장음표시 사용
361쪽
CilrStim, quem, OSita aliqua CondiCione, daturus esset. Sumamus exemplum Si Christus patiens Iudam respeXiSSet. Iuda ad paenitentiam Conversus esset Actus liberos Christi Iudam respicientis et Iudae ad paenitentiam sese Con VertentiS, Um numquam fuerint actu ne umquam futuri sint, Deus scientia simplicis intellegentiae ut mere possibiles in Sua essentia videt. Sed non agitur hi de illis actibus, ut sunt mere possibiles agitur de Cognitione Certa neXuS, qui est inter positionem Condicionis Si Christus patiens Iudam respeXisSet et Consequens Iuda paenitentiam egisset . Iam Vero hi quoque dicendum est Deum Cognoscere Cum Certitudine illim nexum in se ipso, et
quidem in ipsa illa ratione, qua fit ut posita CondiCione Christi Iudam respicientis, Iudas paenitentiam agat. Porro propter libertatem Iudae illa ratio sufficiens non est inpositione condi Cionis, sed est in usu libertatis Iudae. Proinde cognitio Dei circa usum huius libertatis fundatur
in ratione ultima, a qua talis usu suam entitatem habet,
i. e. in decreto Dei libero, quo posita tali CondiCione,
ConCUrSum Uum praemoVentem ab aeterno se daturum
fuisse decrevit. Sed contra hanc Thomistarum sententiam eaedem moliuntur difficultates, quas iam Supra memoravimus, ubi de praemotione physica diximus . Primo enim mustis non Sati apparet, UOmodo Una tali Concursu praemovente ConCilietur liberta humana. Praeterea talis doctrina musti videtur non Xplicare Dei Cognitionem Circa peCCata, quia Deum decreto SUO libero e CCatorem ad peccatum prae movere admitti non
Qua de causa Molinistae aliam explicandi rationem
362쪽
338 THEOLOGI NATURALIS.II. Declaratur Sententia Molinistarum. Molinissae non dii plicem, sed triplicem distingimiat Dei scientiam scientiam visionis, scientiam simplicis nubi se Entiae, Cientiam mediam, Chlius obie Cthim futtira Condicionata libera esse dicunt Φ. pe huius distinctionis cognitionem Dei circa sutura libera sic expli Cant Futura libera absoluta, dicunt, Deus CognoSCit ante omne decretum suae voluntatis in se ipsis sive in ipsarum
veritate suturae exsistentiae: l.
Futura autem libera condicionata ope scientiae mediae Deus videt item in earum veritate l)iectiva ante omne decretum uam sententiam si probant Futura libera sive absoluta sive condicionata ab aeterno habent suam obiectivam veritatem ab aeterno scilicet
verum est ad hunc potius quam ad alium actum Crea turam in tali temporis momento se revera determinaturam
sui SSe Si condi Cio posita esset Cum vero Dei cognitio
Scientia media ab ipsis desinitur ut sit: ea cognitio, qua Deus absque decreto Prae inotionis sive praedet omni nationis ad unum Physicae ab aeterno cognovit quid quaelibet creatura libera sub qualibet determinata condicione ageret, si usu libertatis expedito Pollens in ea laoneretur et Ger Theol mat. 225). Cf. nn mann De Deo uno et trino 47. med eres C. 224 haec docet: Actus liberos absolute futuros Deus Sub lumine Suae de eorum suturitione condicionata scientiae in decretis suis cognoScit. ηδ s. ung mann l. c. si foed fer vero l. c. IO haec habet . Quaestio autem hoc loco solvenda haec est Cur Deus vi CSSentiae uae, qua specie intellegibilis, necessario intuetur futuritionem condicionatam actus liberi ut obiective veram Utrum Propterea, quia illi futuritio cum aliqua veritate ontologica, quae PS Sit
Prior et Deo Perspecta, naturaliter et inevitabiliter conectitur, an prosurea somni, quia in se est obiective vera et consequenter infellectui divino necessario cognoscibi is p Ioc alterii in censemu Cum
363쪽
sit infinita, ad omne vertim Sese Xtendens, illa Veritas eum latere ne itiit et ipsam in se ipsa attingit. Sed contra hanc Molinis tartim explicationem Thomistae si arguimi Primo inutilis est scientia media, immo poni non potest ut scientia distincta a scientia visionis vel simplicis intellegentiae, si quaestio est non de vocabulo, Sed de re, i. e. de Conceptu. Etenim diversae scientiae Dei iuxta omnes distinguuntur e parte obiectorum; sed divisio obiectorum in Ctualia et possibilia est adaequata; ergo scientia media obiecto Caret.
Deinde explicationem Molinistarum rei Ciunt, quia in ipsa deprehendunt petitionem principit, i. e. quia ut Certum et explicatum Supponunt quod est explicandum. Hae est enim quaestio Undenam habent futura libera, quod a Deo Certo praevideantur Respondent Molinistae Quia
altera ex contradictoriis est ab aeterno vera Sed quaeritur, undenam habeat quod ipsa sit vera et non potiu altern Respondent Quia ipsa revera est futura, non autem altera. Quae reSponsio non St Xplicatio, Sed ipsa res expli- Canda quaeritur enim, Cur ipsa Sit revera futura i. e. Vera , non autem altera. - Cuius rei nulla ratio sufficiens afferri
POSSe Videtur nisi ea, cluae invenitur in decreto divinae Voluntatis
Sunt qui tertium excogitaverint inodum explicandi. Cf. I uer, Enchir theol. dogm.-SPec. 83: Tertia', inquit, si sententia docet futura libera cognosci in causis suis proximis, nempe in pSi voluntatibus creatis. Cum enim Deus has voluntates persectissime Perspectas habeat, consequenter certissime etiam cognoscit, quid eaedem in diversis adiunctis electurae essent. Sed haec ententia videtur rem explicandam non Satis attingere. Quaeritur enim, quonam medio illa ratio sufficiens cuiusque electionis liberae ultimis latebris olim talis delitescens a Deo, huius voliuntati creatore, Cognoscatur. CognoScitne eam in decreto suae o inlatis concurSum praedeterminante an in ipsius veritate obiectiva λ
364쪽
III. ConcluSio. I. Quaestio illa de medio cognitionis Dei intime conectitur Cum doctrina de praemotione physica Eaedem proinde Conclusiones lai stabiliendae sunt, quas iam supra eruimus Id est a Qua est imbecillitate mens laumana, hae quaeStio Cum Certitudine a nobis philosophis solvi non posse
b Sententia homistica nobis videtur esse verior, Molinistarum sententia Cordi Suavior. C Cum Ecclesia neutram sententiam damna erit, XUtraque Vero Parte probabilitatem extrinsecam habeas magnam quae tibi magis placuerit, illam opinionem bona
a. Notandum est hic non agi de exsissentia libertatis humanae ne de quaestione, tun scientia I ei ad sutura liber Sese Xtendat. Nam aliunde Certo Constat et hominem esse liberum et Deum omnia, ipsa quoque sutura libera, terseCte Cognoscere. Sed agitur tantum de modo, quo Deus a Ctus nostros liberos Cognoscit. Qua de re alia est sententia I liona istarum, alia doctrina MoliniStarum.
Cf. supra P. 332 Sq. A l rein Me=cier: La theorie inoliniste et la theorie homi stes oulevent une et auire des difficultes auxquelles, it aut avoiria loyaut de te reconnati re, elles ne donnent Potnt de reponSesranchement satissaisante Au reste, es querelles Seculatres qu'elles Ora Suscitees ne temoignent elles Pas de leur inSussiSances . . . Faut-il 'etonner 'ailleur que les apporis de Diei ave te monile, de Et re par essetice ave des iij et contingenis, de In sint avecte sini solent clavetoppes 'obscurite Tout sprit reflecti recon-naitra uli ne petit en ire autrement fore hi osophis it auraula retention de ever totis es o fures de a nature divine es Aeson actiora stir e montae se ais sar et ance, Trai te elem de
365쪽
DE MEDIO QUO DEUS RES CREATAS COGNOSCIT. 34I
Tota vero diffictilias in concilianda libertate Creaturarum cum in fallibilitate praevisionis divinae originem habet ex imperfecto nostro modo concipiendi scientiam aeternam. Quae difficultas evaneSCeret, Si distincte Concipere possemus intuitionem suturi tamquam praesentis, tui nullam reperimus difficultatem conciliandi libertatemaCtUS, quem in praesenti fieri intuemur, cum in fallibilitate
Valde autem imprudens esset ille, qui, Cum aliunde habeat Certitudinem circa exsistentiam libertatis hominis et Circa infinitam scientiam Dei futura libera perfecte CognoSCentis, propter diffsci Dum haec duo conciliandi dubitaret vel etiam libertatem hominis aut cognitionem Dei negaret Quae cum ita sint, in investigandis rebus tam arduis
Sequamur Semper praeClarum illud Card. Zigliara monitum et Ceterum in investiganda doctrina de praescientia divina, necnon de influxu Dei in CreaturaS, memento illius Pauli ad Rom. 11, 33 . , altitudo divitiarum sapientiae et scientiae Dei quam incomprehensibilia sunt iudicia eius et investirabiles piae eius I Quae ergo incomprehenSibilia Paulus pro Clamat, Comprehendere non PraeSUmaS sed crede imprimis et adora mySterium et postea ratio- Cinare, non ut abSCedas a fide, sed ut in fide magis PermaneaS non ad mySterium penetrandum, sed ad ipsum defendendum ab impugnationibus illorum, tui non redunt. Ex sententiis autem, quae liberes in Contrariam partem
Praeclare hac de re Bossuet: La premiere regi de Otrelogique o, inquit, ec 'est qu'il ne aut amat abandoniae les verites une lais connues, quelque difficultoque furvienne, quan on vetities concilier maismu'il aut ii contraire, our alias parier, tenirtoujour fortemen comine es detix ouis de la chaine, quoiqu'onne vote pas oujour te milieti par ou renchalnement se continue v
366쪽
agitantur inter Catholi Cos, tene quae magis tibi Conformis rationi videtur sed Contra eos, qui a te dissentiunt, Cave ab iniuriis, qua Sapientia reprobat, Carita deteStatur. Sequere homi stas, Sequere Molini stas utrimque habes magistros doctissimos et piissimos at noli amplecti re,
tuum ex ra caritatem, nam et ipsa caritas Peritas est.'
iliara, Summa philos. II 47 Theol. nat. l. 3, C. , art. 46. - consideratione infinitae scientiae et sapientiae Dei tres potissimum in nobis oriuntur assectuS: assectus admirationiS, assectus humilitatis et anni hi lationis, assectu summae et SSiduae reverentiae erga Deum. Quae omnia praeclare declarata invenies apud Lessium, De perfeci moribusque divinis l. 6, c. 3, hoc modo: I. Assectus admirationis, iuxta illud Ps 38 . Mirabilis facta
est Scientia tua ex me, confortata St, et non Potero ad eam. Qui Senim cogitan omnia PraeSentia, Praeterita, futura, POSSibilia . . . Deo perfectissime et distinctissime esse praesentia et in conceptusemper posita, nulla in ipso facta mutatione, non obStuPCSCat, Prae- Sertim cum unico actu, immo nullo actu elicito, sed per essentiam Suam, realiter haec omnia cernat pa Assectus timilitatis et a Migationis ni quoad cognitionem et Sapientiam, et subiectionis intellectus in obsequium fidei in omnibus. a Si enim tanta est Dei scientia, non est quod gloriemur errost a sapientia aut honorem ex ea nobis captemus, cum tota Sit
instar nihili coram Deo. b Si tanta est imbecillitas ingenii nostri, ut ne formicae quidem
naturam, formationem, indolem, vitam aetate cognoScere OSSimu S, aut alterius rei maxime obviae essentiam, quomodo poterimus de
steriis divinis et stipernatiιrabitis iudicare, quae Sapientia Dei infinita nobis sola patefecit λ3. Assectu summae et assiduae reverentiae ergo Deum. Si omni loco et tempore omnes actiones, cogitationes, intentione noStras intuetur, quanta reverentia inferius et exurius coram PS nos
Versari oportet Si enim, qui versantur in oculis principis, diligenter cavent, ne quid committant, quod oculos principi offendere Possit, quanta diligentia nobis cavendum, qui verSamur in oculiStantae maieStatiS, ne tu id admittamus, quod ipsi displiceat λ
367쪽
I E UBIQUITATE AET IMMENSITATE MEI. 343 ARTICULUS V.
DE UBIQUITATE ET IMMENSITATE DEI. TheSiS. Delis est ubiqIι per essentiam Suam immo St
Statu quaeStionis Deum esse ubique significat elimaCtualiter praesentem Sse ad omnia et in omnibuS, quae actu XSistunt. Tali praesentia dicitur ubiquitas vel omni- praeSentia. Deum esse immensum Significat Deum Cum tanta per- seCtione omnibus rebus esSe praesentem, Ut nullii Sit possibilis locus, nulla possibilis natura, quibu DeuS, Si creata illa ubicumque et quantacumque XSiSteret, non esset intime praeSenS. Iam Vero, Cum Deu non it OrpUS, non potest agi
hic nisi de praesentia definitiva' Praesentiam vero illam theologi et philosophi triplicem distinguunt
a praesentiam per scientiam, quae St PraeSentia Omnium rerum ante Dei ConSpectum. Taliter nobi e g. PraeSente Sunt reS, quas e Summo monte in Circuitu Contemplamur . b Ipraesentiam per solentiam, quae St PraeSentia, qua Deus, Si Cut re in Suo regno, Omnibu rebu PraeeSt, reSomne ConSerVnt, ad earum peratione Concurrit;
C praesentiam denique per essentiam, qua ipSa Dei e SSentia res omne pervadit et implet. Porro non agitur hi de praesentia Dei per scientiam neque de praesentia eius per potentiam. De his enim PraeSentiis speciatim Sermo erat, ubi de omniscientia
p. o Sqq et de omnipotentia p. 313 et de Concursu Dei p. 321 sqq diximus. Sed agitur hic tantum depraesentia Dei per essentiam, tuam infinitam vel immen-
368쪽
Thesis nostra de certa est Etenim et Quo ibo', ait Psalmista, a spiriti illo et quo a facie tua fugiam Si ascendero in caelum, tu illi es si descendero in infernum, deS. Si Sum pSero I enna meaS diluculo et habitavero in extremis maris etenim illuc manu tua deduCet me et tenebit me dextera tuas PsI38 7 sqq). Et Apostoliis de Deo Atheniensibus loquens
Concilium vero Vaticanum Const. Supra Citata Deum
Thesi probatio. Deus est ubique Ebtenim ESse ubique Certo est 3erfectio. Atqui Deo tribuendae
Sunt omnes persectiones. Ergo Deus est ubique. Praeterea Omne en S, ubi Operatur, ilii St, Saltem aer Suam virtutem. Atqui Deus in omnibus rebus intime operatur, ipSa in SSe ConServando et ad operationes Con Currendo P. I sqq). Ergo Deus omnibus rebus praesens est, idque per ipsam Silam SSentiam, Cum virtuSeius ab essentia realiter non distinguatur. II. Deus est inime=istis. Quod sequitur primo ex eius in is perfectione eodem modo a Ubi qui taS. Idem secundo probatur e divina omniporentia. Cum enim potentia Dei talis sit, ut ad omnes res possibiles SeSe extendat, effiCitur, ut et ipsa essentia Dei recte di Catur ad omnes res possibiles fieri posse praesens. Quod idem est ac Deus substantialiter est immenSUS .
Ex dictis circa substantialem et inti inam Dei praesentiam nrebus omnibus sequitur Lessitis, De Persect div. l. 2 C. , D. 92 2I aeth: i Ut Deum in omnibus rebus invenire possimuS, non Solum ut in essectu, sed etiam ut ibi re ipsa latentem, occultatum et veluti sipario quodam creatae naturae elatum.
369쪽
DD PROVIDENTI DIVINA. 345 ARTICULUS VI.
DE PROVIDENTIA DIVINA . PraenotioneS. Providentia lato senSu iumpta est aCtus ille Dei, quo universarum et Singularum rerum ordinem ab aeterno Certa provisione deCernit et in tempore exsequitur.
Id providentiam, ait S. Doctor, duo pertinent, Scili Cetratio ordinis rerum provisarum in finem et exsecutio huius ordinis, quae gubernatio dicitur
Porro ipsa ratio ordini rerum, in proprio sine mente ConCepta et Voluntate an Cita, Si providentia SenSu friuoaCCepta, et hae providentia in Deo est aeterna. EX- secutio vero huius ordinis vel ubereatio non est nisi effectus temporalis huius providentiae aeternae.
Iam vero cum de providentia Dei disserunt philosophi, utrumque simul prae Cutis habent, ita ut thesim statuant
a Ut omnia in Deo intueri possimus Totu enim munduS, ut verbis . Augustini utamur, ita est in Deo, sicut parvula Spongia
in vastissimo mari. Immo tunc Solum perfectam rerum mundanarum
scientiam habebimus, cum ad cognitionem Dei ope Creaturarum visibilium provecti, reflexione instituta, ex illo quasi summo culmineres omnes iterum contemplati erimus. 3' Ut maximum debeamus concipere audin , quod tantum thesaurum intra noS, nimirum in an ina noStra, in corde noStro, in omnibus animae viribus, in omnibus corporis partibus habeamus, cum tota potentia, Sapientia, bonitate omnibusque perfectionibus et divitiis SutS. Oritur etiam ex eadem consideratione ingens in periculis omnibus fiducia. Si enim Deus non solum intra nos est, Sed etiam undique exterius no Circumdat et ambit, quis poterit nobis nocere, niSi
ipse id peculiariter permittat
370쪽
han generalem Deus prmidentia Sua, quaecumque cxsistunt, ad ne ab ipso cer a praepisione decretos Sapientissime dirixit. Neque tamen hae doctrina ab omnibus philosophis admittitur alii enim, quales sunt Materi allistae, Pantheistae, Fatalistae, providentiam divinam omnino negant alii vero, quos eis a vocant, influxum huius divinae providentiae
in re Creata Comminuunt, Cum Contendant Deum reS,
minimas praeSertim, non gubernare, sed ab initio tantum ipsas dispOSUiSSe. Fide tamen haec quam declaravimus divina providentia firmiter admittenda est. Etenim Considerate lilia agri , ait Dominus, et luomodo CreSCunt non laborant, neque nent. Di C autem vobis, quoniam ne Salomon in omni gloria sua Coopertu est sicut unum ex istis. Si autem foenum agri, quod hodie est et Cras in clibanum mittitur, Deus si vestit Hianto magis vos, modicae fidei ξη
M 6, 28 sqq. Et alibi Mi io 20 Unus ex illis
passeribus ion cadet super terram Sine Patre Vestro. Concilium vero Vaticanum eandem doctrinam si de- Clarat e UniverSa, quae condidi Deus, providentia sua tueturasque ubernat, aut gens isset usque ad nem fortifer Idisponens ovinia Sumifer. BQuae Cum ita Sint ut, tu id ratio humana de hac re perspiciat, sufficienter tradatur, dupli Ci paragrapho di-CemUS I. De ordine rerum a 'eo provisarum in finem. a. De gubernatione divina aerum omnium mundanarum.
De ordine rerum a Deo provisarum in finem.
I. De exSiStentia nutu ordiniS. Ordinem Cimus esse . . Iam dispositionem nediorum ad Dienis Loquimur ii de sine ultimo mundi qui potest ultimus et priuiarius Sque exur IuS. Vel Se vel ab Iute