장음표시 사용
401쪽
DE INTRINSECO DISCRIMINE INTER BONUM AET MALUM. 377
mens lis illtra Omnem moralitatem Constituitur, ea autem quae nostris temporibu Viget OCtrina moralis, Si pro pria mancipiorum et Si lavenmorat ); per Christianismum haec doctrina, iuxta ipsum, principatum obtinuit Contra doctrinam moralem potentium atque liberorum et Herren- morab J. Neque tamen et supra homo ha moralitate obligatur. Fuit enim tempuS, Secundum NietZsChe, Cum discrimen inter bonum et malum morale, quatenti morale, esset nullum. Bonum tun erat illud quod potentesseCerunt, malum quod miSeri atque afflicti commiserunt. Progrediente vero tempore miSeri atque OppreSSi, Cum odium in oppressores atque potentes USCepissent, illorum actione malas, Sua vero Ona nominaverunt. Tali vero
diiudicandi rationi nihil esse tribuendum ita, ut nobilibus
atque potentibus etiam nostra aetate nulla sit aCtio moraliter bona vel mala, sed tantum nobilis L Neque praetermittendi sunt arminismi fautores, qui discrimen inter bonum et malum et olutione illa, qua ipSe homo ortus Sit, paulatim invaliuisse Contendunt. Ita Evolutioni Stae omneS, inter quos his temporibus in surmares . I, Altera vero Classis rationem iliam in libera Dei volun
2. NOS ver Cum Cholastici Contendimus discrimen illii oriri ex ratione actionibus quibusdam omnino intrinseca, ita ut earum honeSta Vel inhonestas a nullius voluntatis, ne divinae quidem, arbitri pendeat. Concedimus quidem Sse CtioneS, quae ideo tantum sunt moraliter bonae vel malae, quia Sunt lege aliqua
Jensetis o Gut uia Bose Zur Genealogi de Moral Der ille gur Machi I me Antichris etc. Hanc moralitatem explanatam invenies apud Cathrein Moral-
402쪽
praeceptae vel prohibitae. Sed praeterea contendimus esse Saltem aliqua actiones, quae independenter ab omni voluntate Sint per Se bonae vel malae, et proinde ideo praecipi vel prohiberi debeant, quia sunt Mnestae vel in
Thesi probatio. I. Demons ratio directa. I. Ex communi e perpetua hominum persuasione. Hominum enim iudicia, etsi in multis actionibus diiudicandis Saepenumer differunt, sive propter insufficientiam intellectus Sive propter influxum passionum mentem nubibus obducentium, in nonnullis tamen omnino conveniunt et Scmpcr conPenerunt. Omnes enim invincibili quadam persuasione iudi Cant non omnes actiones ex se esse indisserentes, Sed esse discrimen quoddam essentiale inter plures, alias scilicet esse necessario honestas, alia necessario inhoneStas. Sic omnes homines sentiunt mentiri necessario
turpe SSO, VernCitatem vero honestam, allia eiusmodi, Sicut
rem Supra p. 16 sq iam declaravimus. Item discrimen illud omnes eadem certitudine his actionibus tam infrinsecum et essentiale SSe iudicant, ut nulla umquam ratione externa, nullo restaectu Commodi vel incommodi, nulla vel temporum vel loCorum Variatione, nulla Una Uam, ne divina quidem, volim tale immutari possint Clare enim Vident . . pietatem Colere erga parente numquam in- CepiSSe esse bonum, ne umquam fieri OSSe malaim, Sed esse aeterno et immutabiliter bonum; item parentes odio habere non esse ex se indifferens, ut sit bonum Vel malum, sed neCessario esse malum L Neque impedit, luod homines ali tui sint, qui externe contrarium Profitentur
cum id non iudicio vere intellectuali, sed voluntatis potius arbitrio et quasi violenter faciant, sibi ipsis videlicet id PerSUISUri, Si tu modo possent. Ceterum quidquid isti
403쪽
subiective sentiant, detrahere nil possi in humani generis perSuaSioni, quam Communem suiSSe et eSSe omnium populorum a temporum, non minus historia quam psychologia teStatur, et quam gentilis quoque philosophia passim SUPPOnit. iSed hae tam universalis, tam ConStanS, tam in Vincibilis persuasio aliter explicari Q cienter non poteSt, nisi admittatur fundari in ipso vocis naturae diCtamine, in quo falsita esse non poteSt t. 2. Ea natura ipsa quarundam action I. Admittendum est Ctione esse intrinsece bonas et actiones intrinsece malaS, Si Sunt quaedam actiones, quae in pSa sua undentia libera ad obiectum tales sunt, ut per se, abStrahendo ab omni lege positiva vel olimtate qualiCumque, non possint non dirigi in bonum toti naturae humanae On-Veniens et Si sunt actiones, quae in ipsa illa tendentia omnino sunt incapaces habendi aliam directionem atque bono naturae humanae OppoSitam. Atqui evidenter Constat tales esse actiones. Eiusmodi enim Sunt omne a Ctiones, quae hominem respectu finis
ultimi recte disponunt vel ipsum ab illo fine removent, ut amor Dei vel blasphemia LII. Demonstratio Dadirecta. 1 Ariumento nexativo. Quaecumque enim ab adversariis asteruntur confra ipsum factum uni ersalis huius
persuasionis, de qua supra diximus a vel nihil aliud sunt nisi turba inanium verborum ' b vel sunt fana leviter et
404쪽
perperam obsera ala, ut Cum de Indis loquinatur, qui parente SeneSCentes CC idunt. Mos enim ille, si rite intellegitur, non probat apud Indo pietatem erga parentes
non XSi Stere, Sed Contra legem naturalem, quae iubet parente Colendo eSSe, ab ipsi revera Cognitam, in Casu
illo particulari non recte applicari vel theoria in
nituntur tuae erae Cientiae placiti atque experientiae sactis repugnat, ut Subiectivismu morali UeStermarch, de quo supra dictum Str.
venia Sie Iur Uge gar ei ne erant assula haben . . . . Sed cur ad Indos eosque remotissimo Properant, ut talia facta reserant λΝonne apud nosmet ipsos inveniuntur, qui tali prudentia in negotiis Suis uiantur Sequituriae ex eo, ut tales homines Ditime non sentiant mentiri, licet ipsis in tali casu titile sit, in se tamen turpe esse λη f. de hac re commentationem quam conscripsit Cararet in
libello periodico st, linamen aus Maria Laach LXXVIII 19io 4,li. 38 Sq Et hi scher Subjectivismus aus aru in isti scher Grund-lage. Cf. etiam ea quae idem auctor in codem libello erudite declaravit conamentationibus quae inscribuntur: Monisti Sche Ent-
405쪽
Quodsi iniversalitatem et Constantiam uitis persita-sionis admittunt, sed ex insti utione δε an ipsam introduCtam esse Contendunt, istionem insubicientem huius universalitati et Constantiae afferunt. Re enim tam Variabiles, quales sunt hominum leges et iuventutis instituendae ratio,
fundamentum persuasioni tam ConStanti et tam universalis esSe non POSSUnt. a. Argumento per abSurdum.
a et Ouoad ins nutionem humanam. EX ha enim Sententia, si vera est, in Sequitur Nullam legem vel consuetudinem de facto poSSe esse inhonestam. Ut enim aliqua lex exsistens vocari possit inhonesta, debet adesse aliqua norma hominum libera Ohlntate Superior.' et Sequitur etiam turpissimas CtioneS, parriCidium, proditionem patriae, periurium etc., posse fieri honestaS, si communi suffragio probarentur. 7 e Ceterum hi auctores fere omnes sibi contradicunt. Quam primum enim agitur de SSignanda regula, qua
actiones bonae a malis discerni possint, reCurrunt ad aliquam rationem intrinsecam. Dicunt . . illas actiones esse bonaS, quae Conferunt ad bonum privatum vel Commune. Atqui muliae Ctiones natura sua bono illi prosunt vel ObSunt.b Quoad institutionem divinam.
Si vera est sententia adversariorum, Deus potuiSSet praeCipere V. g. Ut eum oderimUS, bla SphememUS, Petere' muS, quod valde absurdum est. 8 Eadem sententia destruit sanctitatem polu=IIatis divinae. Hae enim an Clitas in eo est, quod non poSSit velle nisi bonum, quod non possit mentiri vel non stare Suis promiSSiS, non odiSSe peCCatum Sed in Sententia ad-
406쪽
Versariortim de itismodi Sanctitate sermo SSe non poteSt, lilia iam non est alia et immutabilis regi ita, cui voluntas divina necessario Conformari debeat. Ad summum dici poteS Deum SSe Sanctum, quia vult quod vult. Quibus omnibus declaratis, elucet veritas Vulgatissimi illius axiomatis Ouaedam praecipiuntur vel prohibentur, quia bona vel mala sunt quaedam ero bona Pe mala Suns, quia praecipiuntur vel prohibentur.
Cum inter l)onum et malum morale sit discrimen intrinSCCum Sequitur, ut et ratio quaedam inveniri debeat obiectiva et invariabilis, qua discrimen illud Constituatur. Ratio autem illa, quatenus est Criterium quo intellectus actionum nostrarum qualitatem in ordine moralitatis di iudicat, dicitur norma moralitatis. Quae norma nobis iam an tu irenda est, ut PerSpi Cere OSSimus, in quonam ipsa ratio bonitatis vel malitiae vel indiflerentiae moralis Consi Stat .
DIVERSAE PII ILOSOPI IORUM SENTENTIAE DE NORMA MORA IATATIS REFERUNTUR.
Innumera sunt l,hilosophorum pia Cita Circa normam moralitatis actuum humanorum. Possunt tamen ad luat illo PraeCipue revocari Systemata, quae sunt utilitaris IMUS, Oml iri Siquis moralis, rationali Sinus moralis, sententia scholaSti Cn.
l. De utilitarismo. Utilitarismus vel udaemonismus StSententix eorum, qui rationem intrinsecam bonitatis ali
407쪽
SENTENTIAE ME ORMA NORALITATIS. 383
Citius actionis in eius utilitate reponimi, ita ut moraliter bonae illae sint actiones, quae utile Sunt, malae Vero,
quae utilitatem impediunt. Pro diversitate autem huius utilitatis diversae distinguuntur utilitarismi species. Potest enim haec utilitas vel in aliquo positivo vel in aliquo negativo considerari. Unde distinguitur I. Utilitarismus positivus, qui bonitatem moralem inutilitate quadam positiva reponit Duplex est
a Utilitarismus ripam vel SensualismuS, qui, Cum felicitatem hominis in fruitione voluptatis terrestri reponat, moraliter bonum dicit it id, quod voluptatem temporalem auget malum Vero, quod ipsam minuit. Inter veteres Epicurus, inter recentiore de Lametirie, iderot, Feuerbara , alii.b Utilitarismus socialis vel Prusemus, qui bonitatem moralem alicuius actionis in eius Convenientia cum felicitate sociali vel communi reponit, ita ut moraliter bonae sint actiones, quae felicitatem illam promoVent, malae,
quae ipsam impediunt. Tufendors 16 32-1604 hoc y
doctrinae addicti sunt, nominantur in Gallia Positivistae Comi et Liur , in Anglia tuar MVI, in Germania
D. Lolae, . Rauisen. Specialis quaedam firma utilitarismi socialis est pro-erfSSAIIIu Socialis. Cuius sententiae fautores inter quos I undi bonum vocant, quid luid rog reSSum culturae, i. e. scientiarum vel artium etin, PromoVet. Medium vero systema inter altrui Sinum et SenSualiSinum XCogitavit Spencer, qui theoria voltitionis quam vocant ethicam explicari OSSe autumaVit'.
De quo Lelme=r ch l. c. 46: Leletterer iusieri sicli ahin, jede ut i, Iahigeit, die en ine n e friedigi, line dein anderia uSchaden, se ei ne sitilich gute Tat. η Secundum peracer bonae simpliciter sunt actione quae vitam augent vel, quod idem est, voluptatem sine ulla admixtione
408쪽
2. Utilitaris natis elativus, at pessimis a Schopen auer intro dii tris. Qui novum uddhismum indu Cens com paSS Iem Cum miseriis hominum unicum sontem habet moralitatis . Sibi enim persuadebat homines his in terris perpetuis Cruciari miseriis, ita ut prae Stet, potiti non SSe
quam esse Pessimismus . Moraliter igitur ille operatur
qui alios a malis liberare studet idque e X Oh CompaSSione, non ex motivo egoiStico rationem autem undamentalem huius compassionis esse identitatem nostram cum alii S
hominibus in vo intate quadam abso ita '
doloris asserunt. Sed hodie propter ina persectam adhuc evolutione nageneris unaan eiusdemque mancam adaptationem ad condiciones sociales bonum Privatum et commune saepe inter Se Pugnant, et Propterea unum alteri postponi debet. Ideo hodie agendi modus absolute honestus generatim nondum est 3ossibilis, sed varia Compromissa inter altruismum et egoismum iniri debent. Verum irΟ- Cedente evolutione homines magis magisque condicionibus socialibus ita se adaptabunt, ut inclinationes et tendentiae egoisticae persecte subserviant bono com nuini Absoluta lia evolutione et adaptatione luilit et sequendo inclinationes suas ego isticas eo ipso Promovebit bonum commune, et tunc erit perfecta harmonia inter egoismum et altruismum, et honestas ipsa erit ab soliua, non Soliun relativa
ut hodie. Tunc etiam erit possibilis Ilica alsoDιω, quae a Priori ex Principiis evolutionis regulas infallibiles pro vita hominum morali deducet. Si quaeritur, quomodo egoismus magis magi Sque Onciliari possit cum altruismo, respondet id maxime fieri Per Sym-l alli iam congaudium), quae essiciet, ut actiones altrui Sticae Sque magis nobis ipsis fiant delectabiles threin, Philos mor. 2O q). Cf. I 47 n. et hilara P. I SP n. En eius verba: Also haben nur die aus ille id mi dem Voli und ehe anderer ervorgegan genen Iandiungen morali schen ert. Alles librige is ego istiscli nil line morali schen Vert. Nur so seria cine Iandi uia aus ille id erat sprungen, at si morali schen cri, nil ede atis irgend welchem an deria Motivitat aetneni hopenhaner Ethil. II a Cis sil). II inu, d 'hilosol, hia morali 59.
409쪽
Idem fere censuit . de Harmiann pessimista' Quicum proxressismi Socialis sit fautor, progressum Culturae tamquam medium ad finem ultimum, qui sit liberatio absoluti a miseria exsistentiae per annihilationem, adhibendum esse docet. Juchhe-Pessimismus . II. Empirismus moralis vel in uitionismus est sententia eorum, qui rationem illam reponunt in Convenientia C-tionum Cum Sem quodam morali, ab intellectu distincto, quo quasi intuitive apprehendimus, quid sit moraliter bonum vel malum ita utcheson et Pacobi, qui tactu' illo intellectus cuiusdam superioris, quo Deum immediate intuemur', etiam bonum et malum morale a nobis discerni iudicat), vel Cum g SD quodam morali A. redHerbaris. Iuxta Herbari ethica non est nisi quaedam par aeStheticae. III. Rationalismus moralis ad mentem antii. Iuxta antium felicitas, etsi ut pedisequa virtuti eXSpectari merito possit, tamen ut finis, qui inundatur, voluntati non est propOSita Bona Voluntas non illa est, quae beatitudinem intendit, sed ea Sola, quae saCit quod te praecipit et unice quia lex praeCipit Lex autem illa ponitur ab ipsa ratione praCtica, quae iuXta antium idem est ac voliuntas, alii verbis voluntas humana nomothetica et
410쪽
Homo enim Sech diim antiti in tam litam sinis in se Zwe k an sicli seli sis exsistit, cui nullus alitis finis substitui possit, ad quem ipse ut medium ordinetur. Proinde, sicut in se ipso homo habet finem suae activitatis, ita etiam in se ipso habet principium moralitatis huius
activitatis . Le autem generalis, qua tota laae moralita regitur, sese manifestat iudicio quodam synthetico a priori, quod dicitur imperativus causeorrcus', quia abSolite Sine Con dicione imperat, ut distinguatur ab imperativis hypotheticis, qui Condicionale praecipiunt, V. g. Si non Vi men' dicare in senectute, debes laborare in iuventute . Imperativus autem ille Categoricu SupremUS, X QUO omnes alii imperativi deduci possunt qabgeleitet werden ), hac sententia a antio enuntiatur Da ire, ut uae se lu/Italis norma numquam no= simul principium e gislationis universalis esse et qua tale aenosci rario=iabiliter possis'. Sub unine huius principii olim tas muli imperat, quae omnia fieri et ient ex sola reperentia lex is, quae Stunicum morale elaterium si morali sche Triel, seder s). Et enim cum homo sit sibi ipse finis, eius activitas rationalis, cluatenus rationalis, bona esse non potest, nisi agat independenter ab omnibus motivis, quae non Sunt Ura reverentia propriae suae legis alioquin enim induceretur heuronomia Unde si de ratione interna luaesiveris, qua OnUmmorale a malo distinguntur, hoc habebis responsum I