장음표시 사용
251쪽
DE FALSIS DOCTRINI, CIRCA MEL COGNITIONEM. 227
Pisalem OCant, mutata forma XCitata renovata atque aUCta
sunt De his omnibus hic breviter. I. On olog istas ex disciplinis psychologicis scimus esseeoS, qui docent nos Deum his in ferris immediate in ueri' uorum Sententiam et experientia et Ecclesiae doctrina reprobari ibidem Stendimus. I. Quid autem de raditionalismo sentiendum sit, in Criteriologia ' declaravi IDUS. 3. Sentimen alis a vero dici possunt philosophi illi omnes, qui duce Reid ' diverso modo docent nos CaeCaquadam Sentimentalitate vel impulsione OaCtos Deum esse admittere. Sed talem sensum revera exsistere nulla Xperientia docet, immo contra an statuimus omnia iudicia nostra Certa, vel ipsa iudicia necessaria, oriri non e Caec Syn-
exitu et fur encyclique Pascendi dominici gregiS si uel lues lettres Sur de queStions actuelles et Sur e evenement recentS in Anglia Gorge Frrelo: in Balia Imrri, cui Antonio Gazzaro WI Santo non parvo fuit auxilio et Programma dei modernisti ); in Germania, ut alios obscuriores omittamus, qui in libellis periodicis Zwangi gstes Jahrhunderis et protestante praesertim e Internationale octienschristo oderni sinum propugnaverunt, dux ille sine milite professor Dr c Haer. Est autem Lodernismus systema quoddam philosophico-theologicum quod a Criticismo Kantiano origine ducta, ab ag nosticismo et immanentis no inde profectus valde erravit de veritate cognOScenda, imprimis de Dei cognitione, de fide et revelatione, de divinitate Christi eiusque Ecclesia, ita ut ipsum omnium haereSium collectum esse Pius X affirmaverit in Encyclica Pascendi dominici gregi Saqua doctrinas illas damnavit. - Modernistarum doctrinam hic non attingimus nisi in parte philosophica eam, quae de Dei cognitione disserit. o. .
252쪽
thesi, sed ex ipsa evidentia obiectiva menti sese manifestantes 4. Inter e deis a denique, ut veteres Fideistas omittamus, de quibus in Criteriologia sermo erat, numerari
ssunt acob et Aurin in Germania Uterque de naturali quadam loquitur ide et Glaubens , qua intellectus in ratiociniis suis adiuvetur et quasi firmetur. DiverSo tamen modo rem X pliCant.
Pacobi enim praeter intellegendi facultatem et Verstanda in qua ratiocinamur, alium ponit in nobis intellec in que=idam superiorem et Vernunsis , qui Deum immediate intueatur, et cuius tactu et Gesuliis intellectus in serior quasi ducatur
δε Contra ponit in mente deam quandam Dei innatam, quae e Se non sit Cognitio Dei, sed initium et principium Cognitionis ipsius. Cognitio enim Dei iuxta illum fit ex consideratione mundi sub himine huius deae. Potest autem haec dea obscurari, moralibus scilicet desectibus, ita ut apud eos, qui Spiritum a Culatum habent, omnis demonstratio de Deo effectu Careat. De qua nova fideismi forma haec sunt dicenda Pacobi sententia a iisdem laborat incommodis, quae iam in Ontologismo reprehendimus; b ex contrarietate illa, quam ponit inter rationem et intelleCtum superiorem, inducit Cepticismum, Cum faculiatem ratiocinandi ex Seponat esse ad salsum atheismum inclinatam. Kuri vero a ideam inducit inna am, cum ex Anthropologia Ciamus talem esse intellectu nOStri naturam, ut nullam admittat deam innatam . b Non apparet, Ura Deum cognoscendum ratio limat ne deae Dei innatae indigeat, nisi de valore ipsius facultatis ratiocinandi dubi
253쪽
DE FALSIS DOCTRINIS CIRCA MEL COGNITIONEM. 229
tes; sed tunc ruit Certitudo omnis Cognitionis mediatae, vel ipsius sententiae muli propositae, cum eiusmodi doctrinae cognitionem immediatam habeamus nullam. Ceterum id, quod utin animadvertit, omines vitiis δε- di os minus apros esse ad res minas infelle endas, verissimum est. Sed ratio non est quod argumentis sufficienter perspectis, motiva ad ConChlsionem ut Certam intellegendam non habeantur; sed inde potius ratio eius facti repetenda est, quod eiusmodi homines aut propter Sensus interno vitii Corruptos non possunt intellectum sufficienter applicare ad argumenta intellegenda, aut quod hanc appli-Cationem neglegunt Vel recuSant, ne turbentur in sua vivendi ratione. i5 Modernisfarum denique illorum, de quibus supra et 26 diximus, doctrina, quatenus ad Dei Cognitionem resertur haec est Doctrina declaratur. - Sententia oderni starum duplici constat parte negativa et positiVa. a Tars negotia, quae est philosophiae eorum fundamentum, in doctrina illa reponitur, quam Vulgo agnoSticismin vocant. antii enim et Neo-Criticorum illorum, Bergoon aliorum placitis inhaerentes. Dei
Noe er Theol. at 22. Qui plura de fideismo illo desiderat, legere potest quae docet Horathe , InSt theod. 44 sqq. Cf. I 16 sqq; item Mercier, Trai te elem de philosophio
Quae vocant Philosophie nouvelle vel Philosophie deractionη, de qua Mercier . . IS: Nous potivon rattacher Pontologismea, inquit, te conten positi de a Philosophie nou- velle doni es principati representant soni M. Bergson et LeRoy. 'apres e dernier qui 'est specialement occupe de laquestion de Dieu, nous ne Οurrion e alicune maniere arriVera demonfrer exissenc de Dieu. ou consti uons et contraire PQ malion de Diet en constatant, en inluvionnant en nous latensee-
254쪽
sissentiam a nobis demonstrari posse ne ant, iii amantitis ipse eiusque similes Cholasticorum argumenta de Dei eXSistentia plene Confutaverint, Cum ostenderint rationem
phaenomenis omnino includi . b Tur autem positis huius doctrinae in immanesntia vitali constituitur. Religionis, Si aiunt, explicatio Xtra hominem inquiritur frustra. Est igitur in ipso homine
quaerenda et quoniam relligio vitae quaedam est forma, in vita omnino hominis reperienda est. In hoc immanentiae rellissae principium asseritur. Vitalis porro CuiusCumque phaenomeni, Cuiusmodi religionem esse iam dictum est, prima veluti motio ex indigentia quapiam seu impulsione est repetenda primordia vero, si de vita pressiti loquamur, ponenda sunt in motu quodam Cordis, qui Sensus dicitur. Eam ob rem, Cum religioni obieCtum Sit Deus, Con Chl-dendum omnino est, fidem, quae initium est a fundamentum uiuSVis religionis, in sensu quodam intimo Collocari debere, qui ex indigentia divini oriatur. Hae porro divini indigentia, quia non nisi certi aptisque in Complexibus Sentitur, pertinere ad Conscientiae ambitum ex se non potest, latet autem primo infra ConSCientiam Seu, ut mutuato vocabulo a moderna philosophia loquuntur, in Subconscientia, ubi etiam illius radix occulta manet atque
indeprehens . . ., hi sensus divinam ipsam reali alem,
Action, cette sialite fondamentale quem Bergson appelle Elanx ita et qui est a fotirce ait lissante de Et re Diei ne se Protive
Pas, toti hom me en ait en ut me me experience vectae. η . Vi huius agnosticismi humana ratio phaenomenis omnino includitur, rebus videlicet quae apparent eaque Specie qua PParent: earumdem Praetergredi terminos nec ius nec poteStatem habet. Quare nec ad Deum se erigere potis est nec illius exSistentiam, utut Per ea quae videntur, agnoscere. Hinc insertur, Deum scientiae obiectum directe nullatenus esse PoSSe Encycl. I Scendi, ed. Herder, I).
255쪽
DE FALSIS DOCTRINIS CIRCA MEL COGNITIONEM. 23 Itiim tamquam obiectum' tum tamquam Sui Causam intimam ' in se implicitam habet atque hominem quodam modo Cum Deo coniungit. δDomina aeStimatur. - I. agnostici Smum UalenUS docet rationem p aenomenis includi, salsum esse ex iis iam
En quomodo e rem explicat: CD 'apres M. Le RoyDieti est in sini du devenir Le on du reel, 'est te mouvement, te devenir Ce qui est devenit de Diei en nous, 'est e divinimmanent: e qui deviendra de ui an sin, 'est e diviti transcendant. Orci 'at intuition immediate en moi 'un deveniri 'une
tendance a me perfection ne Sans CeSSe, a tre de plus en pluS
morat. Ce prima du mora que e sens e moi, 'est affirmationde existenc de Dieu. Il ' a dono pas 'athees proprementdita, uisque out homine sent e lui-meme ne aspiratio ver lemieux; u littot, chacu a se heures 'atheisine orsqu'il ait lema et ne marche plus vers ideat La senis realis veri abra essu tameni incessant, consciens de ui meme a des degres divers: c'es la Ensee-Actions Mercier, Trai te elem de philosophie II 26). Quatenus haec divina realitas appetitum vel voluntatem afficere dicitur, haec sententia vocatur Religio sensus e Religion durienti m. η). Encycl. Pascendi, ed. Ilerder, O Sq. - Totam doctrinam modernisticam de immanentia vitalii Sormis Trai te de philos II Ii sic explicat: Iis te Moderni stes en tendent par manentismela philosophie qui repousse comm artifici elle a representation abstrat te et orcete dii reel, qui reicite la Valeur de pretives ration-nelles et discursive dea existenc de Dieti, et qui regarde la religioncomine u resultat spontan d'inextinguibies exigences de resprit qui trouvent eu satisfactio dans experience intime et assective de a presen ce u divin e nous' Le programine de Modernistes ch. II). In eodem sensu Antoniister De Moderni sinus' Sa):u Die Immanen glehres, inquit, de Modernisten asi sicli durch rei Linien ingrengen Der ueliberiri de Religion ird inge rei stau das ei gene Ich gw au das Unterhewusitse in Q ueli moti derReligion in seeli sche Bedtirfnisse de religiose rund undiei talitis nichi in versian desinasii ger, Sonder ei gesti hismasii ger Zw.emotion elle Akt. Cf. etiam Hesmer, Philosophie und Theologie de Modernismus 68sqq De Immanentismus de Modernisten. η
256쪽
Compertum est ita de Criticismo antiano et de Neocriticismo in Criteriologia' dixi miis.
I. M sticismus oderni starum, Chim doceat intellectium nullam veritatem quae ad religionem pertinet CognOSCere OSSe, eo ipso illam Dei Cognitionem quae ex subconSCientia a Scatur, Subvertit, ita ut num omnino cerra haberi fossis de Dei exsiste=itia notitia. Neque enim subsicit, ut ex Conscientia vel subconscientia obieCtum apprehendamus, e quo Deus Cognosci possit, sed requiritur etiam, ut Cognoscendi habeamus facultatem aptam, quae
est intellectus; siquidem facultatis intellectivae est, de iis quae subconsCientia refert ultimum iudicium sacere δ. 3. Neque quae de immanentia illa vitali asserunt ipsis
argumento aut adiumento sunt Agnosticismi enim doctrinae ex parte intellectus omnis ad Deum via praecluditur homini, dum aptior sterni putatur ex parte Cuiusdam animi sensus et Ctionis. Sed ho quam perperam qui non videat Sensus enim animi actioni rei respondet, quam intellectus vel externi sensus proposuerint. Demitto intel
lectum homo externos sensus, ad quo iam fertur, Pro clivius Sequetur Perperam iterum nam PhantaSine tuae-
u Pour refoudre es probleine que ouleve a ConScience, laraison res techissante doli oujour auoi te dernier mot. e Sen- timent de a nature est aveugle a. a raison 'en montre te biensonde. I,' homine ne petit ire oblige a ad metire leti que 'ilon demonfre existence. e culte, hi 'it lui reni ne petit tremeritoire que 'il est fonde en aison et convaincu. I est absolumen inutile de parte poti ou contre Die comine Pascat invite
le libertino e latre La aison est te seu instrument qui uisSejuge de a verit ou de a falissete 'une these, e sentiment ansfaire appeto a aison est impuissant a Petablir Mercier, Traite
elem de philosophie II 28). s. etiam fe inmer, Philosophis und Theologie de Modernismus 76 SqQ.
257쪽
vis de sensu religioso Communem Sensum non expugnabunt communi autem senSU OCemur, perturbationem aut OCCU-
pationem animi quampiam non adiumento sed impedimento esse potius ad investigationem veri, veri inquimus ut in Se est; nam verum illud alterum Subiectivum, fructus interni sensus et actionis, Si quidem ludendo est aptum, nihil admodum homini confert, cuius scire maxime interest sit necne extra ipsum Deus, Cuius in manus aliquando incidet L4. Immanentismus denique ducit ad iantheismum. Etenim hoc quaerimus an eiusmodi immanentia Deum ab homine distinguat necne. Si distinguit, quid tum a catholica doctrina differt, aut doctrinam de externa revelatione cur reicit Si non distinguit, pantheismum habemus. Atqui immanentia hae Moderni Starum vult atque admittit omne Conscientiae phaenomenon ab homine ut homo est proficisci Legitima ergo ratiocinatio inde infert unum idemque esse Deum cum homine ex quo pantheismus. Θη
DE DOCTRINA SCHOLAE. Assertio I. - Deus naturali rationis humanae luminererm Gnosci poscit.
Haec thesis de fide est iuxta canonem Concilii Vaticani, Cuius iam in Criteriologia mentionem fecimus Sit Encycl. Pascendi, ed. Herder, I Sq. Ib. 86. - Ad rem Mercie l. c. 26 sq: Cette philosophie η, inquit, qui reten corriger et depaSSer te en commvn enas firmant comme postulat que a penSee ne eul se depasser elle- meme Connalire u au-dela de a penSee, boutit ali pantheismequoi ii 'elle dis : 'apres elle Die vi e nous, se ait en OuS: par a parti superieure de notre tre nou Somme Dieu, utSque nou Le connaiSsons et que a penSee ne eul connaitre qu'elle- me me. - f. etiam Newme l. c. 83 sqq; item ister, Der
258쪽
luis dixerit Delim unum et verum, Creatorem et dominum noStrum, Per ea, quae faCta Sunt, naturali rationis humanae lumine Certo Cognosci non poSSe A. S. Dicitur
naturali rationis lumine, quia alio etiam lumine Deum CognoSCere OSSumus. Lm ire enim fidei multa his interris de Deo edocemur lumisi vero loriae in Caelo Deum intuebimur, visione illa beatifica. Sed hoc est lumen supernaturale, de quo in theologia sacra agitur autem hic de lumine naturali, i. e. de Cognitione naturalibus intellectus nostri viribus acquirenda. Dicitur deinde
certo Deum hoc lumine CognoSC POSSO, i. e. non opinative tantum, Sed tam persecte, ut prudens omnis errandi formido XCludatur. Rem ita esse constabit ex ipsi argumentis, quibus altero capite exsistentiam Dei sumus demonstraturi alariori vero haec cognoscibilitas iam elucet ex principio e Natura in necessariis numquam deficit. Certa enim Dei cognitio ad vitam nostram recte instituendam omnino est neCeSSaria; quia in ea neque finis hominis ultimus cognoscitur neque media ad ipsum. Assertio L. - Deum exsisure demons rari debet. Quae assertio XphCatur. Non negamus Deum exsistere credi posse ab eo, quiluit exsistentiae assentire vult propter auctoritatem S- Serentium. Hoc enim cotidie sit, idque omnino legitime. Sed hae fides supponit testem, saltem ultimum, an Dei exsistentiam sibi habere demonstratam loquimur enim de fide humana eaque naturali. Demonstratio exsistentiae Dei, si ad perseCtionem Co
gnitioni attendimus, duplex distingui potest vulgari Sci licet et scientifica.
259쪽
I. VIII aris ea est, ita sit quasi natura duce, facili
ratiocinio, cuius praemiSSarum Veritatem n OCnon Um On- Clusione Conexionem non refleXe, Sed directe tantum perspicit intelleCtUS.
a. Scienti ca vero demonstratio ea est, quae fit uvac nitione re ex veritati praemiSSarum rationumque Omnium, quibus argumentationis valor innititur. Iam vero in multis argumentationem vel demonstrationem vulgarem Sufficere ultro Con Cedimus. Talis est . . demon Stratio, qua Vir indoctus ex Considerato hoc
ordine mundi ad Deum, huius mundi ordinatorem Sapienti SSimum, assurgit, Sub lumine principii Causalitatis et rationis sufficientis, quin horum principiorum habeat Cognitionem philosophi Cam. Si etiam omnis homo ex lege naturali Cordi quasi inscripta assurgit ad Cognitionem Dei, legislatoris supremi et domini. Quae demonstratio tam facili motu intellectus fit et voluntatis, ut nonnulli ex SS. Patribus de tendentia illa naturali cogitantes Cogni
tionem Dei inditam vel innatam esse diXerint, animam naturaliter docuerint esse ChriStianam, alia eiusmodi. Neque tamen in omnibus haec vulgaris sufficit demonstratio. Licet enim ad fidem divinam suscipiendam sufficere possit obvia illa, quae Sponte nasCitur, Dei Cognitio, ad an tamen non modo perficiendam sed firmandam quoque utilis a Saepe neCessaria est legitima demonstratio. Quae, etiamsi non esset eiusmodi, ut rudiOribus quoque ingeniis poSSit accommodari, his tamen prodest plurimum scire a viris docti eam Contra incredulos invicte defendi. Neque ullus error nostra aemuserniciosior exstiti illo, quem ab impiis invectimi deles multi
incauu Susceperunt Deum pietatis quodam Sensu aureriendi, sed ratione non demo/isIrari.
260쪽
Deum exsistere demonstrari debere equitur ex eo, quod ipsum intuitive non videmus. Praeter Cognitionem enim intuitivam nullam aliam rei cognitionem internam liabemus nisi discurSivam. Naturam denique argumentorum quod attinet, haec sunt breviter declaranda Sunt qui argumenta quaedam quasi a priori de Dei exsistentia excogitaverint, Cum in eSSentia Dei, prout Con-Ceptu nobis manifestatur, rationem eius exsistentiae actualis ostendi posSe putaverint. Quae argumentatio quasi a priori dicitur, quia, Cum in Deo exsi Stentia sit ipsa eiu esSentia, realem prioritatem inter an essentiam et ipSam exsistentiam ponere non licet. Quapropter eiusmodi argumen
tatio a nonnullis dicta est a simul aneo vocatur etiam argo ventum n olomicum vel argumentum S. Anselmi , a quo Primum e XPOSitum est. Alias Vero OS ipsum eius
dem argumenti formas invenerunt artesius et Leibnig de quibus hae breviter. S. Anselmus si ratiocinatur Nomine Dei significatur id, tuo maius Cogitari nequit. Atqui maius est, quod est in intellectu et in re, quam quod est in illo tantum. Ergo
Deus est etiam in re, i. e. DeUS XSi Stit. Cartesius vero hoc idem argumentum si exponendum
esse putavit, quidquid in dea clara et distincta obiecti
i S. Anselmus Augusta Praetoriae Aosta in sinibus Italiae
anti IO33 natus, anno O6 ad trionasterium 'eccense, ordinis S. Jenedicti, se contulit, ubi prior monasterii Primum electus et deinde, mortuo abbate, in eius locum suffectus est. Anno vero IO93 episcopus Cantuariensis Ecclesiae electus et sanctitate et doctrina et gelo ecclesiasticae disciplinae maxime enituit. Inter Scripta eius iaec, quae ad philosophiam maxime spectant, nominanda sunt Dialogus de grammatico Dialogus de veritate ; Mono-loxium Proslogium in quo hoc argumentum exposuit); Liber apologeticus contra insipientem De libero arbitrio De concordia praescientiae cui lii ero ari,itrio; alia. - latit anno II O9.