Caroli ScribanI e Societate Iesu Antuerpia

41쪽

18 CARO LI sCRIBANI gua, Vt non miniis familiares nunc illi sint, quam

talenta olim decem.

Nemo haec mirabitur, qui cogitauerit, quidquid prope gemmarum, quidquid aromatum di, ues profudit Oriens quidquid Occidens auri potens,in unam fluXisse hanc urbem. Vis propius aliquid, quisquis opes metiri voles Z intuere ciuialia haec bella. aberras Ie ne credeS a vero, qui ducentos auri milliones, ab hac domestica sanguinaria Charybde inenatabili impac tos profundo dixerit Z cogita quid Iberia uniuersa utriusque suffulta Indiae opibus: quid apud Battauos Gallia, quid Anglia, quid Germania, subsidiaria uni populo regna,prodegerint; quanto partium studio Regnorum opes, ab his fluctibus de rbendas, aemula potentia proiecerint; & comperies parum dixisse qui ducentos, sors & qui trecentos milliones dixerit.Pudet referre plura,& crescere dictionem in hoc infelici numero. Ergo finio; lectoris subductioni relinquens, quantum auri annis singulis per uniuersi orbis cam bia id recam bia abeat redeatque ad VOS ingeniosa deductione. nam si in

mercibus quinquaginta minimum abeant auri milliones, quiS enumeret mutatilium Cambiale aurum aut superari hoc a reliquo negotiatorio,

sibi, aut cuiquam persuadeati

Orbis

42쪽

29ANT VER PIA.

Orbis delicia, in earum ζωι moderatio. Navium stequentis.1 Am quaecumque in cibum,quqcumque ad potum faciunt, si voles; si omnium gentium Vina, Cretica, Italica, Germanica, Gallica, Iberica; si quidquid ad secundarum facit mensarum delicias; si pirorum, malorum, prunorum, Ceraso rum , nucum, pomorum denique genuS omne; hic habebis: neque aurea desiderabis, non punica, non Cydonia, non mala citrea; non ficus, dacty-lOS, VUaS,Olivas, cappares. Quid, quod pleraque feCundius hic proueniant, quam in patrio soloZEt in tanta tamen omnium Copia, cupediarumque, quas aut terra facili protrudit partu, aut Curiosa donat manus palati proritatriX , Varietate, tantisque condimentorum CX altero orbe eUOC toria generibus, in tam profusi, deliciarum campo, tantam quantam in Vobis videmus parcimoniae regulam, quiS non miretur Z Plerique enim vestrum neC nomina eorum norUnt, quae ab ultimo orbe aut mari, diuite semper classe, tamquam ad alteram terrarum parentem de

uehuntur.

Viuite felices, in quos quidquid ubique de raritate nobile, singulae contulere Prouinciae; quasi in ornamentum urbis huius, natae sint omnes,&in hac unam reliquarum labor sudauerit. Vivite,

43쪽

3o CAROLI SCRIBANI non tam diuite omnium copia , quam insigni

raraque in tanta benignioris naturae largitione, parcimonia,felices. Viui e nulli Europa tota mercimoniis pareS. -ium Vidi cum non semel flumen integerent naueS,& tamquam si rato ponte calcandum se Scaldis praeberet; multisque non raro septimaniS in an-ChOriS naues starent, priusquam aditu ad littus facto onera deponerent: & erant omnium Regnorum Onerariae, deuehentes quidquid ubique summum primumque. Artes mechanicae.

ARtes quis enumereti &laus tamen Cuique

sua: ab ingenio enim omneS natae, a quo omniS manuum dictatura. Paucaῖ in terim dabo, i,

bero& ingenuo dignas possem plurimas : pos

sena prope quotquot orbe toto sparsae recensere, 'Uae aUt ab haC Vrbe,tamquam a matrice solo, in reliquas orbis defluxere ProuinciaS; aut tamquam a nutrice exculta , magnis lOctapletatae in- Crementis diuite ad sitos auctu redi uere, feliciores ab hoc Vbere,quam ab illo Vtero. Et omnis quidem retro antiquitas mirata Milesios oves tondentes; SereS arboreS nenteS; Tyrios

tingentes; Phryges insuentes; aliosq; exinde herbaria succis,& concharum alueis lanaS incoquenteS.Iam textricamBabyloniam arte quantis olim

44쪽

AN TvERPIA. 3Ι accepimus Versibus decantatam λ quanto illius singula Possidonius studio prosequutuS, quemadmodum torqueantur fila,ac suspensis tela ponderibus rectu in stamen extendat: quemadmodum subtemen insertum, quod duritiam utrimque Comprimentis tramae remolliat; sipatha coire Cogantur,&iungi. Vnde illud non minus artifice

Calamo,quam quidquid ibi manu lusium: Tela iugo iuncia est, flamen si emit arundo. Inseritur medium radius temen acutis, Quod lato feriunt inserti pectine dentes.

Quae omnia, pariaque, aut his maiora , cum in una hac urbe, &delectu rariore, & ingenio secundiore, & arte sint venustiore, ne attingam quidem.paucis tantum ingenuis Contentus, reliquas & numero plurimas, & opere portentos MarteS tacitu S praeteribo.

Ari Pictoria. PIctoriam non transeo intactam ; maXime Cum videam lege cautum, ut picturam liingenui eXercerent, perpetuo interdicto ne seruitia docerentur, non Sicyone tantum, sed Graecia tota . Neque ego in magna hac arte, vivos attingam artifices, magna Europaea miracula: nam dc

modica in hac enumeratione gratia, & offensa timeri potest magna. Si enim paUCOS enumerauero, quid misi inuidiam exspectem Θsi omnes,ingens sit

45쪽

32 CARO LI sCRIBANI sit labor: si1 hunc illi anteferam, quid nisi linguae iacu la aut penicilli sperem licentiam venient posteri, qui sineremulationis prurigine, magna iaculi urbisque vestrae nomina nobili calamo propalabunt. de quibus interim, uniuersim hoc audeo: nullam in his penicilli gloriam desiderari; non oris

venustatem, capilli elegantiam, oculorum argutiaS, non respicientes,suspicientes,despicientesque vultus; non vestium sinus rugasque; non Uenarum implexuS ; non articulorum membrorum que decora,musculorumque ContuberationeS, aC quasi bulbos non camporum laeta, tristiaque;non

luxuriantes, Cadentesve nemorum Verti CS non

colles ascensii salebrosos ; non montium dorsa pascuis, latera viretis, opaca lustris,aperta culturis, concaua fontibus, abrupta fecundata fluminibus. Sed neque priscos in his desiderabis artifices; non Atheniensem Apollodorum, Parrhasium Ephesium, aut Xeuxen illius linteo deCeptum , Cui etiam palmam concessit ingenuo pudore, non

Eupompum, Pamphilum, Demophilum, Melanthium, Echionem, Euphranorem, Cydiam,

Pausiam.

Verum de vita mnctis, & quos mors extra inuidentiet iactum posuisse videri potes mihi vemba.Habuertit prope singula orbis Regna magnos

in hoc genere artifices ; quorum nomina alternutati sacrata,ab illa omnium artium scientiarumque

46쪽

ANT VER PIA. 33que admiratrice & laudatrice antiquitate. plures tam C Uno iaculo,ex hac una Republica prodii sie,

quam ex multis retro statibus toto orbe reperieS. Repetamus grata veteres memoria, & quantum fas est componam US.

Celebratur ab illis Bularchi tabula, in qua Magnetum proelium, a Canda ule Lydiae Rege repensa auro . At ego Video apud vos Francisci Floris caeli pugnam Luciferum deciduUm, superstantem Michaelem, huius agmina insultantia, terrentia,minitantia ue illius e praecipitio pendula, ac in medio lapsu tremula,ut & cadere arbitreris,& mente turbata ultima blasphematione casum impetere. Video alibi Dei matrem conscendentem Caesos, ludentesque circumsecus angelos;

ut & diffluere gaudio beatas illas mentes, &aera pennis scindere lento suauique quodam remigio,arbitreris: sed& omnem circa regionem

caesi gaudium persentiscere ; ita omnia laetitiae quamdam frontem induisse videntur, depulsis moeroris signis. Huius etiam est Iudicium in die

Domini magno.multa hic ad horrorem ; sententia Iudicis, cuius adhuc ultima verba innatant labris,&indignantes oculi maledictum iaculates: inde corporum raptus,inferorum gurges; miXta infelici interitu maribus feminae, iuuenes senibus: caeli dehinc amoena, corporumque ad illa Volatus, ut mireris tam diu suspensa aeri suo in-E haerere

47쪽

34 CARO in s CRIBANI haerere quasit aeternum volantia : quosdam etiam apud inferos torqueri, alios in cano gaudio diffluere, aemula bonorum & malorum retributione; ut spectatorem suum tormenta terreant, icalliciant gaudia. Dedit de eadem re Iacobus de Backer, varium oc nobile opus, dignum poster tale & vita; & quod cum veteribuS Componatur. Magnus fuit Parrhasius Ephesius, qui Cressam nutricem, infantemque in manibus dedit: qui Athletam in certamine currentem, Ut sudare videatur; qui alterum arma deponentem ,Vt anhelare sentiatur . Magnus Aristides Thebanus, cuiuS erat oppido capto ad matris morientis e Vulnere mammam adrepens infans: intelligitur que sentire mater, & timere ne emortuo lacte sanguinem infans lambat. Non erit iniurior Petrus Bruegetius, qui Infanticidium Herodis in media statuit nitie; ut & niuem credaS,& sanguinem iures;& exhorrestas in illa sanguinis & niuis, candoris dc ruboris, ctua mistione. Iam Vbi maerem videris spargentem ComaS, lacerantem Vultum,& pro sudore lacrymas,tamquam salebros, torrenteS, Unicum cari solamen pignoris, protrudentem, quid dices Θ quid ubi alteram , quasi iam iam cadente anima, aut in ultimo secretionis suae spiritu iacetem; in quacum nihil videas lacrymarum, mortis Videas plurimum : ubi tertiam uno Vulnere lac &sanguinem fundentem, pendentac

48쪽

ANT PER PIA. 3yque ab ubere infantis animam imbibentem; ut Sc infans lac sanguinemque bibat, & animam in

eamdem nutriciam mammam iaculetur, tamquam redditurus vitam,a qua acceperat; non inclames,Vicisti Zquid ubi infantem ingenti vulnere confossum, in quo intelligere possis quantum restet animae,dtinultima illa proiectione niuem pro uberibus siligentem , quasi in redhibitionem animae per vulnera fugienti S; non acclameS,

Io triumpheZIngens gloria Timantis, cuius est Iphigenia,

oratorum laudibus celebrata: qua stante ad aras peritura, cum moestos pinxisset omnes, praecipue patruum : in quo cum omnem institiae imaginem consumpsisset, patriS velavit Vultum, quem digne non poterat ostendere.Erstne minor Qujim

tini Messys, a quo habes demortuu Christi corpus linteo inextensum Z Videbis hic stib carae ceruicis

onere,non tam podere quam dolore fatiscentem

Nicodemum,succidentibus genibus. Videbis Dei matrem, quae in cruce steterat, in filii morte tana quam laxatis neruis,sbluta c5page decoriter subsidentem, ni a discipulo cui Commissa, sustentetur quasi in subsidium: cui etiam non ut sub pondere cari pignoris,sed ut sub ingenti moeroris mole, g a tua labant. Videbis & Magdalenam pugnanti bus inter praecordia moestitudine & amore, vicariamque animam pro dilecti anima spondentem, dum E a capib

49쪽

63 CARO LI sCRIBANI capillum spargit, unguenta parat, & capillorum& unguentorum & oblitam sui. Habes & Ioamnem, in ardenti alieno,aestuante oleo & tamquam de insessoris sui victoria indignante, animo Vultinque pacatum , ac quasi a tepenti medicante babneo recreatum. Habes puellam psaltriam in Ioamnis caede, inuerecundo librato vestigio, terram

non tam inambulantem, quam Verrentem: habes

puellae matrem, quae libidinis oculos in demortui Caput iaculatur, tam impuro obtutu, Vt frigeat omne lupanarium scortum , ptae hac flamma. Magnus XeuXis. Inferiorne Ioannes Henissenῖ aut cuius ingenii artisque decus maiusΘ intuere utriusque penicilli, tamquam dodtie matriserudi- ros partus dubita bis, magilite eluceat illius Iu ter latera claudentibus diis,an huius Prodigus Bacchidibus circumsessus . illius Hercules dracones strangulans, an huius Prodigus deiugulato mars pio,fustes pro genis basians; illius Alcmena matre

pauente, an huius Prodigus incertuS animi, pugnantibus inter se,fame,frigor erubescentia,pta teritorum memoria , futurorum metu . Quid quod in eadem tabula non unius gloriam aemulatusΘClarus veteri fama Niceas,qui supra reliquos, canes prosperrime expressit: at noster felem, quae nihil illius concedat molossis. Clarus PausiaS, Cuius boues imitati multi, aequauit nemo; ac nesCio an huius porci inferiore lintrem degrunniant mi

50쪽

ANT VER PIA. 37raculo . Clarus Timomachus, Cuius Medeam octoginta talentis venumdatam accepimus : ast ego dubito, dignone fatis auro permutari possit Henassent Lena, exerta impudenti lingua Prodigum inter amicas ludens. Taceo tabule huius reliqua, mensis apparatum, senem bibulum, caecum Citharoedum, operisque auctorem varias uno spiritu tibias animantem , omnimodis peritum Vlpidiorem ita & modificatorem. Varro narrat cognitu a se Posim nomine,ab em;

factas Romae uvas & pisces, ita ut no esset aspectit discernere a veris. Quid diceret si culinam vidisset Ioachimi Bueckl aer, in qua poma & hortorum

reliqua, in qua altilia,carnes, pisceS,ita rem memtiuntur, Vt non Vna fallant ancillam coquariam ΘFuit & Pamphilus, cuius est Vlysses in rate, Vt dc periclitari videas, & sperare: & Echion, cui US est Liber Pater, in quo victorem agnoscaS, & h

deratam tamquam a torculari lubentiam. Apud vos vero Guillelmias Key: cuius est Christus immoriens Cruci, latroque inter blasphemas ultima desperatione VoceS animam ingenti corporiS OI torsione evomens; alterque culpam agnos CenS,Nveniam deprecans. Sed super haec, seneX Veneranda Canitie , laeto vultu, ore blando, cui nihil desit eXtra vocem: nam &animam inesse reri ita ocUli, OS, Vultusque reliqua, totam cum penicillo mentem amatam testantur.