Elementa philosophiae scholasticae

201쪽

In altero vero Casu distinctio est rationis ratiocinantis, Cum undamentum sit sola nominum diversitas vel ali

quid aliud rei plane extrinsecum Talis S e. g. iStinCtio, quae est inter Tullium et Ciceronem, inter Iudam et traditorem Christi.

Iam Ver non omnem Compositionem partium ab anima humana remOVemus. Neque imprimis animam metaphysice CompOSitam SSe negamus. Ex iis enim, quae in priore parte Sunt observata, et ex thesi de unicitate animae aperte Constat in anima humana esSe e. g. Compositionem meta' physicam e tribus vitae gradibus. Immo ero ne phy Sicam quidem Compositionem omnem excludimus. Ultro enim concedimus animam humanam physice SSO Ompo Silam X SSentia vel substantia et accidentibus alia res eSt eius esSentia, res aliae sunt eius facultates vel saltem

eiu operationes. Quin etiam, si distinctionem admiseris realem inter essentiam et exsistentiam, ex his duabus enti talibus compoSitionem in anima pone physicam. Sed quidquid est de hac controversia , Cum animam impliCem

esse diCimus, ad eius essentiam vel substantiam attendenteS, O unum Contendimus Substantia vel essentia animae humanae ιlla habet partes s Sicas, neque in f ranu ne que constitu DaS.

Thesis probatio. . Anima humana non abet partes

I his cognitione intellectis idearum. Omnis impressio vel expressio in subiecto, quod habet partes integrales Vel quantitativas, est extensa in spatio et in loco et aliis afficitur qualitatibus sensibilibus, quale Sunt Calor, Color, alia eiusmodi Sed anima humana sibi repraesentat rationes ab omni extensione locali et ab omnibus proprie

i De hac re vide I 28 sqq.

202쪽

tatibiis sensibilibus abstractas. Cognoscit enim rationes abStracta unius, veri boni, immo res omnino Spirituales, puta Deum ipsum . Ergo anima humana non habet partes integraleS. 2. Ex iaculsate re fecundi in suos actus. Substantia enim, quae Constat partibus quantitativis, non potest eSereplicare Super Se ipsam. Potest quidem fieri replicatio Unili parti Super aliam, non autem Concipi potest repli catio totius super DDIII. Potest etiam eiusmodi substantia, si vita sensitiva est praedita, conscientia directa operationes et in iis se ipsam ut XSi Stentem apprehendere, non autem Concipi potest in ipsa conscientia re DXa neque enim fieri potest, ut Iota illa substantia agat in se ipsam totam. Anima vero facultate reflectendi redit in se ipsam totam Sese ipsam sonit ut obienum o nitionis. Ergo non Constat partibus quantitativis'. II. Anima humana non alet arus consti utinas vel

eSSentiale S i. e. non Omponitur in sua essentia e materia et forma. - Probatur

I. Ex eius spiritualitate. Quidquid est intrinsecus in dependens a materia, non habet partes ConStitutivaS. Atqui anima humana est intrinsecus independen a

Ergo anima humana non habet parte ConstitutivaS. 2. Ex immunitate eius a partibus quantitativis. Quid quid componitur ic materia it forma, necessari in CSt

203쪽

DD TERMINO UNIONIS MORPUS INTER ET ANIMAM VIGENTIS I 79

extensum. Quod quidem legitima inductione manifeste

Atqui anima humana non est XtenSa, Ut modo Probatum St. Ergo anima humana non est Composita e materia et forma, i. e. non habet partes Constitutiva. Ad solvendas vero difficultateS, quae Oriri poSSunt, notandum est ex operationibus extensis egetativis et sen- Sitivis non sequi, ut anima humana extenSa SSe dicatur. Neque enim anima sola est earum operationum subieremn neque anima earum est principium completum, sed an umprincipitis formale. Subiectum vero earum et principium Completum est composisIm huma-m, de quo nobis iam nonnulla sunt inquirenda.

CAPUT II.

DE NATURA COMPOSITI HUMANI VEL HOMINIS.

ARTICULUS I.

DE TERMIΝ UNIONIS CORPUS INTERET ANIMAM VIGEΝTIS.

Thesis I. ni corporis I a=rimae rationalis est unio substantialis. Status quaestioniS. Unio est relatio, vi Cuius plures re ita ordinantur, ut unum vel totum quid efficiant. Quando agitur de substantiis sic ordinandis, duplex generatim distinguitur unio, accidenta lis scilicet et sul)stantialtis . Unio acciden alis ea est relatio, vi cuius duae substantiae ita ordinantur, mi in sua substanfra separatae quide/n

204쪽

manean , Sed tamen per aliquod Commune accidens substantiis illis superveniens quodammodo Coniungantur. SiCduo amici unione accidentali fiunt anima una, non Perunitionem substantiae alterius animae Cum altera, Sed peraCtu Voluntatum et Communicationem asse tuum. Talis est etiam uni nautae Cum naVi, equitis Cum e illo etC.

Unio accidentalis moralis, uni accidentali phySica. Unio subffantialis est relatio, vi cuius duae Substantiae

ita inter Se Ordinantur, ut unam substantiam efficiant. t alis est uni materiae et formae in CorporibuS.

Cum autem inter substantiam, Ssentiam, Iamram sen

sis nisi istinctio rationis cum fundamento in re, uno Sub stantialis dicitur etiam uni essentialis vel naturalis .

Sensu proinde thesis nostrae est Ex unione animae et Corpori oritur unica natura eaque Completa, uni CR Ci licet ut Stantia, quae omnes operatione sibi ConSentaneaSper Se PSam exercere poteSt, ita ut hae natura Completa neque Sit Corpus Solum neque anima sola, sed alii luid tertium e ipsis resultans, i. e. homo . Cui Ihesi huic adversan ur, inter animam et OrPUSunionem tantum accidentalem esse Contendunt, ita ut anima et Corpus sint substantiae completae accidente quodam puta Ctione luadam, unitae. Talis erat apud veteres sententia Platonis, apud reCen'tiores vero doctrina artesii, cui plurimi adhaeserunt. Iuxta quo anima est in Corpore Sicut e g. nauta in naue i, Captivus in carcere, ipsi autem sociatur Sicut music has lyrae, eque eitum, artifex instrinnento.

Re cole ea, ita de hac re iii tantologia declarata sunt I 2863a I 2I. Ne difficiliora sacilioribus permisceantur, niinus Stricte loquenteS, de union auranae et corporis hic dicimus. Ex proximo vero clui sequitur articulo intellegeinus duas substantiaS, quae uni ianuir re

vera PS, animam rationalena et materian primam.

205쪽

IiD TERMINO UNIONIS CORPUS INTER ET ANIMAM VIGENTIS IXI

I. Ex conscientiae festimonio. Sictit enim supra p. 55 memoravimuS, Ua Uique conscientia evidenter testatur eundem esse qui cogitet et qui sentiat curetque indigentias Vitae egetativae ut SuaS. Quae unitas ConSCientiae expliCari non potest, nisi admittamus unum esse harum operationum omnium priscis pium ultimIim. Principium enim operationum vegetativarum et Sensitivarum est materiale p. 28 sqq et 8 sqq), principium

vero operationum rationalium est immateriale p. 45 et i57 sqq). Idem proinde eo simul est materiale et im- materiale. Sed non potest aliquid esse et simul non esSeidem Sub eodem respectu Proinde ut sufficiens huius unitatis conscientiae et simul diversitati operationum principiorum habeatur ratio, admittendum est diversa esse in nobi operationum nostrarum principia proxima saCultateS), unum autem et idem principium ultimum vel naturam substantiam , Compositum scilicet ex anima spirituali

et materia. Praeterea e Conscientiae testimonio evidenter Compertum habemus unicam esse in homine animam p. 155 . Sed anima sensitiva Cum Corpore ita nitur, Ut nae ipsis Constituatur SubStantia l). o q). Ergo et anima intellectiva Cum Corpore unam effiCit

substantiam. 2. Ex mutuo in Xu, luem ire vegetati Vae, SonSitivae, rationales in diversas facultates exerCent item e Constantia et finalitate, qua diversae diverSarum potentiarum Operationes ad persectionem totius mira harmonia diriguntur. Quae quidem omnia sufficienter explicari non poSSunt, nisi admittamus idem esse principium ultimum infernom, a quo omnes vires illae profluant et ad finem suum Con Stanter dirigantur neque sapienter iudiCaret qui rationem

206쪽

sufficientem persectae huius arnioniae in sola Dei providentia inveniri putaret . II. Probatio indirecta. Adversariorum Sententia non solum experientia non innititur, sed evidenti ipsius testimonio adversatur. Multa praeterea sunt, quae sufficienter doctrina illa explicari non possunt, ut proximo articulo

ostendemUS.

TheSi II. t ni animae et corporis in turis hominibus est uni personalis. Statu quaeStioniS. Hac thes Contendimus Substantiam illam Completam, quae resultat ex unione animae et CorporiS, OSSe frSonam humanam, ita ut in Composito illo neque Corpus sit sui iuri neque anima, Sed ambo X- sistant unica subsistentia, SubsiStentia Cilicet humana. Neque negamus Subsistentiam illam esse ab anima ut a principio formati totius Compositi; sed contendimus in omposito illo neque Corpu neque animam habere Subsistentiam exclusive propriam, Sed ambo exsistere Subsistentia homini S. s. uid vero Sit persona, SubSiStentia, Sse ui iuris, re cole ex disciplinis ontologi Ci M'. Dicimus autem thesi nostra Insum hominibuSi, quia hic non loquimur de nomine Deo, Chrisso Iesu, in quo

ex unione animae et Cori ori revera natura humana ex- Stat una, tuae ut natura Completa fluidem St, non tamen

est sui iuris, quia in Ipso natura humana non est sui ipsius sed Verbi, cui ultimo tribuuntur actione naturae humanae, et quod ipsarum dominium habet, ut Constate revelatione divina.

COLLECE

207쪽

DD TERMINO UNIONIS CORPUS INTER ET ANIMAM VIGENTIS IS 3

Thesis probatio. Assertium nostrum probari potest 1. Experienta inferna et externa. ConsCientiae enim testimonio evidenter Compertum habemus diversas noStras RCtione neque Corpori, neque animae, neque alii e=tti superiori ultimo tribui, Sed ipSi CompoSito, i. e. naturae

illi completae, quae homo dicitur. Dicimus enim ego qui sum homo ambulo, ego sentio idem ille ero intellego,

Volo, mea anima intellegit. Item conscii sumus illii ego ita esse sui ipsius, ut non Sit ali US. Quod quidem proprium OStrum diCtamen ConSCientiae

confirmatur omnium hominum ConSenSu, ut OnStat ex

communi eorum loquendi modo. Quodsi nonnumquam in sermone adhibentur quidam modi dicendi, SeCundum quo anima ipSam perSOnam constituere videtur, o faCile explicatur e eo, quod anima, quatenus Orma homini S, est id, a quo perSona habet esse et operari La. Auctoritati N. Doctoris. Ex anima et Corpore , in quit, Constituitur in unoquoque nostrum duplex unitas

naturae et perSonae. δScnolion. Secundum naturalem Ordinem rerum omniS substantia vel natura Completa Si etiam sui iuris et proinde quando agitur de diversi Substantiarum unionibus, philosophi generatim non distinguunt nisi unionem CCidentalem et unionem Substantialem, quae dicitur etiam essentiali vel naturali vel personalis. Cum autem fide sciamus in Christo dua esse naturas completas, divinam Cilicet et humanam, quae, Ut naturae, in ConfuSae manent, Sed tamen uniuntur in persona orbi,

Confer haec cum iis, quae Supra p. a 55 de conscientiae

208쪽

CO Sen SU, quod natura humana areat propria subsistentia et subsistat subsistentia Verbi, theologo triplicem generatim distinguunt unionem i. Unionem acciden alem, de lua Supra di Ctum St. 2. Unionem Troslaticam vel serSonalem tantum, quae est unio, in qua plure SubStantiae vel naturae Completae ita inter se ordinantur, ut distinctae quidem et integrae

maneant ut naturae, Sed uni Cam e rment PerSonam, unica subsistentia Subsistentes. 3. Unionem essentialem vel nam alem, quam Supra Substantialem vel essentialem Vel naturalem vel personalem diximus. Secundam vero et tertiam illam unionem Saepe

numero, nomine generi Co, SubSIantialem OCant, Cum traque fiat in aliquo substantiali.

I E MODO, LO CORPUS ET ANIMA UNIUNTUR

IN IOMINE.Thesi I. Anima rationalis corpori uvurno ita con iuncitur, ut is se et essentialiter eiusdem Si forma sub stantialis. Statu quaeStionis. Recolenda Sunt ea, quae in Cosmologia Circa materiam primam et firmam subStantialem dicta sunt Quoad munera vero, quae Orma substantialis in Composito implet, memoriae revocandum est firmam substantialem Composito dare peCiem, SSe SubStantiale esse naturae vel operationum . Quibus declaratis, sensus thesis est Uni inter animam et Corpus tali est, Uanima corpori tribuat tu Speciem, eius e SSe Substantiale, eius operationem, idque non inter veniente ulla alia anima vel principio ullo ab anima a

209쪽

tionali distincto, sed per ipsam naturam Vel Ssentiam animae rationalis. tiae doctrina non ab omnibus philosophis probatur. Reicitur enim ab illis omnibus, qui inter animam et corpus nonnisi CCidentalem unionem SSe Contendunt. Sed admissa illa unione accidentali, magna ipsi exsurgit difficultas explicandi mutuam actionum Subordinationem, tuam inter animam et OrpUS XSi Stere Sua Cuique evidentissime testatur Conscientia. Unde in diversas abeunt sententiaS. Et Malebranchius ille quidem Systemate SUO OCCRSi ODR-lismi rem sufficienter explicari poSSe Contendit. DeUS, inquit, CCaSione motuum, qui in Corpore fiunt, producit in anima Sensationes, affectione iisdem motibus respondentes pariter, CCaSione Cluum rationalium animae, Deus in Corpore efficit motu vitae en Sitivae. Lethnasius vero per harmoniam a Deo ab initio inter diverso animae et Corpori motus praestabilitam omnia rectius explicari autumavit. Alii denique orato hac in re Consentientes in uxum luendam Osicum admittunt, Sed tamen inter duas substantias CompletaSy.

Philosophi vero pleri lue, Catholici praeSertim, animn m humanam admittunt esse Corpori formam substantialem ς per Se et SSentialiter s. Quae quidem doctrina, quatenus profitetur animam intellectivam immediau, per Se et essentialiter i. e. PeripSam naturam Suam Vel SSentiam, quin ulla alia interveniat anima vel principium ulium ab anima rationalidistinCtum, aeSSes formam corporis, fide tenenda est In y f. I 27.

Quas sententias explanata. invenies apud Mercier. Psychologie II 27 sqq. f. etiam quae supra P. 474 de ParalleliSmΟpsycho physico dicta sunt.

210쪽

Concilio en in Viennensi 1311 Clemenso sollemniter

definivit: Doctrinam omnem ei positionem temere S- Serentem, aut Vertentem in dubium, quod substantia animae rationalis seu intellectivae vere a per Se humani Corporis non it forma, Velut erroneam a veritati catholicae inimicam fidei, praedicto SaCro approbante Concilio reprobamus definientes, ut cunctis nota sit fidei sincerae veritas ac praeCludatur universi erroribus aditus ne Subintrent, quod quisquis deinceps asserere, defendere Seu tenere pertinaciter praeSumpserit, tuo anima rationalis seu intellectiva non sit forma corporis humani per se et rasentialiter, tamquam haeretiCu sit Censendus. 'Subsequentibus vero temporibus haec eadem doctrina inculcata et Confirmata est a Leone X in Concilio Latera nensi V et ab ipso Pio IX, cum tintheri libros et Sen

tentiam de pluralitate animarum reprobaret'. Neque tamen de fide est animam humanam, quatenu firma StcorporiS, in ipso omnia illa munera implere quae SeCun

dum hylomorphi Smi hypothesim Supra p. 184 enumera

vimus. Sententia enim Cholastica Circa Constitutionem corporum ad fidem non pertinet 'Τ.

KLes Peres hi Concile on dori vo ibi affirmer, 'une a condirecte et expresse, que ante intellective - ei importe hi 'elle sol seule ou uni en uia meme substrat Spiritue a des ames vcgetative et sensitive, informe immedia ement, per Se et SSentialiter, te corps de homine. . . . Quanto a Pluralite de formes, en tantque principes substanticis 'et re et action dans e compose hu- main , elle 'a certe Pa et visee par a condamnation concilia ire auSs at elle continue, pres comine avarat lo Concile de Vienne, a tre S utenue Par de nombreti docte ur Scolastiques, Parmi es luel Se Placent a Premier an les theologiens et les