장음표시 사용
331쪽
a Entia alia ac Deus sunt finita, ut constat ex dictis in priore huius tractatus libro et in Cosmologia . Posse autem libere amare bona finita est persectio. Ergo Deus entia alia amat libere. b Res actuales aliae a Deus, ut Upra monuimUS, sunt finitae, idque et quoad gradum persectionis et quoad
numerum. Iam vero ut de facto talis determinatus numerus entium actualium Cum tali perfectione producatur ad exsistentiam, requiritur ratio su ciens. Talis autem ratio in ipsa essentia rerum esse non potest, alioquin in
SiStunt, potiore iure XSisterent, ad minus omnia individua eiusdem essentiae numero Ctu infinito exsisterent pari iure quod et rationi et experientiae contradicit. Sed ne in essentia divina, quatenus neCessario talium rerum eXSistentiam exigeret, hae ratio inveniri potest. Essentia enim divina, Cum sit infinite perfecta, si quid necessario eXtra Se Xigeret, inter omnia possibilia persectissimum
exigeret absolutum. Quod ne est ne eSSe poteSt, Ut Constat X perientia et ratione Creatura enim absolite persectiSSima repugnat manet ergo, ut admittam ii Deum, libera voluntate, ab aeterno decrevisse inter res possibiles alias exsistentia donare Ctuali, alia vero non donare.
II. Quomodo liberta Dei cum eius immutabilitate Componi OSSit. Certi sumus Deum esse liberum, item decreta Dei
esse immutabilia vel, ut aiunt, Deum esSe moraliter immutabilem Quomodo vero haec duo inter se Cohaereant, f. supra p. 23 sq. I 473 48 497.
Immutabilitas nioralis Dei consistit in eo, quod Deu non Potest mutare decretum liberum et aeternum voluntati Suae. OPPonitur immutabilitati eius fg sicae, qua sit, ut nihil possit de novo acquirere neque quicquam amittere Prior immutabilitas defluit ex
332쪽
PerSPiCere non OSSUmiis, quia sufficientem Cognitionem libertatis et immutabilitatis in Deo non habemus. Sed eadem de causa nec Videntem inter illas Hiar proprietates perspicere possumus contradictionem. Quapropter valde imprudens esset ille, qui, dum aliunde Certitudinem circa exsistentiam illarum duarum pro prietatum habet, nihilominus propter difficultates, quae hac in re oriri possunt, dubitaret vel etiam alterutramex illis proprietatibus negaret. Etsi autem quaestionem illam perspicue solvere non POSSUIDUS, aliquo tamen modo hae omnia illustrari pos- Sunt, per distinctionem Cilicet inter entitatem actus divini in se Consideratam et multiplicem eius respectum. Cius divinus, sic aiunt philosophi et theologi in sua entitate est necessarius et omnino immutabiliS; secundum respeC tum Vero, quem habet ad res sinitas, indifferens est, ita ut indisterenter ad illam vel ad aliam terminari possit. Ex qua terminatione actuali actus divini ad talem vel talem rem finitam non oritur, relate ad Deum, ni Si mutatio extrinseca et relatio rationis. Nihilominus libertas in Deo non est aliquid extrinsecum Deo, Sed proprietaSipsi intrinseca, quia illa indifferentia relative ad res finitas oritur ex ipsa persectione essentiae Dei: .
De fine ultimo actus voluntati divinae.
TheSi generalis. Deus Suam bonitalem amat protur Se ipsum. PS ero alias PI D r Ier bonitatem suam. Etenim voluntas Dei, cum sit in sinite aer secta, reSomnes ultimo amare debet prol)ter rationem, propter Uam
hac Secunda, ut cui tuo facile apparet. De inmutabilitate Dei generatim intellecta f. supra P. 29 Sq.
Cf. I 279. Doctrinam Ecclesiae circa libertatem Dei declaratam habes
can a Concilio Vaticano statuto et supra P. 273 Sq relato.
333쪽
sunt. Voluntas enim infinite per Cta, i. e. Sapientiae ConfirmiS, re amat, prout Sunt amore dignae. Atqui ensomne non niSi quatenuS St, amore dignum St, ut X
Ontologia optime scimus. Sed ratio bonitatis divinae est ipsa hae bonitas, ratio vero bonitati rerum est bonitas divina. Ergo Deus Suam bonitatem amat Propter SeipSum, re alia Vult propter bonitatem Suam. Et illa quidem de fine ultimo voluntatis divinae generatim sunt dicenda. Quinam vero sit finis ultimus voluntatis Dei in operationibus eius et ad extra', uberius declarabitur infra, cum de providentia divina Sermo erit.
De praecipuis voluntatis divinae virtutibus.
De virtutibus divinis haec breviter sunt deClaranda I. De exsistentia Virtutum in Deo Virtutes, Cum Sint perfectiones, Deo tribuendae sunt, ita tamen, ut aliae, quae nullam scilicet involvunt imperfectionem, orna aliter et eminenter, aliae virtualiter tantum et eminenter ipsi tribuantur Recolendum praeterea distinctionem illam diversarum
Virtutum non esse realem in Deo, sed esse tantum in mente nostra simplicissimam Dei perfeCtionem Uno Onceptu Xprimere non alonte .
II. De diversi virtutibus Speciatim. Praecipuae
quae in voluntate Dei inveniuntur virtutes hae Sunt Ι. Sanui aS, quae St Confirmitas vo natatis divinae Cum regula reCtitudini aeternae. Talem Conformitatem esse in divina olimtate elicet ex eo, quod Deum CimVS Se ipsum amare ratione Sui, reliqua vero omnia propter se ipSUm.
Et illa quidem est sanctitas Dei formalis. Sed Deus
non tantum dicitur formaliter esse SanctuS, Sed etiam Xemplariter et virtualiter Vel Causaliter.
334쪽
emplariter, quatenu est regula et exemplar otiani Ssanctitatis creatae, Secundum illud Domini nostri: Estote ergo vos persecti, sicut et Pater vester Caelestis perfectus est M 5, 48 . Vir ualiter Vel causaliter, quatenus Sanctita Dei est causa omnis Sanctitatis et puritatis in
et Benignitas bonitas), Cuius praecipuus CtUS est amor, quo Deus in nos fertur. Est autem iuxta esstum naturalis eius propensio ad CommuniCandum se inferioribus
Seu Creaturi Pro Captu UiUS Ue. Esse Deum benignum Cimu non Solum a priori, X
eo scilicet quod omnis persectio imple ei convenire debet, sed etiam a posteriori ex effectibus a Deo in Creaturis produCtis. Quanta vero in his omnibus sit Dei benignitas, apparet vel Solo rationi lumine Cuique Consideranti qualis sit qui amat noS, quale Sint quo amat, lualia bona Conserat, quonam sine ultimo secundario
Sed haec omnia beneficia, etsi rationi humanae stupenda, parva Sunt et nullius momenti, si Cum iis comparantur, quae per Christum IeSum maxima et pretiosa
nobis promissa donavit' a Petro, in ordine supernaturali: Sic enim Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret Io 3, 16 . Ad hanc Dei virtutem revocantur praeCiPUe a Liberalitas, quae est Dei benignitas, quatenus bona sua libenter et abundanter largitur solo amore bonitatis propriae diffundendae.
b Moni centia est Dei benignitas, luatenUS re magnaSet excelsas in utilitatem nostram XSequitur. c Misericordia est Dei benignitas, quatenu Per eam voluntas divina incitatur ad opitulandum miseriae Creaturae eamque depellendam. Sciendum tamen est in Deo misericordiam non CSSetalem quali SL in nobis nos enim te malo alieno
335쪽
contrisfamur et ex hac tristitia ad miseriam proximi sublevandam movemur. Tristari autem de miseria alterius non Competit Deo, sed repellere miSeriam alterius, hoc maxime ei Competit. νd Tutientia est misericordia Dei, quatenus iniuriis vindictam cohibet neque statim punit. Quae metaphorice de Deo dicuntur, quia in pS non Sunt paSSione moderandae J. Patientia Dei, quatenus in iniuria diu vindictam differre Solet, paenitentiam Xspectans, diCitur long animi as. e Clementia Dei est misericordia eius, quatenus igno
merita vel Condonat vel multum imminuit 3. Iustitia. Iustitia duplici praesertim sensu accipi poteSt. Sensu enim omnino generali iustitia generalis vel improprie dicta nihil aliud est nisi complexus omnium
virtutum, vel Confirmita voluntatis Cum regula reCtitudinis aeternae. Sensu vero iustitiae proprie di Ctae, ut est specialis virtus Cardinalis, definitur et constans ac perpetua voluntas ius suum cuique tribuendit M. Iam vero Deum esse iustum iustitia sensu omnino generali CCepta Constat ex iiS, quae CirCa sanctitatem eius
supra diximUS. Quoad iustitiam vero proprie dictam distinguendum est. In 'eo non potest SSe iuStitia, quae diCitur commum ina vel stricta, quae ConsiStit in oliuitate Constanti
5 . Thoni. S. theol. I, . I, a. 3 c. Utrum misericordia com
petat Deo. - Circa Dei misericordiam magno cum fructu legi POSSunt ea, quae essitis De pers div. l. a pulcherrime hac de
re exponit, recenSendo Praeci Pua eiu opera, velut Incarnationem, Eucharistiam et C. CL supra p. 279 CL etiam essius . . l. IS o. Cf. Lessiti l . .' Marc Inst. Morale I m. 398.
336쪽
tribuendi alicti ius stini friuum et perfectum Creat ira enim nullium habet ius Strictum relative ad Deum, etenim,
ut dicit Apostolus Rom ii, s): Quis prior dedit illi,
et retribuetur ei ξsQuodsi iam non agatur de iure persecto reddendo, sed de iure, quod fundatur in ordine ab ipso libere inStituto, SeCundum quem unuSquiSque pro merit Suae actionis de bono communi plus minusve accipit aut etiam ab eius participatione excluditur et punitur iustitia distributiva , dicendum est illam virtutem perfecti SSime SSein Deo. Quae omnia a Sapientia et sanctitate Dei infinita exiguntur et in Scriptura Sacra multis loci aperte declarantur Deus iudex iustus PS 7, 12 etc.
DE DEO PROUT CONSIDERATUR INFLUXUS IPSIUS IN MUNDUM.
Praenotamen. EX Cosmologia Cimu en a Se vel Deum mundum CreaSSe. PoSita vero Creatione, tres alios invenimus in Deo influxus in mundum. Deu enim non solum mundum Creavit, sed ipsum in SSe Continuo Servat, immo ad omnes operationes Creaturarum ita Concurrit, ut ad fines ab ipso praevisos singula re Conducat. Quare de conscrPatione, de concursu Dino, de providentia disseremi
Iam ero ex Cognito Dei concursu nobis innotescit medium quo Deus res crearas co noscis, et ex omnipotenti influxu eius in mundum elicet nobis eius ubiquitas atque immensitas. Quae omnia divina Dei orentia operantur
atque reguntur. Quid sit ius ,ersectum, sui ius impersectum, declarabitur in Ethica.
337쪽
Inde sex articulis nobis dicendum est de omnipotentia Dei; a' de Deo rerum omnium OnSer Vatore 3 de divino Concursu; 4 de medio quo Deu re CreataSCognoscit; ' de ubi quitate et immensitate Dei; ' de providentia divina.
DE OMNIPOTEΝTIA DEI. Thesis. Deus in nita sua solentia e cere potest qui mquid intrinsecus sonibile est. Statu quaestioniS. Quaeritur lio articulo, quanta sit Dei virtus in operando ad extra', num potentia Dei talis sit, ut ea omnia effiCere OSsit, quae intrinsecus non repugnant. Non autem quaeritur, num ipsa quoque impossibilia ea, quae intrinsecus impossibilia sunt producere possit quia haec quaestio involveret Contradictionem. Supponeret enim, qui talia quaereret, nihilum posse SSeterminum alicuius actioni. Thesis illa theologice inspecta de certa est; etenim in Sacra Scriptura Dei omnipotentia diserte asseritur, ut e Apud Deum autem omnia possibili: sunt M 10, 26ὶ et uia non erit impossibile apud Deum omne Verbum v
Idem patet ex symbolo et Credo in Deum Patrem Omnipotentem', et e Constitutione Concilii Vaticani iam mulioties itata. Philosophice vero haec laesiS, praeter alia, o UniCO argument l)robari potest Thesi probatio. Potentia Dei est infinita. Nihil enim aliud est nisi ipsa Dei essentia considerata ut est effectiva. Sed essentiam Dei infinitam esse probavimus. Cf. I 278.
338쪽
Potentia autem infinita debet SSe omnipotentia, . . Sese extendere ad omnia intrinsecus possibilia alioquin non esset infinita, quia maior Concipitur SSe potentia, quae sese ad omnia OSSibilia extendat, quam ea, quae non omnia efficere pote St. Praeterea in Deo voluntas, propter infinitam eius perfectionem, in actione Sua non est alligata virtuti ullius Causae instrumentalis, a Cuius influxu pendeat eius Pelle est posse, eo sensu quod libere
efficere possit luidquid bonum esse intellegit .
x Lorsque honi me a conςu ne euvre et a juge boniae arealiser, i Se Petit que les moyens P executer Son esseti tui assent de laut. ne pare ille impii issance est in admissibi en Dieu, non Seulement Our et te aison generale, a priori, qu 'il est infiniment Pari ait, mai aussi ou cette aison plus speciale u 'en uicia vo
lonte 'est Pas asservi a de cause instrumentales, telle que Sont, P. X., no organe Corporeis en Dieu uoulo, es fouet ob Dicu
Ex consideration omnipotentiae Dei tres potissimum, iuxta LeSSium, De Perf. div. l. Sequuntur in nobi a fecitis: I. Maximae cuiusdam reverentiae et submissionis, unde Apostolus Petrus I, 3, 6) IIumiliamini sub potenti manu Dei, ut vos exaltet in tempore visitationis: Quis enim, cogitans suam imbecillitatem et illius omnipotentiam, non submittat se illi in omnibus, tamquam habenti in nos summum ius et summam potestatem pa Excitat affectum timoris. Unde Scriptura paSSim commemorat divinam Potentiam eiusque stupenda opera, ut homine ad timorem excitet, et Dominus L I 2, 45): Dico autem vobis amici meis, ne terreamini ab his, qui occidunt corpus, et poSthaec non habent amplius quid faciant. Ostendam autem vobiS, quem timeati S ttinete eum, qui, postquam occiderit, habet Potestatem mittere in gehennam. Ita dico vobis, hunc timeto η3 Excitat assectum timciae. Si enim omnipoten nobi aSSi-Stit qui omnium causarum creatarum, omnium hominum et dae-
339쪽
Scholion I. De fundamento possibilium. Possibili
tatem rerum Cimus aliam SSe intrinSeCam, aliam X-trin Secam, ex rinsecae vero fundamentum inveniri in vir
tute auSae XtrinSeCae, a qua id, quod metaphysice possibile est, actuali XSiStentia donari possit. Cum autem CauSae Omne Creatae ipSae in Contingentes, efficitur, ut admittendum sit En quoddam a Se exsistenS, quod Sit ultimum fundamentum huius possibilitatis extrinseCae . Unde re te dicitur ultimum fundamentum possibilitatis eXtrinsecae esse Dei omnipotentiam, quatenus divino regitur intellectu internam rerum possibilitatem Conspi Cientes'. Sed agitur hi praesertim de fundamento huius possibilitati infernae. Iam vero ex iis quae supra p. 313 diximus Sequitur, ut non Vera sit Sententia Carusii , qui funda-
monum continet habenaS, ita ut nec in ni inimum motum possint abSque eiu nutu emicare cur timeamus aliquam creaturam λ Si
Deus pro nobis, quis contra nos λ Rona 8 II.)Ad timorem quoque et fiduciam ex consideratione potentiae divinae pulcherrime nos excitat PS a, Exsultate iusti in Domino, rectos decet collaudatio', et Cetera, quae Sequuntur Sque ad finem.
3 Descartes a mi une theorie 'une trange audace fur e
fondement dernier de a posSibilite des tres. Si notis e comprenon bien, Volci uelle est a ce vj et a sui te de se idees:
Diei est uia Mailre ouvera in rien ne eul limiter a Oute-PutS-Sance, rien ne Petit en Chainer On abSolue liberte. Or, Supposeque, anterieurement a Pacte de volonte qui a decide a creation, quelque hos Se ut preSente Comine On Ou comme auVaiS, comine meilleur u conam molns bono a pense dii create ur, racte de a creation 'eut pas et soliveratnement libre Car,
dans celte Suppositiora, Diei erit te inpech de faire e qui talimal, ii ut et ali contraire determine a latre e qui tali mei l-leur Donc anterieuromen au ouloi divin. il i' a ni te ni
340쪽
ntensum , ossibilium vel possibilitatis infernae voluntatem vel libertaten Dei esse dixit. Iuxta ipsum ea l)ossibilia possibilitate interna dicenda sunt, quae Deus possibiliae SSe voluerit. Sequitur autem e tali principio, ut Deus facere possit ut nihilum sit aliquid, quod est Contra principium Contradictionis vel etiam, Si potentiam Spe CtaS, ut Deus, Si voluerit, efficere posSit quae sunt impossibilia,
e g. Ut it creasura, quae Ion Sit producta atque perfectior sit tuam pSe Creator, Sequeretur etiam ut tomine' effi-Cere OSSet, qui tamen non homo esSet, Sed planta vel
animal brutum vel ipse Deus, alia eiusmodi quod item repugnat L Vera autem de hac re doctrina Compendi OSesic declarari l)otest
I. Fundamentum proximum possibilitatis internae non in intellectu nostro, sed in pSi rebia invenitur i. e. DIconPenientia notarunt qua ab Stra Ctione in rebu apl)rehendimus. Intellectu enim noster neque nota illas efficit neque sociabilitatem earum, Sed nota earumque Onvenientiam in rebus apprehendit .
mal, ni ord re ni desor ire: il ' a', it ex PreSSeinent DeScartes, , ni or ire, ni loi, ni aison de boni et de verite sui ne depende
Mercier . c. 54 qq. Un olla et oit et re laensabie, vani tui Se 3rodui S une lien See ne pense vide 'obj et ne se conς oit poliat. O lors ait 'unolij et est pense et analys lia raesprit, a conat alibi lite de se notesnous ait dire u 'it S intrinsequemunt possibie par sui te, i est intelligibie; au contraire des notes incon lati bies entre elle Soni,cia cur ensemble, in intelligibies. 'esprit huma in est incapablede ense nn obj et sorine 'element contradictoires. e conso is in tre Vivant, e conςois uia et re non-vivant, at i est physiquemcnt impossibi que e me forme e concepi tin tre vivant non- vivant. Donc a possiJulite intrinseque des tres est o litemens auferieure a Diιr insem ibilius Merrier . . PSq). f. etiam