장음표시 사용
181쪽
ie quod utens nostra ideo immortalis sit, sed uod eius occasione intellectus diuini natura xplicatur sed cin apertius explancinus,in liris de Anima de intellectu hominis egit Ari- oteles,qui physicus . nam cum animae des litionem attulisset, S singulas facultates declaasset, in tertio libro aggressus est ad eam faculatem, qua homo ad intelligendum natus cst iam 'uid sit explicauit. quomodo actio aes suas obeat quoniam sit quod intelligitii uinae menti acceptum reici tur, quippe illa: luemadmodum vires sint, ita ut intelligan ur in causa est satis habuit dixisse, in omni natura quod patitur esse oportere &quod agit: quare an anima patibile intellectu sic&agentem . agentis autem naturam breuissime absoluit nam illum extrinsecus aduenire, immortalem esse, atque aeternum, ab Omni t materiae labe seiunctum . quae vero ad meliorem agentisntellectus notionem pertinent, inuoluit silenti, nam Mexplicare possct mentem illam di uinam esse, summe intelligibilem, summe etiaintelligentem,totam in tota, rerum, matura causam tirmi sint, tum tiam, ut intelligatur.
per sese nulla seiunctione materiae intelligere: per sese ctiam intelligi, intellectum, intellige re, S intellectionem esse, alia huiuscemodi. nostrum aute intellectum, intelligere quidem
182쪽
136 Conum in primum ipsuin, scd intellectit in no esse, nisi dum quae a materia sciungit intelligit, quae quoniam a duca sunt, cius intellectione caducam esse, tamen dum intclligit diuina illa intellectio
nis beatitudine frui, qua tamen non frueretur,
nisi sibi voluti lux afforet diuina mens quaestost maxime intelligibilis, rerum, ut intelligatur, causa est, Δ humanae mentis, ut intelligat. post et inquam haec omnia explicare philosophus, sed naturae sines grederetur quare quoad physice patebatur,4 intellectum nostrum cxplicauit, quomodo intelligeret aperuit. Alexander aute, qui rem explicare maluit scietiarum aliquo modo negleetis terminis,haec omnia deesarauit in commentarijs, quos de Anima composuit. his ita positis, explanatis,dubium nemini esse arbitror quomodo intelle- citus noster ad intelligibilia referatur, hoc est ad diuinas nactes, que ipsius intellectionis causa sunt na si dum intclligit ed intelligit, ludit summe intelligibilia rebus, sibi praesto sunt, sequitur ad intelligibilia cum rescrri quod&Priscianus Lydus in Theophrastum pulcherri
me dcclarauit, cuius verba sunt haec η, δια
183쪽
1ντά. hoc est, ipse autein in induit ilia perspiue cognitione mentis eget in acti perficien quae in ipso intelligibilia sunt, illuminaonis ab intelligibilibus separabilibus, ut per dia fiant intelligibilia . haec ille, ex quibus sit uod ille platonice perfici, dicit, adimamus, iobiscum est haec cum ita sint sequitur nece Cario qui de intellectu exquisitu, atque omni ex tarte agit de intelligilibus hoc si de diuinis cinentibus agere quemadmodii in qui de sensule sensibilibus etiam . non quod modus , quo sensibilia sensum asticiunt idem sit, atque illusum morum intclligibilium, sed quod relatio
tantum similitudinem seruat. Nam ea, quae in tertio de Anima adducitur sensibilium, de in telligibilium, facultatum senti cili, atque in telligedi similitudo alio tendit, atque huc sed si quis quaerat ubi hanc intellectus humani, ut ad intelligibilia refertur, tractationem inuenimus in Aristotelis operibus respondebo illa in duodecimo Metaphysicorum inueniri. nam ibi summorum intelligibilium naturam explicat, quod i a summo intelligibili , celum,
natura pendet, exponit. pedere autem omnia
a summo intelligibili no modo ut sint accipis dum est, sed ut etiam intelligantur mox quid nostra intellectio cum diuina illa simili laudi nis habeat miru autem ne sit, si breuibus Ichn
184쪽
hanc explanat nam fatis est plerunci hi philosopho semina iacere, ut qui acutior ingenio
pollet, quae ab ij proficiscuntur,intelligat, in ij praesertim libris, in quibus obscurissimus esse studuit, quosci a nemine intellectum iri te status est, nisi ab ijs, qui se audierint hactenu probatum arbitror quomodo intellectus noster ad intelligibilia referatur: quanqua mortalis 1 Aristotelis dogmatis esse iudicetur, qua l. ratione non physicae, sed diuina philosophiae de illo agere officium sit ex quibus facile concluditur rationem hanc non probabilem csse
sed veram ac necessariam . nam quae conglO-bat Ant. Bernardus, tumultuaria sunt,d nutato negotio refelluntur nam quod ait, sequi,hominem quia homo est ad physicem non pertinere,& Aristotelem de partibus animaliuisa terialibus agere de forma minime, cum intelligentia homo ac arteris differat animatibus Ualsis ponitur agit enim Aristoteles de partibus materialibus no sine forma, sed eo modo, quo intellem hominis in physicis considerari ne cesse est deinde quod ait. Si anima rationalis non pertineret ad philosophiam naturalem neque etiam homo bene sane dicitur sed si dicamus meae interpretationi, S Aristoteli si uenienter si intellectus nosterit ad intellistibilia refertur a physico non pertraci atur, fallis sima
185쪽
De partibus Ammalium. IS9,ia erit cosecutio, cludit neque homo ad phr emptineat, ob eas, quas superius posuimusi ioncs; quibus aliae hominis obieci iones rettuntur sed ponamus iterum rationem Ari itelis, qua probat physici non se de intellelo humano agere, quo modo a nobis dictum .i. Si physicus ageret de intellectu, non es et la praeter physicem philosophia hoc autem hoc probat, ludit si de intelicetii, Mile inici gibilibris aget . quamobrcia cum nullair - sensibilem intelligibilem, substantia aliat, non erit citam alia praeter physicem philo M ophia, imo ipsa erit lima philosophia.
XXII. A di non omnis anima principia motus est f rvieque p.:rtibus animae omnibus id tribuiu debet sed geniti principium idem putandum, quod et in plantis est,alterandi vim eandem, qua sentiendi . deferendi autem aliud quidquam,nou
186쪽
16 Comman primum, vim intelligendi telationem et in caeteris esse animalibus nouimus, intellectum sim mentem innium.
coridi F a unda ratio est, qua probat de o
i iii animae parte physicum non agere illa autem ij positionibus nititur, quae in physica verae sunt,
de ab omnibus acceptantur . nam quaecunque motionis principium habent , naturalia sunt. est enim natura motus principium: Min physicis pertractantur quaecunque autem neque naturalia sunt,neque naturaliu principia, ad physicem nullo paci o pertinent quamobrem in demonstrando, an intellectus naturalis sit scietie,an ab ea alienus,nullum poterat accommodatius sumi aut aptius principium . quo magis miror nouorum interpretum industriam , qui probabilem rationem hanc existimarunt rationis aute huius ordo,& sententia ni fallor haec est . nam cum in quaestionem reniocasset , an de omni animalium anima physicus agat, an de partibus alijsino excepto intelleci ti, probasset i de intellectu agere non posse ὁ , quod si de illo ageret,non esset alia praeter naturalem philosophia secundam probationem addit posita dietione 'anci qua romnibus quaestionibus definiendis plautique utitur an inquit
187쪽
ait est animae pars aliqua, quae motus princi-
tum non est motus autem principium cum inatura , perinde est, ac si dixerit cis animae artem,quae natura non est quod si ita est,pos: bita construi ratiocinatio .physicus contem latur naturam. Intellectus non est natura. atellectum igitur physicus no contemplatur. uod enim intellectus natura non sit, nequellius motionis principium principiorum,
omnium generum motus enumeratione coirmat nam cum tria sint motus genera, finiuinto libro de Naturali Auscultatione probaum est,alteratio, adcretio, & decretio, domo iis ad locum Datque alteratio sensititiae ani nae parti tribuatur: sit enim sensus alteratio ac,S perpessione, ut libro secundo de Anima criptum reliquit adcletionem decretione. . eget alis animae vis sibi vendicet motum ad locum alia quaedam animae vis, quam dicimus Orsuti τι clis: eQuitur nullum motum ad intellectum pertinere quo fit, si ille nullius motus principium sit,natura etiam non sit ut hac de causa a phusicis tanquam alienus deseratur. quoniam obi ci potiet motui ad locum destinatam eam est animae vim qua intellectu p- pellamus, summo iudicio respondet, motum ad locum nocsse inici lectus proprium cum ctiam cstere animantes quae intellectu carent,
188쪽
ratione,motionis no sint expertes.ut ex hoc perspiculum sit, aliam facilitatem esse , quae in mouendo animali cernitur motionem aute,
quae ad locum sit φοράν appellat, qua legatiores latini delationem conuerterunt sed liceat nouo,sed iam fere usitato verbo lationem dicere haec cum dixerit, lidaq. ratione probauerit, concludit, quod prius dubium extiterat. Constare scilicchphysicum de omni anima disserere non oportere,cu non omnis anima natura sit,sed de pluribus partibus aut una dicit autem una,quia anima nostra in duas a philosophistribuitur plerunque partes,in Cam,quae rationalis, Mintelligens dicitur,4 in cam, qua sensitiva, & ratione carens haei cnus Aristoteles ex cuius verbis sumant,qui de intollectu in actu, luemvi agentem dicimus, loqui illum existimant sumant inquam, quae sibi ita
aduersantur,ut nihil aducrsum videatur magis. nam quid erat, cur diuinam illam mentem cu corporeis ut ita dicam Ianimae partibus enarraret aut cur antellectum nostrum subticuit at cui non notu crat, diuinum intellectum noesse nostrae motionis causam quid nod ne duconcludit constare non de omni anima physicum agere,sed de parte perspicuum maxime est,de hominis anima concludere, cuius altio
renibo nobiliorem partem a physico tractari negat λ
189쪽
egat 3 sequitur, an haec Aristotelis ratio ii inaria sit, Hemonstras dicendum videatur. ant enim,qui non modo probabilem, sed etiailsam opinantur cur autem in eam senten
iam tuerint,vt probabiliter,aut falso loqui putrint Aristotelem in causa fuit, ne in eius criis esset pugnantia nam cum neget intellectu notus ad locuisse causam,quod alias non molo non neganit, sed summis etiam rationibus onfirmauit,illum csse, a quo motus ad locunt,mnino proficiscitur,videtur sibi loqui pugnata manifesto nisi dialecticorum more hancationem positam esse iudicemus . quanquam tantum abest,ut pugnantia loquatur Aristote les hoc in loco,ut nihil sit, quod vel mediocre epugnantiae suspicionem pariat in tertioni bro de Anima eam animae facultatem quaeres, qua motio proficiscitur quae ορμητικὴ dicitur graecis, statuit appetitum, Mintellectum motionis esse originem & quoniam intelle,stu carent alia animalia,subdit phantasiam in js,paene ratione respondere intellectui, tui in homine est intellectum autem simpliciter no pro tulit,sed illum, qui πρακτl co dicitur nam cuintellectus contemplandi, Magen si vires habeat,ut in actione cernitur motus principium, fons est . sed, in libro de Animalium motu hoc idem statuit. nam motionis animaliu
190쪽
originem dicit esse intellectum phalasiam, de- Dei una,voluntatem, appositionem Cne ille sibi non costat hoc in loco . nam mens, & sensum, phantosiam complectitur . Sunt enim hae iudicandi vires appetitio voluntatem nadelectus, appetitus,& voluntatis communis fere esse videtur. nam si intellectus in ijs, lus aut sequimur, aut declinamus sequedum quid, aut declinandu concludit extiterit prius oportet sensus, luem sequatur phantasia post quam appetitio sit, quae si cum ratione fuerit voluntas est post qua deieci usi sic voco es meo ρύ - ρεσιν cic ratiocinatio mentis est. Fod si a tionem non admittat, ut in prauis hominibus,&in bellui fieri videmus, appetitio fatis est admouendum, siad non sine phantasia, & sensu. Nam iudicatione opus est siue ca mentis siue sensiis. phantasia sit Haec cx Aristotcle sumuntur vel a me, hoc est mediocriter crudito. quo magis miror fuisse qui intellectum phantasiae loco positum esse arbitrantur quasi vero ratio, 'rudelia in studiosis actionibus, quae delectum regit, di appetitioncm corrigit phantasiae ignobilissimae anima parti tribua
tur . Nam sic kbruta virtutibus non carerent,& deliberatione, quae in actionibus cernitur. quod&veritati maxime aduersitur,& contra