장음표시 사용
281쪽
cipium ratiocinandi dependenter a sensibus, dess-nitione non justa , concedes definitione accurata& justa , nego , quare nego consequentiam. De multis enim mens ratiocinatur , quae per sensus transire non potuerunt, verbi gratia de cogitationibus suis , puta de affirmatione , negatione
Deinde licet in cognoscendis rebus corporeis sensuum minister o mens nostra egeat , certum tamen est ipsius cogitationes , perceptionem, judicium , rariocinationem, methodum , non a
sensibus , sed a mente bla proficisci.
CONCLUSIO TERTIA.ΡLucimi gradus Metaphysici fallem mi
maliter , sive ratione ratiocinata eodem in dividuo distinguuntur. Haee conclusio est Thomistarum, contra Scotistas , mominales. Scolisiae enim cos radias formaliter a Miser enatura rei a re ipsa sistinetos volunt etiamsi nemis de iis cogitet. Nam distineti formalis a Scotistis dicitu intercedere interea, quae licet non sine alia Malia realitas sunt tamen alia & alia formal tas Verbi gratia putant misericordiam divinam,nemine cogitante, esse formalitatem diversam, ex na-- tura rei a justitia: quod verum non videtur. Nam. hujusmodi formalitates nihil aliud sunt nisi attributa quae per mentem duntaxat in Deo seorsim concipiuntur. Unde sunt reipsa unum quid Midem diverso modo spectatum. Quamobrem suffiei dissitinctio innalis seu rationis ratiocinata inter illa attributari inutilis vero est distinctio formalis Scotisti ea.Nominales vero nec distinctionem actualem mer gradus Metaphyse s statuunt cum Seotistis. Dei virtualem cum Thomistis; sed eos solis nomi-
282쪽
D1ssu AT III. Q cis T. IV. a snibus distinctos esse contendunt. Contra illos igi
Probatur conelusio. Illa virtuastiter distinguuntur, sive ratione i atiocinata, quoram unum concipi potest sine alio cum fundamento in reci uvconstat ex allata definitione distinctionis virtualis cap. 2 prima partis Compendii Metaphysices. Atqui imus gradus metaphysicus in eodem individuo plerumque concipi potest sine alio graducum fundamento in re. Nam non tantum aninis,
litas Petri concipi potest sine rationalitate, sive Petrus concipi potest quatenus est animais,abstrahendo ab eo quod sit rationis partice33s: verum etiam sanctus Michael considerari potest . et prout est substantia , vel prout est staritus , vel prout est an gelus. Item lignum conliderari potest, vel quatenus est substantia , vel quatenus est corpus, vel denique , quatenus est tale corpus, seu lignum. Ergo plurimi gradus Metaphysici saltem virtualiter live ratione ratiocinata in eodem individuo distinguuntur. Dixi plurimos gradus virtualiter distingui, non omnes. Nam mi gradus in suo conceptu alios quosdam includit , sine illis intelligi non potest diu animalitas sine corporeitate quam includit humanitas sine animalitates rationalitate , quas
comprehendi , nequit intelligi. jicies eum Nominalibus si gradus illi non sint inter se reipsa distincti, decipietur quisquis
eos per mentem distinguet. Respondeo distinguendo propositionem. Decipietur qui eos gradus inter se reipsa non distinctos per mentem dinstinguet , judicando eos revera distinctos , concedo concipiendo tantum unum sine alio , nego. Abstrahentium enim, ut vulgo aiunt non est mendacium. Sic Geometra dum corporis longitudinem fine latitudine spectat mon
283쪽
ertat. Sic Theologus qui misericordiam Dei sine justitia concipit, non fallitur. Nam virtualis diastinctio quae nullam in Deo aut in altis rebus compositionem arguit', id praestae ut unum quid Midem amitis aequivalere distinctis intelligatur. Corollarium. Ex his omnibus liquet nullam a parte rei Meturam universalem existere in essendo, ut vocant, radicando sed tantum naturam esse univers lema parte mentis, quatenus est de objectiva quae multas singulares narura repraesentat. Nam
matura humana seu tamanitas fidem sentiendum de reliquiso non distinguitur actu ab eo individuo in quo est, puta a Petro , vel Paulo M proinde est contracta, determinata, seu restricta ad Psum Petrum vel Paulum nec consequenter est actix universalis , ut Scotistae volunt, qui gradus et physicos , v. g. genus aut speciem actu sive disti ctione formali a ali ax natum reici ab individum putane distingui sed est simularis, ut Thomsestis placet, qui eos gradus ratione sola rum inter se rum ab eo, in quo sunt , individuo distingue
dos existimant. sed eum celebratissima sit ea homistarum κScotistarum deeertatio , pluresque etiamnum ex utraque parte acerrimos pugnatores numerare liceat, temperare nobis non possiimus , quin eam
illustris certaminis partem aliquam nobis indis mus. Sit igitur
284쪽
Utrum existat nisersale sive a parte rei sive
a parte mentis. NIH aliud Ummersalis nomen significare
videtur, quam id quod commune est multis. Quod autem multis commune est, id quintuplici modo commune in Scholis dicitur. Primo modo aliquid dicitur universale in operando, quo sensu. lus Deus proprie universalis est quia solus est auctor causa rerum omnium in omnia operatur in omnibus. . Secundo Aliquid est universale in re Uentando , estque conceptus aut idec v. g. idea circuli, quae ratione sui est singularis, potest tamen quemlibet circulum nobis exhibere.
Tertio Aliquid dicitur esse universale insignia fean. , quod nempe multa significa . ut vox ista homo, quae quemlibet hominem gnificat. Quarto. Universale dicitur in essenia, quod multis inest,ut humanitas multis hominibus inesse dieitu hocque universale Metaphsicum vocant quoniam abstracto nomine exprimipur. Quinto. Universale dicitur in radicando, quod scilicet multis tribuitur, seu de multis praedicatur, ut homo de Petro, Paulo, caeteris. Id autem univeis ale Luteum appellari selet. His praenotatis , sit
CONCLUSI PRIMA.DE est universalis in operando.
Probatur. Qui operatur in omni operante,
285쪽
est universilis in operando. Atqui Deus operatur in omni operant : nihiI enim absque in auxilio moliuntur creaturae: unde se eum alloquitur Isaias cap. 16. v. m. Domin dabis parem nobis omnia enim opera nostra operatus
Ergo Deus est universalis in operando , sive in
CONCLUs I SECUNDA.CONcεντ us aut ideae sunt universales inrepresentando.
Probatur. Illud est universale in re Uentando, quod multa repraesentat. Atqui conceptus re ideae multa repraesentant: V. g. idea circuli, quae ratione sui singularis est omnes tamen circulos exhibet. Ergo conceptus aut ideae sunt universales in re praesentando. Hic adve te primo, duplieis seneris esse cone plus .alios formales, alios obrectivos Conceptus formales sunt ipsae mentis conceptiones , pe quas mens percipere aliquid intelligitur : conceptus vero objectivi sunt res vel objecta concepta Co ceptus formales vulso niversale Stoicum appellant; quoniam eos a Stoicis tanquam universales habit os fuisse commemorant se tamen si universales dicantur , hoe ipsis ideo competit, quod sint conceptiones objecti cujusdam multa repraese
Adverte secundo, duplicem quoque distingui solere idea seeciem scilicet formalem objectiamam Idea formalis es quid omnino idem ae conceptus formalis, nimirum ipsa mentis perceptio. Item idea objectivae est quid idem ac co ceptus objectivus , nempe objectum percUtunia
286쪽
DisviITAT III. QII AEST. 1 svulsus de objectiva vel Divina est, vel hum,na. Humanam voco , quae est objectum perceptionis humanaes Divinam quae est in Deo. Utraque diei potest univerialis in repraesentando, quia mutitas res singulares repraesentare potest. Quoniam vero Platovi Platonici ideas admis runt, quas universales hoc modo esse defendebant , idcirco illas ideas niversati Plaeoni mi Scholis nominant. Quaeres an Plato ideas Divinas intemas tantum hoc est , in mente Divina existentes an vero externas , seu extra Deum positas admiserit, tanquam sempiterna quaedam exemplari , quae Deus
Respondeo probabilius longe videri Platonem de
solis ideis internis, non de externis esse intellige dum. Nam absurdum hujusmodi figmentum tanto. Philosopho sine ratione tribuendum non est, ut o servavimus in Compendio Physico,p. I. c. 1.Nunc sit
CONCLUSIO TERΤΙΑ. VOccs in universales in significando ue
Nominalibus visum est. Probatur Quod multa significat, est universale in significando. Atqui voces multa significant. V. g. vox ista
homo omnes homines ireulus omnes circulos significat. Ergo voces sunt universales in significando, nee male dicuntur universale Nominale
Nominalibus opponebantur Realista 'u naturas reales in pluribus existentes universales esse ire essendo scilicet, pradicando asseverabant Cumque ii praecipue Peripateticorum sectam tueri se profiterentur , hoe uni ersale in essendo, radicando
287쪽
Nota Universale Platonicum dici universaleraint multa , quoniam ideae Divinae res reatas antecedunt: Universale Peripateticum vocari unia
versale in miatis , quia naturae singulis rebus insunt aut inesse dicuntur in Universale Stoicum ac Nominale appellati universale post multa , quoaconceptus nostri4 nomina res ipsa sequantur. Definitur autem vulgo universale Peripateticum, unum aptum sese villis o radicari de illis
um,oca ac divisim. Per unum aptum tenigunt naturam , quam concipiunt aptam in iisset multis , clim nomine abstracto exprimitur ae de illis radicetur cum exprimitur nomine concreto juxta illud axioma, -stractorum s inesse,coneratorum radicari ut humanitas dicitur ines' Petro , Paulo in caeteris. homo vero de iis praedicatur. Ρraedicatur autem uia moest , hoc em, secundi idem nomen Meamdem significationem. Praesit -εatu etiam dimisim id est , cum sui divisione d multiplicatione cita ut de singulis dici possit in singulari numero pluribus in plurali. Sic dici potest , Socrates est homo , Ρlato est homo tSocrates Plato sunt homines. Hinc nomina collectiva, ut ορulas, flebs, i- milia , quae de singulis individuis dici nota pomari in singulari numero, non sunt universalia hoα
sensuisHOC etram nomen Dos, non est universale,ho Tmodo um non dicatur dimisim de multis: quia licet de singulis per nis sanctissima Trinitatis praedic ri possit hi singulari numero; non tamen de tribus. personis dici potest in plurali numeros non entriti Pater , Filius QSpiritus sanctus sunt Diio ea
288쪽
DIs Pu TAT. III. II Es T. V. 2 et utrum aliqua sit natura in multis singularibus una sive ista ianitas sit formalis, proprie dicta , qualisentitati simplici convenit , ut volunt Scotistae iuvesie tantum unitas similitudinis, impropria, quae etiam dicitur unitas fundamentalis , quae hempe est legitimum fundamentum cur eadem natura et mentem pluribus inesse concipiatur , ac de iis pradicari possit quae est Thomistarum opinio. Sit igitur primo adversus Scotistas, qui dicunt naturas esse universales in essendo radicando non solum a parte sive ex parte mentis nostraeci sed etiam
CONCLUSIO QUARTA. NO, existi in rebus, sive a parte rei , id este parte rerum ipsarum, Universale in essendo pradicando.
Probatur. Universale in essendo, radieando
definitur natura una in multis, Wapta ut de iis praedicetur univoce ac divisim. Atqui non existit a parte rei, sive ex parte rerum ipsarum , natura una in multis Mapta ut detis praedicetur univoceὲ ac divisim Natura enim humana ridem sentiendum de caeteris o non est una in Petro lauto , ac reliquis indivicivi cum natura Petri sit corpus mens Petri , quae non sunt quid idem , ac corpus Mens Pauli climque Pereus dicitur homo QPaulus homo , nonicem homo de utroque praedicatur, sed alius calius.
Ergo non existi uetitversale in essendo, radi-aando in rebus, sive ex parte rerum Respondent cotistae negando minorem , curus probationem distinguunt matura humana non est una numero in Petro, Paulo, concedunt non
est una specie , nega, est enim ejusdem speciei
289쪽
in Petro , Paulo & caeteris : quare negand cons quentiam. Contra reponimus. Si natura non sit na numero in Petro lata , sed tantum vn specie- non est una unitate formali in proprie dicta, sed, tantum una unitate impropriλ, quae similiaud potius quam mucu est nominanda Atqui ut responsio valeret , natura humana, quae dicitur una specie ita Petro . Paulo is carieris , deberet ene una ianitate formali Petro, Paulo, caeteris iam quaestio est de unitate formaliae propriari non vero de unitate fundamentali, ampropria. Ergo admittenda non est ea Scotinarum respon- . Quod ut clarius pateat , advertendum duplicem hoc loco distingui oportere unitaterr sci, licet unitatem formac , , unisarem fun me
Unitas Armalis . est unitas entitatis , sive gulantaris , quae nempe ad singularem quam---entitatem pertinet di diciturque uni inum rica , quia ex ea repetita fit numerus. Dicitur erram uinitas formaris , quia est unitas proprie dicea secundam formam, ideam unitatis omnibus hominibus ingenitam diae definiri solet , indιvisi
is in se, is ejus dimisi a qualibet alia re.
Unitas vero fundamentalis non tam est unitasia duram fundamentum , eur multae res eadem ideh enerali exhibeantur sive est convenientia aud litudo multorum inter se , per quam eidem exemplari vel ideae congruunta Quamvis enim, per solam quesitatem res dicantur similes aut diis milos ecundum Aristotelem lib. Categoriarum
eo. s. non ero tamen similitudinis nomen gen aiausi sumitur pro convenientia naturae quae inter
suae interceditie quam eidem exemplari ailim tantur Hac atatem exe lac vel idea Minaxn
290쪽
in Deo incita res eatenus verae sunt, quatenus cum isto exmplari consentiunt V. g. circulus est verus, quia cum idea circuli congruit. Haec proinde unitas fundamentalis , vel generica dicitur , vel specifica , quatenus convenit vel generi, vel speciei, sive iis omnibus naturis, quae vel genere vel specie inter se consentiunt. Itaque per eam unitatem omnes homines , V. g dicuntur unum species quia singuli cum eodem exemplari congruunt. Item omnia entia , sive spirit ita , sive corporea dicuntur unum genere u , Angelus, lapis sunt unum genere , non quidem proximo, sed remoto , quia ambo sunt substantiae, sive cum idea aut exemplari substantiae conveniunt Quam autem inpropria sit ista unitas , nemo nota idet. Hic vero quaestio est, utrum aliqua natura vel generica , vel specifica sit una in multis unis t. formali Ec propria ; cum eam esse unam unitate impropria ita rebus , sive a parte rerum , nemo neget. Sitne unitersali a parte aut ex parte me Di r paulo inferius videbimus
OB Iici Esirim Universale in essendo αρυ-
ῶcando est natura una in multis. Sed natura v. g. humana est una in multis rBempe in Petro, Paulo caeteris
rigo existit a parte rei universale in essendo Se
Ruspondeo negando minorem. Illa enim na- ura non est una ita multis, quae est multiplex inianis. Sed natura humana multiplex est ita altis, scilicet in Petro , Paula is exteris nam in Petro est coxpusin men Petri , in Paulo corpus ratae Qua Pauli Elg non est una iacillis