장음표시 사용
171쪽
Itaque rerum corporearum cognitio vel solo sensuum testimonio est suffalta , tuncque non a Gmodum certa est, ut jam diximus vel clara distinctaque mentis idea sustinetur tuncque errori minime est obnoxia , cum regula veritatis sit idea elata distincta ut antea probatum est. Objicies secundo Ut extaret cognitio certa ideberet dati objectum quoddam certum. Atqui nullum est objectum certum. Ergo nulla est cognitio certa. Respondeo nefando minorem Objectum quippe certum , est objectum immutabiles, certique immutabili ratione cognitum. Sed multiplex est objectum immutabile. Nam circulus v. g. itar tundus est , ut non possit non esse rotundus tum non potest non esse majus sua parte bis bina non possunt non esse quatuor Datque ita de caeteris. Ergo existi aliquod objectum certum. Probabis minorem. Quicquid est certum, illud
Atqui nullum objectum est immutabile ac re
Ergo nullum est objecttim certum. Respondeo distinguendo minorem. Nulla res est immutabilis iermanens seeundum existentiam speetata, esto: ecundum essentiam sumpta, nego: quare nego consequentiam. Itaque res duobus mo- dis spectari potest tempe vel secundii existentiam , vel secundum essentiam. Tunc spectatur secundum essentiam , cum Φροetatur quatenus ex certis prinei piis essentialibus constat, ex quibus non potest non constare. Tune ver secundum existentiam consideratur , cumspectatur quatenus existit. Fateor quidem nullam rem , praeter Deum, esse immutabilem quoad existentiam; quia res omnes raeter Deum possunt abselut non existere,
172쪽
DIs p IITATA T. I. Quis kT L a 3xin nihilum redigi ideoque dicuntur contingentes quoad existentiam. Sed contendo res plane omnes esse necassarias, immutabiles secundum essen
Etenim illud est necessarium secundum essentiam , quod ex certis principiis essentialibus e
constat , ut non possit ex iis non eonstare. Atqui res omnes ex certis principiis essentialibus se constant, ut nonio sint ex iis non constare t verbi gratia homo non potest non constare ex mente corpore , alioqui non esset homo. Idem de caeteris est statuendum. Ergo res omnes sunt necessaria , sive sunt immutabiles quoad essentiam nec sunt contingentes, se/e mutabiles nisi quoau existentiam.
Veriam inquies Essentia, existentia sunt unumquid, idem. Ergo si nihil est immutabile secvngum existentiam, nihil quoque immutabile est secundum essen
Respondeo distinguendo antecedens Essentia, existentia sunt quid idem diverso modo spectatum, concedo eodem modo sumptum , nego. Quare nego consequentiam. Essentia igitur . . Petri, est corpus mens Petri existentia item Petri est illius corpus Mens prout existunt sive essentia, existentia Petri sunt qui Didem ac Petrus ipse existens Petrus autem existens spectari potest , vel prout existic vel prout ex certis principiis essentialibus constat si spectetur priori modo , est mu- tabilis, quia sic existit, ut possit non existere in posteriori modo consideretur , est immutabilis quia ex principiis essentialibus nempe ex mente corpore sic constat , ut non possit ex iis non constare. Unde eadem res diveris modo spectata dici potest mutabilis immutabilis r est enim mutabilis secundum existentiam , immutabilis vero se-
173쪽
eundum essentiam. Non diffiteor quidem omnem essentiam creatam in nihilum posse redigi sed si hinc colligas eam non esse necessariam , distinguam consequens hoc modo. Non est necessaria absolute , concedes hypothetice , nego. Itaque duobus modis essentia quaedam potest esse necessaria scilicet, vel absolute vel hypothetice. Tune est necessaria absolute , cum omninoin sine ulla h pothesi , necessaria est eujusmodi est sola essentia divina. Tunc vero est necessaria hypothetice cum facta hypothesi quod existat , non potest ex
certis principiis non componi. Essentiae autem creatae sunt tantum necessariae Θpothetice , nempe
ex hypothesi quod existant non vero sunt nece Driae absoluto, nisi in statu ideati, ut dicemus infra disput 3 quaest. 1 quia volente Deo possim in nihilum redigi. Instabis. Atqui certum non est rem quamlibet v. g. hominem ex certis principiis debere constare, sive esse immutabilem quoad essentiam. Ogo nulla solutio. Respondeo negando subsump.Quia res omnis ex certis principiis essentialibus necessario constat:
V. g. homo ex corporein mente sic constat, ut non
possit ex iis non constares alioqui non esset ho
Probabis subsump. Ut certum esset omnem inminem ex mente & corpore debere constare, prius fieri deberet omnium hominum enumeratio. Atque ea peragi non potest. Ergo certum non est quemvis hominem, memtein corpore esse compositum. Respondeo nefando majorem. Cum enim attri
butum est nccessarium cia est, cum incide clara distincta subjecti continetur, de eo subjecto generatim affirmari potest citra singulorum enum rationem. In idea autem elata & distincta hominis
174쪽
DIs PUTAT. I. I s r. I. 14svis eomprehenduntur corpus Mens. Quare citra sngulorum enumerationem affirmari potest quemlibet hominem ex corporeis mente necessario constare is enim vel haec vel illud deesset Gammon Aret homo. Quod si quandoque ratio in homine deficere videatur, id tantum contingit quoad usum . non quoad s stantiam : id est , homo non habet quandoque liberum rationis usum , ut pueris, amentis bus accidit sed semoer substantiam habet rationis, seu mentem ipsam , sine qua non foret homo. probabis majorem Ut certum esset quemlibet hominem esse nigrum , opus seret singulorum enu
Ergo a pari, ut certum esset quemlibet hominem ex corpore Mente necessario constares, fieri de in Respondeo negando consequentiam, paritatem. Disparitas in eo est , quod nigredo non sieattributum homini necenarium , nec in clara di, stinctaque illius idea contineatur corpus auten & mens sie ad naturam hominis requirantur , ut 4ine iis nec esse nec concipi possit. Quare ut certurri foret quemlibet hominem esse nigrum , recensen- in essent omnes homines, non autem sunt rece tendi, ut certum sit quemvis hominem esse ratione praeditum.
QUAESTIO SECUNDA.Uiram Aientia, fidei, se vini simul a flere
possim in eadem mente , de eadem e.
U, scientia sit cognitio certa Hevidens; opinio autem incerta irobabilis an im,ac
175쪽
demum fides certa quidem , sed obscurari hie aliasiiboritii quaestio , utrum scientia , fides opinio simul esse possint in eadem mente , de eadem re. Qua quaeritio ad duo tantum pertinere potest sei- licet ad existentiam Dei se ad humanae mentis immortalitatem. Nam praeter illa duo , nihili
nitus occurrit in rerum natura , quod scientia , Ldei, opinioni simul subjacere possit. Sit igitur ad quaestionis solutionem CONCLUSIO. SC DE fides,3 opini in eadem meu te simul esse possunt de eadem re , quoad argumenta , seu media quibus innituntur sed tamensista tune scientia movet seu afficie animum. Probatur orima pars conclusionis Ut scientia fides 3 opinio in eadem mente de eadem re simul consistant , quoad argumenta, seu media quibus innituntur, id tantum necesse est, ut aliquis norit media , seu argumenta , quibus circa rem eamdem utuntur scientia , fides in opinio. Atqui potest aliquis nosse media, seu argumenta , quibus circa rem eamdem utuntur scientia Ἀ-des opinioci g. nosse potest tum argumenta, quibus existentia Dei, & humanae mentis immortalitas demonstrantur tui revelationem divinam, Propter quam reduntur tum denique saniorum nominum consensionem , per quam probabiliter suadentur , ut nemo diffiteri potest. Ergo scientia, fides in opinio in eadem mente
de eadem te simul esse possitne, quoad media, seu
argumenta quibus innituntur. Probatur secunda pars conelusionis. Tunc aliqua qualitas ista movet aut afficit animum , cum per eam solam sic persuasus est animus, ut per-Iuaderi amplius non possit.
176쪽
D 14 A . I. αὐ- τ. II. Atqui per solam scientiam sic persuasus est aniamus, ut persuaderi amplius non vossit iam scientia removet omne dubium , quod relinquit opinio;& tenebras discutit, quas habet fides Lunde fidem di opinionem inutiles reddit. Ergo scientia cum fide opinione eonjuncta fila movet seu afficit animum.
Og rex Es primo contra primam eonetu- fionis partem Ea non possunt esse simul in eadem mente de eadem re , etiam quoad argumenta, quibus nituntur, quae sese mutuo destruunt. Atqui scientia , fides δε opinio , etiam quoad argumenta , quibus innituntur spectatae , sese m tuo destruunt. Ergo non possunt esse simul in eadem mente de
Respondeo negando minorem.Licet enim scien tia fidemi opinionem reddat inutiles respectu mentis , quatenus tollit omne dubium , quod pianio relinquit inae tenebras , quae fidem comitari solentino tamen eas destruit quoad at-gumenta , quibus nituntur invia mens semper illa nosse potest , quamvis iis non moveatur. probabis min. Ea sese mutuo destruunt, quorum alterum clarum est , alterum obscurum alterum
sed stientia clara est in fides obseuraci item scientia certa est opinio incerta. Ergo scientia , fides rac opinio sese mutuo destiuunt.
Respondeo distinguendo M. Sese mutuo destruunt quantum ad essectum , qui in mente pro ei posset, concedo quantum ad argumenta seu media , quibus nituntur , nego. Quare concessa
177쪽
minore distingui potest simili modo consequens. Scientia, fides. opinio sese mutuo destruunt quantum ad effectum qui produci posset in me te concedo quantum ad argumenta quibus nituntur iego. Igitur cum scientia , fides , Opinio simul conjunguntur , tunc scientia sola naentem afficit fidemque opinionem inutiles reddit: sed ea tamen non obstat quominus fidei, opini nis argumenta ab ipsa mente percipiantur neque adeo illas destruit quantum ad argumenta, seu media quibus innitu mur. Objicies secundo contra secundam partem Siquid obstet quominus mens afficiatur simul argumentis scientiae , fidei, & opinionis , id sane est Quod mens non possit simul certa esse, incerta; clare simul Hobscure rem eamdem cognoscere. Atqui mens retes esse certa simul, incerta clare, obscure quiddam cognoscere. Ergo mens affici potest scientiae , fidei QOpinionis argumentis simul. Respondeo negando minorem. Repugnat enim mentem esse certam simul, incertam , clare, obscure quidpiam cognoscere nice percipere OG sit aliqua argumenta quae incerta sunt, dum aliis convincitur quae sunt certissima Verbi gratia novi quaedam argumenta , quibus probabilis redditur existentia Dei, vel humanae mentis immo talitas sed iis nunc minime moveora cum aliunde existentiam Dei, humanae menris immort litatem citra dubium demonstratas putem. Cum igitur ita persuasus est animus , ut persuaderi amplius non possit tunc ipsi fides, opinio revera sunt inutiles. Probabis minorem. Ut mens sit certa simul incerta , clare, obscure quidpiam cognoscat, fatis est eam uti mediis certis incertis , claris Mobscuris.
178쪽
DIs PUTAT. I. in AE s T. II. I rAtqui mens uti potest medus certis , puta demonstrationibus in incertis , scilicet probabilibus argumentis potest etiam uti argumentis obscuris, puta revelatione supernaturali, divina. tigo potest esse certa simul, incerta, clare, obscure quidpiam cognoscere. Respondeo negando maj. Licet enim mens uia tu mediis certisi incertis , non tamen incerti afficitur, sed iis solis , quae certa sunt, persuade, tur. Item eum adhibet media clara, obscura claris tantum movetur non obscuris Ideoque dici non potest certa simul cincerta , nec clare simul Mobscure rem eamdem cosnoscere. Quocirca beati, qui Deum vident sicuti est , non jam moventur argumentis fidei, id est , non credunt isteriis revelatis propter blam auctoritatem dicentis, quia scientiam habent id est , claram a disti Aam eorum mysteriorum perceptionem.
Simili modo ubi quis videt, quae sibi fuerant ab aliis nunciata, non jam iis eredit , quod sibi annuntiata fuerint, sed quod ea videat. Si cum mulier Samaritana Johannis cap. 4 popularibus suis annuntiasset quae in Christo Domin fuerat admirata, multique propter mulieris testimonium in Christum credidi ent, ubi postmodum ad Christum venerunt,ipsumque viderunt laudierunt,mulieri dicebant, iam non propter tuam loque- iam credimus si enim audivimus, scimus qui hic est ver Salvator mundi. Ergo mens non potest
clare simul, obscure rem eamdem tenere. Instabis. Si res ita foret, vir doctus non haberet fidem , nec fidei meritum. Atqui falsum consequens. Ergo mantecedens.
Respondeo distinguendo primam partem majoris Vir doctus non hebetet fidem , seu non afficeretur argumentis iis rebus , quas certo
179쪽
evidenter novit, concedes in aliis rebus , quae fidei subjeeta sunt in obscurae, nego. Simili modo distinguo minorem.Falsum est virum doctum non habere fidem , in iis quae obscura
sunt, concedes in iis quae emto ev Identer no- it, ego . quare nego consequentiam. Itaque vix doctus non habet quidem fidem in iis quae certoae evidenter novies, sed in iis tantum quae obscura sunt in quae sola Dei revelantis auctoritate fiant suffulta.Nee ideo carere putandus est fidei merito, dummodo ita fit affectus , ut etiamsi destitutus esset scientia ibret tamen ad credendum revelatis semper paratus ut revera iis credit quae ex solam dem habet comperta. Quod autem ait divus Gregorius Papa apud sanetum homam L.
1. quaest. 2. art. o. idem non halere meritum, Mbi
humana ratis ρνabet experimentum, ita est intelligendum , ut nullum sit fidei meritum , cum credere nolumus nisi iis duntaxat, quae humana rari
ne consequi possumus. Sed cum ita sumus affecti, ut si vinar alicia irati nos subjicere parati simus, etiamsi omnis abesset evidentia r tum demonstratio aut scientia nullatenus fidei meritum imminuit. Aliunde non citra rationem revelatis credimus nam ratio semper antecedit fidem, ut docet sanctus Augustinus Epist. io alia m. quidem idcirco tantum auctoritati divinae, non alteri intollectum nostrum subjicimus , quod certum nobis sit, solum Deum , utpote summe bonum in summe verum , nec falli posse nec fallere. Unde licet fides multo certior habenda sit, quam scientia sumpta pro cognitione rei naturalis per causas: non tamen certior est quam scientia sumpta pro revelatione naturali, seu intelligentia nobis omnibus divinitus concessa per quam novimus rationem nostram in iis quae intellectu attingere nequimus,
divinae auctoritati esse subjiciendam. Nam uti
180쪽
D I sis T. I. in AEAE T. II. I 2 qne cognitio ab eodem principio oritur, nempe a Deo mentes nostras illuminantes, in cujus lumino lumen videmus, at ait Rex Propheta salmo s.
Si quis autem dieat scientiami fidem, vel scientiam . inionem non esse oppositas. Respondeo cum distinctione. Non sunt oppositae quantii ad media , seu argumenta quibus utu tu vel quantum ad rem quam probant, esto non sunt oppositae quantum ad effectum , quem in mente possunt producere , nego. Quamvis igitur scientia, fides , opinio non sint oppositae quantum ad media , quibus utuntur , vel quantum ad
rom quam probant, utpote quae rem eamdem . s. existentiam Dei diversis quidem , non tamen oppositis argumentis affirmant opposita tamen sunt ratione status , quem in mente possunt producere. Nam scientia extitudinem , vidcotiam siemem inducit fides obscurua: em relinquit, opinio dubium non amolitur. Certitudo autem privatio certitudinisci videntia, privatio evidentiae opponuntur. Quare frectus scientiae 'i- de , vel scientiae opinionis in mente producti
Neque sis obstat quod vulgo dicunt opinionem
eae tantum incertam nuntiu , non postme, quam xenus nimirum opinio relinquit dubium, non vero ponit,aut inducit quemadmodum nuditas rigente dyeme dicitur fiigida neramis,quatenus non arcetfiigus;non vero clicitur Risida positive, quia non inducit frigus. Nam si scientia certitudinem Mζvidentiam Osirime asserat, opinio dubium relinuat, fides obseuritatem non amoveat minime ubitari potest quin oppositos in mente effectus ut status producant , per quos mens certa on- certa fieret clares obscure aliquid cognosceret: qui effectus simul consistere non possunt.