장음표시 사용
511쪽
i 3 quis inveniet, ubi secundum sancto doctores con Verse io.
corditer oportet se mulierem Mortem telligeres Nomun e
sanctam matrem ecclesiam, quia quam a Sexaginta Churob.
sint regine et octoginta concubine adolescentularumque non est numerus ut dicitur Canticorum VI', ), tamen ex omnibus illis constat una columba ut dicitur ibidem) uis ergo inveniet dignam coniugem tanto sponso Et videtur quod nullus hominum nisi ipse, nam in constitu cione primi carnalis coniugii primusio coniux concurrebat materialiter ad causandum suam conlucem ut patet Genesis III ' erso multo mauis Clu is lia part. inihema iugii tito coniugio celesti oportet coniugem concurrere in os his spouse,
causa implici ad causandum Suam con1ugem e natura Eve.
1 angelica et humana. Primo ergo opere creacionisi, secundum raciones exemplares in verbo, secundo vero 2 opere ministracionis secundum raciones seminales in 3 genere humano, et tercio opere recreacionis in Christo facto circulariter ista duo inventa est mulier ista fortis. Nam secundum illam partem lapsa in devium dio erravit, sicut ovis que periit in epribus peccatorum, et ut dicitur Matthei XVIII ', 2 pastor et sponsus dimissis nonaginta novem ovibus in pascuis semper virentibus in celo perditam ovem invenit et humeris suis labore et penalitate debita reportavit. Nec moveat di quod beatus Augustinus in tractatu huius canticiti, ιε dicit quod hec mulier est ' civitas supra montem posita quam dii cile est nescire. Videmus enim modo per fidem secundum quum tamquam lucem secundam illumina mundum, faciens nos luscos tenebra igno-36 ranci obfuscatos videre eam speculariter et obscure, sic quod ignoramus quoad noticiam distinctam partes ecclesie, sicut videns civitatem longinque, confuse et
i . A in marg. Nota de coniugio superscriptum matrimonio Christi et sponsa ecclesie Below 93 without mar o referen ce). ab Aug. Sermo XXXVII de Prov. cap. XXXI, Opp. tona V, pag. 8 I.
512쪽
474 JOHAΝΝl WYCLIF. CAI . XVitulistincte videt domo eius et alia ornamenta. Nec se,. sufficeremus sic cernere, nisi dicta mulier a sponso prius in acionibus exemplaribus et visceribus misericordi sit inventa. Unde post conclusionem propositam
supponendo quod illes invenit hanc mulierem qui
secundum divinitatem est immensus, a cuius oculis nichil potest esse absconditum et secundum humanitatem ascendit super omnes celos, Subditur inventorem illum quoad naturam et quoad tempus respectu patrum veterum esse procul Sicut et mulier illa procul oerat localiter a Iudeis, partim in celo secundum angelos et partim in terra secundum gentes pro tempore gracie convertendas, sicut procul erat a Deo per culpam, Una non sit os Sibile quicquam esse a Deo distancius quam peccatum. Inventa itaque muliere ibi orti copulanda in trinam coniugi, videndum est 1 secundo de suis passionibus, utrum sit apta nubere 2 tanto sponso et respondet liter consequenter quod Th. iiii et i d ultimis Hibu precium eius. Quod videtur sic '. posse intelliai causa finalis quare ecclesia est valida stodeψituatio, o ut Christo matrimonialiter coniungatur, sunt predesti-her ςmbς β, naciones suorum membrorum. Nam causa celestis particularis coniugii est opus meritorium viatoris, et causa operis meritorii est gracia infusa, et causa gracie infuse est predestinacio que quasi ultimus finis citra di, Deum dignificat ecclesiam ad illud coniugium, quia ut dicitur Johannis I9, 16), de eius plenitudine nos Omne accepimu graciam pro gracia. Nam ex caritate terna dedit nobis caritatem subiectivam secundum quam cum Opere meritorio simus digni vel ut habet 36litera Augustini breciosiorem preciosis lapidibusque eiuscemodi est; cum quo verbo innuit eiusmodi
7. A in marg. Solus Christus potuit talem mulierem fortem invenire, que est Sua Sponsa Above is ' ithout mar o reserence . SI Aug. L . cap. III.
513쪽
ibi' mulierem in mente habere dileccionem usque ad finem que Canticorum VIII ' 6 fortis ut mors dicitur. C Ex quo sequitur quod mulier labens membra
dile ccione sic forcia sit 4 Donsa racione consumate hicli millies
Iortitudinis preciosa qui usque ad finem diligit ud sponsum suum. Alii autem lapides scilicet caritates horales finaliter excidentes ut fuit in Donato et aliis prescitis non sunt tanti precii, ut subiecta sua sponso ecclesie coniungantur vel tercio intelligitur non conio trarie supradictis quod de ultimis finibus celorum et seculorum est precium, unde est dignitas huius sponse vel quarto de divinitate ac humanitate in Christo qui sunt ultimi fines circuli intelligibilis est rectum huius mulieris, ut patet ex fide, quia sicut verbumi creat, ita dignificat sponsam suam. Et de ipso dicitur Psalmo XVIII ', sit mino celo egressio eius, et in ultima etate seculi consummata est gracia unionis virtute cuius originatur tota dignitas huius coniugii: IR Cor. X', ira scribitur Nos stimus in quos sine seculorumlo de νenerunt. Inventa ergo coniuge et inventa eius dignitate e precio Vel valore, cum sponsus sit totum per se dignificans opus suum non restat quid tardaret illud 3 coniugium. Ideo innuitur ercio affi*dacio celestis, dum subditur Confidit in ea corisini sui. Plano, inquit ei se .
ab Augustinus, Con lar et ut Consuamus in eum edocuit trus in his
escius prodestinacionis proprie conjidit qui falli
non poterit. Mulier autem cum filiis suis potest in ipsum confidere, eo quod mentiri non poterit nec sponse vel membris suis deficere, sed totus timor 3o huius affidacionis stat in nostra desidia quod per nos non sit rectum vel dos huius coniugii consummata.
b. A in marg. Nola de passionibus ecclesie, an posset nubere Christo 6. B licet caritates. 8 9. Aini Sponsa ecclesia D: sponso ecclesia. ib. B Eciam de . 8. B erigitur tota. 9. Nos sumus deest intextu apostoli citato. 22. 23. B dictum coniugium. 26. B prescitus Aug. PreScius confidit, falli non potest qui considit. o. desidia A desideria.
514쪽
Quarto infertur quod uxor tanti domini cuius sunt i 9 V Domni et ipsa cum una persona ut docetur
Matthei XIX', ), erit sicut vitis habundans in lateribus domus sue, ideo subditur quod spoliis non indigebit. n, inquit Augustinus, quia non querit polia, cum dissus per mundum eius trophe accipit tamquam sua, quia Sapiencie XV, i scribitur Iusti tulerunt spolia impiorum. Et lines nimirum dicit sponsa, Psalmo CXVIII ' 162 Letabor ego super eloquia tua, sicut qui invenit spolia multa. Et sic ista quadruplex o proposicio declarat in parte predictum coniugium. The ossieeositi uoad secundam partem cantici in qua declaratur 'i' ς', mulieris huius officium primo in generali premittitur Verse et Uod sponsa tam grata, tam fida et tam fertiliter s. h. iiiiiii dotata a viro reddet ei bonum et non malum omnibus ξ'Isd chith oh. ' diebus ite sue. Operatur, inquit Augustinus, viro Suo bona terna continue, qui ut mihi videtur)omnes tredestinati semper prosunt ecclesie sine
dampnacionis sue demerito vel ecclesie detrimento. In hoc enim differt peccatum predestinati a peccato rescit et o quod primum est necessario remissibile et secundum dampnabile. Primum per accidens prodest ecclesie et
peccanti ut patet de peccato Petri et secundum
licet per accidens faciat ad bonum ecclesie, tamen continue sibi nocet, qui sicut quicquid predesti di, natus hic fecerit tendit ad sui salvacionem, Sic quicquid rescitus hic fecerit tendit ad sui dampnacionem. uod autem quidam dicunt peccatum predestinati dampnabile, equivocatur in nomine dampnabile sumpto large vel proprie Large dicitur dampnabile culpandum quod perpetuo dampnaretur, si non foret Christi graciai B: Quarto infert. 2. A Ai una deest . b. In codd. quia querit Corr e textu Aug. ubi sic habetur: Non quia non querit spolia, ideo non indigebit, sed quia multis abundabit ... 2. A in marg.: Secunda pars. b. Aini a deest. 7. continue Aug. in Omni tempore. 2o A in marg. Differen cie inter peccatum rescit et predestinati. 22. B: Peccatum per accidens. 23. B et Secundum tamen deeSi. 29. A A, equivocatur dampnabile deeSt.
515쪽
2 PreSerVatum, et sic omnis peccator foret dampnabilis. i 9 'Sed proprie solum illud dicitur dampnabile ad quod est Dei ordinacio, ut dampnetur, et sic nunquam hec mulier vel aliquod eius membrum fecit malum amp- nabile sponso suo. Et ut notat Augustinus hec mulier fecit non sibi principaliter, sed sponso bonum quodcunque fecerit tamquam viro et capiti modo quo loquitur Apostolus II' Cor. φ, b Oui vivit a in non sibi vivat, sed ei qui mortuus est pro omnibtisio et reSurrexit, sic quod ecclesia et quodlibet eius membrum quicquid operatum fuerit hoc facit, ut ei placeat cui se probavit. Omnes enim alii querunt Ue Sua Stant, non que domini Jesu Christi.
Et hec est racio ut dixi superius , quare Christusis non usus est proprietate civili in se nec in suis apostolis. Nec moveat quod nemo debet bonum reddere huic viro propter hoc quod omnis homo est serVus sibi inutilis, cum fecerit omnia que rector Ste recepit, it dicitur Luce XVII', o et Psalmo Vse, et o dicitur: Dixi domino Deus meus es tu, quoHiam bonorum meorum non eges. Verum est quod Christus in persona propria non eget modo humanitus neque divinitus, sed nos egemus ut faciamus omnia nostra opera primo sibi, hoc est ad honorem suum et et utilitatem sui corporis in quo eget. Habita solicitudine generali huius matrisfamilias, spe Verseo 3
i 9. cilacat secundo opus ' suum, cum subditur Ouesivit Hork of he
lanam et linum et operata est consilio manuum suarum in a a both
Secundum lautastinum lana est habitus collectu ex an inmura
3 campo scripture ad regulandum vitam laudabilem corporalem et linum est habitus ad conversacionem spiritualem ducendam. Sic enim in ordine vestimentorum nostrorum corporalium Interiora ciunt clinea, sed vestimenta exteriora sunt lanea. Correspondenter in vestibus 3 anime que secundum fidem scripture sunt virtutes
516쪽
478 IOHANNIS WYCI IU. CAP. XX. quidquid carne operamur, Si a dextra SenSibile quid i quid spiritu, in secreto Oportet ergo hanc seminam cum sua amilia indui hoc geminum vestimentum. Ferari Boih aws re autem carne et non Spiritu quamvis bonum videatur, utile
rorum est; nam dans elemosinam pro laude hominum nudam vestem videtur indui, sicut dicens sibi sufficere in consciencia sua Deum colere, nec quod debet ad occlesiam ire vel celeris christianis actibus sensibilibus immisceri. Talis, inquit Augustinus, udam estem solineam vult haboro. Non sic docet hec mulier, sed instituit simul secundum praxim et theoricam operari, nam ad hoc colligere debemus hos habitus, ut consilio manuum
operemur. Virtus enim secundum philosophos est propter opera, et hinc felicitas consistit in actu vel opere, et ibmelior est virtute. Omnem autem virtutem moralem oportet prudenciam regulari et ideo signanter dicitur quod hec mater operata est consilio manuum suarum. Vergo Unde ad denotandum varietatem peracionum huius: 'ii. ,' his, latrone subiungit tercio 'acta est quasi navis in et ostito is de longe portans panem suum. Notum est ex tractantibus de archa Noe et navicula Petri quomodo ecclesia similatur navi in qua divi cie et diversa mercinioni congerunter habetque intra se mercanteStam venditores quam clam institores, et cum Per et Itotam habitabilem nostram saltem potestative diffunditur, nam per purgatorium atque celos, patet quod de longe portat panem quo pascitur avis autem nedum in figura tendit ad similitudinem matrone sed ligna levigata ad imita cionem ligni crucis composita 3o evehunt navigantem in seculo, ne procellis undarum
i. B: carne deest ibid ad extra. 4 Aug. l. c. Et sequencia ex illo texto mutatis aliquot verbis deprompta sunt. Ib. 7. B: moralemo potenciam oportet enim et ideo. 26. B habitatem. i. in codd. :
I. Aug. Quidquid carne operamur, in promptu est quidquid spiritu, in secreto.
517쪽
ibi et aliis maris periculis submergatur Mercimonia et divici huius navis sunt omnia genera virtutum et merita quibus bona patri comparantur; sic pascitur anima viatrix per effluxum longinquum a triumphante ecclesia, sed anima purgando recipit panem ab ecclesia
militante Divicie, inquit Augustinus, tu quibus pascituro mercatur ecclesia sunt lar suo laudos sponsi, de
quibus Xalmo CXli' dicitur A solis orti usque ad occasum laudabile nomen domini. Non enim pasciturio nec solicitatur membrum ecclesie nisi in laude domini. 4 Sed quia nec navis dicta nec sui incole debent ab ef e is operibus ociari, ideo quarto subiungitur Uitas matrone nive the re, 'provida prudencia operando De octo, inquit Sur exit eo te, auddeditque Dedam domesticis suis et cibaria ancillis 6 ri 640 sidi, Suis secundum Augustinum est tempus quo 'in tortores dyaboli persequuntur christicolas, in qua involuti peccatorum tenebris videntur nocere fidelibus, sed eis surgentibus ad vitam plus prosperam nocenti j 'realiter sibi ipsis. inde quia in talibus tribulacioni-bo bus claruit et profecit ecclesia, sicut granum tritu racione separatum a palea, ideo signanter dicit sapiens quod de nocte surrexit Asoriamur, inquit apostolus o non defecimus, II; Corinth. IV 0, 8 et Ysaie XXVI', Anima mea desideravit te in nocte, et Job XXXVI', o di Ne protrahas noctem ut ascendant populi. Dedit autem redam domesticis suis, quando viris evangelicis domesticis fidei dedit ex vi communionis sanctorum populum conversum ad Christum, quem dyabolus ante captivavit, et dedit cibaria ancillis suis,3 quando christianis inferioribus esurientibus et sicientibus iusticiam dedit pastum legis domini et potum in complemento iustici delectandi. Et sic de matre
nostra erificata est doctrina matrone Anne, obie X',
6 Aug. mutatis verbis 8. In codd. CXXII. 22. 23. Aporiamur sed non testituimur. Uulgate.
518쪽
48 IOHANNIS,YCLIE. CAP. XX. ubi Octa est a parentibus honorare soceros, diligere q. Gmaritum, regere familiam gubernare domum et seipsam irreprehensibilem exhibere. Nec moveat quod filii ecclesie sunt ancille, cum vir ocius ecclesie sit eius dominus quod figuratum est in Sara Genesis bXVIII ' et, vocante Abraham dominum suum ut notat beatus Petrusci Petri III ', ). Non timeat, inquit Augustinus, condicionem, sed speret miseracionem, quia revera si Deo servire sit regnare, ancilla domini est regina. Et hinc vere ac meritori profitetur sal tomista Psalmo CXV', 6 Ego, inquit, servu tuu et flius ancille tue portet enim membra ecclesie precipue cavere ocium et servire continue quia aliter non datur eis spirituale cibarium. Unde II Thessal. IlI', o dicit Apostolus: Qui non laborat non manducet ibVerseo 6 Sed quia matrona prudens considerans quod cibaria 5
sh buys is in Vie non uinciunt homini m eternum, cleo Uinto
Heaven ' subditur Consideravit agrum et emit illum, de fructu manuum Suartim plantavit in eam Ager ille secundum Augustinum est regnum celorum in UO Unt os ructus semper virentes, ut patet Apoc. Ultimo, et Psalmo XLlX0, 1 1 dicitur Pilichritudo agri mecum eSt. Illam autem patriam fidelis discursu fidei infuse considerat, et ex fide scripture pro levi tribulacionis momentanee ipsum sperat, et sic illud quod non bvidetur modo sensibiliter pondus terne glorie operatur in nobis et voluntariam persecucionis pacienciam propter iusticiam que secundum vocem veritatis Matthei VI est rectum huius agri. Unde quid propter exemplum martirum et iustorum Sancte vivencium et o quid propter virtutes theologicas infusas desuper mater nostra in spe boni futuri plantavit vineam, hoc est, superiorem cleri ecclesiam que residuum agri letificet Et hoc merito ocius ecclesie quod est fructiis
i. In codd. socios i6. A Ai matrona, ideo deest. ic idem. 29. In codd. Matth. V. 32. A boni fuci λ
519쪽
is sue poten cie promerendi. Et utinam non propter ocium sive demeritum vinea ista transeat in ortum olerum. Unde quia ager iste in acione colendi et possidendi requirit laborem sollicitum et ordinatum, 6 ideo sexto subditur de muliere forti predicta quod accinxit fortitudine lumbos suos et roboravit brachium erseo .
suum. Nam ancilla apparate serviens tanto sponso requires xx . V sirengis ionedum strinuit carnales concupiscencias pona precepti conteud illi spiritualdominici, sed cuncta opera sua tacit ad regulam inter ne mi es. io habunda iaciam et defectum, ne spiritualiter adulteretur cum viro alio, sic quod ad omne opus agendum initi, agro dominico sit parata et ad ista requiritur fortitudo resistendi et prevalendi cunctis spiritualibus inimicis. Et videtur posse intelligi in predicacionei 5 secUndum causam per agrum predictum ipsum caput ecclesie, cuius participacione omnes predestinati sunt regnum celorum; qui licet sint secundum naturam sensibiles racio tamen qua sunt ecclesia et in potencia beatificabile. est insensibilis. Ad reducendumeto potenciam istam ad actum requiritur labor assiduus, et illud exerci cium fortificat potenciam operandi et ideo signanter dicitur quod roboravit brachium suum, nec est ista exercita cio nimium tediosa. Ideo septimo subditur Gustavit et vidit quia bona Verse 8.
, est negociaci eius; non extinguetur in nocte lucerna purifled by
eius Uurbus, inquit UgUStinus, Si palatu H quo science. gustatur sic in dulcoratum terrestribus, ut videatur laborem pro beatitudine esse amarum eis, non est celum carum. Rectificat autem gustum anime con-36 sciencia bona, que si pungitur peccato amara videntur omnia quibus anima nutriretur ue ergo dulciter
2 B vinea est. Io B super habundanciam. Et sequencia in sermone XXXVII Augustini de Proverb. cap. XXXI mutatis aliquot verbis invenies. b. Codd. per dictum. B: erificabiles. 3o A i pungit. b. s. Aug. l. c. pag. 8,.
520쪽
delectatur in domino, non solum exponit exerci ci is3 Ilaudis divine sua omnia sed se ipsam talis enim interim gustat in actibus quam suavis est dominus, quousque infima dulcedo timentibus Deum abscondita sit illapsa ec potest obici quod hec mulier non vidit quomodo operandum sit propter noctis tenebras in qua viat, quia lucerna ardebit continue, dum semper habet oculum et asseccionem, sperando in domino. verbes domini consolacionem scripture et
continuacionem beneficencie tamquam oleum continue olargiente, et ex ista luce cum oleo devocionis exhilarata.
Versei Unde octavo subiungitur Manum suam misit ad K
Q u es forcia et digiti eius apprehenderunt fusum ubi ista
indu ' hy bona matrona lanifica per manum et digitum specificat expressius quam supra applicacionem poten cie et is pruden cie ad sedule operandum. Nam manus et digiti Siant propiores quam brachium actui operandi; et potest opus huius semine dici forte, quia collectim
procedit ex viribus universalis ecclesie resistente toto corpore dyaboli cum eius omnibus instrumentis. Sed oquantum ad sensum habendum de fuso dicit magnus doctor Augustinus quod non tacebit caritati nostre quod magister suus inspirando donaverit. Primo ergo
supponit quod christianus scit bene quid secerit in preteritum, sed ignorat quid aut qualiter acie in ,3 futurum. Secundo supponitur quod pius christianus ad futuro opere bono timet, de preterito audet, et ut perseveret in bonis operibus caute vigilat, ne forte negligens futurorum perdat preteritum, et sic habet si mam conscienciam de facto et non de fiendo Tercio supponit quod in arte nendi lanifici involutum in colonondum artificiatum est in forma fili, sed ab illo adfusum trahitur, non contra.
In codd. se ipsum. 7. B inde qua viai. io A i: oleum deest. D. In codd. Ut octavo A Liter K in loco infer. 23. A in marg. Triplex supposicio. B: supponit quod piuS