam suam. Multi enim obliquanta rectitudine iusticie, et sensus infixi in legibus huma- o The iii 3 6 Hi no non percipi Unt, sed intellectus considerans βῆ hi . is .m' Veritatem ac sapienciam scripture probabiliter percipit WΦΥς quod declinant a mandatis domini, quia solum in
speculo scripture sacre discitur, tenetur et docetur sapiencia mandatorum. 35
2 B signa quadrata tria dicta. i7. A quantitatem. 23. A in murg. Nota
137쪽
2 Dicitur secundo Quod propter elonaacionem a vera o me hin that
41 ecclesia et ab irradiacione luminis capitalis frequenteris unite a to
putatur ecclesiam Christi esse continuam quoad locum herea the
et emotis dum tamen membra Christi et sponse Per o Christ are
5 vacuitates predestinacionis et operis rarenter sunt positi. Multi enim putant totum populum et totum genus sibi succeden cium esse christianos verissimos et capi tales precipuos in area sancte matris ecclesie, cum tamen sunt vacuitates et membra diaboli. Sicut enimio iuxta naturales et perspectivos videns silvam vel campum segetum a longinquo iudicat totum esse continuum consitum arboribus vel frumento, sic nos inperfecta fide videntes ecclesiam a longinquo, non obstante quod habeat in se arbusta sterilia atque gigant,nia, iudicamus eam plenam fructuosis arboribus et frumento. Et ad istum sensum exponit incolniensis
propheciam Michee VII e, inquit, tanta christianismi dilatacio, tanto opere Christi et suorrim mediante lege scripture laborata est hodie vehit in brevis et anguli angustia coartata. Plurimam namque mundi partem occupavit in sidelitas et a Christi ecclesia separavit de parte vere dicta christiana separavit a Christo scisma, de parte vero residua que respectu duarum prenominatarum admodum est parva et pauca ut appulo non modicam porcionem separavit a Christo pravita heretica, quasi autem totalitatem residui concorpora runt diabolo et separarunt a Christo septem criminalia peccata, ut iam oce lugubri plangat Christus dicens mihi quia factus sum sicut qui 3 colligit in autumpno racemos indemie, non est botrus ad comedendum L as preciosas desiderat it anima mea;
i. A in marg. Nota quare iudicium nostrum errat circa eccleSiam. Above 42 without mari of referen ce. 1. 3. B a vera ecclesiam deest. 6. A. in marg. Lincolniensis. 7. A in marg. EccleSi Sancta catholica quantum sit artata. 8. In codd. medi . In codd. qui tactus. 22. Codd. vero. i. B Uvas preter quas desideravit.
29 Prophet Michaeae VII, i. 2.
138쪽
IOHANNIS WYCII F. CAP. V. c. Qidi uis hέFeriit Sanctu de terra et Sanctus in hominibus non ,-m' Vs. i. 'Τ' 'eSt. Nam Sponsus ecclesie plus invenit de ficu fatua et vite sterili, plus de gigannia quam de lignis fructiferis et frumento. Nam vitis que solebat facere uvas, ex quibus tamquam uberibus solebat mater ecclesia in febriare suos palmites ut superius exponitur Bernardo)iuxta vaticinium prophete Isai V 2 facit labruscas, id est, latuitates honoris mundani atque discordias. Ideo non restat ut quid tales terram occupant in agro di dominico, nisi ut reserventur colligendi in finali iudicio oet ut dicitur Matthei XIII 3o ad laudem ecclesie comburendi. Christian Dicitur ercio quod nisi christianus sciverit Quadrare H
to quare the circulum non est de membris ecclesie Ouadratura
quidem circuli est scibilis, ut patet in Predicamentis, ibsed fuit in tempore Aristotelis nondum scita Constat quidem quod figura tripunctatis ad instar trinitatis habet tria puncta supposita quorum nullum excedit reliquum sicut nec latera vel anguli, sed habent figuram et angulos utrobique Correspondenter istice tota trinitas perso dionarum est parilis et nocio personarum ut latera nec non et proprietates earum ut anguli, et communem habent essenciam ubique plenariam ut figuram. Et sicut omnes illi tres anguli valent duos rectos, Sic Omnes tres persone divine valent demptice commune principium et di 5 communes principiatum ergo in medio triumbo esset.' iiii Punctorurn Sit Unctu positus, gerens similitudinemus cenire Very essencie que secundum racionem communicabilitatis
circumferen ce distin quitur a personis tunc figurat illud simul exi-
stens quadratum et circulus Deum nostrum qUi secun 3odum unum de viginti quatuor prophetis est circulus intelligibilis cuius centrum est ubique et circumferen cla
i B in hominibus non erit. 5. B tanquam universalibus. 3. A in marg. Nota de quadratura circuli. B in marg. Quadratura circuli. i7. In codd quod siguratur a. At cuius intelligibilis deest.
3 i. his passage is noto be mund in the propheis.
139쪽
i 2''n Usquam iste autem simul circulus intelligibilis et quadratum secundum multiplicem racionem miserendi ecclesie constituit quadratum sensibile. quando in me has
plenitudine temporis compa in avit quatuor elementa the mur
, in quattuor humores lac quattuor complexione et man aud has
assumpsit plenum hominem quem sic fecit. Tunc square thus
enim sensibile quadratum humanitatis et circulus telligibilis divinitatis factum est utrumque natura idem Suppositum verbi Dei. Et istam sentenciam incula ut sanctus et deVotu Sdoctor magister Johannes de Howdan, alloquens amorem qui incarnavit filium in hec verba Artem nosti, quadrantem circulum quem quadraSti, Carniiquadrangulum spere Dei dans per miraculum Sauciatur ni Sanando seculum. Isti circulo oportet hominem inniti et secundum quadraturam quatuor virtutum cardinalium incorporari, si debeat esse membrum ecclesie dicente veritate Johannis XV 4 Sicut palmes non potest ferre fructum nisi manserit in ite, sic neceto o nisi in me manseritis. Oportet enim christianum lae Christian
esse Deo insorptum per amorem, sic quod tota terres bimἰς diritas instar ferri vel carbonis candentis pro gelo honoris Dei, honore seculi postposito, sit ignita in cuius signum apostoli ex doctrina Christi Luce XXIIoab vocarunt se in suarum epistolarum iniciis servos Dei et domini Jesu Christi, ut per hoc reprimatur in eis fastus vel dignitatis apparencia, sed in dominum suum convertatur tota dignitatis tende iacia. Sed hodie pre- postere de dignitate, primatu et reverencia servi fit 36 tota intencio de honore vero Christi vel suo con-I. B: iste aul. 2. A Ai racionum miserendi ecclesie B in iterendi eiς'. 6. B que sic fecit. S. A utramque B in marg. Circulus quadratus io A in marg. J. Howdan. I. In codd. magister J. de Howdan. 7. B in marg. In ecclesia esse etc. I9. In codd. facere fructum Correx ex Joh. XV . i. B quod noS.
140쪽
temptu qui stat in legis suo observa iacia vel despectu i et non fit scrutinium quod est signum evidentissimum quod tales superbi repositi sunt extra Christum et suam ecclesiam, membra regis superbi que suam quadraturam ostentant ' in figura mundi. figuram .,
autem substanc te divine postponendo occultant. 3r objection: Tercio arguitur contra dicta de corpore ecclesie per K
nai sortia ne hoc quod pari viden cia qua illa foret unum corpus,
the roreknown et congregacio rescitorum con Stitueret num corpus, consequens falsum, quia nec corpus naturale nec omisticum, eo quod non foret forma uniens, nisi foret peccatum, illud autem non continuat sed seiungit. Answer Hic dicitur ex fide scripture quod omnes resciti
do orna ne constituunt unum corpus. Christus enim dicit Joh.
VIII udeis et principaliter sacerdotibus et phari seis qui dicebantur esse capitales ecclesie Vos ex patre diabolo estis et desideria patris estri ultisfacere. Ex quo patet quod oportet esse unam gene- racionem que fuit mala in vulgaribus, peior in secularibus repositis, sed pessima in prelatis, Sicut gene di oraclo iustorum secundum tres gradus oppositos eis proporcionaliter correspondet. Si ergo sit una gene- racio perversorum, oportet quod sit unus iniquus of hicholi homo habens partes que sunt membra diaboli, et cum
non potest esse membrum vel caput nisi in compa 15 racione ad totum corpus integrum, manifestum est quod est unum corpus diaboli, Sicut est unum corpus Christi. Ubi autem corpus Christi vocatur corpus misticum propter isterium celestis coniugii inter Christum et ecclesiam Christi, corpus diaboli non est 36sic isticum sed obscurum, cum sic coniungi diabolos A figuram si guram. 7. A in marg. Malorum congregacio est unum corpus naturale Sicut ovorum S unum corpus mi Sticum. Abovet et mitti out mari of resereiace. i 2. A continat. 3. A in marg. :ReSponsio. 4. I in marg. man rec. Ecclesia malignanctum percon Sequens est unum corpus A in marg. Triplex generacio mala. 22. At correspondent i correspondent. 26 corpus deest o. B: Christi deest i. B cum coniungi.