장음표시 사용
371쪽
relative ultimus et Seram risis at lues infernus es duplici hoc fine hic agitur. A. De fine ultimo externo creationi mundi.
TheSiS. Deus no=a ad aurendam beatitudinem, nec ad acquirendam, Sed ad manifestandam perfectionem Suam per bona, quae creaturis impertitur, mundum creaPit. Statu quaestionis. Beatitudinem iam Cimus essessarum omnium bonorum aureiatione perfectum η. Sensus proinde thesis est Deus non ad augendum statum illum perfectum ne proinde ad acquirendum quicquam ad bonitatem Suam mundum Creavit, sed ad perseCtiones Suas in Creaturis manifestandas per participationem bonitatis suae secundum similitudinem.
Quae divinae perfectionis in Creaturis manifestatio per bonitatis ipsius participationem secundum Similitudinem dicitur loria Dei exferna, ut opponatur gloriae Dei in ternae, quae est bonitas divina, prout in ipsa natura di-Vina manifestatur. Est enim loria generatim clara cum laude notitia vel cognitio et aestimatio, quae de aliquo habetur, maxime si est apud multos Breviter proinde nonnumquam dicitur Deus mam mcreavit ad gloriam Suam. Thesis nostra declaratur verbis ipsis Concilii Vaticant' quod doctrinam suam hoc Canone anxit et Si luis
mi indum ad Dei gloriam Conditum Sse negaverit anathema Sit.'Thesi probatio. I. Ipse DeuS, nec aliud en praeferissum est si=etis absolute ultimus creationis Sequitur MX
372쪽
persecta Dei independentia a motore quoCumque Deus enim, Si ultimo propter en aliud a ipse rearet, ab ho ente moveretur, Saltem ut a Causa inclinante quod in ente a se, infinite perfecto, immobili omnino, SSe
2. Einis ille Di Deo non soles esse ea Pudo autenda, vel aliud quicquam ac luirendum. Entis enim in sinite perfecti beatitudo vel persectio augeri ullo modo non
3. Dicendum est proinde Tinis ultimus mundi es perfectionis Dei in crea uris manifestatio per onifatis ipsius participationem secundum similitudinem. Causa enim ultima finalis mundi, cum in ipso Deo sit reponenda ne POSSit esse bonitas ipsius augenda, in nulla alia ratione inveniri potest nisi in hac ipsa bonitate manifestanda per participationem sui secundum simi Iudinem, iuxta illud S. Doctoris: Omne agens invenitur sibi Simile agere unde, Si prima bonitas sit esseCtiva omnium bonorum, portet luod similitudinem suam imprimat in rebus effectis. Et requidem vera a Non potest fieri haec manifestati per parti Cipationem
bonitatis divinae secundum eandem attiram. HOC enim et naturae divinae et naturae mundi aperte repugnare Scimus ex iis, quae Contra panthei Smum StatuimuS .
b Ior simili udinem autem ian manifestationem Deo ultimo intendi ex eo abunde patet, quod Creaturae, prout ratione prius a Deo Cognoscuntur ut POSSibileS, quam eliguntur ad Creationem, in se nullam infeΓ eibi tuum habent Ct Consequenter non possunt intellegi nisi, simili udines essentiae Dei, quae ab ipso, si velit, effectibiles sint. Ergo, Si ea Creare vult, neceSSario vult eas ut Similitudines suae
373쪽
bonitatis otio idem est ac Dei is mi dum Creavit ad bonitatem suam in Creaturis manifestandam per parti cipationem bonitatis suae secundum similitudinem.
Quae divinae bonitatis participatio in Creaturis a Deo sub duplici respectu considerari potest. Primo quidem prout excellentia bonitatis dipinae ab iis simili uinoris est participam gloria Dei externa obiectiva , si omni Crentura Deum glorificat secundum illud salmistae e Caeli enarrant gloriam Deis 18, 2 . Potest deinde etiam considerari haec ipsa manifestatio prout importat excellentiae divinae agnitionem in omine gloria Dei externa formalis).
Etenim ut homo, pro natura sua, qua est intelleCtu praeditus, Cuius obiectum est universale verum , bonitatem divinam obiective repraesentet, oportet ut Deum ultimatim ut primam veritatem et Summum bonum agnoSCat.
Sic omnes homines ultimatim Deum glorificant iusti agni tione voluntaria damnati agnitione coacta, secundum illud si Daemone Credunt et ContremiSCunt Ia a, I9 'B. De fine ultimo interno creationi mundi. Thesis. Beatifudo hominis est finis infernus ultimus fluius mundi. Statu quaeStionis. Ex thesi praecedenti iam scimus
rerum Creatarum omnium finem absolute ultimum esse
gloriam Dei. Quid autem sit finis internus ultimus vel relative ultimus, recolendum est ex disciplinis ontologicis 'Iam vero manifestum est et Xperientia Omprobatum diversis rebus diversas a natura et proinde ultimo a Creatore inditas esse inclinationes in fines proprios. Neque dubitandum est, qui Deus, utpote infinite sapiens, in gulos hos fines ad finem abso ite ultimum perseCtissime adaptaverit.
374쪽
Quaeritur proinde hic, quomodo de facto Deus di
versas illas rerum in proprios fines tendentias inter se ordinaverit, et ad propositam quaeStionem respondemuS Res huius mundi inter se Deus ita ordinavit, ut entia o mi te inferiora sint rosur felicitatev hontinis, ovio Pero ad numm aliam Creaturam ordinetur, sed ad Deum ipsum
Thesis probatio. Ex Anthropologia iam scimus finem
hominis esse beatitudinem oriundam ex Contemphitione et amore Dei, pro natura Sua persecto L Atqui Cetera, quae in mundo inveniuntur, natura sua e consequenter ex infe/atione Dei creatoris sunt apta, quibus homo iuvetur, ut ad beatitudinem finalem se recte di Sponat . . . Etenim a Res huius mundi homini inserviunt ad vitam vegetativam et sensitivam UStentandam, quae vitae sunt undamenta vitae intellectualis, per quam
ad beatitudinem suam se praeparare debet. b Res huius mundi homini occasionem praebent vires Suas intelleC-tuales studio et inquisitione a uendi et perficiendi, quonte Hau disponitur ad persectiorem Dei Cognitionem et
amorem per rerum Creatarum Contemplationem C quiren 'dam . . . . C Omnia, quae in hoc mundo inveniuntur, homini materiam praebent uberrimam, Circa quam Uum erga Deum amorem exercitio virtutum omnis generi Sprobare et augere OSSit.
CL supra P. 2O Sqq. med er, Theol. nat. 35 sqq. - Ex quibus nanibuS P- Paret, quani recte cum Ecclesia in hymno angelico Deo dicamus: Gratias a imus tibi prosur a nam gloriana uava cum DeuSVobierit, ut summa sua gloria sit summum bonum noStrum, et cum Sumuitim bonum nostrum non Possit esse nisi Summa eius gloria i uani doctrina ni egregie exponit essius, De Pers div. l. 5,c I m. 62.
375쪽
II. De praestantia huius ordinis. Etsi admirabilem mundi ordinem perfecte perspicere
non OSSUmUS, immo multa Sunt, quae nos latent, tamen
ex infinita Dei sapientia concludere possumus ti H SSe, ne minimam quidem rem, cuius ne proprium et ordinationem ad men ultimum Deus perfectissime non prae-pideat. Gradum vero perfectionis huius ordinationis quod attinet, Sunt qui Contenderint ordinem huius mundi ad finem abso ite ultimum obtinendum ita Se habere, ut nulliun aliud possit esse systema quod, si Deus illud Crearet, meliu Se habere posset. Fautores huius doctrinae, quae optimismus dicitur ex feratus, inter prae' Cipuos, sunt Leibnig, Malebranche, Rosmini. Contra illos si duce S. Doctore, viam et rationem Sequimur, de praestantia huius ordinis hae sunt tenenda I. Hic mundus S relatiVe optimus, i. e. ordo isse, quem Deus inter diversos diversarum rerum fines instituit, talis eSt, ut perfeCtissimo modo ad illum gradum gloriae Dei et felicitatis hominis sit adaptatus, quem Deus intendit. Sequitur ex infinita Dei sapientia, bonitate, potentia. a. Hic I dus non est abSolute optimus, ut tenent fautores optimismi exaggerati. Hi enim mundus est finitus, et materialiter et formaliter spectatus . Ergo maiorem potuit habere gradum entitatis, quo ex Cessentius bonitatem divinam similitudinarie participaret vel Deum glorificaret.
De gubernationes divina omnium rerum mundanarum.
I. De gubernatione divina generatim.
ThesiS. Deus res mundanas omnes et infulas, Pelminimas, sapientissime gubernat. Cf. 475 et 48O.
376쪽
Statu quaeStionis. Priore paragrapho statiuimus Deum, SapientiSSima provisione, singulas res ad finem ultimum ordinaSSe. Ulterius vero progrediendo hic Contendimus Deum non Solum Singuli rebus fine suo Statuisse, sed etiam Creaturas Omnes, vel minimas, ad finem ab ipso con stitutum Continuo dirigere, id ble Sapientissime. Thesi probatio. Directa ex natura Dei e crea-DuarIι . Creaturae enim directione divina indigent, ut in finem tendere possint. In finem enim suum non tendunt nisi operando operari vero non possunt, ni Si DeuSea adiuvet, non solum apte ea ad finem disponendo, sed etiam in ipsis operationibus Cum iis Concurrendo On'
cursu illo immediato, de quo supra p. 324 S l l diXimu S.
Tali vero Concursu onmes res mundanae, SiVe magnae Sunt
sive minimae, Continuo indigent principium enim motus vim habet universalem. Ergo ad finem suum Deus omneS res vel minimas dirigit, id tu sapientissime, cum de se CtUS in Deo nulliis possit inveniri. Ergo 'eus res mundanaSomnes et Singultis, vel minimas, sapienti SSi me gubernat. Idiscua. I. Argumento per absurdum. Neque enim admitti potest Deum vel nescire, quomodo ConCurrendo in finem res Conducat, Vel il)Sum non OSSO, Vel Si JOteSt, nosse res illas omnes vel minimas ad finem OnduCere. Quae omnia et Sapientiae et potentiae et bonitati Dei al erte repugnant. Cum optimi Sit , ait S. Doctor, et optima Producere, non convenit summae Dei bonitati, luod res ,roductas ad persectium non perducat Ustima autem l)erseCtio uniuscuius lue est in consecutione finis. Unde ad divinam bonitatem pertinet, ut Sicut Produxit re in esse, ita etiam eas ad finem perducat, quod Stgubernare. i
377쪽
2. Argumento negativo. PraeCipua enim ratio, quae contra divinam providentiam gubernantem stertur, SteXSistentia malorum, Sive hySiCorum Sive moralium, inlio mundo. Sed ex his malis physicis vel moralibus nihil legitime inferri potest Contra divinam providentiam. Primo enim, Cum ratione evidenter Constet Deum res mundana omne gubernare, XSiStentia mali physici vel moralis non auo gubernationis divinae, sed modo ipsius obscuritatem offundit. Ex quo hoc unum legitime inferre licebit, intellectum sciliCet humanum Ss imbecilliorem, quam ut ordinem a Deo sapientia infinita institutum proprio lumine possit perfecte investigare. Exsistentiam vero horum malorum Cum gubernatione divina sociari non OSSe a nemine Videnter Stendi potest. Mala enim physica e se non impediunt veram homini felicitatem, quae non in his bonis inveniatur terrestribus mala vero moralia Deus non approbare, Sed permittere tantum dicendus est id quod sapientiae vel iuStitiae vel miseri- Cordiae eius aperte repugnare nemo Stendere PoteSt. Immo vero experientia Cimus Deum de malis facere posse bonum. Mala enim physica in ipsis hominibus, qui illis afficiuntur, futuram beatitudinem promoVent, alii Vero variarum praebent virtutum OCCaSioneS e permiSSione vero mali moralis habetur bonum iustitiae vindi Cativae, bonum patientiae martyrum bonum paenitentiae, bonum miseri- Cordiae veniam Conferentis etC. Ad providentiam Dei pertinuit', ait S. Augustinus, ut ex libero arbitrio venientia mala voliuntatis permitteret. Tanta quippe Si omnipotentia eius oliuatatis, ut etiam de mali POSSit saCere bona, sive ignoSCendo, sive Sanando, Sive ad utilitatem piorum Cooptando atque vertendo, Sive etiam iuStissime puniendo. y
De continentia c. 6 n. 5. f. etiam S. Thom. S. theol. I, l. 8, a. 2 ad 3 item Non hemz, Inst. theod. Ia Noeta fer Theol. nat. δ 369; Mercier, Trai te elem de philosophie II 3 43 sq.
378쪽
II De gubernatione cliVina mundi per miraculum. Quid sit et 1ioltiplex distinguatur miraculum in Cosmologia' declaravimus. Iam vero Omne gente Consentiunt miracula fieri posse, atque historice Constat Deum nonnumquam in mundo providentia sua gubernando miracula
ut media adhibuisse. Miracula enim, cum digiti eis in operibus divinis specialis sint manifestatio, multum Conserunt ad finem providentia divina intentum praeclare obtinendum. Unde, ut Clarior haec Dei gubernatio menti innotesCat, de ossibilitate et de Gnoscituli ate miraculi pauca breviter explananda o loco suSCipimus, uberiorem huius rei declarationem ad disciplinas theologicas remit
A. De possibilitate miraculi. Miraculi fieri posse ne an Materialistae, Pantheistae, Fatalistae, Dei sta illi omnes, qui providentiam divinam generatim non admittunt Supra p. 346 . Neque pauci sunt qui odio Claristianae religionis aermoti in varias disse ficultates et dubia nugatoria excogitanda hac in re in
Cumbant . Verum non eadem omnes ratione adduCuntur, ut miracula reiciant. Sunt enim qui, ut orae, pinosa, alii, tacta mira-Cul OSa, Prout narrantur, non impugnent, sed Censeant SSenaturalia. Cum autem facta illa naturalia viribus natu
ratibus explicari non l)ossint, antii sententiam secuti miracula tescribunt ut Pennis, suo πιι causari Vc UuS
CL Esch, Inst. philog. iat. ID 377. - Dissicultates, quaS nostris praesertim temporibus contra possibilitaten atque cognoscibilitatem miraculi civersarii moliuntur, invenies ib. 8 38 I
379쪽
DD PROVIDENTIA MI VINA. 353rfg Imr non Solum i notis, Sed γ ρIιam deuiendis. Alii Vero, Cum miraCulum a priori impossibile esse Censeant, Omnia quae narrantur facta miraculosa inter fabulas relegant. Si inter alios rem explicat . . Stra Nos miracula eriposse Contendimus. Et re quidem vera Si miracula fieri non possunt, impedimentum Sset aute parte legum naturalium aut ex parte Dei. Sed ex neutra parte ulla Si ratio quae impediat. I. Non e parte legum physicarum. Leges enim illae OmnOS, Si abSolute Spectantur, Sunt Contingentes ' immo in ipsa hypothesi exsistentiae mundi multae sunt leges naturae, quae metaphySiCe necessariae non sunt Unde aliquid ex ipsis ab auctore harum legum Certo derogari poteSt, Cum Deus ea omnia saCere poSSit, quae On Ceptu Suo non involvunt repugnantiam Ne lue exceptione
Cf. supra P. I 3 sqq. - Ad rem Hontheim: Deus', inquit, et potest rebus influxum suum conservantem denegare, et tunc habebimus miraculum alicuius anni hilationis potest etiam 'eus nova Creare potest Deu causis Secundis concurSum Uum denegare, et tunc habebimus miraculum, quod ignis non comburat . i. P. Deus PoteSt tibicationeS, motus locales secundum directionem et celeritatem energiam, qualitates, Structuram, forma corporum per totum Vel Per singulas eorum partes in instanti vel per continuatum influxum sine cooperatione virtuti creatae transmutare, prout ei libuerit. Deus potest formas quasdam in res naturale inducere, quas nulla virtus creata inducit v. g. bilocationem : Deum haec omnia posse constat, quia eius omnipotentia est ad omnia, quae conceptu Suo non involvunt contradictionem. - Sane si homo libero suo inter- Ventu eventus rerum Varia ratione modificare poteSt, ut aliter eveniant, quam Secu eveniSsent, quanto minus neceSSita legum PhySicarum Dei interventum impedit. Revera nemo, qui Deum SSe fatetur, negabit eum posse non obstantibus legibus phySicis mortuo re-SuScitare, morbo curare, mare dividere, Solem Si Stere . . . v
380쪽
illa lex tota tollitiar, sed impeditur tantum effectus qui dam CCidentalis, dum naturalis virium tendentia atque naturae inclinatio uniuscuiusque rei maneat . 2. Non e parte Dei. Impedimentum ex parte Dei
Solum esSet, Si vel ipsum factum derogationis vel facti circumstantiae modus vel finis imperfectionem in Deo supponerent. Atqui nullum ex his tribus dici potest. Etenim a Non supponit imperfectionem ipsum fanum dero
gationis. Nam ordinis mutatio non indicat Deum sibi contradicere simul volendo et non volendo legem Servari, aut Deum voluntati suae Consilium mutare. Deu enim simul cum legis Constantia ab aeterno aliquas XCeptioneS praevidet et immutabiliter vult. Neque derogationes ali quae desectum Sapientiae supponunt, quaSi ordo mundi non solum imperfectus, Sed mendosus esset et miraculis CorrigenduS. Derogatio enim non ideo fieri debet, ut desectum emendet.b et Modus, tuo fit exceptio, indicat Deum minima luaedam immediate Curare. Sed o non derogat Super eminentiae divinae Sicut enim Deum non dedecet immediate CreasSe ita ne lue immediate Curare minima. loe in miraculorum frequentia, quae etiam patrandi modum S PCCtat, non neCeSSario tanta est, ut indicet desectum providentiae divinae. Nam exceptiones, quae Sati rarae Sunt neque Sine ratione fiunt, non destruunt certam illam Cognitionem ordinis naturalis, sine qua hominibus non
eni lue ex parte nis non deest divinae sapientiae ratio sufficiens patrandi miracula. )eus enim ideo interdum legibus physicis derogare poteSt, ut a Creatura ratio'nali divina persectio Clarius CognOSCatur. δ