장음표시 사용
101쪽
finem non attingunt, quem cies humoribus -- Arptioni aptis assequimur.
Quae ex tumoribus eiusmodi oriuntur incommoda in principio leuiora sunt. Nam cum lente augentur, eorum pondus quasi ex consuetudine sertur ubi vero mole increscunt, vel vicinae .lrtes simili modo intumescunt, aliaeque ComprimUntur, tunc non tantum pondere suo molestae sunt, sed et motum impediunt, praesertim si ad articulos collo-
Centur, vel maiores vasorum tractus comprimant, et nonnunquam edem coniunctum habent. g. 27 l.
In externis partibus natat agnostica tumorum tunica inclusorum facile colliguntur. Quando enim tactu disquiruntur, sedem ambitum, et interdum materiae contentae indolem euidenter produnt. In internis autem a tibus dissicilior longe redditur disquisitio, cum sepius nil nisi situs ex cognitions anatomica, et ex distensione partium adiacentium, et laesis inde actionibus, quodammodo definiendus sit. Ab edemate, quod late diffunditur velamento circumducto , b aneurysmate defectu pulsationis distinguitur. f. a 27ῖ Si tumor tunicatus vel exiguus est vel intra limites contineri potest, tunc, cum separationem nihil urgeat, non opus est chirurgi manu. Nam quando, . c. paruulias est, et ad radicem pilorum tantum haeret, spissam materiem exprimere sinit, quae lente iterum colligitur, 3. 66. Si vero ex deprauata humorum indole et ex peruersis, frictione inprimis applicatis, remediis mouetur,et auge tur, superueniente inflammatione, in ulcus haud raro F s muta-
102쪽
mutatur, quod vel carne iungos excrescent molestum redditur vel ad carcinomatis indolem transit, atque ideo tristia symptomata, mortemque ipsam
f. a 73. Indicatio curatoria hos tumores discutere iubet, quod tamen, si unquam, non nisi in principio fieri potest, si nimirum humores corporis sani, vel internis remediis correm sint, et euacuantibus blandis deriventur interea vero humor, in tumore contentus, emplastro discutiente mobilis et ad resorptionem aptus reddi debet Emplastrum diachylon cum gummis, vel mali Elicum, cum diaphoretico malaxatum, egregiis viribus pollent.
Ab hac curationis ratione desistendum est, si emplastro applicato tumor magis et cum aliqua duxiti increscit nec ullo modo decrescit inus enim conuenit, essicaciora cataplasmata, emollientia et discutientia, cum Dimone applicare, quippe quae
tumorem mouent, et materiam Contentam ex Cuto emollita, vel rupta, vel incisa ex parte, educunt, Velamentum tamen ipsum relinquunt, ideoque nouae collectioni ansam praebent. g. 7S. Si tumor peruersa hac medendi ratione ruptus fuit, nec adeo insignis molis est, digestiuis caustica remedia adiungenda sunt Lapis enim infernalis tritus, unguent aegyptiaco, vel balsamo ARCAEI, exceptus, immittatur, vel spiritus salis ammoniaci cum calce viva paratus in cauum iniiciatur, quo, inflammatione mota, solliculus suppuratione destruatur, qui ideo nonnunquam, variis incisuris saltis, ad
suppurationem disponendus est. 5. 276.
103쪽
Caue tamen, ne digestiuis suppurationem efncientibus . nimium applicati sungosae carnis incrementum nimis accelereS, Uae, quo Celerius crescit, eo ditricilius coercetur. Quod si vero causticis nimium tentetur folliculus, carcinomatica ulcera generantur, quae scalpello dissicilius , quam ipsi tumores tunicati, rescinduntur. Nec solliculi particulam relinquas, quae certo efficit, ut tumor
Separatio parui tumoris scalpello perficienda sa-cilis est, magni autem ardua quidem, sed, dummodo ille in apto loco haereat, tuto suscipitur Uetat eandem situs in vicina parte nobili, ubi v. c. arteria et neruus simul laeduntur glandula quoque vicina indurata, vel tumida tantum si ita difficilem reddit separationem Vires praeterea, longo morbo in imbecillis potissimum, imminutae, certistimum contraindicans sunt, cum suppuratio, quae semper hanc quoque operationem sequi debet, non ex voto succedere queat. g. 78. Exstirpationem etiam interdum nimis magna
moles tumoris impedit, praesertim, si ille lata basi
adhaereat, et cutis multum vitiata sit tunc enim cicatrix aegre formatur, et fungosa caro facile succrescit. Venae quoque varicosae, circa tumorem a compressione oriundae, dissicilem, immo non raro
impostibilem, reddunt exsstirpationem, cum ex his insignis saepe subsequatur haemorrhagia. g T9. Incisio per cutim sat, ea tamen cum attentione, ne solliculus tumorem cingens laedatur ' , et licet Vel
104쪽
vel cruciata, vel longitudinalis super tumorem producta, non prorsus improbanda sit, ea tamen, quae a latere fit integumentis non nihil id ut iis, eius separationi maxime accommodata est. Sanguis ex vulneres suens spongia madida, vel spiritu vini irrorata, abstergatur, quo chirurgus ad partes ipsas adiacentes melius attendere queat. Laeso folliculo, dissicilior est exutirpatio, cum ilIe
concidat, maxima tamen cum cura continuanda esto ratio.
g. 28o Si tumor in contextu celluloso laxius haeret sa-cilius separatur, et quas deglubitur; si vero, id quod haud raro euenire solet, radicibus densis dimissis, et in pinguedine spissa non nihil dura haeret,
difficilius tollitur, cum continuatae incisione maxima cum cura instituendae sint. Attendendum enim est, ut radices in pinguedinem affae, quantum feri potest, praescindantur, interea tamen arteriis et neruis, atque ellam ipsis venis maioribus, aliisque partibus, si quae Occurrunt, parcatur, et prudenti semper festinatione exstirpatio suscipiatur. f. 28 I. Tumore separato, nisi magna haemorrhagia urgeat, quae attentam compreissionem,uel ligaturam va- 'sis discissi exigit, cauum, in quo tumor haesit, accurate disquiratur, ne pars tumoris, vel alia vicina indurata, relinquatur j, qua re tumori denuo excrescenti vel carni sungosae generandae occasio praebetur. Quae disquisitio et separatio, etsi in ipsa operatione optima est, interdum tamen, si cum damno
aegri suscipi videtur, ad suppurationis initia diffe
105쪽
Pinguedo circa tumorem interdum paulo durior est, seu suppuratione mota emollitur, hinc discluistitio at tentum et exercitatum exigit chirurgum.
9. 282. Cauum autem, quod tumor Occupauerat, linteolo obtegitur, et linteo carpto postea immisi rea pletur fascia, ut decet, iniecta. Suppuratio, quae post aliquot dies succedit, digestiuis haud adeo pin. guibus iuuatur, quo cauum purgetur, et cutis, quae mox in principio adducenda est, ad aptam cicatricem formandam disponatur. Haec ex aliis doctrinae nostrae capitibus patent, et quae de singularibus tumoribus, v. C. Oculi, et moneri possunt, in speciali tractatione passim adiicientur.
g as S. Praecipua quidem monita, quae hanc doctrinam spectant, in tractatione de infflammatione glandularum f. 8ψ seqq. iam proposita sunt; cum autem ibidem de cirrho ex inflammatione oriundo agatur, et nunc de Elia quodammodo similis morbi genes, e lymphaticis humoribus plus minus vitiatis circa glandulas earumque interstitia obseruanda ),dusserendum sit, nonnullae huic loco propriae disquisitiones non negligendae sunt.' Bubonis vocabulum, quod glandularum inguinalium tumori, inprimis inflammatorio, tribuitur,quoniam interdum etiam de glandularum vixillarium tumore usur
106쪽
vsarpatur, huc forte tanquam generale referri ponset, noluimus tamen nomen minus adhuc definitum introducere.
Glandulas conglobatas in variis corporis partibus dispersas, chylum et lympham suscipere diluere, elaborare, et nouae nutritionis caussa in sanguinem mittere, physiologia docuit i. m. 9. 3i, seqq . Si itaque ivmpha particulis viscidis acribus, aliisque peruerse mixtis vitiata deprestienditur, nec nouis iisque bonis humoribus accedentibus satis diluitur, vel per ulteriorem motum Corrigitur. in cellulis et interstitiis harum glandularum stagnat, et hos tumores esset LIn corporis internis sedibus, v. c. in mesenterio. praecipue tamen in externis partibus, in inguine, circa alas, et colli latera, et tales glandularum tumores OccurrUnt, quorum humor vitiatus saepe adhuc mobilis est, et, ut in sano statu fieri solet, ex una glandula in alteram transit Hi tumores in principio molliores sunt, paulo post duriores sunt, et haud raro in veros sciri hos mutantur. Ergo primum vagi sunt, deii de fixi redduntur. g. a 86. Cum tumoribus tunica inclusis multum similitudinis ubent contextus nimirum cellulosus circa glandulas densior fit, et ita quasi proprium velamentum essicit, materia autem stagnans non quidem semper in intimis glandularum glomerulis haeret, sed praecipue interstitia cellularia quae hos glomerulo coniungunt, occupat, et vel tenuis, vel
spissa magis est, interdum etiam sebaceam indolem habet, ut in steatomate.
107쪽
Quousque igitur haec materia, quodammodo stagnans, mobilis interdum et resorptioni iterum apta est ex una glandula in alteram mouetur, quod potissimum in glandulis puerorum n collo aliisque locis tumidis redditis. obseruatur. Cum enim pueri creseunt, nec in incremento saepius celeri, praesertim si errores a victu Committantur, humor lymphaticus satis elaboratur glandulae hae intumescunt, et germaniceis: Machydrus dicuntur. Materia tamen stagnante, per caustas accessorias nimis spissa reddita, tumor fixus in una alteraque glandula subsistit, et ita tumori tunica incluso, similis redditur. g. a 88. Caussa proxima in lympha viscida et immeabili. per glandulas non satis attenuandali. m. . 3I, seqq. ideoque ad eorundem contextum cellulosum deposita et quiescente, quaerenda est. Omnes igitur, qui solida laxa fluidaque spissa et immobilia habent, nec humores ad nutritionem ducendos rite digerunt, in morbum hunc procliues sunt, v. c. infantes et obesi,
inprimis, quod saepius fieri solet, si humoribus
difficulter motis acrimonia accedit. Et caussae occasionales indicandae sunt, quae huc multum conserunt: aer impuru S, vi flus glutinosus, et facile acescens farinaceus, lacticinia in coagulum prona, Otu vappidus acescen S, Deculentus, praecipue si praeter nimiam in quietem et somnum propensionem, defectus exerciti corporis accedat. et moeror atque tristitia vires corporis instingant. F. 29 O.
His inter se collatis signa diagnostica cognoscuntur Prognolis, in qua potissimum ad differentiam
108쪽
rentiam subiectorum respiciendum erit, varia est. Di puerili aetate morbosa stasis, seruata accuratiori diaeta hi victu et reliquis rebus iam naturalibus, vernali potissimum tempore, facile resoluitur et prorsus dissipatur: quod si minus eueniat, ut plurimum cachenicus corporis status subsequitur. Aperitur
tamen in his saepe alia,eaque ulcerosa excretionis via: haud raro enim materia viscida et acris ad glandulas meatu auditorii, vel quoque pone aures, vel ad radices capillorum, perspirationem multum adiuuantium, deducta, tineam inducit. 9. 29I,
Namque tinea est morbus radicum pilorum i. m. . 39,), in quo viscida et acris lympha ad sontes humoris cutim inungentis deducitur, ibidemque
stagnat, et tandem exulceratione essicit, quibus radices pilorum ita corrumpuntur, ut non nisi capillis radicitus euulsis, et interea humoribus correctis.
morbus dissipetur quo quidem facto si modo diaetae ratio porro habeatur, noui pili crescunt, qui denuo perspirationem iuuant. 5. 292. Et iuuenes saepius relictos a puerili aetate, vel per vitia diaetae denuo inductos, tumores glandularum habent, qui aptis remediis interdum resoluuntur et discutiuntur interdum tamen viribus vitae constantibus, abscessu formato, tolluntur. Ac tum quidem saepe non pus bonum sed saniosum et non raro corpiis culis granulosis refertum excernitur, ab usu tarne cicutae bonam interdum suppurationem expellari posse cognouimus, . ars Vlcera inde
relicta aegre quidem depurantur,nonnunqUam tamen, cicatri Ce licet Ioeda inducta Coni Olidantur nec, Or-roctione humorum lacta, amplius recrudescunt. f. 203.
109쪽
In adultioribus obesis hoc interdum quoque aecidit. licet consolidatio Vlcerum longe dissiellior red datura in corporibus autem siccioribus, praeacipue senilibus, sedes mali in quibusdam glandualis nati fixa redditur, quae quidem, cum in principio tantum tumefactae sint, apta diaeta et interna medendi ratione adhibita diu persistunt, stasi tamen auita et assiuxu ad has partes maiori facto, et tenui ab initi lympha densata vero sciri hos relinquunt, s. 98 seqq. qui aerimonia accedente facile mo
Ascabie reliquisque pustulosis cutis exanthematibus retropressis glandularum lenti tumores haud raro oriuntur, quia viscida et acris materia repressa
in his praecipue sedem figit. Alia quoque lymphae
vitia v. c. contagium venereum, quod viseidae lymphae iunctum est, morbum, quem tractamus, inducunt, quod in bubonibus, praecipue inguinalibus, vel in flammatis vel lente coactis, Crebrius conspici.tur. Vti vero congestiones illae per miles excre. tiones aliis in locis excitatas eadem ratione tolluntur. de qua in loco de tumoribus puerorum . 29 O. O Idiximus, sic in curatione morborum Venereorum ad indolem et gradum contagii respiciendum est. f. 29 S. Quamuis vero nonnulli tumoros facile externis remediis discutiantur et cedant, huic tamen discussioni non fidendum est, cum materia, ad excretionem non apta, ad internas sedes ducatur, et inser-ctus ac scirrho viscerum inducat. Quemadmodum enim excretionibus scarlatinis similibusque repre
sis, infarctus et scirrho pulmonum essici diximus Chirurg. m. c.
110쪽
m. c. g. I o): sic materia glandulis impacta in pueris et adultis, externis iisque vehementioribus remediis discussa, in pulmones aliaque viscera conuertitur.
f. 296. Indicatio curatoria exigit, ut uniuersa vitiata lympha medicamentis internis corrigatur, tumores postea medicamentis blandis discutientibus resoluantur. Qui si subsistunt et fixi redduntur, de iis
caute exscindendis cogitandum est: in corpora blam dis succis correctionem admittentibus, repleta sunt, et tumores inflammatione mouentur, tunc vel per bonam suppurationem ex voto remouentur, Vel exulceratione etiam accedente lente abiguntur. Si tandem deprauata humorum indoles est, in scirrhum saepe et carcinoma transeunt, veram autem medelam non admittunt. 9 297
De correctione lymphae vitiatae fusius hic di serendum non est passim enim, de ea re diximus i. m. 9. I 7 seqq. . IS 24 seqq. m. c. g. SI seqq.
s. si seqq. quamobrem ad externa tantum curationes indicandas nos conuertimus, et in uniuersummonemus, ad has deueniendum non esse, nisi prius
lympha internis remediis correcta sit. f. 98. Si materia in glandulis tumidis iam mobilis est. calor moderatus pannis complicatis vel sacculis floribus hamomillae, herba serpilli, hyssopi, cet. repletis, externe applicatis humoribus stagnantibus dissipandis lassicit. Fortius agunt emplastra spissius illinit v. c. diachyloti cum gummis, vel diaphoreticum cum malactico, vel saponatum cum balsamo sulphuris R CL Amma, et alia. Cataplasmata autem, licet