장음표시 사용
381쪽
Septima pars. Se irrerast. circa alia.
dium per se ordinatu ad tui defensonem. Secundo respondetur, quod licet daremus Caietano, homicidium non ella voluntarium tanquam medium , nihilominus ne- cellarib dicendum est, quod est voluntarium tanquam ei 'ctus sequutus, & hoc sussicit ad incurrendam irregularitatem, excepto casu defensionis propriae vitae. Ad secundum negatur consequentia:
nam ad incurrendam excommunicatione,
requiritur peccatum mortale ; at vel b irregularitas potest incurri line peccato. Ad tertium respondetur primo, quod textus non loquitur de irregularitate, sed de depositione. Secunde, respondetur, dato quod loqueretur de irregularitate , non est sermo de sola rerum defensione, sed simul de defensione vitae, ut patet ibi,te tuaque liberans.
Ex dictis sequitur contra Couarr. quod in homine priuato potest dari irregularitas ex desectu persectae lenitatis, ut quando occidit inuasorem ad liberandum proximum . quem licite defendit, & quando Occidit lationem ad defendendas res proprias , vel proprium honorem. Imb dico, quod etiam in clerico potest dari irregularitas ex defectu persectae lenitatis, ut quando occidit ad defendendum patrem,uci proximum, quem licite defendit, &quando compulsus metu mortis testificatur in causa sanguinis: tunc enim per metum excusatur a culpa,& non ab irregularitate , ut vidimus se 2. praecedenti. Dixi, in homine priuato : nam in Iudice,& in milite, quia occidunt autoritate Reipublicae, omnes unanimitet concedunt, polsedari irregularitatem ex defectu perfectae lenitatis. DuBIΤΑΤ vn quinto, utrum incurrat irregularitatem ille, qui occidit inua rem , ut defendat Rein publicam , principem vel proximum, in casu,quo ex praecepto naturali vel diuino tenetur defendere Tres sunt opiniones. Prima opinio extrema tenet absoluto, quδd manet irregularis, ita Caieta. 2. 2.
Iudex tenetur occidere malefactorem , dctamen fit irregularis, ergo Secundo: nam irregularitas incurritur line peccato. I cI- tib : nam Clementina ii furiosus. tantum excipit eum , qui occidit ad defendendam propriam vitam. Secunda opinio est media,quod laici &omnes, qui non sunt sacris initiati, manent irregulares, non tame initiati sacris.
eu aliqui iuniores. Probatur. Irregularitas respectu laicorum non habet rationem poenae, sed tantum est impedimentum ad suscipiendos ordines, at vero respectu e .
rum, qui sunt initiati iactis , habet rationem poenae , sed impedimentum ad suscipiendos ordines potest contrahi sine culpa, ut patet in bigamo & illegitimo,poenaverδ non potest contrahi sine culpa,ergo laici manent irregulares, non tamen initiati sacris. Quδd autem in initiatis sacris irregularitas habeat rationem p nae,prObatur: nam priuatio actionis debitae inesse ex ossicio est poena, sed irregularitas in his priuat exercitio & vla,qui ex ossicio illis ineste debebat, de ad quem habebant ius, ergo est poena. Tertia opinio extrema quae semper visa
est mihi probabilior 2 dicit, quod siue si
batur.Primo, irregula litas homicidij nunquam inducitur,nis homicidium sit volitum,sed hoc homicidium Don est voluntarium , sed quasi coactum, siquidem non
est in manu mea non desendere, nis velim peccare,ergo. Secundo, Clementina si furiosus. excipit occidentem , ut defendat propriam vitam corporalem , ergo etiam cenietur exceptus,qui occidit, ut defendat vitam spiritualena animae. Tertio , quia non est credendum , quod Ecclesia velit aliquem damnificare ex eo,quod impleat praeceptum naturale. Confit matur: nam
382쪽
oppositum esset,ponere offendiculu & im. pedimentum ad obseruationem piscepti; multi enim retraherentur ab eius impletione metu irregularitatis. Quarto,quia nopotest dici desectus persectae lenitatis de nransuetudinis, quando exercet homo actu virtutis obligantis sub peccato, quoniam
una virtus non contrariatur alteri virtuti. Ad primum argumentum concello antecedenti negatur consequentia: nam ho
micidium in Iudice est voluntarium in causa: sponte enim assumpsit officium, vel saltem non ita coacto , ut non po: let tunc sine peccato mortali recusare, eu nunc etiam ab illo desistere. Ad secundum concedo, irregularitatem incurri sine peccato , tamen irregularitas homicidi j non incurritur, nisi ex homicidio voluntario. Ad tertium respondetur prim ὁ , quod Clementina loquitur , quando homi ei-dium est voluntarium secundd respondetur, quod Pontifex in illa Clementina non condit nouum ius, sed explicauit antiquuin hoc casu particulari de sensionis propriς vitae, quia stratiissimus erat,& non rarδ co- tingit; teliqua vero quae non raro contingunt,reliquit opinioni Doctorum. Dedis. pensatione autem irregularitatis prouenientis ex desectu perfectet lenitatis,commodius dicemus disputatione sequenti;&in eadem disputatione dicemus de quadam irregularitate protieniente ex desectu
persectae lenitatis,scilicet in bello iusto.
DISPVT ATIO VI. De homicidio iniusto.
De qua tractat Villavigo cap. 6.
16. Couarr. Climent. si puriosus .p. a per totam. βuam di putatio-
dam. Prima , de irregularitate prouemente ex homιcidio caseualinfecunda, de proueniente ex homicidio iure te moluntario; tertia, de irregularitate contingente in
bello publico, mel etiam priuato,
nempe in rixa, quarta, de proue- mente ex aborta , quinta,de di pensatione.
De irregularitate proueniente ex homicidio eas ali. De quo P. Henri. cap. I F. Couam. F. .
PRO cuius explicatione supponendum
est ex D.Th. a. r. q. 5 .art. S. quod castis est eausa agens praeter intentionem,aucto. re Aristotele. Et ideδ homicidium casuale simpliciter loquendo, non est intentii, nec volui. uium,& quoniam omne peccatum est voluntarium, ideo homicidium casu te, inquantum casuale, non est peccatum,
sed quia contingit id, quod non est per se
volitum, nec intentum esse intentum per accidens,secundima quod remouens proinhibens dicitur causa per accidens,ideb qui non remouet ea , ex quibus sequitur homicidium, si tenebatur remouere, vult secundum quod homicidium. Hinc sequitur, qu bd homicidiu casuale est duplex. Unu, quod nullo modo est voluntarium, nec directe nec indirecte;alterum, quod est volitum indirccte & per accidens,& hoc vocatur a NauarI.nu. 2 I9. 3. a. homicidium mixtum ex voluntario &casuali. Et per haec facile intelligitur diuisio deformationis tradita a Nauar. scilicet quod est triplex;mere voluntaria, scilicet.
383쪽
quae est volita in se & directe;mere casu alis,que nullo modo est voluntaria & mixta,ex voluntaria & casuali. Secundo notandum est cum D.Thoma, ex duplici capite contingere poste , quod homicidium casuale imputetur alicui, fiat mixtum. Primo modo, quia non adhibuit sufficientem diligentiam ad cauenduillud. Secundo modo. quia dabat operam illicitae rei. Hinc sequitur , qudd quando aliquis dat operam licitae rei ,& adhibet debitam diligentiam ne sequatur homicidium,quamuis ex tali opere sequatur, non fit it regularis.Hoc corollarium cst certit simum determinatum in c.lator. c. dilectus filius. e. significasti. et I .c.ex literis .el i. y 2. c. Ioannes,de homicidio.Probatur,quia tale homicidium nullo modo est voluntarium,sed mere casuale ,homicidium aut Sis non sit aliquo modo voluntarium,non indueit irregularitatem , ut vidimus disp.s .in princ.Vnde quando Doctores dicunt, homicidium casuale inducere irregularitatem , loquuntur de homicidio leeundo modo,scilicet mixto,non de casuali primo modo Dixi, di adhibet debitam diligentiam: nam licet aliquis det operam rei de se licitae,tamen si non adhibet debitam dili-pentiam,dc sequatur homicidium,erit irregularis ita D.Tho m. sup & communiter Doctores,dc habetur ex c.ad audientiam. cap. ex literis .c. significasti. de homicidio. Probatur: nam tale homicidium est voluntarium indirecte, inquantum tenebatur,&poterat adhibere debitam diligentiam,&non adhibuit. , Vnde praecipua dissicultas est,utrum qui dat operam illicitae rei, morte sequuta, sit irregularis,quamuis omnem adhibeat di
ligentiamὶ Et hoc sit PRIMUM DUBIVM.
aaδ. stes in commento de furto, in
c. n. I6. quaest. 6.ὰ n. I. DE hac qu stione sunt tres opiniones,
duae extremae,& una media. Prima opinio extrema uniuersaliter te net, huc elle irregularem .ita Caietan . sirp. Sylu .ver. homicidium. 2. in princ. regula s. innocent. Ioan. Andr. in ca. tua nos de homicidio.& alij multi Doctores Canon istς. Quae probatur primo ex iure Canonico, ubi saepe excusantur aliqui ab irregularitate,quia dabant operam licitae rei,ergo a contrario sensu si darent operam illicitae rei .essent irregulares. Antecedes probatur primo ex c.dilectus. de homicidio. ubi qui. dam clericus infirmus,ut excitaret appetitum cibi .ascendit equum male parentem habenis,& currens fracto staeno,proiecit a se clericum,& occidit puerum, Sc inquit tex. non esse irregularem,quia dabat operam licitae rei, & similis ea sus habetur in
Si obiicias , argumentum a contruio sensu non esse firmum in iure,hoc non o
stat primδ: nam hoc est falsum, ut patet ex c. Apostolica. de his quae fiunt a Pr latis sine consensu Capituli. Secundb nam, ut inquit Nauar. n. 22 I. hoc argumentum nora est a contrario sensu, sed a celsante ratione& eausa, quia scilicet ea ratione excusatur ab irregularitate, quia dabant operam lic tae rei; sed argumentum a cessante ratione
est firmissimum in iure.c.cum cellante. de appellationibus. ergo. Confirmatur , in multis textibus statuitur haec regula,quod occidens vel mutilans sit irregularis ; sed ab hae regula non excipiuntur in iure, nisi qui dant operam licitae rei. ergo Omnes, qui dant operam illicitae rei, sunt irregulares. Secundb probatur opinio ex D.Tho.
bus casibus fit homo irregularis. Primo, si dat operam illicitae rei ; secundis , si dat operam licitae rei, non adhibita susti- cienti diligentia, et sociare sentit,quod in
384쪽
primo casu non requiritur,quod praecedat aliqua negligentia. Secunda opinio extrema dicit, quod dans Operam illicitae rei nuRquam fit irregularis, si adhibuit debitam diliget lam. Hanc tenuit Magister Cano, & tenet P. H nr. c. I J.n. I. & pauci quidam iuniores. Probatur primo, irregularitas non incurritur propter opus praecedens homicidiu, sed propter ipsum mei homicidium, dum is modia sit voluntari uiri,sed in eo,qui adhibet debitam diligentiam, nullo modo est
Voluntarium, ergo. Confirmatur:nam licet qui vult opus periculosum, censeatur virtualiter velle mortem inde sequutam,tamen per hoc quδd adhibet debitam dii,
gentiam, ne mors sequatur, videtur excludi totaliter illa volitio virtualis,ergo mors non est huic voluntaria. Secundor nam si tale opus alteri sit licitum, ut torneamen
tum respectu laici, homicidium inde sequuti in non indueit irregularitatem , si adhibita fuit debita diligetia, ergo de haec opinio valde probabilis est.
Sed est tertia opinio media, nempe quod si homo dat operam illicitae rei, non tamen periculosae de se, ut ex illa sequatur mors, non manet irregularis, s debitam adhibuit diligentiam;at vero si dabat operam illicitae rei,& de se periculose ad homicidium, manet irregularis, quamuis debitam adhibuerit diligentiam .Hanc tenet Collar.sup.rium. I o. Soto, Cordub. in Quaestiorsario. lib. 1.q. 26. Castro lib. a. de lege poenali. cap. 14. Medina t. 2.q. 7 3.art. 8. ut patet ex solutione ad I .contra 3. regulam. Aragon. 2. 2. q. 6 .art. 8.& communiter Magistri de Nauar. in commento deserto. & in cap. 27. num. 237. Unde quando in eodem cap. num. 2 a I .dicit,ex de so
matione casuali ex opere illicito sequuta induci irregularitatem, intelligendus est, quando sequitur ex opere illicito & pei i-culoso. Et haec opinio est tenenda tanquam piobabilior,& communior, & qu eseruatur in praxi. Et quoniam haec opinio est contra duas praecedentes, ideo probata ea, illae manent impugnatae.
Pro eius ergo pcobatione supponendum est cum Couarru.s p. versi c. siccundo deducitur. cum Soto, Cordub. supra, .
aliis, qu bd opus potest esse illicitum de probi bitum dupliciter.
Primo modo, ex eo quod est pericul sum δc inductivum mortis, & hoc modo prohibitum est clericis pugnare, vel mittere bombardam ad arcem,eXescere to
neamenta, re alia pugnae simulacra, ite in exercitium Chirurgiae per adustionem . vel incisionem, facit cap. sententiam sanguinis. ne clerici vel monachi. & etiam
venatio ursorum dc aprorum , quia solet fieri eum armorum strepitu, ut ait Nauar. num. 2 7. δc P. Henriq. cap. I s. num. I. Secundo modo, no quia sit periculosum, nec inductivum mortis, sed alia de causa; vet-bi gratia, si venatio cuniculorum prohibeatur certo tempore, quia tunc concupiunt. Hoc supposito, probatur Prima pars nostrae sententiae, quae est contra primam opinionem nam illa uniuersaliter loquitur de dante operam rei quoi nodolibet illicitae. Probatur, tale homicidium nullo modo est voluntariu, sed
mere casuale,ergo non inducit irregularitatem. Antecedens probatur,non est voli- tu direct),ut patet, nec virtualiter in ipso Perc, quia non continetur virtualiter in illo, siquidem tale opus non est periculo sum, nec est volitum ratione alicuius negligentiae, quia nulla fuit,ut supponimus,
ergo nullo modo est: voluntarium. quod argumentum euidens est meo iudicio. Secundb probatur : nam ex prima op nione sequerentur innumera in coue mentia. Primb, si aliquis tepore interdicti pul-
siret campanam, quae cadens occideret
aliquem, pulsans esset irregularis, quamuis omnem adhibuerit diligentiam, de tamen si non esset interdictum, non maneret irregularis. Secundd, si aliquis caederet arborem adhibita omni diligentia, si de tacto opprimeret aliquem,maneret irregularis,si arbor esset aliena, vel caederet in die sesto, no tamen si esset propria. vel caederet in die non statuo. Tettiei, si duo Disitigod by Corale
385쪽
3 6 o Septi ma pars. De homicidio casioli.
duo venentur cuniculos,unus in proprio excusatur homo, ne imputetur sbi tale
nemore, alter in alieno , uterque debi tam adhiberet diligentiam, hic maneret ιrregularis, ille non. Tertio probatur ex optimo text. in cap. quantum. s o.distin. ubi Gelasius Papa loquens de illo,qui equos furatus tulit, &eata offenderunt mulierem, quod fuit illi causa aborsus,quod si caballos alienos H- ratus tulerit, inde est culpabilis : nam de muliere, quae casu inter caballos constacta est, ubi voluntas illius non agnoscitur perniciosa filisse,non potest puniri ex quo textu constat, illum se ille reum serti, non tamen homicidi j. Secunda vero pars,quae est contra secundam opinionem probatur , quando opus prohibetur, quia periculosum , tui ac homi eidium inde sequutum est voluntarium in causa, ergo inducit irregularitate. Antecedens probatur: opus de se tendit ad homicidium, ergo qui vult illud, coamsequuter vult homicidium. Secundo probatur ex ratione cap. vltim .de homicidio. in c.quia mandando in culpa fuit, & hoc euenire posie debuit cogitare. Hine sequitur,qudd dans operam illicitae rei 3c periculo is, nunquam censetur
adhibere debitam diligentiam, ni si cessando a tas opere ; nam quamdiu vult opus, vult causam & periculum homicidii. Hanc autem sententiam ego limito, ut in foro conscientiae solum procedat, quando opus illicitum cui datur opera, est de se ita periculosum, ut sit proxima occasio mortis , ut mittere bombardam ad
arcem, torneamenta,& etiam curare per
incisionem,uel adustionem,& alia huiul modi,in quibus frequenter cotingit mors: in his enim verum habet ratio tradita, qudd quamdiu quis non abstinet a tali opere, non adhibet debitam diligentiam. At vero in rebus,in quibus rarh contingit
mors, ut in venatione aprorum 'e vrsorum,dc alia huiuimodi,credo,quod si adhibita fuit debita diligentia, non fit irr gulatis in foro eonscientiae. Et in his v tum habet, qudd per talem diligentiam
homicidium, nec iit illi voluntarium. Et hoc colligo ex mente Caietani dicentis,qubd clericus, qui mortaliter peccat in venatione, cu satur ab homicidio,quando laicus excusaretur, quia scilicet adhibita est omnis diligentia. Dieoon foro conscientia: nam in exteriori semper damnabitur tanquam irregularis, qui dat operam rei prohibitae, quia periculose: iura enim praesemunt, hunc non adhibui fledebitam diligentiam in praecauendo mortem,ut dicit P. HenriqueZ cap. I S. num. 2.
Ad primum argumentum primae Opinionis respodetur, ut ibi tactum est, qubdargumentum a cotrario sensu licet in aliis materiis sit firmum,in materia irregularitatis nihil valet: nam ad irregularitatem requiritur expressa iuris decisio. Ad id autem quod dicitur, hoc argumentum non esse a contrario sensu, sed a cessante ratione. Respondetur,argumentum a cessante ratione non valere,nisi procedat a negatione totius cauta totalis & adaequatae; causa autem adaequata exculandi aliquem ab irregularitate, non est,qubd dedit operam licitae rei; sed poti dima est,qubd debitam adhibuit diligentia: nam licet opus sit licitum , si non adhibet debitam diligentia in ,erit irregularis. Ad confirmationem respondetur,qubd omnes textus,qui loquuntur de homicidio inducente irregularitatem , solum loquuntur de homicidio quod sit aliquo modo voluntarium Et quia quando est Omnino casualc, nullo modo est voluntarium, licet occasionetur
ex opere illicito, ideδ non includitur in illa regula generali, &consequenter nonnit necellarium,qubd de illo fieret aliqua exceptio. Respondetur secundδ cum So
quod si textus loquuntur de homicidioca mali ex opere illicito , loquuntur de opere periculos Ad secundum respondetur, quod D. Tho m. intelligendus est de dante operam illicitae rei & periculosie. Ad primum argumentum secundae opinionis
386쪽
nionis paret ex dictis, quod quandiu lio- rQ sequuta, λt vero si venctur perdices, Vel nio non cellat ab opere illicito & pericum cuniculoS , Sc debitam adhibeat dilige ii Iose, non censetur iussicientem adhibere . tiam, licet talis venatio alia de causa sit diligontiam,& per hoc patet ad confirma- Clericis prohibita,non erit irregularis etiationem. secundum illos, qui absoluth sequuntur Ad secundum respondetur, bene eo, tertiam opinionem fine limitatione a no- tingere, quod homicidium se volunta- bis tradita. Et ratio est, quia tale opus nolirium & culpabile danti operam illicitae rei cst periculosum. dc periculosae, quod tamen non et tuo- Secundo insertur, qu d equitans licet
luntarium danti operam licitae rei , ut be- currat&ex cursu equi sequatur mors, sine ostendit Nauarr.capit. a 7.num 1 Is. Et omnum adhibuit diligentiaina ieci sit eleia r.itio est : nam qui dat operam licitae rei, Licus in sacris, non erit irregularis,contra non vult homicidium in se, ut suppono, aliquos , qui sequuntur tertiam opini nec in causa, squidem non tenebatur vi- Πτm.Probo ex eadem limitatione a nobistare illam ι & adhibuit debitam diligen- tradita,& cx ca. dilectus .de homicidio. s tiam , at uvit, qui dat operam illicitae rei cus vero si non debitam adhibuit diligen- ω periculosae,vult homicidium indirecte tiam, ut si nesciebat equum regere,reliqua& in causa , quia tenebatur eam vitare in corollaria claritatis gratia proponemus ordine ad euitanduin homicidium, ut pN per distincta dubia. tet ex doctrina D.Thomae i. a. quaestione Vnde DUBITATVR secundi, , virlimc.art. s. clericus insiccis exercens Chirurgiam petEx dictis habemus duas regulas gene- incisionem vel adustionem,st irregularis rates,quae sunt prae oculis habendae in hac morte sequuta,llaci omnem adhibeat di-
Prima regula. Qui dat operam licitae Conclusio assirmativa, quia hoc est il- rei, si debitam adhibet diligentiam , non lis prohibitum , eo qubd est opus periei
Secunda regula. Qui dat operam illiei- deducitur. & Cordub.lib. 2. quaest. 16. c tae rei & periculosae ad homicidium,& lum. . Et idedia c. tua nos.de homicidio. prohibitae, hac ratione manet irregularis, iudicatur irregularis quidam monachus quamuis omnem adhibeat viligentiam. Chirurgiae peritus,qui tumorem gutturis Quae regula intelligenda est secundum foeminae serro aperuit, ex quo mortua est, moderationem dudiam a nobis traditam, quia vento se exposuit contra prohibitionempe quando opus illicitum est ita peri- nem monachi, & tamen si esset Chirurculosum, ut fit proxima occasio mortis.Ex gus laicus , non maneret irrogularis. Haec quibus regulis sequitur decisio multorum conclusio partim est eontra Sotum dicto.
Primδ sequitur, quδd clericus , qui art. 8. dicentes, qub I si talis clericus exe
dat operam venationi aprorum aut Vrs ceat Chirurgiam, propter quaestum, eri rum, non manedirregularis,secundum li- in irregularis , non tamen si exerceat picta
mitationem a nobis traditam, quia in his iis causa,& hoc modo intelligunt dictum
xard contingit mors hoc est contra Naua caput,tua nos. sta communis expositio tetarum numer. 237. Couarru.numcr. Io. net,qubd licet exerceat pietatis causa, est tolla. .Soto sup column.6.& omnes, qui irregularis .ita exponit Nauarr. Coua Cor-
absolute sequuntur tertiam opinionem: dub.& Sylvest. ver. homicidium. a. quaest isti enim dicunt, quod licet ali,s omnem Ia. Angel-numer. I 3.Tabicn. ver. irregula xdhibeat diligentiam, fit irregularis mor- ritas. num. I I .Et 2robatur ex textu, ibi,
387쪽
361. Septima pars. De homicinio caquali.
potest cum illo misericorditer agi.qiras dicat, quod ii .caceratum est & absci IIum, Iudex dignus est dispensatione , quia non esset fit irregularis. ita colligo ex P. Henriq. c. diginis, ii propter quaestum fecisset. I x, num. r.in fine. Et haec irregularitas est Hinc sequitur, quod si iste Chirurgus ex homicidio iniusto casuali, quod est deesset laicius,quamuis est et illi prohibitum curare in poenam alicuius criminis, non ellet irregularis, si debita adhibuisset diligentiam,quia tale opus non est illi prohibitum ratione periculi. ita Couarr. nu .lo. versic. tertio subsequitur. DuBITAT vR terti b, de magistro castigante discipulum . si ex castigatione casu sequatur mors. Felinus in cap.presbyterum, de homicidio. absolute tenet esse irregularem. Sit tamen conclusio. Si non excessit in eastigatione,& circumspecte secit, non manet irregularis, quia tunc homieidium est mere casuale ; at verb si nimis exeesse modum,vel sine circumspectione, ne percuteretur in capite, vel loco periculoso, manet irregularis,ut patet ex cap. ad audientiam. de homicidio. ita Nauarr. c. 27.
num. 2 3 S.Couar. num. s. versi .ad eandem.
P. Henriq.c. I 4. num .in fine,qiii in glo Cia, litera D, infert,quod si Iudex iubet furem flagellis caedi secundum praescriptulegis,& tamen executor excedens occidit, executor fit irregularis, non Iude X.
Fauet cap. finale. de homicidio. in s. ibi,quia m.Drdando in culpa fuit,&c. E glos- verbo,culpa, dicens secus esse in eo, qui licite madabat verberari. & idem tradit Nauar. num. 23 3. sed Duni TATVR quarto, si Iudex torquet reum , & ex tortura tandem sequitur deformatio alicuius mcbri, utrum
maneat irregularis 3 Pro resolutione Capponendu est, quod
tortura debet cile moderata secundum qualitatem per nae,ita ut reus totus maneat saluus dc illaesus, de no perdat vitam, nec aliquod membrum . sic Anton. Gomea
in l.quaestionis modum. ξ de quaestionibus
Sit prima concris . . Si Iudex excessit
tur conclusio:nam talis Iudex deliquit, &tenetur in syndicatu, ut dicit Hippolytus .
relatus a Bernardo DiaZ cap. I 2I.num. Io.
Et Anton. Gomez sup.verti. si verb Iudex. dicit, quod debet puniri poena arbitraria. Sed maior disti cultas est, quando non suit excelsus in tortura. Sit secunda conclusio. Si deformatio sequatur ex malo regimine torti, vel ex imperitia Chirurgi, Iudex non manet imregularis. Est de mente P. Henriq. in alio simili cap. 14. num. .in fine. Tertia conclusio. Si tortura fuit dura, manet irregularis ex defeetii persectae lenitatis; at verb si non suit dura. nec crudelis,non manet irregularis, meo iudicio, quia tunc canceratio & desormatio non tam est tribuenda torturae,quam a la mala carnadura dei delinquente, & ideo talis deformatio erit metu casualis. DUBITATVR quinth, virum sit 'irregularis , qui illicite percussit alterum vulnere non lethali,& tamen percussus moritur ex malo regimine, vel ex imperitia,aut negligentia Chirurgi λQubd non sit irregularis , tenet Caiet.
a. 2. q. 64. arti c. 8.& ibi Aragon, Soto lib. s. de iusti t. quaest. I. arti c. p. colum . . & Aliqui discipuli D.Thomae .Quae opinio probatur ex cap. exhibita. de homicidio. ubi excusatur ab irregularitate puer, qui fuit causa percussionis in altero, qui expirati it propter imperitiam Medicorum , & propter sui patris incuriam, qui laboribus desudoribus illum exposuit. Contrariam tamen sententiam,scilicet quδd sit irregularis,tenet Villadi ego c. 6. num .i T. verilcul .ex praediistis.& ibi Dida-cus PercZ. tenet Couarm. p. 1. g. 2. num. 9. Nauarr. commento de surto. num. I p. &Cap. 27. num. 223. Sylvest. verb. homicidium. 2. quaest.22. Anton. 3. p. tit. 28. cap. 2
in princip.T.ibien. verb. irregularita L 3. g. 6. Cor
388쪽
s.cordub. in Sum. quaest. 36. Sit ergo prima conclusio. Si vulnus erat graue, licet non lethale de se,percunser manet irregularis. Quae conclusio cst de mente secundae opinionis, & eam tEn et P. Henri.cap. I . numer. 4. Probatur
prim b: Si v ulnus non citet illatum , mors non esset sequuta, etiam posita imperitia Chirurgi,& malo regimine, ergo vulnus fuit causa mortis. Confirmaturi Si percussus moriatur,quia non est inuentus Chi Iurgus , percussor est irregularis , ut ipsemet Soto concedit, quia non est alius,cui possit mors imputari, ergo idem dicendum est, si moriatur ex imperitia Chirurgi. Patet consequentiar nam ex hoc quod
Chirurgus curet, sed male , non sequitur quod mors tribuatur soli Chirurgo , sed qubd tribuatur vulneri, & etiam Chirurgo, imo physice loquendo solum tribuitur Chirurgo, tanquam causis per accidenS,quia non remouit prohibens. Secundia probatur argumento tex .cap.sin.de homicidio. in c. Dixi, si vulnus erat graue: nam si erat ad eis leue, ut exiguo medicamine posset sanare, & tamen mors sequuta est, quia Chirurgus ex imperitia vel malitia adhibuic medicamenta noctua , tunc homicidium non imputabitur percussisti , sed
Chiruigo. Secunda conclusio Quamuis mors non sequatur praecise ratione vulneris , quia non crat lethale, sed ratione febris , vel alterius infirmitatis inde prouenientis, percusser fit irregularis. ita Couarru. sup. Nauarr.dicto num .ii. P. Henri. dicto n. 4 litera U, & habetur expresse ex c. prc Lbyterum, & cap. ad audientiam,de homicidio. Quae conclusio est vera,etiamsi vulnus non fuerit grave. Et probo ex dicto c. ad audientiam. ibi, in dorso ari quantulum
vulnerauit. Probatur conclusio: nam cum
tuis inita; in malua mortis originetur ex vulnere illuto percusser censetur moralis causa mortis.Discernere autem virum superueniens infirmitas origraretur ex vitunere, vel ex alia causa ex rivi ecaM etiam
virum vulnus si lethale,vel non , ad Medicos pertinet, ut inquit Felinus cap. pies byterum .de homicidio. & videte glossam l. l .in verbo,depulsa.C. de emendis seruis. dicentcna,qudd si post vulnus vulneratus finito triduo ambulauit pedibus suis, non dicitur vulnus mortale ; quam glossam Felinus dicit elle singularem secundum omnes. 5ed eam limitat Salicet. citatus a Felino, quando erat dubium, virlim esset
Tertia concluso.Haec irregularitas, de qua in praecedentibus conclusionibus, est homicidii mixti. ita Cou r. num. 9. Versicu. his tamen. Probatur, quia nec vulnus fuit lethale,nec percussol intendebae Occidere, ut suppono. Unde Couarr.ibi, de Didacus Peter se p. aduertunt , quia quantum ad forum seculare percussor non tenetur de morte, sed de vulnere,& citant multos Doctores.
Quarta conclusio. Quando percusso est iusta, facilius excusatur percusser ab irregularitate , ut si pater castigans silium, vulnerauit te uiter,& tamen sequuta est mors ex culpa Medici, vel malo regimine, vel febri superueniente. sic P.Henri. Num. q. in glossa, litera C. Ad argumentum pro prima sententialespondetur, quod ille tex. supponit eum, qui suit causa percussionis , nullam habuisse culpam, ut notant ibi glossa, P normitan. innocen. Felinus, & Villadie-go sup.S: Couar. vers ex his. Et patet
arx ipso textu , ibi 1ihil ipse m in morae si ij sui commisisse ; unde text. ii .e potius eθ pro
Sed petis,si percussus post longum tempus morIuus est,quomodo cognoscemus, utrum decellerit ex vulnei cὶQninta conclusio. Si nunquam conis
ualuit, praesumitur ex primo vulnere dccessiile; si vero conualuit, & post ea recillit, s mortuus est post octo mentes, nota praesumitur ea vuInere decessille, secus tamen, si ante praedictum tempus mortuus est ita Villidi ego cap. 6. versicu. scil
389쪽
364 Septima pars. Se homicidio casuali.
de clerico percussore. ubi tandem dicit Ver .Medicus. quaest. .NaIlarr. nil mer. 228.
Abbas , quod hoc potest relinqui arbitrio Iudieis, de idem sequitur villadi ego , videte Felinum in cap. presbyterum . de homicidio. DuBITATUR sexto, utrum saltans cum muliere grauida sit irregularis,aboris sequuto poli animationem' Sylvest. ver. saltus.absolute dieit, quδd si saltatio erat illicita, ut si erat amator obscoenus, aut clericus , est irregularis. idem tenet Nau.n23s. Sc lib. s. Consiliorum. Ons. 2 o. de homicidio. Sit tamen conclusio. Si saltatio fuit m derata, non inducit irregularitatem, licet fuerit illicita, ut in clerico , vel amatore obscoeno,secus vero si fuit ita immoderata, ut merit 3 ex illa timeretur abor sus.lixe colligitur ex P.Hemi.cap. s. num . . de ex Couar. dictonum. ι o. vers. quinto
libenter.& hic est actiis intellectus ad c. sicut ex litterarum .de homicidio. DUBITAT vR septimδ, de alente seram, ut ursum,vel leonem, qui tamen occidit aliquem Prima conclusio. Si custodit illam bene ligatam,& absque sua culpa soluta est,
non incurrit irregularitatem , alias incurret. ita Nauar .numer. 127. Villadi ego c. s. vcisde ex his infertur. numen 3 I. Coua Iuuias g. . numeri I I. P. Henri. capit. IS. litera M.
Secunda concluso. Quamuis habeat ligatam, si tamen ponit illam in via vel publico loco, quae occidit incaute accedentes,fit irregularis.ita Couarru.8c P. Henri. nam ner legem ciuilem punitur poena
diunt .vel seruiunt infirmis,maneant irregulares, si dent illis aliquid ,ex quo sequatur mors,vel mortis acceleratio
Prima conclusio. Si contra prohibiti nem Mediei detur aliquid, ex quo infirmus moritur, vel mors notabiliter acceleratur,manet irregularis: nam hoc opus
est prohibitum ratione periculi. ita Syl- -uest verbo homicidium. a. quaesito. F. ScCouarru.dicto g. . numer. 3. Villadi ego c. 6. vers c. item deseruientibus. ni maer. 3 .P. Henri .cap. I S. num. s. dc idem est de mandante 3c consulente. ita P. Henr. & Nauar.
Dixi,notabiliter,cuin P. Henriqu. quia tam exigua posset esse acceleratio,vt pro nihilo reputaretur.
. Secunda conclusio. Si quis bona fide det aliquid, ex quo sequatur mors, vel a celeratio,licet aliqua sit culpa, non erit irregularis, nisi sit culpa lata. ita P. Henriq. Sylvest.de Naustr. Quod si habet serupulum,deponat illud consilio viti prudentis, ut dicunt Doctores modb citati, unde huiusmodi homines non facile debent sor- mare scrupulum,ut ait Sylvest. ver. homicidium. 2. q. I S. citata.
Tertia conclusio. Idem dicendum est de illo, qui bona fide reuoluit infirmum, ut commodius cibum subministret , vel magis quiescat: na licet acceleretur mors, non erit irregularis: nisi ex lata culpa nimis acceleraretur. ita Soto lib. s. de iussi
ri. su p. Et infert Caietan. tutb polle sacerdotes δc Religiosos seruite infirmis et latri constitutis in ultimo vitae , & eos volu re in lecto, & reliqua exhibere cum prudentia, quae in huiusmodi consueta est:
nam quidquid in hoe licet lateis , licet
tiam clericis. Quarta conclusio. Qui voluit Sc reuoluit infirmum , ut citius moriatur, licet id faciat motus pietate , quia videt illum fatigari angore mortis , manet irregula
4.Couarru.num. 3.Villadi ego,& est certa conclusio. Duer TATVR non δ,de extrahe
te sagittam vel gladium ab homine percusso3
Prima eonclusio. Si non extraxit came secundam regulas artis,& inde accelerata est mors, fit irregularis ita Nau. num. 229. P. Henri. cap. I I. mina. r. Villadiego cap. 6. versicul. item praestantes. numer.3 Α.8c alij, quos
390쪽
quos refert dc tequitur Couarr. numero . Secunda conclusio. Nec etiam adiuuan versis verd. Probatur: nam opus fuit illi- tes Chirurgum in tali abscissione fiunt i Neitum & periculosum. Legulares. ita Nauar. in ultima editione, Secunda conclusio. Si extraxit secun- num. D 7.& est certa: nam si Chirurgus. dum regulas artis, licet casu acceleretur qui est principalis,non incurrit, ergo nec mors,non manet irregularis. ita Couar. Jc adiuuantes,qui sunt minos principales,&P.Henri .Et videtur de mente Nau. dc pro- Nauar. nisi 8. de homicidio.ait, quod ii
batur,quia opus erat licitum, & ipse secit cet adiuuans sit clericus,non fit irregula animo sanandi. ris, quia nullo tute est illi prohibitum.
scindens alicui membrum propter sanitatem verbi gratia,quia est canceratum,vel demorsum a vipera sit irregul .iris, siue sit laicus Aue clericus Prima conclusio. Si est laicus,& abscindit secundum regulas artis , non fit irregularis. Ita Sylvest. verb. homicidium. 3.
hry.&lib. s Consilior cons 9.de homicidio. ubi citat Panormitan .in c sententiam singilinis. ne clerici , vel monachi. Sc P.
Henri .cap. I I. numer. l . Probaturinam talis
abscissio non ordinatur ad mutilationem, scut ordinatur abscissio facta per Iudicem,sed ordinatur ad conseruandam vi. tam totius. unde P.Henr. dicto numero r.
in glossa altera B,ait, qudd Chirurgus non
scindit membrum authoritate publica ,sed priuata, ut sanet hominem. Sed conclusio intelligitur , quδd nullam incurrit irregularitatem , nec ex desectu lenitatis. Dixi, secundum regulas artis: nam si abscindat contra eas , dolo vel negligentia, fit irregularis ex homicidio iniusto. ita Couarru.
Sylvest. verb. homicidium. 2. quaest. Iq. unde si Medicus vel Chirurgus dubitet, utrum eius culpa vel negligentia infirmus fuerit mortuus , vel deformatus, velit ordinari,petat dispensationem. sc Hemi- qu. numero citato,in glossa,litera A. Dico, si dubites: nam si sit moraliter certus, vel probabiliter credat, non habuisse culpam, secure potest ordinari , nulla petita di Dpensatione. tex.est in cap. ad aures. de aeta
te ac qualitatiordinandorum , & ibi Abb.
numero I.& Anton. de Butrio numero I.
dc 1. Sylvest. verbo , Medicus, numero 3. Sed de clerico abscindente est maior difficultas. Et quidem Nau. cons 9. citiato. dicit esse irregularem. Probalmam hoc est prohibi um clericis. Pro resolutione sunt aliqua supponenda. Primo lupponendum est, non esse specialiter prohibitum clericis, etiam in sacris , vel beneficiariis,ossicium Medici aut Chirurgi citra incisone vel adustionem, supposito quδd sint in arte periti. . sententiam sanguinis. ne clerici vel monachi. Scten et Hostiens cap. significasti. cl a.de homicidio. vers nos igitur. ibi , alia culpa est.
Felim c. tua nos. eod. iii. circa finem. ubi
ait, Et ita videmin Roma ct alibi seruari, quod clericus e vcellens in aliqua cura assumit efficium Medici. Si opponas c super specula. ne clerici vel monachi. ubi presbyteris prohibetur audire Leges,& Physicam. Respondetur, quod licet prohibeatur audire, non tamen exercere. Quae solutio est de mente Panor initani dicto c. super specula. ubi ait,qiiddquamuis non liceat presbyteris audire Leges, licet tamen eas docere. Verum est, quod non licet clericis in sacris exercere praedictu in ossicium , nisi pietatis causi, praecipuc erga pauperes vel cogitivos. sic
f. 34. ubi ait, quod licet specialiter non sit in iure prohibitum clericis ossicium Me- diei vel Chirurgi citra adustiouem vel in cisionem,nihilominus prohibita sunt, inquantum sunt ossicia secularia: generaliter enim omnia ossicia secularia sunt prohibita clericis insectis& beneficiariis. c. Za s multa