장음표시 사용
151쪽
neruos vehementer laesos ostendunt. Dispicion. dum itaque omnino est, an tumor vel supra vel infra vulnus vehementior sit in priori enim casu nerui nimis stritu , in altero venae nimis obstruitis
In primis vero periculum imminet, cum Corpus laedens ad in ternas corpori cauitate penetrauit: licet enim et hic curati inter auia ex voto succedat, saepius tamen viscerum et partium nobilioruna laeso, nisi mortem proximam, lentos et chronicos
morbos inducit, id quod ex speciali vulnerum qua avarias auitate penetrant, tractatione luculentius patebit. g. IO In ei fio itaque vulnerum ad disquisitionem maxime necessaria est sed et hae in re cauta requiritur circumspectio ne partes vicinae arteriae poti simum et nerui laedantur et praescindantur, atque ita, uno incommodo sublato, alterum oriatur. Prudentia chirurgi et accuratum artium examen, ex anatomica cognitione petendum haec definit, neque enim sufficit vulnus ampliare sed incisio ita dirigenda est, ut absconditae laesione pateant, est earundem sanatio adiuuetur. g. 42αNam de educendis corporibus peregrinis mi principio cogitandum est, eique rei perficiem dae incisici et ampliatio vulneris auent. Forcipes
aliaque serramenta, quibus peregrina Corpora ed Cuntur, cum amplius a nobis describi nequeant coxam indi canda et ex fabrica et applicandi ratione diiudicanda lunt eo enim enitendum est sedulo, no
152쪽
r o PARS I. R. III VULNERA.laceratae partes ulterius diducantur, sed potius tensione sublata, coeant. 9. 2I. Si vulnus altius penetrauit, nec per eius orificium, quanquar ampliatum, globuli plumbei et alia cor. pora peregrina tuto educi possunt, incisio in opposita partu tentanda est, quo per vulnus, uti magis vicinum, corpora ista peregritia ea trahi possint, vulnerisque sanettio acilius perficiatur. Sed et hic videndum est chirurgo, ne vulnera praeter necessitatem multiplicentur, I. I9. sed nouum vulnus prioris sanationi prosit.
g. 22. Incisio autem vulnerum grauiorem inflammationem cauet. Cum enim ex vulneribus clopeto. xum, utpote collisis, parum sanguinis fluat isque retentus periculosissimam saepe inflammationem moueat cur porro, tumore oborto, nerui iam tensi magis intendantur, et stasia et dolorem augeant his incommodis omnino occurritur incisione, et auxilia chirurgica et apta medicamentorum suppurationem
adiuuantium applicatio ad partem affectam melius praestari potest. Et vero inciso sanguinis profusionem excitat,
tamen ea quoque dissiciliores haemorrhagias cauet; vasa enim dilacerata, nunc discissa contrahuntur et sanguinem vix dimittunt, maiora vero commodius
ligari, vel aliis auxiliis comprimi possunt, id quod in his vulneribus maxime necessarium est, cum ostia vasorum stricta haemorrhagiam saepius ad tempus cohibeant, quae tamen paulo post, crusta vasis stricti aut sanguinis impetu aut agitatione partis re
mota, periculosior et saepe lethalis fit. s. 24.
153쪽
Et tensiones et dolores incisione asta avertuntur; si niminam membranae dilacerati et nerui, al, qua ex parte laesi, prorsus discinduntur, ideoque sanae partes, et quae conseruari possunt, non amplius tenduntur . 386 387. Ositum quoque fragmenta, quae irregulari figura partes molliores vellicant, vel in situm aptum reducuntur, vel eximuntur: sup puratio tandem, qua vulnera depurantur, meliUS succedit, et peregrina parteS, quae extrahi non possunt, soluit, quo sanatio vulneris ex omni parte
Vbi autem vulneris incisio vel periculosa nimis vel impossibilis est . I ibi epithemata et cataplasmata ex herbis emollientibus et discutientibus applicentur. . o. illis enim suppuratio mouetur, his vero celeris putredinis progrεssus impeditur
Interea vero ex mutationibus in vulnere ocCurrentibus, quid ulterius suscipiendum sit, perspiciat
Si in extremitatibus corporis laesis haemorrhagia lethalis ex vulnere arteriae maioris extimescenda est, fascia tortilis apto loco applicetur, et interea de amputatione consilium capiatur, quae quidem tunc maxime necessaria videtur, cum olla prorsus distracta, articuli destructi et maiora vasa laesa sunt. Cum vero in vulneribus clopeiorum haemorrhagia perstricturam saepius cohibeatur, interdum amputationem differre praestat, quo membra, etsi debilia, interdum conseruentur.
154쪽
Quaeltio a chirurgis peritio rimis proposita. utrum nrnputati odiiserenda, an ac celeranda sit, in uniuersum definiri nequit quoniam in quolibet vulnerato laesonis ratio, ni tium constitutio, temperamentum et symptomata urgentia ponderanda sunt In princinio commotio Cerebri et neruorum impedi. mento esse videtur, post inceptam largam suppurationem vire , quibus Curatio ampli at membri sustinenda est, saepe desciunt Itaque omnino tenendum est, eos, qui nec virium praem ntia, ne humorum bonitate diuturnae Curationi pares sunt, amputatione instituta vix seruari. . 1 - 28. in curatione autem horum vulnerum ὀ inissam. matione ni oderanda, et gangraena partium cauenda praecipue sollicitus sit chirurgus Him in finem, inprimis it haemorrhagia parcior uerit venaesectio, eaque repetita suadenda erit: cicet enim nimia sanguinis copia subducta debilitet, et suppurationem retardet, vel inapediat prina tamen, quae oliariuntur symptomata, protinus attendenda sunt, quibus non sopitis debilitatio aegri acceleratur idem ratione victus et inde pendentis moderaminis febris notandum est. Si enim, abstinentia et medicamentis temperantibus, circulus humorum auctu S, nsummationem molimia S, nimiurn infringitur , assiuxus uni orum suppurationem si iens, ideoque partium destriRiarum separatio, et inde pendens vulneris depuratio, non , ut decet succeditu si vero nimius asiluxus humorum est, inr ammatio moderata subsistere . iaequit, sed gangraena citius irruit
155쪽
Vulnus in principio quantum sieri potest depuratum, linamentis siccis puris, et mollibus replea,tur, quae etiam, nisi symptomata Vrgeant, per unum alterumque diem rit linquenda sunt, donec suppuratio incipiati Partes tamen fasciis nimis constringendae non sunt quarum arilior constri itio, etsi syliaemorrhagiam omnescendam maxime ne- cellaria est, o dolores tamen, et validas partium compressiones et tensiones vix ferri potest; quare
haemorrhagia ligaturis et partialibus compressionibus sistenda uniuersus vero membri ambitus liberior relinquendus videtur. suppuratio vulneris postea digestiuis medicamentis v. c. ba amo ARCAEI iuuetur caue tamen,
ne digestiuis pinguibus ora vulneris nimium relaxen tur, et incrementum carnis fungosae acceleretur. Neque vero spirituosis medicamentis nimium teu- dum est, quae, quanquam putredinem coercent, duritiem atrien vulneris et crustas inducunt Aqua
vulneraria siue scio petorum, non adeo spirituosa, sed quodammodo balsamica, ideo cum fructu applicatur, quoniam a putredine defendit, neque tamen suppurationem impediti Ad mutationes vulneris attentus chirurgus diuersis eiusdem partibus in separatis puluillis varia applicet remedia digestiuis interdum balsamica in terponendo, vel iis leniora caustica admiscendo;
in primis autem partes vulneri vicinae, si in f ammatione nimia tument, contra gangraenam brepsi
te epithematibus discutienti us f. a. seqq. de fendendae sunt Curn autem haec vulnera rarius
156쪽
celerem curationem admittant , saepissime in ulcera franseunt, quam Ob rem methodus medendi, in posteriarn in tractatione de ulcere tradenda, simul attendenda erit.
Si in vulnere sinus se offerunt, et purulenta , teria, vel chorosa sanies in contextu celluloso clandestine prorepit, de his sto aperiendis, vel opposito vulnere perforandi cogitAndum est, ne malum ulterius proserpat, sed vulnus integrum depuretur. Iniectione chirurgicae ex decoctis herbarum amararum quibus me vel unguenta digestitia vel etiam caustica medicamenta admis Centur,rninus aptae sunt, cum ipsae si nubus extendendis et nouis aliis formandis ansam praebeant.
vulnere depurato, labia eiusdem apte combinanda et cicatrix inducenda est Attendantur itaque varia monita, quae in vut aeris simplici curatione exhibuimus. Scilicet nutritione paulo largiore corpori concessa aft luxus bonorum humorum concilietur, et ora vulneris sensim paulatimque adducantur, ea tamen attentione adhibita, ut fundus eiusdem, si fieri potest, vel materia inde redundans
caute examinetur, ne partes peregrinae vel emortuae relinquantur, quae essicere solent, ut vulnus ro. crudescat.
157쪽
Cim ex ipsis corporis succis sanatio vulnerumpendeat 3 3 1.3S quaelibet cacochymia eam retardare, immo impedire solet. Experientia enim docet, alimentorum viscidorum et acrium sum pus impurum et saniosum reddere, assiuaeum boni succi lymphatici impedire, aliaque incommoda inducere:
eodemque modo vulnera aegrorum, venere vel ar
thi itica labe aliaque cacochymia assectorum, non sanari, sed in ulcera saepius inueterata mutari. De his quidem in posterum, de alia vero vulnerum infectione in praesenti capite acturi sumus. f. 36. Uulnerum nimirum et recentium quoque conditio peior redditur, si instrument laedente vel paulo post applicatis medicamentis vliquid venenati vel noctu introducitur vel si a vipera, scorpione alio. que animali irato aut rabido vulnera infliguntur, quae non ex magnitudine, sed e natura veneni plus minus es scacis diiudicantur saepius enim, si leuissimum vulnus sponte sanatur, effectus tamen tristes eorpori accidunt.
Neruos hic potissimum assici symptomata probant, quae citius tardius animaduertuntur. In quibusdam laesionibus repentinam mortem subsequi, obseruationes docent. Oit viperae et scorpionis morsum homo inhorret, extrema frigent, pallore per totum corpus dis uso, cui tamen paulo pos color cieritius succedit, anxieta praecordiorum, Girurg. E vomi-
158쪽
vomitus et deiectiones biliosae, tandemque animi deliquia priora non raro excipiunt symptomata, sitis ingens clamosa, sudor frigidus, sopor et somnolentia, neruorum distensiones mortem instantem
Similia ferme symptomata canis vel alius anima. Iis rabidi morsum comitantur, m. c. g. 6oO seqq. in quibus aquae auersatio eminet post has enim laesiones spasmi, inprimis gulae et faucium, qui deglutitionem laesam aliasque ingratas neruorum affectiones inducunt, et paulo post faucium grauior inflammatio oritur, quae si accesierit, nullum remedium veneno debellando lassicere, ostendit.
Si quis vulnere venenato laesus est, eius alUUs,s quidem opus est, lysmate moueatur, paulo post in balneum immergatur, et fricando postea ad blandam perspirationem et sudorem disponatur. Subitanea in aquas immersio, et alia huius generis vehe. mentiora auxilia noctua saepe fuerunt, cum animi et corporis nimias perturbationes induxerint. In plethoricis etiam sanguis largius mittatur, quo postmodum medicamenta theriacalia optata, et ex recentiorum obseruatione, oschus larga dosi, an . quam essicacissima antispasmodica propinari queant. g. , ψ O. In morsu viperae et scorpionum Optimum auxilium praestitit oleum olivarum, cuius boni et recentis haustus non tantum interne cum fructu datur. sed membrum etiam vulneratum, quod intumescit,ealido oleo inunctum fuit Curandum tamen est, ut aeger postea in lettulo sudet et cardiacis medicamentis, inprimi sale viperarum, vel liquore cornu
159쪽
cerui succinato vel similibus volatilibus medicamenatis, reficiatur, et subtilissimum venentura ita ex cor pore eiiciatur. f. 4 s. Si vulnus veneno imbutum in extremitatibus corporis v c. in digito est, ligatura super vulnus iniecta ita constringatur, ut progressus veneni ascor-pti cohibeatur. Vulnus deinde sue huic me alii eorporis loco infflictum, incidatur, quo multum anguinis educatur . et suppuratio subsequens cataplasmatibus emollientibus adiuuetur. Muria irritant et exstergunt nonnulli chirurgi vulnus ipsum, et, cum sucti O Ulnerum venenatorum, ore praestita, apte institui nequeat, cucurbitulas Cum multa is amma et scarifationem profundam locis vicinis applicant, vel, si hoc non commode fieri potest, ferro candente locum ipsum vulneris adurunt quo eschara tandem copiosa suppuratione soluatur, et ita venenum ex ipso vulnere educatur.
Ia operationibus chirurgicis varia vulnera necessario infligenda esse, morborum chirurgicorum natura, et scalpelli in iis usus ostendis. Haec a chirurgo exercitato ita essetenda sunt, ut, remoto eo incommodo quod per operationem leuari debet, vulnu ipsum ad aptam sanationem disponatur, et, si fieri potest, ut vulnus simplex euretur.
160쪽
De his vulneribus artefactis quamquam passim in operationibus chirurgicis describendis agimus, et quae monenda sunt subiungimus breuem tamen in hoc capite tractationem de venaesessione, arterio-home et scarifatione ideo addimus quo pateat, operati'ne has chirurgicas licet leuiores videantur, summa tamen cum attentione suscipiendas esse. Cum autem praecipua huius doctrinae capita, inprimis indicantia et contraindicantia, alibi t. m. s. 163o seqq. pertractauerimus, nihil ferme sua perest, nisi monita quaedam, chirurgi has operationes suscipientibus exponenda. g. -- . Ante omnia situ consuetus et varians venae, insuperficie corporis ad incidendum selectae, cognoscatur, ne parte vicinae arteria, neruus vel tendo,
vel loco venae, vel cum vena laedantur. Id quod in macilentis praecipue necessari iam est, cum ob parciorem pinguedinem, in contextu celluloso obuiam, partes indicatae riuus connexae sint in obesi oribus vero, in quibus venae in contextu cellulos aucto latent, tensione partis et pressu digiti earundem directio detegitur.
Venae iugulares, quae in obesis dissicile deteguntur, inferiore tamen colli parte non nihil constri-λ, et glomere, subclauiam venam comprimente su-PI culam applicato, melius inciduntur ) Uenae raninae, idI, lingua in angina incidendae, saeptu parum sanguinis fundunt; si vero vulnus nimis amplum innigitur, haemorrhagia oritur, quae pul uillis, Ceto vel spiritu vini imbutis, saepe non satis