장음표시 사용
261쪽
alicuius continetur, de ipso affirmandum est. Atqui in dea clara et distincta entis summe perfecti continetur exsistentia
eiuS; SeCu enim non SSet vere Summe perfectum. Ergo en summe perfectum sive Deus revera XSiStit.
Leibnis denique eodem modo si progreSSUS St OSSi bile est Deum exsistere, siquidem in hoc nulla involvitur repugnantia. Atqui si Deus possibilis est, XSistit, quia Deus pure possibilis non est id, quod intellegitur Deus.
Argumentationes illae omnes a plerisque scholasticis reprehenduntur, idque iure, quia de ordine logico ad ordinem realem, OntologiCum Sine ratione sui cienti trans eunt. Ex eo enim, quod Deus intellesim ut ens, quo maius cogitari nequit, recte Concludis ipsum Concipiendumene ut revera Mistentem, non autem a Sola argumen
latione deducere poteris ipsum reVera exsistere Potest tamen hic transitus legitime institui, ita ut argumentatio ex de Dei legitime acquiSita, Ion inna a
ProrSUS valeat. Ratiocinando enim Si e g. procedi poteSt Est in mente mea noti enti S, quo matu Cogitari nequit, Cum Sit notio summi et universalis boni. Sed haec notio non potest esse inane figmentum mentiS, Cum Sit prin- Cipium motus naturalis olimtatis ad ipsum illud universale bonum. Si ergo haec notio obiective realis. Ergo Xsistitens, quod sit Summum bonum, et proinde Summum en Sue DeUS.
Sed haec argumentatio non est nisi alia forma vel Par quaedam argumenti e naturali desiderio beatitudinis desumpti, de quo altero in capite Sumus dicturi. Quae cum ita sint, scholastici communiter hac in re non admittunt nisi argumentatione a posteriori, argumenta SCilicet metaphySica, physica, moralia de luibus iam in hoc quod equitur Capite di Cendum St.
262쪽
DE ARGUMENTIS THEOLOGICIS, QUAE A POSTERIOR AFFERUNTUR.
DE ARGUMENTIS METAPHYSICIS. Praenotamen Argiumenta metaphySiCa ea Sunt, Ilaenotionibus innituntur metaph ysicis. Quae quidem notioneSex rebus huius mundi sensibilibus sunt desumptae, ita tamen, ut a CondiCionibus omnibus materialibus abstrahant L Praecipuae vero e his rationibus sunt motus, efficientia, Contingentia, limitatio vel gradus entitatis, aeternita l)OS' sibilium. Unde quinque distinguunt argumenta metaphySi Ca,
nimirum I. argumentum ex mom Cineseologi Cum a VOCO ινη tς motus ;2. argumentum ex eg cientia rerum no arum Cosmo
3. argumentum e confDIX 'Ilia rerum mundanarum alloiologicum, a voce ustu diversus, vel λ butio mutare ;4. argumentum ex gradibus cntifati rerum mundanarum henologi Cum a VoCe unum, Cum O argumento ad unum principium supremum Omnis entitati aSSur'
5. argumentum ex aeterni au possintium ideologicum, Cum innitatur aeternitate SSentiarum rerum, prout in or dine deali nobis apparent . Differunt hae quinque argu menta inter Se eo, quod Sunt quasi quinque viae, quibus ex Cognitis diversis aereaturarum praedicatis ConduCimur
263쪽
ad unum eundemque Deum ens a se , sub diversis conceptibus sese nobis manifestanum. Argument enim X
motu OgnOSCimus en a Se ut primum motorem Omnium,
ipsum immobilem argumento ex effiCientia assurgimus ad en a Se omnium causam primam improductam argu mento ex Contingentia ens a se nobis innotescit ut ensnecenarium argumento Vero enologi Co ut supremum et
tinnisum omnis perfectio=ris principium argumento denique ideologico ut aeternum omnis peritatis fundamensum vel
Veritas aeterna. Argumentum proponitur e motu .
Mundus movemr, i. e. transit de potentia ad lactum ulterioris persectionis. Etenim
Doctore hoc argumentum S. theol. I, . , a. 3 Sic
exponitur: si Prima autem et manifestior via est, quae Sumitur ex Parte motus Certum est enim et sensu constat aliqua moveri inlio mundo. Omne autem, quod movetur, ab alio movetur nihil
enim movetur nisi secundum quod est in potentia ad illud, ad quod movetur Movet autem aliquid secundum quod est actu movere enim nihil aliud est quam educere aliquid de potentia in actum. De Potentia autem non potest aliquid reduci in actum nisi per aliquod ens in actu sicut calidum in actu, ut ignis, facit lignum, quod est calidum in potentia, esse actu calidum et per hoc movet et alterat ipsum. Non autem est possibile, ut idem sit simul in actu et potentia secundum idem, Sed solum Secundum diversa. Quod enim est calidum in actu, non potest simul SSecalidum in potentia, sed est simul frigidum in potentia. ImpoSSibile est ergo, quod, Secundum idem et eodem modo, aliquid sit moven et motum, vel quod moveat se ipsum. Omne ergo quod moVetur, oportet ab alio moveri. Si ergo id, a quo movetur,moVeatur, portet et ipsum ab alio moveri, et illud ab alio. Hic autem non est Procedere in infinitum, quia sic non esset aliquod Primum moVenS, et per consequens nec aliquod aliud movens; quia moventia secunda non movent nisi Per hoc quod Sunt mota
264쪽
I. Singula entia mundana videmia generari, UgeSCere, alterari, moveri localiter La. Otu vero mundus vi attractionis universalis est in Continuo motu locali. Immo Secundum recentiorum Cientiarum placita tenendum est hunc mundum aspectabilem ad praesentem statum actum ex potentia nebulosae squam Vocant, tempore procedente, transiisse duplici motu, rotationis scilicet et ConcentrationiS. Sed quidquid move se ab alio morietur est Principium in Ontologia' apodictice probatUm. Erg movetur ab alio. Sed quod move ur ab alio, id ultimo necesSe Stonor ea ura primo mo ore immobili. Etenim ens illud aliud, quod
mundum e g. ad motum Clualem Praemovet, vim actum ,
Ua OVet, aut habet sine motu quin transierit de potentia huius persectionis ad actum aut Cum motu . Si prius, ipsum illud aliud ens erit motor primus immobilis, quem inquirimus; sin alterum, tunc illud aliud ens movetur ab alio. Sed circa hunc alium motorem eadem fieri potest
SuppOSitio. Si autem procedendo aut aliquando per venimus ad primum motorem immobilem, aut proCesSUS instituitur in infinitum ita ut sit series infinita entium mo-
a Primo movente, sicut baculus non movet nisi Per hoc, quod est motu a manu. Ergo necesse est devenire ad aliquod primum Inoven S, quod a nullo movetur; et hoc omnes intellegunt Deum. Cf. etiam S. Iom. Summa c. gent. . I, c. 3. Cuiu textu EX-
Planationem criticam invenies apud S. eber, De Gottesbe eis aus ter ,ewegung, reiburg I9O2. Motum hic intellegimus sensu lato, quatenus Scilicet Sttransitus de Potentia ad actum in rebus tamen obServati Pro argumentatione nostra dum solum transitum attendimus, qui sit ex statu impersectiore ad statu in persectiorem. De diversi motuum speciebus vide L 28 sq.
265쪽
DD ARGUMENTIT METAPHYSICIS. 24 I
ventium, quae et ipsa sint praemota, quin sit extra illana Seriem en S OVen non morum. Sed eiusmodi series infinita motorum admitti nequit, propter eaSdem rationeS,
quibus iam in Cosmologia ostendimus reiCiendam SSehypothesim seriei causarum infinitae' Quae enim ibi sub lumine principii causalitatis stabilita Sunt, haeC, eadem argumentationi forma, sub limine principii totus hoc loco
deduci OSSUnt'. Ergo mundus ultimo movetur a primo motore immobili. Sed ille primus lolor immobilis est en a Se'. Nisi enim esset en a se, i. e. nisi haberet XSiStentiam Suam ab ipsa essentia esset en ab alio. Sed non potesteSSe en ab alio ens enim ab alio est mobile transit de potentia ad actum , primunt autem motorem StendimuS
necessario eSse immobilem. En autem a Se primum OVenS, quod a nullo movetur, sed a Se XSistit, VOCamu Deum. Deus autem ille vel ens a Se non potest esse ipsa substantia mundi Sese evolvens, sicut Contenderunt antheis a vel Monissae hoc enim involvere repugnantiam Iam SVPra,
in Cosmologia ostendimus ' Neque potest Deus ille
esse materia improducta aeterni viribus praedita materiam enim mundi ibidem ' ostendimus esse Contingentem. Praeterea materia vel in pSi primorum elementorum motibus nobis apparet non ut se ipsa propriis viribus determinans, Sed ut determinata ab alio, i. e. ex tali motu ad alium numquam ex Se ipsa, sed ab Ilio mota transit. Elementum A . . producens effectum , ad flectum producendum nota transit, nisi ab alia OVeatur CaUSI, quae activitatis eiu Condicione Commutet . Ex quo Sequitur, ut nulla materiae atomus neque proinde materia
Recole hanc argumentationem nautatis conceptibuS. Quid sit ens a se recole ex Oratologia I 297.
266쪽
ipsa in se habeat rationem sufficientem sui motus nequeeSSO OSSit en a se Erro Deus exsistit a mundo distinuus, primus omnium
motor. Force Pures, hi atomes, e importe les lement ultimes de a mallere sont ouinis au tot du determini Sine. . . . Tolite cause materielle est Sotimis au lois dii si terminisme, voti doncce que out e monde admet. Il aut entendre par a qu'une cause materielle ne eul modi fier a forme, a directio de sonacti vite, san y tre determine Par ne uire cauSe, et encore,
que Cette determination Sera necessat rement obele. Soit agent produisant te henomen B. Pota que e meme agent Produi Seensuit te henomen C il laudra qu'une u lusi eur autre CauSOS solent intervenues poli modi fiereses condition de so activite. ne sol ces condition modi fiees, agentis prodiitra sicessat rement lephenomen C. Nier cela, 'est attribuer aux agent physique lafaculte dii choix, le ouuoi de modi fier par ux- meme te Condition de leur activi te; 'est reveni a fetichi sine u au Polythsii sine naturaliste 'autrefois, et detruire e fondement me me del 'inductio scienti sique . . . . Volci ne boule lance dans telledirection est hie certain qu 'elle ne modi fiera a spontane mentia vi tesse et a directio de sola motivement. Si e la vois out coup devier de a directio premi ere, e cherche ausSi tot endehors 'elle a cause de cette deviation. Alias en est-il de totis te agent phySiques iis Son sotimis au lois, determini sine iis ne euvent varier es formes de leur activite que solis empired 'une determination trangere. . . . Pas ne parcelle de a mali eren 'est depourvue 'energie Sculement nous joutons cette energien 'eS Pas ne uisSance libre, elle 'a a te choi entre diverses manifestations si elle se depens de elle maniere luto que de telle utre, Cela ierat tot our a certaines condition externes It en resulte ii 'auctine Particule de mattere et 'une inaniere plus geni ἡ-rale, aucun agent physique ne contient toti te a raison ussisante de Son acie. Tout agent physique tant condition n par aut re Chose, auctin 'est aison suffisante dualisi nomen produit. Remontant de condition e conditions it notis laudra ad metire sinat ementui moleti inconditionia c. determinis ines des dorces cosmique S
267쪽
DE ARGUMENTIS METAPHYSICIS. 243
Sunt qui argumentum ex motu Si propOSitum, motu scilicet in sensu lato accepto, quatenuS Si qualiSCumque transitus de potentia ad actum, ineffiCaX SSe enSeant, atque peccatum eius originale in illo axiomate fundamentali latere omne quod movetar, ab alio moPetur. Verum esse illud axioma putant, si de motu passivo Seu locali accipitur, falsum Vero, si pro motu quOCumque aCtivo Sumitur, puta de transitu ex potentia agendi ad actum; tunc enim adversari desinitioni visae: discrimen enim eSSentiale operationis vitalis in oppositione ad operationem transeuntem praecise in hoc iacere, quod, dum OrPUS anorganicum nullam persectionem per Se Cquirere OSSit, ViVen seipsum moveat ad perseCtiones varias Sed qui talia docent, ii notam essentialem vitae perperam intellegunt'. Differentia enim specifica operationum vitalium non Consistit in sponsanectare sed in immanentia illarum operationum .
Cf. Post Cursus brevis philosophiae III A Theodicaea I 42 sq.: Cf. ea quae supra p. 2 sqq de elementis essentialibus vitae diximuS. Cf. Merrier in libro Trai te elementatre de philosophie II 39: Certain spiritualistes franςaisy, inquit, coni cru voi dans Pactivite spontanee a caracteristique de Petre vivant. Il Se rom- patent. e vivant possede immanenc de action, non la pontanei te La cause efficiente, en ut est identique a a cause subjective te Sujet recepteu de activite est te meme que te principe qui a Produit. Mais o ne trouve a aucu degre de echelle
268쪽
Neque recte iii Philosophiam novam profitentur arguunt ad principium motu re Currendum Sse, quia isSumeSSe Sit spersemuIn steris, quod motorem immobilem excludat. Qui talia enim loquuntur, absurda dicunt, Cum Prin Cipium ipsum rationis sufficientis negent. Eieri enim idem est a novum quid C quirere; qui novam vero entitatem ac luirit, is illam non habet nenio autem sibi dare soles quod non habet, nisi admittas nihilum esse rationem Sussicientem entis, lii Od Si negatio principii contradictionis. Unde extra illud fieri ponendus S motor, qui ultimo si immobilis in.
Argumentum ex efficientia rerum LHOC argumentum oritur ex notionibus metaphysicis Causae et effectus Innititur proinde principio causalitatis,
cognitive sensibi e I 'intellige nc ne connali que determine concurrem ment i lar intellec acti et par es sens; a volonte est sollicite par te hien que tui presente intellige nce Apres et te excitation et re vivant reagit, acquieri ne persection qu 'il ne POSSed ait pa et cet te reaction distincte de 'actio stilo, et leaugmentation 'acte ne 'explique adequaumen que Jar a Premotion de Acte Pur. v
Ad rem S. Doctor S. theol. I, l. 2, a. ): Secunda Via Ste ratione causae essicientis. Invenimus enim in istis sensibilibus esse ordinem causarum efficientiumri nec tamen invenitur, nec est POSSibilo, quod aliquid sit causa efficiens sui ipsius; quia SSet PriuSSei PSO, quod est impossibile. Non autem est possibile quod incauSis efficientibus procedatur in in itum, quia in Omnibus au Si Sessicientibus ordinalis primum est causa medii, et medium Si Cata Saultimi; sive media sint plura sive unum tantum. Remota autem causa, removetur enectus. Ergo si non fuerit primum in causis efficientibus, non erit ultimum nec medium. Sed si procedatur in infinitum in causis ossicientibus, non erit prima causa efficien S; et
269쪽
Cum argumentum primum, latius patenS, nitatur principio motus L Qua quidem secunda via assurgimus ad Deum CognOSCendum ut m a se, causam V cientem primam im Productam, hoc modo Res mundanas videmus de novo i. e. de On- exsistendo ad exsistendum transire. Multas enim cotidie videmus novas formas educi e potentia materiae novae in die generantur plantae, nova animalia, novi homineS, qui antea non fuerunt.
AIqui nihil de non exsistendo ad XSisten noranSi quin sit aliquid aliud, a quo exsistentiam accipiat id quod est ipSum principium causalitatis, cuius veritatem in Ontologia probavimus. Invenimus proinde in hoc mundo ordinem quendam auSarum ita inter Se ordinatarum, Ut alia sit producta ab alia, quae Sit prior. Sed in o ordine causarum ultimo deveniendum S ad causam e cientem primam improductum. Qui enim has CauSa Omne diceret esse productas, is implicite diceret omnibus et singulis rebu ejectis esse rem aliquam Priorem, quae et ipsa sit effecta. Quod manifeste peCCat Contra principium contradictionis et causalitatis. Neque series illa causarum infinita dici potest. Hoc enim absurde dici ostendimus in Cosmologia . Ergo ultimo deveniendum est ad causam aliquam efficientem primam improduCtam. Sed haec causa es iciens prima improducta est fueraeus a se. Nisi enim haberet exsiStentiam suam ab ipsa sua essentia, ciliam haberet ab alio neque esset improduCta.
Sic non erit nec effectus ultimu nec causae efficientes mediae; quod patet esse falsum. Ergo est neceSSe ponere aliquam cauSam efficientem primam, quam Omne Deum nominant.
in De relatione principii causalitatis ad principium motus vide
270쪽
Sed ens a Se Causam effiCientem primam improduCtam, vocamus Deum. Deus autem ille non potest esse materia, quia materiam Supra p. 24 I ostendimus non habere in se ipsa rationem suae entitati S proinde non SSe improductam Vel a Se. x Deus exsisti a mmdo distinuus, prima nimium causa improducta.
Scholion. I. Qui Kantii inventis et Positivistarum atque elativistarum placitis innititur, is plures Contra haec scholasticorum argumenta moliri potest difficultates Sol vuntur autem difficultates illae omnes iisdem rationibus, quibus Criticismum, relativismum, poSitivismum falsum esse in Criteriologia ostendimus II. Ex iis quae supra explanata Sunt, intellege etiam, quam salsa sit ea quae ad explicandum mysterium S. Trinitatis a Schella excogitata est Dei sectatis notio. Divina aSeitas, iuxta ipsum, Consideranda est ut sectas positiva quae est attributum quo Deus non solum nullam habeat extra se ui causam aseitas negativa , sed sit ipse causa sui', ita ut ipse se producat actu intellectus et voluntatis aseitas positiva Unde in notione Seitatis Ormanda, secundum doctrinam illam dealisticam, non debet essentia
Multas ex his difficultatibus dilucide expositas invenies apud Lerimen feci, I ehrbuch de Philosophie IIIJ 7 sqq. - f. etiam G. Sortiris, Trait de Philosophie II 45 sq.: He/m Schel natus I 8SO, ab anno I 883 professor exStitit IIerbipoli Wiiraburg), ubi I9o mortuus est. De Schel eiusque
doctrina, in specie de errore eius fundamentali in Deo causa Suio, videsis in libello periodico Stimine aus Maria Laacha LXXIII 19o7 3464 l commentationem a Christ. Testa S. J. ConSCri Ptam, tuae inscribitur 'Ende de Schell-Frage in. α Das sellistandige Se in bestetit als Inhali vo linendit cher Vesenssiille durch de eigenen edant en uti als wige Tatfache