장음표시 사용
211쪽
Ergo Logica non est scientia. Respondeo distinguendo majorem.omnis scien
tia versatur circa objectum necessarium necessitateressentiae, concedes ne issitate existentiae, nego. Simili modo distinguo minorem. Logica nomversatur circa objeertum necessasium necessitate existentiae , concedo necessitate essentiae, egoia Quare nego consequentiam.
Duobus igitur moais objectum aliquod esse potest necessarium . scillae vel necessitate essentiam tantiim , vel etiam necess1tate existensne illud est necessarium necessitate existentiae, quod ita existit, ut non possit non existere: qua ratione solus Deus' necessarius ex nam solus ita existit, ut non possis non existere Iim vero necessarium est necessitate essentiae, quod ex ertis principiis essentialibus: fic constat, ut non possit ex iis non constare Faremur quidem Logicam non versari circa objectum
necessarium necessitate existentiaeci sed contendimus eam versari circa objectum necessarium ne cessitate essentiae. Nam Logica versatur circa: cogitationes mentis , quae non sunt quidem necessariae fecundum existentiam , quia possunt fieri vel non fieri rive esse, non esse sed necessariae sunt secundum essentiam , quia ex certis principiis essentialibus se constant, ut non possint exire non constares: v. g. ythogismus ex tribus terminis sic constat, ut non possis ex iis non con
Quod autem dicimus de objeccto Logicae, idem etiam dici debet de objecto Moralis , scilicet de actionibus humanis, quae contingentes sunt se- eundum existentiam , id est, quae fieri possune vel non fieri . sed neeessariae sunt secundum C. sentiam, id est , ex certis principiis essentialibuxit eonstant , ut non possint ex iis non constareti
Idem quoque de objecto Phrfices', Matheseos.
212쪽
D I T. I. Quis s T. I. statuendum. Nam licet objectum illud contingens fit secundum existentiam : necessarium tamen est
Porro ad objectum scientiae non requiritur necessitas existentiae , sed sufficit necessitas essentia r
ae proinde Logica in quaelibet Philosophiae pars,
Verum inquies. tqui objectum scientiae debet esse necessarium secundum existentiam quod sic probabis Major necessitas requiritur in objecto scientiae , quam in objecto artis. Atqui obsectum artis est necessarium necessitate
Ergo objectum scientiae debet esse necessatium
majori necessitate, scilicet necessitate existentiae. Respondeo negando subsumptum , cujus probationem distinguo. Major necessitas equitatur in ObJecto scientiae, quam in objecto artis alicujus , transeat quam in ob)ecto artis cujussibet, nego. Simili modo distinguo minorem. Objectum artis cujusdam est necetiarium necessitate essentia , concedo objectum artis cujuslibet est necessarium necessitate essentiae, nego. Quare nego D eq. Duplicis igitur generis sunt artes , aliae quarum objecta sua necetiaria necessitate essentiae , cujus modi sunt Logica , Geometri , Architectura Musica, c. aliae quarum objecta non sunt necessaria, ne essentia quidem necessitate , qualis est
Grammatica in aliqua etiam fortasse artes sex- ilas.Nam v. g. quia verbum activum regat accusatimum , id ad verb actio naturam aut essentiam non petriciet , sed penes hominum arbitrui fuit Initabis. Ex hac responuone sequitur quarumdam artium objecta esse necessaria necessitate e 1entia Ergo saltem eae artes non discrepabunt a sciemalis.
213쪽
Respondeo distiuguendo consequens. Eae arte non discrepabunt a scientiis secundum superiorem fui partem spectarae, concedo secundum inferi rem partem consideratae, nego. Itaque duae sane partes in iis artibus , quarum objecta sunt neces oria necessitate essentiaeci scilicet pars superior quae est cognitio rei per certas quasdam immutabiles regulas efficiendae pars inferior , quae est executio seu productio puus artefacti. Porris pars illa superior artis V. g. Logicae, Geometriae Architecturae , Musicae , c. non discrepat a cie tiaci imo revera scientia est, aut quandoque Intelligentia. Sed pars inferior , quae rei productionem
spectat in scientia 4istinguitur. Unde fieri potest
ut quis habeat superiorem artis partem , seu scientiam , v. g. theoriam Musices sine praxi vel vicissim executionem habeat aut praxim , seu par- rem artis inferiorem sine superiore vel theoria. Subsumes. Atqui cogitationes mentis ne secundum essentiam quidem necessariae sunt. Ergo Logica, quae circa eas versatur , non est
Respondeo negando subsumptum Ratiocinatio quippe necessario constat ex pluribus judiciis, quorum unum ex aliis deducitur. Ergo imis similes mentis cogitationes necessariae sunt necessitate es
Probabis subsumptum. Illud non est necessarium sed contingens quoad essentiam, de quo conficiendo dantur praecepti frustra quippe darentur praecepta de rebus necessarii. v. g. de cordis motu sanguinis circuitu. Atqui dantur praecepta de mentis cogitationibus perficiendis. Ergo mentis cogitationes ne quoad essentiam quidem sunt necestariae.
Res pondeo negando majorem Praecepta enim,
214쪽
re si, in T. I. Q u a s T. V. M prae de re aliqua conficienda traduntur , istius rei productionem & effectionem, quae eontingens est, tantummodo spectant et sed necessariam, imm tabilem ejus essentiam supponunt. Quod vero dicitur , frustra dari praecepta de rebus necessariis , distinguo propositionem Frustradantur pro ta de rebus necessariis , quatenus necessariae sunt, concedo , quatenus uni contingentes nego. Sic de syllogismo dantur praecepta quoad existentiam , seu quoad effectionem, quatenus a nobis pendet ut fiat vel non fiat. Sed minime de eo dantur praecepta quoad ipsus nat ram , quae necessaria est quoniam a nobis non pendet ut sint , v. g. plures vel pauetores termini in syllogismo , quam tres. Acra male fieret Fli mus , jam non foret alis qua iis nominatur, nempe non seret 'sim semus. Unde cum dicunturmcntis cogitationes bene vel male fieri, id distin guendum aene vel male fiunt cogitationes me iis , ita tamen ut cum male fiunt, non sint tales- quales nominantur, concedes secus , nego. Syllogismus enim V. g. constans ex quatuor terminis, nori est verus f mgiunus idem de caeteris dicendum. Quod spectat ad motum cordis, vel ad sanguinis circuitum , a nobis sane non pendet ut fiae vel non fiat. Quanquam si nimum sit inordinatus , quaedam per artem Medicam praescribi possisunt remedia, quibus ad justum modum redigatur, ut per Logicam reguntur cogitationes mentis , aut
Urgebis. Si ea praercepta immutabilem syllogis mi v. g. naturam postularent , ex duabus propo-stionisos necessariis semper colligeretur conclusioe
Atqui ex duabus proposirionibus necessariis non fimper colligitur conclusio necessaria , ut pate ita
215쪽
Dar omne quod currit, movetur,
v omne quod currit, est substanti ri aliqu igitur subsentia movetur. Ergo praecepta Logica immutabilem syllogismi naturam non postulant.
Respondeo distinguendo maj. Ex duabus propositionibus necessariis colligeretur conclusio nocessaria , id est, cum praemissis necessario connexa, concedori id est, subjectum habens eum attributo necessario connexum etiam extra syllogismum, nego. Simili modo distinguo min. nego conseq-Itaque conclusio dici potest necessaria duobus modis , vel quia neeessariam habet eum praemissis connexionem e vel quia subjectum attributum illius etiam extra syllogismum sunt inter se neces.sario connexa Equidem ex duabus propositionibus necessariis non semper educitur eoru lusio necta ria eo sensu, quod subjectum illius, attributum necessariam habeant inter se connexionem etiam extra syllogismum 'sed semper educitur conci si necessaria , id est , cum praemissis necessario
Porro in allato exemplo, conchasio ita , ali moigitur substantia moveru , necessariam habet connexionem cum praemissis , licet subjectum illius& attributum per se extra syllogismum non suae necessario conjuncta. Nam si quicquid currit, movetur; quicquid currit in ubstantia, certe Mia tua substantia movetur. Haecque conclusio nece
rario ex praemissis colligitur sive necessaria est connexio ipsius subjecti cum attributo , ex hyp thesi quod sit ex praemissis deducta. Objicies secundo. Logica agit de fallaciis. Ergo non est scientia. Respondeo distinguendo antecedens.Logie agirde fallaciis , ut fugiendis, concedὐ ut approba dic, negora quare nego consequentiam Logis
216쪽
Dissu Aet. I. MI AEAE T. V. is quippe Sophistarum fallacias ideo prosequitur, uevitari posunt , non vero ut approbentur.
Ocic est scientia practica. Probatur. Scientia practi ea est ea cuius finis est praxis , seu quae docer aliquid agendum aue efficiendum. Atqui Logica doeet aliquid agendum aut eficiendum jam docet quo pacto sit definiendum, dividendum, demonstrandum. Ergo Logica est scientia practica. OB Iici Es primo Logica non versatur circa praxesu id est , circa actiones morales , sed circa effectiones. Ergo sola Ethica est scientia practica; non vero Logica. Respondeo distinsuendo ant Logica non versatur circa praxes praxis nomen strictius sumatur , nempe pro sola actione morali , in qua spe-ietatur intentio agentis, comparate ad honestatem moralem , concedes si praxis nomen lati sis sumatur , nempe pro qualibet peratio e nego quare nego consequentiam. Itaque praxis nomen sumitur quandoque pro bla actione voluntatis , in qua spectatur agentis intentio comparate ad honestatem moralem effectio vero sumitur pro operatione quadam , in qua spectatur agentis inclustriam salie ita accipiuntur ab Aristotele lib.6. qualibet operatione sumitur. Unde dicitur Arith-
217쪽
metiea practica meometriairactica, c. Quarae nihil vetat Logicam quoque practicam appellari. objicies secundo. Si Logica sit scientia praehia
ea, eo quod efficiat demonstrationes, omnes scientiae etiam speculativae erunt priaticae , quia efficiunt demonstrationes.
Respondeo negando propositionem. Logica enim non tam est practica , quod demonstrationes efficiat , quam quod modum tradat eas efficiendi runde demonstratio est illius objectum saltem partiale. Sed caeterae disciplinae non habent demonstrationem pro obiecto , nee proinde quid quain moliuntur circa proprium objectum , cum demon-Brationes efficiunt. Quare etiamsi Logica sit practica , quod demonstrationes efficiat, non continuo caeterae disciplinae sunt practicae. Instabis. Definitio, divissio, demonstratio sunt
Ergo Logica , quae circa eas versatur , speculatrix est , non practica. Respondeo distinguendo ant. Definitio , divisio& demonstratio sunt speculationes , si compare tu eum objectis definitis , divisis is demonstratis , concedo si comparentur cum praeceptic, seu regulis Logicae, quibus fiunt, nego. Hoc autem posteriori modo a Logica spectantur , quia Logia ea tradit regulas, praecepta , quibus definitio, divisio , demonstratio recte fiant : quare ego
LOoica est etiam ars. Probatur Ars definitur ab Aristotele lib. Ethicorum capite . habitu vera cum rationes invus . hoc est , cognitio practica facilitas aliquid per certa rationes aut regulas efficiendi
218쪽
Drs UYAT. I Q UasT.V. 8'Atqui Logica est habitus vera cum ratione effectivus , sive est cogestio practica simulis facilitas aliquid per certas regulas emciendi, nempe definitiones δε divisiones, & demonstrationes, ut nemo dissitetur.
Ergo Logica non tantis scientia vertam etiam ars dici potest.
Os I cIEs primo Ar omnis versatur circa opus sensibile. Sed Logica non versatur circa opus sensibile. Ergo non est ars. Respondeo distinguendo maj. Ars omnis serviatis versatur circa opus sensibiles, esto ars liber sis, nego quare concessa minore nego consequentiam Ars igitur servilis . quae nempe ad servos. aut ad viliorem plebem pertinet, versatur ut plurimum circa opus sensibilem ut ars sutori , ars frenisectori , c. Sed ars liberalis quae nempe liberum ac nobilem virum decet non semper versatur circa opus sensibile. Logica autem est ars liberalis, non servilis. Objicies secundo. Logica est scientia. Ergo ars dici non potest. Respondeo distinguendo consequens. Nonis test diei arsin scientia sub eadem ratione , concedo sub diversa rationes, nego. Est autem scientia quatenus aliquid circa proprium objectum d monstrat ars Vero, quatenus ejusdem objec iir ductionem aut effectionem dirigit.
CONCLUs I DECIMA ERTIA. Nos etiam immerito Lo ea dicitur et
219쪽
Probatur. Ea disciplina non immerito dieitur
organum, qua caeterae utuntur tanquam instrume
tori ut circa materiam sibi proponiam demonstrativo modo versentur. Atqui caeterae disciplinae utuntur Logica tanquam instrument, ut circa materiam sibi propositam demonstrativo modo versentur iam a Loca definiendi , dividendi, Hemonstrandi regulas accipiunt.
Ergo Logica non immerito dicitur organum. Coroliarium. Hi Nessequitur Logicam , quae praecepta tradit, vocari posse ooeam dorantem is quamlibet aliam disciplinam , puta Ethicam , vel Physicam, quae Logicae praeceptis utitur , dici posse Logicam utentem , ut observat sanctus' mas lectione uarta in librum quartum Metaphysicorum Ariotelis. Exinno solvi potest celebris Scholarum quaestio , utrum Logica docensi utens sint habitus diversi Sit igitur
Loorc doeensis utens sunt habitus diversi. Probatur. Illi habitus sunt diversi, qui circa diversa objecta versantur is diversas habent difficultates superandas. Atqui Logica docens, utens sunt hujusmodi. Nam Logica docens est ea quae ars cogitandi dicitur, quaeque praecepta tradit, definiendi, dividem di is demonstrandi : Logica vero utens est qua libet alia disciplina , puta Ethlea , vel Physica, quae iis praeceptis utitur.
Ergo Logica docens, utens sunt habitus diversi
220쪽
DIs PUTAT. I. myuEs T. V. 89 Equidem sunt aliquae artes in quibus praevia pertinent ad unam facultarem , 3 executio praceptorum ad alteram Talis est Musica, cujus regula ac praecepta percip'ui tu a mente , executio vero ad vocis organa pelliriet. Sed in Logica nihil est hujusmodi. Nam iraecepta praeceptorum executio ad eamdem facultatem seu rationem pertinent. Quate Logices praecepta non alibi ad usumatiplicantur , quam in caeteris disciplinis Aeproinde licet aliqua si Musica docens, is ea utens a caeteris artibus aut disciplinis distincta, non tamen ulla esse videtur Logica uteas praeter caeteras disciplinas. Neque enim Logica uti potest suis praeceptis , quando definitionis , divisionis , ac demonstrationis regula tradit cum non derut Looica Logiem sed solo lumine naturali nititur, quod Logica naturalis nomine non male appel
Hine etiam dirimi potest alia Philosophorum eontroversiaci utrum Logica quae praecepta tradit definiendi, dividendi is demonstrandi, quaeque artificialis dicitur , omnino necessaria sit ad caueras disciplinas in statu perfecto acquirendas an ista Logica naturalis Muciato qua de re sit
CONCLUSI DECIMA QUINTA. Locic artificialis utilis quidem est ad ea
teris disciplinas in statu perfecto acquirendas non tamen est omnino necessaria. Probatur. Quod natura duce obtineri potest , ei Logica artificialis non est omnino necestaria. Atqui caeterae disciplina etiam in statu perfecto sela natura duce possunt obtineri. Nam mens nostra naturaliter cogitat , hoc est, percipit, udi . eat , sive definit , dividit, demonstrat alioqiu