장음표시 사용
341쪽
eet vel mediatus, vel immediatus. Est immediam clim unum corpus in aliud incurrit sine ulIo cor- .pore interiecto , v. g. cum pila in aliam pilarea incidit. Est vero mediatus , cum unum corpus iaaliud agit per interjecta dorpora , ut cum Sol per aethereorum corporum motum nos calefacis , de
illumirat. His positis, MCONCLUs Io. NUαι est, neque esse potest naturaliter actio
corporis in aliud corpus distanc, nisi ea per interjecta corpora transmittatur. Probatur. Nulla est actio corporis in aliud eoopus, nisi per motum. Atqui motus ille unius corporis alteri communieari non potest, nisi, vel per contactum immediatum , cum nempe ea corpora sese conti gunt , vel per contactum mediatum, nempe per interjecta corpora , cum unum ab astero distat, uae clare&Histincte omnes intelligunt. Ergo, e. Et sane experientia constat admitti oportero aliquam, ut vocant, activitatuspiarum, per quaim circumquaque actionem iram diffundat agens. Nam ignis, v. g. non potest ad quamlibet dista etiam calefaeeres; sed ad certam tantum .dete minatam distamiam.
Atqui si daretur actio corporis in distans , nu la daretur actisitatis oharnu nec milias calefaee, te ignis ad milla passus, quam ad unum, aut ab-
Ergo nulla datur actio corporis in rem distam
342쪽
Oaxi ei Es primo , basiliscum solo aspectu mo te hominibus inferre. Respondeo id inter vulgi errores reserendam esse , ac si verum foret, per profluvia substantialia esse explicandum. Ergo in eo non datur exemplum actionis corporis in rem distantem. Idem dicendum de tomedis pisce, quae piscatoris brachio tor rem injicit de vetularum fastinationibus i deifluxibus sederum, &c. Objicies seeundo. ulvis sympathicus ad alia quam distantiam vulnera sanat. Respondeo ut prius pulveris sympathici vim in solo corpusculorum profluvio esse eollocatam mecinde colligi posse ullam dari actionem corporis in aliud eorpus a se remotum.
iram actis fir en ritas ab agente , ea causa
FFεεcτus productio seu influxus causae agentis in subjectum patiens , dicitur istius causae a tio : de qua quaeritur utrum sit entitas ab agente distincta. Λd cujus quaestionis solutionem sit C ONCLUSIM.ACrio non est entitas ab agenteis termino distincta. Probatur. Quod nihil est aliud , quam ipsum Sens , quatenus agit in terminum, seu objectum,
343쪽
non est entitas ab agenteis termino distincta. Atqui actio nihil aliud est , quam ipsum agens, quatenus agit in terminum , seu objectum. Nam non potest actio tanquam entitas ab agente Ἀα-mino distincta concipi. Verbi gratia , amor boni non potest elate distincte intelligi , ut entitas diversa a voluntate , quatenus in bonum fertur iustio nihil aliud ess concipitur praxe ignem
urentem is rem quae uritur : ac omnis entitas in ea re omnino superflua est, ut libenter concedunt;
qui ideas clarasis distinctas consulunt. Ergo actio non est entitas ab agenteis termino distincta. Orollarium LPΑssro fimiliter non est entitas a patiente distincta Sie percussio hominis alicujus ab alio putisi , nihil aliud esse concipitur , quam isse homo, quatenus vel pede vel manu ab arem teriente est
Quu sunt in diversis eategoriis , non ideo semper reali distinctione , saltem majori , distinguuntur. Nam agens pariens sunt in categoria substantiatri actio verbis passis peculiates constituunt categorias , etiamsi actio, passio non sintentitates ab agente Qtermino distincta Item calor , quatenus est motus particularum ignis in manum incurrentium , dieitur ignis actio quatenus vero recipitur in manu , dicitur passo. Ideoque idem calor in duabus diversis categoriis continetur. Quapropter Thomistae minus apteri cultates anima rationalis ab ea reipsa discernunt,
quod anima rationalis in categoria substantia; fa-
344쪽
OB Iici Es primo. Nulla res praeter Deum est sua actio. Respondeo distinguendo propositionem. Nulla res praeter Deum est sua actio independenter ab auxilio causae superioris , concedo dependenter ab isto auxilio, nego Homo enim v. g. non sic est sua actio , ut a Deo sis independens , sed tamen est sua actio dependentre a Deo , eum ista actio nihil aliud sit, quam ipse homo, prout est agens et nec quisquam actionem velut enthatem homini suc- exescentem clare intelligere valet. jrcres secundo Actio voluitatis humanae est aliquando supernaturalis. Ergo est entitas a voluntate Astincta. ideo dicitur vernaturali , quod scentitas dis tincta a voluntate humana sed quod a solius humanae voluntatis viribus non ita pendeat , quin speciali, super rurali Dei auxilio praecipue sic
Aetio lassio doeente Aristotele lib. de Categ
riis cap s. duas habent proprietatem nam Io reciapiunt ontraria oo intensiionem ac remissionem.
Nam,inquit alefacere is refrigerare sunt contraria: item calefieri, refrigerari. Deinde potest quidpiam ars vel minus calefacere aut calefieri. Sed male inferunt nonnulli agens quodlibet ageredi1ntaxat in id quod sibi contrarium est quia teste eodem Aristotele lib. 1. de coelo , cap. 3. Ag-ε Monitam,
345쪽
inter sese contraria, mutuoque a sese patiuntur corrumpuntur: non enim id solis contrarie con
IAM de eausis materiali & formali , seu de materia Horma , solitae quaestiones sunt examinandae. Quid sit, quotuplex materii quid itemst forma, explicatum est in Compendio Physico, parte I cap. 1. Sit igitur
utram materia prima propriam habeat
axistentiam. MAτzar dicitur trima, eum spectatur quatenus omni plane forma sensibili est destituta, desomnium capax. Dicitur vero secunda , cum consideratur prout aliqua forma sensibili est do
Certum est materiam primam non habere existentiam talem , v. g. existentiam ligni ferri, c. per seipsam, sed per formam ii ni terri /e. quia materia prima per se neque lignum est , re que ferrum , c. Sed quaeritur utrum materia prima habeat existentiam Ismplieiter sive utrum existat existentia sibi propria. Negant homist affirmant caeteri omnes, quibuscum sit
346쪽
CON CLUSIO.MAτε i prima propriam habet existen
Probatur, Materia prima definitur subjectum primum , ex quo insito remanente fiunt corpora naturalia cin quod ultimum resolvuntur. Atqui subjectum istud propriam habet existentiam reum sit ens physicum positivum , nempe substantia naturaliter extensa, solida, Mimpenetrabilis , quatenus omni forma sensibili orbata est, sive eas triplex artesii materia, sive assendi atomi sive quidpiam aliud. Ergo materia prima propriam habet existenti am.
Oarica Es primo si materia prima propriam haberet existentiam , ex ea simul, forma sensibili fieret ens per accidans , non ens per je:quod absurdum est. Respondeo negando propositionem. Tunc enim fitens per se,& unius essentiae, cum fit ex duabus partibus , quarum una rationem habet potentiae altera rationem habet actus cum ambae illae partes ad se mutuo per se , seu ex Natura instituto non per accidens orclinantur. Materia autem licet ratione sui propriam habeat existentiam , ex Na- rutae tamen ordinatione ad totum sensibile cum forma constituendum destinatur quod proinde totum sensibila est ens pars , non ens per accidens. Nam os per aeridens id dieitui, quod ex variis partibus , nullum ad se mutuo naturalem ordinemnabentibus eomponitur , qualis est acervus tritici, vel lapidum, e.
O ieies secundd. Materia prima est v et
347쪽
tentia , quae non habet esse , nisi per formam. Ergo propriam non habet existentiam. Respondeo distinguendo antecedens. Materia est pura potentia phyrica , quae non habet esse tale v. g. esse ligneum , aut ferreum , is per formam , concedo. Materia est pura potentia metaphysica, quae non habet esse simplici citer , nisi per
formam , nego quare nego consequentiam. Pote
tia igitur duplex, Altera est physica, quae ordinatur ad actum physicum , seu ad formam , ut Vocant, substantialem aut essentialem ad qualitates physicas ac sensibiles , sine quibus seorsim consistere potest , cujusmodi est triplex Cartesii materia vel Epicureorum atomus , quae absoluteis simplucuer per se existit, quamvis ante formam substantialem, qualitates physicas non habeat esse tale seu sensibiles, v. g. esse ligneum, ferreum , calidum , frigidum , c. Altera potentia est metaphysica , quae nempe ad actum metaphysicum ordinatur , quo non est distincta nisi per mentem , sine quo revera existere non potest cujusmodi est essentia respectu existentiae , genus respectu differentiar, c Fateor igitur materiam esse potentiam physicam , quae nullum ratione sui includit actum physicum sed minime eoncedo eam esse
potentiam untaxat metaphysicam cum adium habeat metaphysicum , nempe existentiam ; cumque sit ens physicum δε positivum , ut dictum est.
Instabis. Materia dicitur expers omnis actus. Atqui existentia est actus. Ergo materia expers est existentiar.
Respondeo distinguendo majorem Materia ellex per omnis actus physici , concedo factus metaphysici, nego. Simili modo distinguo minorem & nego consequentiam Actus ibitur duplex ih sic usin metaphysicus Actus pnysicus dicitur is ,
qui subjectiim physice afficit, quique dat esse ta-
348쪽
DispuT. IV. EsT. III. QUAEsT. I. rate , non esse simpliciter eujusmodi est figum vel quaevis qualitas: non enim figura dat esset simpliciter materiae, sed esse tales, nempe sphaericum cubicum inc unde sine tali actu potest absolute subjectum existere. Actus vero metaphysicus appellatur qui subjectum tantummodo denomina , non physice disponit,&sine quo sibjectum istud subsistere non potest:
v. g. existentia denominat hominem existentem
non vero illum physice afficit, nec sine existentia potest homo subsistere Materia igitur est expers omnis actus physici, sensibilis, si ratione sui spectetur non tamen est expers omnis actus metaphisici, ut dictum est. Cum igitur materia dicitur , neque esse quid, neque quantum, neque quale , c. intelligi debet, quid sensibile, ut diximus in Compendio Physico. Nam neque est ferrum , neque lignum , neque ullam habet determinatam quantitatem , aut rualitatem sensibilem, antequam si in toto phy- eoin sensibili, quemadmodum observavimus.
QUAESTIO II. Utrum materia privia forma dicipum principia tum generationis, tum compositionis corporis naturalis.
CV, omnia orpora naturalia secundum aeternam ideam ab omnipotenti Creatorelpro ducta sine dubium esse non potest , quin aliqua forma seu causa formalis praeter materiam n iis admittenda si , per quam exemplari suo, seu idear Divinar consentiant. Cumque materia diversis
subinde formis affetatur , ut cum ex ligno fit
349쪽
ignisci ex pane caro , c. non tantum necesse est omne corpus sensibile ex materia Horma const re sed etiam subjectum ex quo corpus sensibila fit, prius esse privatum istius corporis forma. Quidiit rimatio is quomodo denniatur, repete ex Compendio Physico , parte I cap. a. Nunc sit
CONCLUSIO. TR iis sunt principia generationis corporis
naturalisis sensibilis , cilicet materia , -- main privatiori ac duo compositionis , nempe materia dorma.
Probatur prima pars Tot sunt principia generationis corporis sensibilis laturalis, quot sunt ea sine quibus neque esse neque concipi potestimneratio corporis naturalis uensibilis, juxta definitionem allatam in Compendio Physico , parte
Atqui tria sunt sine quibus neque esse neque eoncipi potest generatio eorporis naturalis, se sibilis. Nam generatio hoc loco est transitus is non eo ad asse. Hic autem transitus intelligi non potest, neque fine termino a quo fit transitus, nempe sine privatione seu non esse : neque sine termino ad quem fit transitus , nimirum sine forma seu ossa neque denique sine subjecto in quo fit transitus, seu
quod transit non esse μή esse , quod subjectum est
Ergo tria sunt principia generationis corporis naturalisin sensibilis , scilicet materiaci forma, privatio. Probatur secunda pars Tot sunt principia -- positionis corporis naturalis , quot sunt ea ex quiabus corpus naturale iensibile componitur. Atqui duo sunt ex quibus corpus naturale eiensibile componitur , puta materia forma, seu
350쪽
labjectilinin dispositio subjecti, per quam dispositionem subjectum habet esse tales, nempe essest Deum, ferreum , c. ut per se notum est. Ergo duo tantum sunt principia compositionis corporis naturalis, sensibilis , videlicet materia forma.
a1rci Es primo si serma est principium generationis corporis naturali , maxime quia fore eterminus ad quem tendit ies generatio. Atqui terminus ad quem tendit ipsa generatio non est forma, sed corpus ipsum naturales siquidem generatio terminatur ad totum genitum. Ergo forma non est principium generationis eorporis naturalis. Respondeo distinguendo minorem Forma non est terminus generationis completusis totus, concedo e non est terminus incompletus, partialis, Regm quare nego consequentiam. Itaque licet forma dici nequeat terminus generationis complet in totus , quia non est tota res genita potest tamen terminus incompletus appellari , quia est pars rei genitae, per quam res genita in certa specie eonstituitur. Quamobrem totum quidem proprie generatur , si ad communem loquendi mo-aum attendamus sed tamen si strictius loquamur,
sola forma generatur , quia sola transit a non esse ad esse. Objicies secundo. Principium rei positivae, physicae debet esse positivum. Atqui privatio nihil est positivum. Ergo privatio non est principium generationis
Respondeo distinguendo majorem Principium rei positivae, phrsicae debet esse positivum, si sie