장음표시 사용
131쪽
Cum ii suee stomachum vellicant , excitatur fames Quod si ventriculi tunica aut resonagus sit aridior , nascitur stis. Id altem magis arridet quam quod ait Aristoteles lib. a. de anima cap. 3. famem esse adipemmeiam e A fori, sitim vero petentiam modi istimidi. Postduam autem digesta sunt alimenta, muta tu in rhyiam , hoc est , in laeeum lacteum, qui per ροι-- abigini in intestina, in quibus p
rior illius pars a crassiore secreta per venas lacteas canalem thoracicum in venam subclaviam Mnistram fertur , tum in venam cavam , ac tandem in corin pulmones, ubi cum sanguine mistus, mutitiplicique cireuita sabactus , sanguinis naturam induit. Reliqua pars AHi erassior per intestina delabitur, ae seras tandem emittisur. Unde illud apud Medicos vulgatissimum, in ea ad tuendam sanitatem maxime requisita , stilicet, bene ingerem, iam dise- ώ- ανηπλ
ETH sive Moralis distiplina , a moribus quos dirigit , appestationem sumpsit.
Mores autem sunt propensiones quaedam aut in bonum aut in malum morale , quae vel nobiscum sunt natae, vel usu ac repetitis actibus sunt comparatae quaeque proinde actibus humanis sive bonis sive malis praebent originem.
Actus humanus est ille qui* ab homine humano
132쪽
modo agente, id est , agente ex consilio AE delibe
Actus hominis est ille qui fit sina ansiui ct a
rantione ; sive qui fit ab homine non tamen humano modo agente. Circa actiones humanas tantum versatur Ethica,sveaeirca eas actiones quae fiunt ab homine quatenus homo est, sive quatenus agit ex consiliorudeliberatione. Moralis igitur definiri potest seientia ramea aut prurinti qua versatur circa actus humanos,quat nus ad honestatis regulas arrena fuistratis inruim
Dicitur eientia practiea , quia non onquiescit in sola cognitione, sed ad taxim tendit. Veriatur autem circa actio s.-manas tanquam circa objectum sirum maestriati sed circa eas versa tur quate- ώνεεα- - -is conforman/a sunt quibus verbis objectum foris Ethicae declaratur. Ut autem finem suum assequatur Ethica, inquatuor paries commode dividi potest. Prima est de .mmo hominis bono , sive de actuum humanorum sine. Seeunda est de atabus hinnanis eorumque regulis. Tertia , de virtutibus ae vitiis. Quarta denique, de variis vitae ossiciis comparate ad finem ultimum.
133쪽
N ira in Ethica primum tenet loeum. Unde dieitur esse quid primum in intentione, vili nnum in exemtisne, seu in assecutione. 3 Quamobrem de ultimo ac tum humanorum fine, sive summo bono statim agimus sed prius explicandum quid sit bonum , quid sinis generatim ut intelligamus quid sit summum hominis bonum seu beatitudo. Quocirca tribus capitibus dice
Primo uuidem de bono generatim. Secundo , de fine. 'Tertio de beatitudine.
De bono generatim. BONu hie spectamus Physicum sive Met physicum , nempe quod in se suo modo perfe
ctum est de aliis conveniens ut e contrario,
tum Phyricum si, Metaphysicum est imper-
134쪽
ΡARS RIMA CAP. I. rosctum in se maliis vel noxium vel ingratum. Bonum igitur spectari potest vel absolute, in se , vel relative seu comparate. Bonum absolute spectatum , est id quod in se suo modo perfectum est. Bonum relativum est illud quod aliis bonum est, sives, ut definit Aristoteles tuitio lib. i. Ethicorum, est id quia omnia appetunt. Non quod res quaelibet bonurn quodlibet appetae sed quod unaquaeque res in id , quod sibi conveniens est , fe
Bonum autem sive absolutum , sive relativum vel est bonum per essentiam , sive summum bonum nempe Deus vel est bonum per participationem
sive bonum creatum quod est tantii umbra boni per essentiam. Multiplex est bonorum creatorum genus. Nam alia sunt bona eorporis, ut sanitas , robur, pulchritudo , c. Alia sunt bona animi, ut scientia Quirtus alia bonafortuna , ut divitiae , honores , c. Haec autem omnia nos alliciunt, vel quia utilia sunt, vel quia jucunda, vel quia honesta.Hinc celebris est divisio boni in honestum , iucun/um
Utile est id quod expetitur propter aliud utiliam
macum propter sanitatem is illud bonum voe tur medium ad obtinendum finem. Jucundum est illud quod propter voluptatem eri eritin ut ludi , spectacula , c. Honestum dicitui quod strationi conveniens Dulaetus virtutis. '
Idem bonum nonnunquam est simul honestum jucundum istile is retentia , quae honesta est jucunda , ad consequendos honores aliquando, Manquam raso est utilis.
135쪽
De Fine. FI, sive causa finalis , est id quod ae Non maliquam me opus finit a terminat. Sic scientia est finis studii sie cognitio veritatis , praxis Irtutis , vel quaelibet honesta operatio aut essectis , elesinis Philosophiae. Dividitur vulgo finis in Scholis in finem cui, cis finem qui, sive cuim g ti-- . . Finis cui est persona citi inservit aliqur , ut ineuius commodum aliquid cedit ut homo est finis cui inservis Philosophic vel in cujus commodum cedit domus , vestis , c. Finis ui sive cuius gratia est ille propter quinyaliquid fit Miterum duplex est , nempe D:α ΟΡ-rii, cfni operantis Finis operis sive operationis est id ad quin opus roddam seu aliqua operatio per se refertur T:ientia est id ad quod studentium labor termin Finis operantis est id quia operam intemdito dfinis ejus qui discit aut d et Philosophiam esse potest vel amor veritatis, vel vana gloria , velat
Denique finia sive operis sive opeiantis alius eluroximus, qui nempe proxime intenditur , alium intermedius, . si medio loeo expetituro alius ultimus , ad quem caeteri referuntur, 'Ocat in Eoua nanc est dicendum.
136쪽
De Beatitudine. FIN a s ultimus est i/ quod e stitur propter s.catera propter ipsum in vocatur beatitudo , sive felicita respectu hominis , ac generatim definitur a Boetio lib. 3. de consol philos prosa 1 flatus bonorum omnium congregatione perfectuε.
In Scholis duplex distinguitur beatitudori scili,cet objectima cformalis. Objectiva beatitudo est objectum beans , sive summum bonum , quod nempe replere potest in bonis de Aerium nostrum estque talu Deus Optimus M
Beatitudo formalis est flatus eram mentis in summo bono suavissim quiescentis. Ut vero mens creata suavissime in Deo quiencat , sive delectetur necesse primum est ut Deurnmtuitive seu facie ad faelem videat. Deinde ut miroae ineffabili gaudio ab ipso pertundatur. Non potest autem deuelis asci seu beari a Deo,quin simul ipsi per amorem adhaerestat Unde beatitudo formatis consistit quidem in gaudi , id est , in affectione passiva mentis ereatae in summo bono jucundi stimδquierintis. Sed hanc affectionem antecedit visio intuitiva, seu contemplatio Dei facis adfariam*ectati : subsequisu vero amor ea firma creatae mentis adhaesio cum summo suo bono.Quamvis autem nulla proprie sit alia beatitudo , ruam mae in Deo posita est, solent tamen beatit inem pectare, in flatu viain in flatu patria. In statu viaeci altera est beatitudo naturaturae Mosophica , quae nempe uaturae viribus obtinerit
137쪽
posse dicitur , quaeque sita est in contemplatime veritatis in praxi virtutis caltera est supernat. ratis , quae naturae viribus concessa non est, qua que nihil aliud est quam firma mentis adhaesio summo incommutabili bono per actus fidei spei & charitatis , aliarumque virtutum christianarum , ad quos homo per gratiam divinam ex
Beatitudo Patria , quae sola beatitudinis nomen meretur, Deum praesentem ac possessum requirit M in torrente volu atum purissimarum, quae in hac vita gustari non possunt, praecise consistit.
B actibus humanis, eorumque eguli H e loco quaerendum nobis est. Primo , quid fit actus humanus & quot
Fex. Secundo , utrum omnis actus humanus si v luntarius. Tertio, utrum sit liber. Quarto , quae sint regulae bonitatis, malistaractuum homanorum.
Quinto , qui se usus affectuum animi , eutruinariticae legibus subjiciantur
138쪽
Quid fit acta humanas, quotaplex.
ACτus humanus , ut ante jam dictum est vocatur ille qui fit ab homine humano modo oporant , id est , ex consilio, deliberationes ut fecernatur ab actu hominis , qui fit sine ulla men
Ex actibus humanis alii sunt interiores, qui mi nominantur, alii sunt exteriores qui dicuntur
interiores voluntatis ad amorem odium reseruntur : sexque vulgo post sanctum Thomam in Scholis recensentur , nempe tres es ea finem is tres circa media. Circa finem versantur ipsum melle , sive , ut loquuntur , volitio , tum intentio fruitio Circa media sunt consensus , electio in usus. Volitio dicitur simplex amor finis nulla habitarasta medioram ad finem ducentium. Quoeirca eL Litas nominatur , sive imperfecta Voluntas , quae imperfecto tempore optativi modi exprimitur ut cum quis dicit vellem non vero dicit, volo. Intentio dicitur amor esca finis cum lyrae cogitatione de mediis ad finem ducentibus conjunctus . Fruitio est actus voluntatis bono posscso, tam nam ultimo resummo , adhoentis. Consensus est actus volunta is unum medium potius quam alterum ex pravia intellinus pereepti-- approbantis.
139쪽
Electio est assumptio unius medii pra alio. Istas est moluntatis actus quo potantiis orporeis sibi subditis initu ad actus exteriores exercendos.
imperatos vocamus , qui a volantatae perantur,in is organis corporeis exercentur ut sunt locutio , scriptio , ambulatio , c. Etenim ea lege cum corpore conjuncta est homana mens , ut ad nutum ipsius voluntatis quasdam partes organicae spirituum animalium affu au moveantur. Sunt tamen aliqui motus qui a turales vocantur , in quos voluntas non habet imperium sequales sunt motus cordis, arteria
an Orenis actus hamanus fit voluntariuso
Voluntariam diditur id quod o Muntate proficiscitur: ut spontaneum vocatur quod fit sponte , ac nulla cogente. Si spontaneum specletur in homine idem est aevoluntarium is definitur ab Aristotele libro .. Ethicorum capite 3 id quodsi a principio intrin--δες cognoscentesimgulo in quibus est actio : hoc est id quod fit a voluntate , quae est intrinseca agentillaxione praedito , quaeque 4em quiddam est ac ipsa mens cognostens singula in quibus continetur acrio , nempe objectum, finem ae circumstanti s-Voluntarium brevius definiri posset id quod' sum cognitione intellectus , is propensione μιuntarisia Invollantarium est id quod se me mi igno-
140쪽
Itaque vis seu coactio , quae alicui contra proinrtiam inelinationem insertur, contraria est v
Ad vim externam seu coactionem accedit, tusci gravis , nam qui in hominem cons antissimum radit, qualis est metus mortis , mutilationis, &α. Hujusmodi enim metus tollit voluntarium. Ignorantia quoque opponitur voluntario, dummodo sit inmineibilis iam si adhidita morali diligentia vinci potuerit, non impedit voluntarium Itaque dicendum omnem actum humanum esse voluntarium , nisi cum vis ipsi infertur ut m rus grumis incutitur aut omnis cognitio insuperabilite avimitur.
an omnis actus humanus fi libero
ACτus vocatur liber , vel eum nullo eo gente fit , vel cum ita et , ut possit omitti. Nam duplex distinguitur libertas , scilicet libertas
ataneitatis , sive libertas a necessitate externa, ω coactione, clibertas electionis , sive libertas necessitate interna seu naturali. Libertas a coactione est ea quae vim omnem externam seu coactionem removet.Qua libertate, lantas bonum generatim amat in malum generatim odit. Liberum igitur a coactione idem prorsus est a voluntarium , seu libens quod nempe fi a x luntate citra coactionem. Coactio est vis externa alicui contra propriar inclinationem illaeta 1 cum qui truditur a