Christiani Gottlieb Ludwig ... Institutiones chirurgiae praelectionibus academicis accommodatae

발행: 1764년

분량: 491페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

201쪽

9. 6 S.Inprimis vero elaboratio lymphae in glandulis

conglobatis, non tantum in mesenterio, ubi chylus perficitur, sed et in aliis glandulis male succedit, g. 8 . seqq. Cum igitur ex hac elaboratione niuersi corporis nutriti pendeat, illa in infantibus

praecipue, quorum corpus non tantum conseruandum, sed et incremento augendum est, tristis rh chitiei status f. soa varios gradus inducit et auget. g. 66. Interdum blanda, eaque aetati et acrimoniae conuenientia purgantia caussam mali, in primis viis latentem, abstergunt, accuratior diaetae obseruatio postea meliores humores ingerit, et digestio a robore partibus restituto felicius succedit. Quibus exercitatio corporis in aere potissimum libero et puriore iungatur, vigor uniuersalis quodammodo rest tuitur quo facto corpus imbecille nutritur, et vitia etiam ossium vel ex parte, vel prorsus dissipantur.

g. 67. Nisi vero haec auxilia protinus adhibeantur.

saepius labris lenta et vera trophia sensim paulatimque tenerum corpusculum emaciat, omni spe curationis sublata. Tinea f. 29 I. et aliae exulcerationes glandularum interdum morbum trahunt, et apto regimine diaetae ac medicamentorum obseruato tandem dissipant. Sin malum diutius permanet, nec morbus ossibus inhaerens discutitur, paed- arthrocace et ulcera ossum cum tumoribus morbum prorsus insuperabilem reddunt, ita ut, excretioli pessimae materiae per haec ulcera ad tempus salta , aegri tardius moriantur.

202쪽

Cum miseris his chirurgiae auxilio vix succurri possit, praeter remedia, quae lymphae correctioni

inseruiunt, . 9 . diaetae regimen CCurate seruetur, quo aeri puritas, Victus quantitas et qualitas accurate definita, potu tenuis et exercitium corporis, elaborationem aptam humorum et inde pendentem nutritionem iuuenti Insignis est balneorum usus , praesertim si herbae discutientes et roborantes, addito interdum sapone veneto, adhibentur. Cum vitia glandularum fere sern- per conruncta sint, ea, quae de lenta glandularum obstructione diximus, j. 283 seqq. Omnino conferri debent.

Turnores ossium, quamuis varii, ad duo tamen potissimum genera exotiose spurias et veraS, redigi possunt. Spuriae enim exos os es sunt, quae perios eo et ligamentis ossium adhaerent, neque substant iam ossis Vllo modo assiciunt verae autem exostoses illi tumores appellantur, qui substantiam ossum ipsam ultra limites delinitos minentem stunt. Hyperos os es quae tota ossa spongiosae inprimis fabricae, vel extremae arundem spongiosa, tu. naida sistunt a vera uxosto si vix ne nisi ratione ambitus disterre videntur.

203쪽

Exostolis spuriae sunt tumores molles qui a sanguineo siue potius serosolymphatico humore sub perioste colleΗo et stagnante Oriuntur, dolorem plus minus insignem excitant, et licet ad ossa ipsa

pertinere videantur digito tamen prementi magis Cedunt, quam verae excrescentiae osseae. Hae vero exosto se vel materia stagnante attenuata et

resorpta cessant, vel in abscelius abeunt si materia collecta in pus vel saniem mutari potest, qua tamen mutatione facta in superficie ossis nonnunquam cariem relinquunt. Peculiare tumoris genus ad ossa nascitur, quod inter utramque exostos quasi medium est. Cum nimirum ossa, cartilagine ligamentosa connexa, vi quadam vehementer distenduntur, tunc caro laxa excrescit, natis in ipso tumore laminis osset S, Cuius exemplum insigne in violenta ossis sacri ab ossibus coxarum diductione vidimus. Idem euenire potest, s in aliis tumoribus, sub perioste simul laeso ortis, non fungosa tantum caro, sed in ea quoque osseae fibrae generentur. Ostens eatoma dici posset hoc tumoris, genuS, cum, praeter fibras osseas, steatomatis s. 67. substantiam referat.

Verae autem exostoses lamellarum distensione ipsam ossis substantiam tumidam reddunt, et benignae dicuntur, si sine multo dolore subsistunt, nec

celeri incremento augentur malignae autem et cum dolore increscunt, et in tumore vel carnem fungosam vel cariem latentem habent, ideoque tandemulcera pessimae uotae essiciunt et relinquunt.

204쪽

Ρraeter has species aliae sunt exostosum varietates. Interdum enim super os de reliquo satis sanum, erusta accessoria formatur interdum laminis externis distentis sub his aucta, sed densa strata conspiciuntur interdum inter porosas et diductas laminas acer humor scatet, qui easdem sensim arrodit interdum, tumore ossis externo vix conspicuo interna eius cava cylindrica densa ossea substantia ro-plentur.

Caussae horum tumorum omnium vel externae sunt vel infernae Externa est valida pressio vel percusso ossa ita assiciens, ut perios eum, vasis compressis et ruptis,secedat. Tum vero blandus ossificus succus,sub perios eo concrescens, exostosin benignam suo modo coercendam efficere potest vel humor serosus et sanguineus effusus, stagnandoque corruptus, ossa ipsa rodit, et lamellas distensione ulterius expandit. Ceterum effusus ille humor, modo protinus eductus

Interna autem caussa est dyserasia humorum varia, inprimis corbutica et venerea, quae succum ossificum ipsum inquinat, et laminas ossium lente distendit. In quo casu, si mala humorum mixtio aptis medicamentis corrigi potest, exusto se vel breui dissipantur, vel iam formatae intra limites subsistunt;

nonnunquam tamen In his aegris vagae oriunturAEXO- sos es, quae, uno osse relicto, alterum occupant, et

miteriae morbosae non prorsus correctae indicia sunt.

205쪽

Ad exostoses spurias cauendas, quarum caussa esse potest ictus perioste vehementior, epithemata discutientia ex herbis amaris, aromaticis et roborati tibus, cum aqua vel vino coctiS, applicentur, quo materia collecta resorbendo discutiatur; si vero illa coiit et abscessum formauit, in his partibus quidem, utpote nimis tensis, vix bonum pus gignitur, attamen quidquid stagnat, incisione facta protinus educendum est, antequam ulteriori stas acrius reddi tum, o ipsum arrodat. Curatio igitur ex aliis doctrinae chirurgicae capitibus patet.

si dolor non adeo urget, ut abscessus metui possit, epithemata magis adstringentia Conueniunt, quo materia exsiccetur, perioste iterum supra os for malo, et circulo humorum utcunque restituto. Hoc vero non tantum de leuioribus tumoribus, in superficie ostium natis, valet; sed steo steatomatag. 7 etiam vel similibus roborantibus coercenda, usi quiete auertenda sunt. Nam si ea medicamentis emollientibus moueris, non modo non eXpectari potest abscessus bonae notae,1 ed augentur potius, vicinaSque partes pressu laedunt, atque adeo, hinc inde mollita, sordidorum ulcerum caussae sunt.

Exostos vero, benigna inprimis, quae intra limites non mutata persistit, intuita relinquenda est, ne irritatione partium vicinarum excitetur dolor, et affluxus humorum eo alliciatur. Licet enim tumor in sano corpore per se malignus fieri haud possit: humores tamen sanos circa has partes stagnantes acres reddi, inter laminas osseas penetrare, et nonnunquam erosiones inducere posse, experientia Oeuit.

206쪽

Nec exostoses malignae externis remediis in principio tentandae sunt, sed de viti lymphae scor-

butico, venereo, et Corrigendo ante omnia cogu

tandum est; quod si vero hac emendatione praestita exostos non dissipetur, nec intra arctos limites subsistat tumor incidendus, purgandus, et separatione laminarum facta, Vt decet, consolidandus est, quae curationis ratio hic non fusus explicanda videtur,

sed ad sequens caput differetur.

g. S8O. Si acer et corruptus humor sub perioste stagnat, ac vasa sanguifera et seroso lymphatica inde ad

os delata vel destruuntur, vel acri humore erosa crispantur tunc lamellae et fibrae osseae vel nutrimento destitutae exsiccantur , vel acri humore imbuuntur, in utroque autem laesonis modo ea, quae requiritur, lamellarum ossearum humectatio et nutritio impeditur: nonnullae igitur quasi emoriuntur, et tunc a sanis secedunt. Haec partialis ostium corrupti carie appellatur. f. 8 I. Caries latens, et ex interna potissit fium caussa ori- Unda, tumore partis et dolore plus minus intenso se prodit uti de exostos diximus. 9. 7o. 7 a. et licet in principio cutis color non mutetur, licet etiam dolor intensus non raro conquiescat, se per interualla

207쪽

ualla tantum oboriatur cuti tamen tumida et molatis, color eius non nihil alienatus, interdum plum. heus, et lenta inflammatio, ne non humor fluctuans cum punctionibus internis, sub pressione perceptis. vel cariem iam Ormatam , vel breui formandam, declarant. g. 82. Haec indicata praecipue tum attendenda sunt, cum mala materia in Orbis mota et retropulsa, ad perios eum deducta fuit, et ideo ossi simul vitium inaduxit v. c. post variolas malignas. Simile quid accidit rhachiticis, scorbuticis et venereis aegriS, in quibus tu

mores ostium acrem materiem fovent, qua lamellae destruuntur et ita clandestina caries gignitur. Sed haec cuncta ex morborum commemoratorum consi deratione, et ex iis potissimum, quae de nutritione os

Tumore tali aperto et in ulcus mutato, non tantum collecta sanies foetida exit, sed et ex vasis inter- Currentibus, non prorsus destruitis, caro ungosa plus minus vitiata excrescit, Ora ulceri cute adducta incuruantur, et, cum vel ipsa medulla, vel humor ei similis, inter ossium lamellas ductus, stasi corrumpatur, et in rancidam et foetidissimam materiem transeat, progressus carie dissiculter coercetur immo

ulterius serpendo destructionem ossis insigniter

auget.

Praeter foetorem insignem, et in ossibus cariosis specificum quas dicendum, puluilli et emplastra, qui bus ulcera obteguntur, et specilla argentea, quibus disquiruntur, a liuida et geri sanie nigro colore inguntur Os ipsum autem vitiatum, et digitis et spe N a cillo

208쪽

1ρ6 PARS L TR. V. MORBI OSSIUM.

eillo disquisitum, asperum apparet ae inaequale eius etiam lamellae quando sensim paulatimque secedunt, vel albae sunt quasi emortuae,vel liuido pingui et rancido humore imbutae vel nigro tandem colore timsectae.

Cum ora carios viceris, magnam partem depurati, ad sanationem quidem apta sunt, sed relicta albqua impuritate nimis celeriter cicatrice clauduntur, materia subtus latens mollitie et tenuitate cicatricis facile se prodit, unde post breue temporis interualbium iterum cutis vitiatur, immo rumpitur, et mala vicera recrudescunt; si vero ulcere carioso accurate curato cicatrix inducitur, haec ob deperditam partis substantiam concaua quidem est, sed tactu densior. . 86. Haec praecipua sunt, quae cariem ostendunt,sgna et in ulceribus et fistulis, ab interna caussa oriundis, a medentibus accurate obseruata diagnosin huius morbi fallacem nullo modo exhibent. In pro gnosi autem formanda in genere notandum est, deprauationem humorum partialem, quae particulam ossis arrodit, facilius corrigi, quam si ex interna et externa caussa oriunda caries per uniuersalem humorum corruptionem peior reddita sit.

Quae a causis externis oritur caries, ea sacilius

quidem tollitur, inprimis si ossis partem densam assim

ciat, in qua non aeque celeriter, ac in partibu cauernosis proserpit. In infantibus, quorum si adhuc molliora sunt, caries facilius sedem sigit, si tamen a causia externa oritur, et humores uniuersi

sani inueniuntur, id, quod corruptum est, in opsium incremento facilius secedit et perios eum celeria S

209쪽

PARS I. R. V. MORBI OSSIUM Io

rius inducitur. Si vero interna labes humorum Uandestine morbum excitat, utplurimum ad spinam ventosam et paedarthrocacen, ut pessimum cariet ge

nus, ducuntur.

g. 388.

Circa articulos potissimum ulcera cum carie coniuncta di scite purgantur ob cauernosam enim et cellularem fabri eam in adultis, et ob epiphyses in insantibus adhuc formandas, malum viplurimum celeriter serpit, et praeterea ligamentorum et musculorum adhaesiones incisiones, quibus ulcera deteguntur, saepe haud permittunt. Cum etiam aeris sanies nonnunquam ad articuli cauum descendat, illa liquorem articularem inquinat et cartilagines arrodit. quae non nisi squamis tardius secedentibus ad sanitatem ducuntur, et saepe anchylosin inducunt.

Ad curam carie definiendam a medico ea obseruanda sunt, quae de correctione humorum passim in antecedentibus monuimus. Necesse enim est, ut ad densas quoque has partes optimi succi assiuant, et corruptum a sano remoueant. Chirurgi autem attentio eo dirigatur, ut id, quod corruptum est, et Per naturae vim non protinus separari potest, in secessu iuuet, vel impedimenta sep3rationis, quantum

fieri potest, auferat, postea simili ratione noui po-rioste genesin attendat. f. I9O. Si in sano corpore particula ossis vitiata est, illa,

ulcere ut decet depurato, admodum squamae secedit, quam mutationem exsoliationem ossium dicunt. Separationem hanc laminarum bona nutritio, sed moderata et viribus aegri accommodata, iuuat, quaesita optimos

210쪽

is PARS I. R. . MORBI OSSIUM.

animali, ita, si impura quodammodo sunt corpora,

conueintentiu est, nutrimento parciori primum correctionem humorum es licere, et paulo post nutritionem largiorem concedere

Decocta resoluentia acriora inprimis ligni gua iaci, et usus mercurii internus in morbis, qui cum carie coniuncti sunt, interdum optimos effectus edunt sed tantum iuuant, ideoque, nisi externa remedia simul adhibeantur, separatio particulae corruptae ses a sano vel tardius, vel prorsus non esscitur. Obseruatio quoque docuit, usum internum mercurii, inlue venere debellanda adeo utilis, contra corbutum et paedarthrocacen, in quibus vitium saepe altius inhaeret, parum valuisse, atque adeo saepius nocuisse.

Si os denudatum deprehenditur, protinus puluillis siccis obtegatur, me aere vel pinguibus digestiuis laedatur praeterea puluis mastichis, olibani, aut terebinthinae coctae inspergatur, et tunc

puluilli, spiritu vini vel essentia succini imbuti et non

adultorum ossibus, a perioste denudata exsiccatur, carie praecauetur, si superficies multis foraminibus persoretur, quod instrumento acuto ad repa

num applicato praestatur. In applicandis vero his auxiliis sestinandum est, ne aeris accessus os laedat, et medicamenta nunc indicata protinus applicanda

ac diu

SEARCH

MENU NAVIGATION