장음표시 사용
71쪽
Dico quinto , personae prohibitae hoc motu proprio sunt omnes Religiosi professi solemuter,uel qui in Societate elapso
biennio eluiserunt vota, non tamen Religiosi nouit ij, quia non sunt proprie Religiosi, & poenae benigne sunt interpreta dae excipiuntur tamen ex Greg.XIll. laici Religios militares quorumcunque ordinum militarium , dummodo non sint initiati saeris ; non tamen excipiuntur Religiosi clerici conventuales eorundem Ordinum , licet non sint initiati saeris: nam hi includuntur in motu proprio Pij V. de non excipiuntur a Greg. XIII. Vtrum autem hic motus proprius comprehendat moniales, ratio dubitandi est:nam Pius R1olum loquitur de clerieis tam regularibus quam secularibus I moniales autem non sunt clerici regulares, & licet in m teria fauorabili nomine clerici intelligantur etiam moniales, ut in can. si quis suadente nam fauores sunt ampliandi,tamen in materia odiosa, qualis est ista, videtur qubd non comprehenduntur; nihilominus quia magis est attendenda mens legislatoris,quam verborum supelficies, Dico sexib, qudd comprehiandunturmoniales,& ita declarauit praxis, quae est optima legum interpres. Sic tenent viri docti, Ac probaturitia in ratio indecentiae, quae mouit Pontificem , fortius currit in monialibus;virum autem comprehendatur quilibet beneficiarius, licet non habeat ordinem sacrum
Dico septimb, si beneficium sit ita tenue , Ut non teneamur recitare horas Canonicas, non comprehenditur: nam secundum communem existimationem, quando fructus sunt ita tenues, reputantur nulli, & perinde est ac. si non haberet beneficium praecipue in materia odiosa. Ita nonnulli viri docti. Dico octauo,clerici vel Religiosi , qui in atrio. vel in claustro,vel in agro agitant, vel assistunt agitationi vituli etiam maiusculi, non irritando illum spiculis scilicet conga ch. M in non faciunt contra mo-
eum proprium: nam intentio Pij v. fine,
pro 'γere illam taurorum agitaIionem, ex qua frequenter sequuntur mortes, vulnera,& alia huiuimodi nocumenta, quae in conuenientia cellant in hoc casu, de cellante fine legis, cessat lex. ita Naia. c. I S. num. 38. Postquam haec scripta sunt, exiit
quidam motus proprius sanctissimi nomini nostri Clementis Papae VIII. in quo moderatus est motus proprius Pij V. supra relatus,qui videri debet,ut quid nunc tenendum sit in dubitatione proposita
cognoscatur. DuBITATVR quinte,, quando lex comminatur excommunicationem,& non requiritur alia monitio, utrum possit tunc Iudex statim excomunicare tras res res Prima concluso. Licite poterit serte excommunicationem sine alia moniti
ne , sed melius faciet, si praemittat unam
saltem monitionem. ita Couar. cap. alma
Secunda conclusio. Non poterit excommunicare sine citatione , dando ei terminum ad allegandum pro te. ita Soto d. 2 2. q. 2.ar.in 1. concl. Quod ad eb verum est, ut etiam quando lex excommunicat ipso facto, non possit Iudex declarare ex communicatum transgressorem sine citati ne,vi docet Philippus Decius. . peruenit. et i de appellationiblis.Nauar.c. 17. n. Io. de Iib. 1. Constit. de sententia excommunicationis.consi. χo. num. 4. de alij multi, quos refert & sequitur Cou. num. citato circa finem .nisi delictum esset notorium,
pro qua limitatione facit quod tradit ipse
Couar. ibidem,num. 6. vers culo, & haec quidem. Eandem ponit Nauar. consi. citato, dc aded verum requiri citationcm ad declarandum transgrestarem incurri L. se excommunicationem iuris ipso fusto
impostam, vi s aliter fiat, declaratio sit
nulla. ita tenent multi Doctores , quos I fert iu sequitur Couar. ibid. n. s. & Nauar. consit. citando. Notandum tamen est . qudd licut iudex omittat citationem, non incurret pe nasimpostas contra omittentes monitionem canorucam de quibus diximuI c. a.dub. 3ἀ
72쪽
quia poenae non sunt ampliandae. Sed est concluso polita , ex quo sequitur pecca argumentum ad probandum , quod nullo tum inobedientiae non esIe suffciens ad
modo possit ferri excommunicatio con- serendam excommunicationem,nisi praetra transgredientes legem comminantem. Cedat monitio sub comminatione ex- excommunicationem , nisi praecedat ali- communicationis sue a iure, siue ab ho qua monitio,post ipsam transgressionem: mine hoe corollarium tenet Sylves verb. nam excommunicatio non potest stiri excommunicatio. I.num. I I. Sol. p. coit nisi contra inobedientem& cotumacem, Clus 4.
sed fieri potest quδd postquam iste viola
uit legem, poeniteat,& non sit contumax; ergo nullo modo potest excommunicarini si praecedat monitio.Respondetur,quod Ecclesia praemiit illum contumacem &perseuerantem in peccato : nam in soroexteriori semel malus,semper pr sumitur malus,nisi constet oppositum. DUBITATVR sexib, ut iii in sufficiat quodlibet mortale peccatum ad serendam maiorem excommunicationem
Prima concluso. Non suffeit quodlibet peccatum mortale,nisi si peccatu inobe
& omnes Doctores, & est decreta in can. nemo Episcoporum. I I. q. .&can .certum est. eodem tit.Et probatur ex verbis Christi Math. i 8. Si Ecclesiam non audierit, Id
est, si Ecclesiae non obedierit, sit tibisicut
ethnicus Ur Publi nus. & ratione probatur: nam cum excommunicatio separet ii
minem a conuictu fidelium, a suffragiis& orationibus Ecclesiae natura sua petit, ut non seratur nis contra illum , qui per inobedientiam se ipsum subducit ab Eeclesia. Sed pro intelligentia conclusionis notandum , quod dupliciter potest aliquis esse inobediens Ecclesiae. Primo modo, quia transgreditur aliquod Ecclesiae prae-eeptum obligans ad rPortale,& haec ἡicintur inobodientia generalis. Secuti do modo,quando peccat contra aliquod praeceptam habens annexam excommunicati nem latam vel ferendam, & haec inobedientia facit cotumaciam proprie dictam: nam tunc contemnit homo claues Eccle-sae, squidem non timet grauissimam poenam omnium , quas Ecclesia potest infligere. Et de hac inobedientia intelligitur Secunda cones usio. Ideo dixi, sub comminatione excommunicationis,quia nulla sufficiet contumacia . quae non sit contra mandatum siub excommunicatione, quid quid videatur sentire C ouar. sup . num. 6.
versiculo,& haec quidem et nam c. sacro.&c.contingit.el 2.de sent.excommunicati nis.requirunt monitionem continentem Poenam excommunicationis.
Notandum tamen est, quδd tripliciter
contingit aliquem esse contumacem. Primo modo. quando vocatus a Iudice ecclesiastico sub excommunicationis poena, non comparet. Secundo, quando licet conar amat,discedit tamen ante licentiam
vel sententiam Iudicis. Tertib,quando licet compareat & perseueret usque ad sententiam Iudicis, tamen postea non vult parere sententiae. Hic triplex modus con tumaciae ponitur in can. certum est. U.q- .
Du EI TATVR septimo, quot debeant
praecedere monilianeS. Prima conclusio. Quando excommunicatio est a iure, sussicit una monitio; nam cum haec sit solennis,valet pro trina, imo pro mille. lex enim ipsa quotidie ad
Secunda concluso. Quando excommunicatio est ab homine, debet praecedere
trina monitio, ut decernitur C. contingit. et r.& e. constitutionem. de sententia excommunicationis.& can. Omnes decimar. I 6. qu. 7. & satis aperte colligitur ex ordine correctionis fraternar Matth. I9. ubi ponuntur tres admonitiones prima secreta , secunda coram testibus , tertia coram
Ecclesia scilicet coratri: Praelato. Contra: nam Paulus ad Titum i .ait, Haereticum hominem post unam ct secundam correclionem deuisa, ergo non requiritur trina monitio.
73쪽
Respondetur, quod licet ibi non mina
rentur expresse tres monitiones , tamen
Ecclesia ex loco Matth. citato declarauit tres esse necellarias. Tertia conclusio. Quamuis ista monitio regulariter debeat eise personalis, nec sunficiat fieri in domo illius, qui- excommunicandus est, tamen si ipse malitiose latutet, latis est quod fiat in eius domo, ut ex
Innocent.&aliis notat Couar. 3. 9. citatonum. 6. casu I. 3c allegat c. quoniam frequenter.vilite non contestata,in illis ve
bis seu sit absens absque malitia, ut conuenia νi non possit ; sed ego allego textum adhuc meliorem in Clem a. ut lite pendente. in illis verbis , postquam a Iudice competenti citatio emanauit, ct ad partem citatam peritenis, vel per eum Delum non fuit, quominus ad eliti notitiam perueniret. Quid autem sit latitare, videte l. Fiat cinius. f. I. velliculo, quid sit latitare. F. quibus ex causis in posse Isionem eatur. Videte C uar ibidem,ubi refert alios tres casias , in quibus non requiritur monitio personalis; videte etiam Clementita. causam. de eleia. Quarta conclusio. Iudex qui excommunicat non praemissa trina monitione, vel una pro tribus, manet suspensus per unum mensem ab ingre illi Ecclesiae, &assicitur aliis poenis , ut habetur c. sacro.&
c. cum medicinalis.de sentent. excommunieationis,in s. ex quo inserunt Soto sep.& Nauar.c. 17.numer. 8. quod talis Iudex peccabit mortaliter; vertun est quod haec poena suspensionis non comprehendita piscopos, iuxta c. quia periculosum . de
sentent. excommunicat. in 6. Dixi,vel una
pro tribus, quia haec sussicit, ut habetur
cap. constitutionem. de sentent. excommunicationis. in s. Haec autem monitio
debet fieri eum competenti interuallo aliquorum dierum, nisi necessitas aliud
exposcat. d. c. constitutionem. vessii gratia ,Admonem. te , ut intra nouem dies, vel
Fex, vel tres hora3 , quos tibi assignamin noisibin distinctu eanonicis monitionibuι. fatis facias, vel compareas in iudicio. Et quamuis
Sot. supra, & Con imbricens quaest. 13. art. 3.dub. a. dicant non esse licitum, quod praemittatur una monitio pro tribris, nia si adiit urgentissima causa , ut si clericus raperetur ad supplicium, lino Co-nim b. dicit quod est mortale, adducit Soto pro se dictum c. constitutionem. nihilominus sit Quinta concluso. Non peccabit Iudex
Praemittens unam monitionem pro triabus , cum competentibus interiiallis secundum praesentes circunstantias. sic alia qui viri docti,& Henr.li. I s. de excommunicat .c. IT .num. 3. lit. O. Et videtur aperte sententia EouaI.ε.citato. num. F. versic lo, monitio .Sylves. ver. excommunicati iar num 2.Naua c. 17. num. Io. & hoc estiam via receptum. Et ad c.constitutionem.
dicimus, quδd potius fauet nobis : nam ab lolute dicit, quod Iudices siue monitionibus tribus utantur. siue una pro tribus. Ex quo sequitur, qu bd canonica monitio dicitur in iure tres monitiones, vel una pro tribus. DUBITATUR octavo, utrum Praelati Religionum teneantur praemittere Can nicam monitionem in serendis excommunicationibus Conclusio aflirmati , quia tenentur, alias incident in poenas
mendicantium habeant priuilegium , vepollini serre sententiam excommunicationis solo verbo sine serti tis, ut habetur
in compend. minorum. Ver. excommunia
catio. g. 7. non tam es habent priuilegium
ad omittendam canonicam monitionem. DuBITATVR non b, utrum Can nica monitio, nempe vel tres monitiones,
vel una pro tribus sit deessentia excomis municationi x , ita ut alias excommunic tio sit nulla Conclusio,quod licet excam. municatio , quando praetermis Ia est canonica monitio, sit iniusta , nihilominus erit validalita Soto d. 12. qu. I. art. 2. versiculo.
74쪽
DU t. prima. Dub. nonum s decimum. 49
quod si scisciteris.Nauar.cap. 17. num. 8. probatur prim b. Sustragia Ecclesiae appli-
COIIamb.q. 2 S.art. 3.dub. 3. Couar. c. alma cantur fidelibus ex peculiari intentione ter p. I .f. s. num. I. ubi dicit esse commvncm,quam efficaciter probat Do ct res, X cap. Romana Ecclesia. de sentent. excommunicatio. in s. ubi habet tr r, quod Iudices non ferant sententias excommunicationis fine competenti monitione,&s contra praesumpserint, iniustas nouerint esse illas; pondera ivbd dicit iniustas.
non tamen nullas, ubi idem tenet glosia verbo, iniustas Ab hac tamen regula e cipienda est excommunicatio lata a ludice contra participantes cum excommunicato ab ipso Iudice, ut habetur c. statuimus. de lenten. excommunic.in 6.dc cap. constitutiones.Cod. tit .de quo plura dicemus in cap. 6. Petis, virlim ctiam sit exci-
ienda excomunicatio lata a Iudice de-egato 3 Respondeo breuiter, qu bd si in eodem scripto delegatur iurisdictio eum
potestate excommunicandi trina canonica monitione praemissa, si praetermittatur trina monitio, excomunicatio erit nulla. ita docet Innoc cap. finali .de restiti spoliat.Geminia in d. c. Romana Ecclesia. g sed neque.Couarru.sup.&est sententia communis. Et ratio est,quia in hoc casu forma datur iurisdictioni, & non Iudici. Iam quod canonica monitio non est Mesentia cxcommunicationis. DUBITAT QR decimo, utrum saltem aliqua monitio si de essenti γQuod est quaerere, utrum pro cili pa inere praeterita,quam nulla praecessit monitio neca iure, nec ab homine, possit serti cx- Communicatio λPrima opinio tenet, Ecclesiam posseae plenitudine potestatis excommunicaxe pro huiusmodi peccato, & hanc potestatem eo ne essam elle omnibus,qui iuredi iaino habent potestatem excommuni- Caridi,quamuis per ius commune sit illis
prohibitum. Hanc tenet Caici. 2.2. q. 69. art. I. Cordub. in Quaestionar. lib. a. q. 27.
M monnulli discipuli D.Thom.& in eam
Midetur inclinare Couar. S. 9.citato. num.
s. versiculo,& haec quidem. Qiue opinio de censuris. Ecclesiae, ergo si Ecclesia nolit ea applicare alicui pro peccato mere praeteri tra, iste non gaudebit illis. Confirmatur. E communicatio est quaedam scina ccclesiallic.i ; ergo non implicat serri sine admonitione, sicut & aliae poenae. Secundo, stando in iure diuino non magis requiritur una monitio quam trina, sicut trinano trest de eisentia, ut diximus dubio pN- cedenti ; ergo nec una. Maior probatur. Monitio est necessaria ad excommunicationem, habetur ex Matth. i 8. sed ibi ponitur trina monitio ; crgo stando in iure diuino, non magis requiritur una quam trina.Tertib : nam de facto videmus imis politam fuit se excommunicationem pro peccato more praeterito: Ambrosius enim excommunicauit Theodosium pro occisone innocentium,quos apud Thellatonicentes interfecerat,vi habetur can. d. sunt. .d.& Sylvester Papa excommunicauit Guili sarium Patricium, & complices, qui eum dolo comprehenderant, Min exilium miserant, ut habetur can.Guilitarius. 23.q. 4. & B. Gregorius excommunicauit quendam diffamatorem occultum, qui libellum famosum in publicum ediderat; ut habetur can. quidam maligni. s. quaest. i. imo & Paulus I. COLin s .excommunicauit incestuosum nullae praemisIa monitione.
Secunda opinio & vera est huic Oppo--a , scilicet quod excommunicatio non potest ferri pro peccato praeterito , quod nulla praecessit monitio,& si seratur, erit
Mexica dissicultate 3. diab. i. Petrus de Soto lech. 3. de excommunicat. Victorian. ς. Nau. c. 28. n. IO. ubi citat Innocetium
de alios,& multi discipuli D.Tho. Et intelligit haec sententia,quod Ecclesia non potest etiam de plenitudine potestatis. Et probatur primo, potestas excommuni-G eandi
75쪽
candi lotum est conccisa Ecclesiae contra rebelles & contumaces,qui eam non audiunt; sed nullus dicitur contuma' & rc- bellis Ecclesiae, ita ut lit dignus ex comi nicatione, nisi moneatur ab Ecclesia non quomodocunque, sed lub excommunicationis poena ergo. Maior patet ex verbis Christi. Matth. i 8 . Si Ecclesiam non udi rit, seu tibi t anquam ethnicus,&c.Ft in Concilio Rotho magensi , de resertar canone omnes decimae .i 5.q. 7. dicitur cile praeceptum diuinum,qubd homo admoneatur, antequam excommunicetur. idem hab tui can. se presbyterorum. I p. q. . II facit illud ad Titum s. Haereticum hominem p6t pronam Er secundam correetionem deuita. Minor, in qua est tota disti cultas, probatur : nam quando Ecclesia non admonet sub excomunicatione, non censetur quis Contumax,nec contemptor ecclesiasticis potestais,nec clauiu Ecclesiae,quia forte paratus est obedire , quando monetur sub excommunicatione : at verb quando monetur sub cxcommunicatione , cum Ecclesia non habeat efficacius remedium ad corrigendum cum,tam est contumax,& censetur contemnere claues & potestatem Ecclesiς.Confirmatur,quia noluit
Cluistus quenquam puniri ultima poena ecclesiastica, qualis est excommunicatio, nisi prius admoneatur de illa. Secundo, Ecclesia nunquam usa est hac potestate; ergo signum est, qui,d non habet eam. Ad primum respondetur, quod intentio Ecclesiae in denegandis stini agiis regulanda est lecudsim dispolitione Christi,Christuς autem non contulit Ecclesiae potestatem ad denegandum sustragia,nis
praecedente monitione sub excommunicatio te. Ad confirmationc negatur consequentia: nam hoc est peculiare in poena excommunicationis , quod requirat
contumaciam. Ad secundum negatur maior nam co-
tumacia elle potest une trina monitione, non tamen sine una. Et ad probationem respondetur,quod ille ordo Euangelicus,5c illa trina monitio ponitur non tau
quam de essentia Excommunicationis, sed tanquam necessirius ad hoc,ut peccatum illud possit venire in iudicium. Ad tertium respondetur primo, quod
Ambrosius non excommunicauit Theodosium, sed solum interdixit illi ingre L. sum Eeclesiae Rulpsidetur secundo,quod
si excommuhicauit illum , non fuit pro peccato mere praeterito. sed iussit sub excommunicatione, ut satisfaceret, dc publicam ageret poenitentiam; & eodem modo respondetur ad illud Sylvest. similiter cliam respondetur ad illud Gregorij: dicimus enim quod non ex comunicauit illum dista maiorem pro peccato Plaeterito,sed nisi seipsum proderet,ad quod ipse alias tenebatur iure naturae, si non poterat aliter resarcire famam, dummodo non immineret illi periculum capitis. Et cum his limitationibus intelligedum est illud Chrν stomi: Non dici ut te Prodas, can. quis aliquando.de poenit.d. i. Ad illud Pauli dicimus, quod iam monuerat illum incestuosum, ut colligitur ex Vlti-nris verbis capitis quarti.
Ex dictis facile patet decisio cuiusdam
quaestionis, quam in Ouci Couar. f. 9 citato, Ut Ium excommunicatio possit imp
ni pro peccatis futuris, quam nonnullidita se disputant, sed facillima est resolutio Vnde dicendum est, quod bene potest imponi: nam eo ipso quod ius vel Iudex prohibet aliquod peccatu sub poena ex-
conanuinicationis,sustici cnter monet. Secundo, sequitur quod quicunque cxcusatur a peccato contumaciar,licci alias peccet alio peccato, no incurret ex com-rminicationem , ut latius dicemus cap. G . Vidimus requiri contumaciam ad Cxcommunicandum. DUBITATVR vndccimδ, utrum
qui committit aliquod 1 cccatum haben ς
annexam CXcommunicationcm, pCccet
duplici peccato Partem a stirmativam
illud peccatum est contra specialem virtutem obediciatiae.
76쪽
prima conchisio. Per se loquendo non bona alicuius naufragi, & non restituit,oommittit duo peccata; probatur, quia nullum est i peciale praeceptu prohibens, quod nullus incurrat excommunicati nem, sed tantum prohibet peccatum. Ob quod imponitur excommunicatio. Secundo : nam ad incurrendam ex comunicationem non requiritur inobedientia Brrnalis,quae quidem cli spuciale peccatum , sed satis est inobedientia,& contu-nracia contra praeceptum continens y nam excommunicationis s quamuis tunc
in solo exteriori fortassis praesumetur inobedientia formalis ) Pro cuius maiori explicatione notandum ell, qtrod inob dientia formalis eli illa,quado motivum,S: ratio sormalis violandi praeceptum,cit ipsu non obedire, dc haec est contra virtutem obedicti ae prout est virtus specialis. Inobedientia generalis est, 'trando InOtiuum violandi prςceptum non est ipsum non obediro, sed aliquod bonum utile vel delectabile; ut quando homo frangit prae-'ceptum ieiuni j propter appetitum cibi,&per hoc ruit fundamentum P. Hem ici. contra ergo,qui percussit sacerdotem satisfaciet, si coliteatur,percussi hominem.
Negatur consequentia : nam tenetur Oxplicare illam circunstantiam peΤsonae, noquidem ratione excommunicationis, sed quia suit sacrilegiu,ut aperte docet D.Th. a. a. q. 99.ar. 3.ad a. ubi dicit quδd verberare Monialem , vel concumbere cum i Lla,sunt in eadem specie sacrilegi, Hinc sequitur primo, quod percutere
sacerdotem, estet circunstantia necessarib confitenda, quamuis non haberet anne- Iam excommunicationem. Secundδ. sequitur, quod si quando aliquis cofi et ur,
iam est absolutus ab excommunicatione, non tenetur inco iudicio conuicii cir euntiantiam excommunicationi: , salium si proposuit cito exire ab excommunicatione,& loquor quando res prohibi et de se erat peccatum: nam alias non poterit eis irari malitia peccati, nisi explicet ut
Lucationis;verbi gratia,Pettus suratus cst cum potIet, quod peccatum habet annexam excommunicationem in Bulla Carnatili ante confessionem obtinuit absolutioncm ab ex nam unicatione, fatis est quod confitcatur se furatum esse , ct ncssi tenetur explicare, qubderant bona naufragi. Probatur, quia nec mutat speciem. ut diximus,nec aggravat, notabiliter faltem , si, ut dixi, cito proposuit exire ab
Secunda conclutio. Per accidens loquendo fieti potest , qu bd aliquis teneatur sub speciali peccato no incurrere excommunicationem,uel cxire ab illa,cum primum possit,ratione alicuius osticis, ad quod tenetur,& cum excommunicatione non potest cxerceri. Probatur: nam qui tenetur ad aliquem finem, tenetur ausum re impedimeta ad talem finem. Has dura conclusiones tenet Cordub in Sum. a. i I.& aliqui viri docti. Duni TAT v R d odecim ὁ, v trina possit Episcopus praecipere sub excommunicatione subditis , quod diebus festis audiant Missam in Parochiaὶ Conclusio,
qudd non potest , de talis excommunic tio non tollim erit iniusta sed citam nulla; ita Sylv. verbo, Missa. . s. au.c. m. n. s. dicto 3. Ped rara in Summa, praecepto
duo dicunt peccare mortaliter Episcopis, feredo huiusmodi excommunicationem. Probatur primo; nam Episcopi non possunt tollere consuetudines habentos vim legis communis,qualis est liqc confitetudo audiendi Missam alibi, quam in Parochia. Secundomam cst cotra priuilegium
Leonis X.concellum Mendicantibus , ut fideles adimpleant praeceptum audiendo Missam in eorum momiitcriis, vi resertur in Compend. nostiae Societatis. vel bo, Missa .f. a i refertur a Nau. p. ubi etiam
testatur fuisse confirmarum per Pium V. Si opponas vcrba Concilij Trid. sesL. a r. Dccreto de obseruandis in Milla,in fine, ubi dicitur, Hac omnia prohitrium, mandet,
77쪽
corrigant resuris ecclesiasticis,alii ue poenis. Respondeo, qu bd haec verba non comprehendunt nostrum casum , sed alios iamitos praecedentes in eodem decreto,
qui quoniam illiciti sunt, & debent prohiberi ab Episcopo, ut praecipit ibi Con-eil. ideo additur quδd possint uti censuris;
at verb Conci l. no praedixerat quδd Episeopi mandent fidelibus,ut accedant ad Parochias , sed quod moneant; ergo excommunicatio non comprehendit hunc casum, siquidem imponi non potest nisi per mandatum vel prohibitionem, aliaselset coin tradietio in verbis Concilij. Confirmo hanc solutione nani clausula in fine posita no refertur ad proximiora; si ex tali relatione resultaret absurditas. ita Panormit. c. postulasti. de iure patron. n.7.Cons rivatur etiammam una iura declarant alia. c. cum expediat. de clectione.in 6. sed Concilium sei 1 s.c. 3.de resormatio. ait quod gladius excommuni. cationis sobric,magnaque circunspectione eliercedus est,&c. ergo non est prae G medum quod praetenderit Concit .vt Episcopi hoc preciperet sub excomunicati ne cum tanto scandalo fidelium, ut ait Nau. n.citato in fine, & cum detrimento deuotionis coram. Denique regula est Iuris,quod Licet aliqua lex secundum corticem litera videatur aliquid dicere,tamens hie sensus est peregrinus Jc absonus, non est legitimus sensus legis. DISPUT I I.
De excommunicationibus, quae feruntvr pro damno temporali.
DV s i et A T V R prii ad , virum pro damno temporali possit serti excommunicatio maior Prima conclusio. Licet excomunicatio impos a pro quacunque mortali contumacia si valida, nihilominus non debet ferri nisi pro graui & cnormi peccato. Hanc tenet Scito n. 21 qu. r. art. 2. post quartam conclusionem.& abj Doctores.Prima pars est ma-
ni fella; secunda veid probaturmam antiquitus non imponebatur excommunicatio maior, nisi pio glauibus & enormibus
peccatis, unde Paul. i. Cor. s. antequam ferret excommunicatioriem contra incestuosum, exaggerauit grauitatem criminis, d icens ' Auditur inter vos fornicatio, es talis fornicatis,qκalis nec inter gentes. Et Can. ecce autem. 24.q. .dicitur prius applicadum esse leue medi ea nactum, deinde Vmlut igne piae inccepationis urendum vulnus, deinde si haec non suffecerint, res candum putridum membium; videte can. tam sacerdotes .codem tit. & can. nullus. I ι.qu. s. Et Tridet. sess. 1 F.c. 3. caput hoc enim comprehendit statuta Religionum. Nau. cons73.de reg.ad I 4.dub. inde re mmat. admonet Praelatos, ut sobrie ct magna cum circunstectione hocgladis stiri itali
utantur, cum experientia doceat ,si temere, avt Iembus ex rebuι incutiatur, magM contemni , quamDimidari, oe perniciem potius parere, quam salutem,s c. Secunda concluso. Ex communicatio
maior licite potest ferri pro damno temporali , dummodo damnum sit graue,&damnificator sit occultus. quod cum his conditionibus licite possit serti latissime probat Gulier reE Canonici quaest. C. II .a in. II dc probatur primo , ex Praxi Ordinariorum. lacundo: na licet potestas
Ecclesiae directe de per se solum versetur circa bona spiritualia , tamen indirecto potest versari circa temporalia in ordine ad spiritualia; iubil vero damnum debeatcsso graue, patet ex Tridentino loco citato, ubi dicit, quod excommvni Irones pro
furtis non debent ferri nisiab Episcopo, pra
Ex quo in inrtur cum Soto supra , rnale sacere ordinarios , qui pro rebus paruina menti serunt ex commmi cationem imo Victo ita in Sum. de excommunicat. n. 3M . secundum meam impressionem,
dicit graiyiter peccare;& ita tenent aliqui viri docti; unde Gerson. s. p. lib. te vita spiricitati. leel. 4. corol. 7. huiusmodi ludices comparat illi homini, qui volens ablucre
78쪽
Din uisecunda. Dubprimum Ssecundum. 13
1bigere muscam a fronte vicini , eum se- sunt manifesti, Episcopus de facto seraecuri percutiens occidit denique quδd excommunicationem damnificator debeat esse occultus, patet: Quarta conclusio. Quamuis talis e nam quando debitor & debitum sunt communicatio erit illicita, valida tamen noti,non licet per excommunicationem erit.tenet Netaicanus in sua Sylva nuptia eogere ad soluendum , quoniam esset li. lib. 3.n . quem videtur sequi Couarti usurpare iudicium secularis Iudicis, ut to sup ιδ um. I9. Jc citat glossam final. c. r. vinent communiter Doctores, quod intel- lite non contest. Tenent etiam aliqui virihgo non solum in prima instantia, sed docti,& Videtur de mete Nau c. 27.n. r o.
etiam in gradu appellationis.Probatur ex quia solum dicit quδd non debet eas seriae. causam .el a .qui filijsnt legitimi ubi Α- re, de probatur: nam adest materia sussi
lexandet II I. agens de quadam possessione ciens ad constituendum peccatum mo rerum temporalium,ait ad Regem perti- tale contumaciae, dc potestas ad excom nere iudieare de tali possessone. Priterea municandum. Praeterea: nam Trident. si probatur ex Conci l. loco citato,& ita ob- tum ait,mandatur Iudicibuι ordinariis, is seruatur in praxi,qubd petens ab Episco- se obstineant,dcc.quae verba tantum deno po huiusmodi chartas excommunicatim tant praeceptum , non desectum iurisdi
nis pro re sibi sublata, iurat se ignorare, ctionis. Sed quid si iudex secularis pos
quis surripuerit, hoc autem intelligenκ set compellem debitorem notum,& nondum est quantum ad forum omnino seia vult eulare : nam in ecclesiastico via ordinata Quinta conclu sio. Iudex potest primbest, quod procedatur per excommunica- cogi ab ecclesiastico Iudice , ut pr.estettionem; unde ad recuperanda bona Ec- suum ossicium: nam potestas ecclesiasti etesia , vel ad recuperanda bona detenta ca potest corrigere potestatem tempor ab aliquo ecclesiastico , quamuis delin- lem,quando non exercet debite suum os quent& de lichum snt noti, potest ferri ficium;qubd si adhuc Iudex seculari, nol excoin unicatio Lucrum etiam in hoc so- let, licite pollet Episcopus obligared re tentanda sunt prius alia media, nempe linquentem sub excommunicatione,ten capere pignora & alia,ut habetur in Tri- tatis prius aliis mediis, ut restituat, quiadem.quod etiam debet facere Episcopus tunc non usurparet iurisdictionem ; vG in foro seculari,quando habet utramque riam est , qudd rarδ accidet cassis, in quo iurisdictionem, scilicet spiritualem de conueniat hoc facere: nam Trid. praeci- temporalem. Ita Solo. pit ordinariis, ut qu.indocunque executio
Tertia concluso, causia directa de per realis feci possit per Iudices seculares.se,propter quam feruntur huiusmodi ex- abstineant a censuris. communicationes, non eis utilitas tem- DUBITATVR secundδ,quis posset
poralis damnificati,sed bonum spirituale ferre huiusinodi excommunicationes pro delinquentis, scilicet quδd exeat a pec- damno temporali Quam quaestion in
cato ut ait Henri .c. i 8. n. . in fin. ad quod tractat Ioannes Gutierrex lib. Canonies requiritii r ut prius restituatmon enim di- rum qq. c. ii . in principio.
mittitur peccatum , nisi restituatur abla- Prima conclusio. Nisitius latere minium. Utilitas autem temporalis damnifi- siis ad aliquam Prouinciam bene potest cati solum est causa indirecta; Sc hac via eas serremam gerit vices Papa est vetasaeile saluatur, quo modo Episcopi in- lini imago eius: cap volentes. de ossic.d tromittentes se in resarciendis damnis legati. Nota,qudd Episeopus non potest temporalibus non usurpent iurisdictio- facere quδd istae charrae publicentur in nem secularem, ita Victorian. 33'. svd mo asterio cyempto: inui o Praela o. Et quid si quando delinquens & delicti im probo CX c cum Em optrs de s ac mi ti.
79쪽
in 6.Sc etiam ex his quae tradit P.Henr. ii. 7.indulg. c. t 6 .in fin. Secunda conclusio. Vicarius generalis
Episcopi, id est, Prouisor, etiam potest
eas serre; ita Gutierrez n. 8.& Henr.li. I i. de excommuni c.c. I p. n. . Probatur: nameli Iudex ordinarius, re ita obseruatur in praxi, ut testatur Gutierrea. Nec obstant verba Trident. seu 2 s. cap. t.de reformat. qudd huiusmodi cxcommunicationes a nemine prorsus .ptaeter qua ab Episcopo decernantur; non, inquam, obstant,quoniam Prouisor exercet eadem iurisdictionem ordinaria Episcopi;& hinc est, quod ab eo non appellatur ad Episcopum , sed
ad superiorem .c. Romana. de appellationibus .in 6. nam est idem Consistorium, idem Tribunal. c. non putamus. dc constitutionibus. in 6. &quod Ossicialis Episcopi faeit,Episcopus ipse dicitur facere,
unde Concit.tantum voluit excludere inferiores Episcopo,& hanc conclusionem intelligo, licet Uicatius generalis non habeat specialem commissionem. nam , Ut dictum est, habet iurisdictionem Ordinariam Episcopi,& ferre huiusmodi excommunicationes, pertinet ad potestatem Epii copi, etiam secundum i iis antiquum quod dico propter aliqua, quae nunc potest Episcopus ex consuetudine, ut habetur c. I.de excessibus Praelatorum.& ex c. 3.de consuetudine. in 6.& ibi si olla,&Pa-Dor. dicto c. I. ex Nauar. I. Consi l. de
ossicio Iudicis ordinarij. consit. 9. in his enim non habet potestatem Vicarius generalis, nisi sibi ipecialiter committatur. Contra : nam huic ampliationi videntur obstate verba congregationis Cardinalium , relata 'a Gulieri cZ, nempe vic rius generalis,& ad id facultatem habens ab Episcopo, potest sine praeuia cognitione facta ab ipso met Episcopo, excommunicationes ad finem reuelationis pro rebus deperditis decernere , dum tamen ipsemet vicarius causae cognitione adhibeat;ubi illa vel ba,r ad iuncultatem habens,videntur requirore speciale inaudataim in vicario generati. Gutierreas quod haec verba referutur ad potestatem generalem Vicariatus. Secundo, potest dici quod haec verba comprehendunt alia in personam distinctam, scilicet illam cui Episcopus dederit speciale mand
tum : nain conmia stio, cr, superflua esset, nisi coniungeret diuersas personas. Coi iunctio copulativa significat diuersitatem copulatorum. Nau.de indulg. not. 3 3. n. a. Nota vero, quod Concilium dicit, nec auem concedendas cuiusuis secularis etiam A fagi baim autoritate adducatur; contra quae
verba non faciunt Iudices supremi, si non praecipiendo, sed rogando petunt ab Episcopis monitoria. ita Nau consil.66. de praebend.Vide illam. Tertia colicsusio, Capitulum sede vacante potest etiam ferre huiusmodi ex
communicationes illa Guti errCZ num. IC.
nam iure communi succedit in iurisdictionem Episeopi.
Du BiTATun terti b,virlim detur casus, in quo quis non peccauerit mortaliter in furando , sed solum venialiter,&tamen quδd ligetur excommunicatione; verbi gratia, multi diuism ingrediuntur vineam,& singuli accipiunt paruam qualitatem, &tamen deuastant vineam, fi postea fertur excommunicatio pro illo damno,utrum singuli ligenturi Prima conclusio. Si omnes ingrediuntur simul uno consilio, ut consortes , siue unus eorum fuerit principalis, id est, Ca-poral, siue nullus,quilibet illorum peccauit mortaliter, quia omnes scientur scierunt una causa totalis notabilis damni, de consequenter quilibet ligatur ex comm nicatione,nisi restituat ita Doctores com
Secunda concluso. Si non eoncurrerunt v no eos lici,nec ex proposito, sed casu aliter & fortuit b, nullus peccauit m DT- taliter in aceipiendo, nihilominus ligan-
Cordub.& Lede infra citandos; sed est
de menis Arrason. a. quaest. 62.a Itic. 8.colum.
Respondetur primo cum Di iitroo by COOole
80쪽
colam. s. de mente aliquorum virorum
Doctorum, qui dicunt quod quilibet illorum tot m tenetur restituere partem illam, quam accepit, ex quo argumentor sie. Ille solum peccauit contra rustitiam, sed damnum cuius fuit causa,& quod tenetur restituere est paruum;ergo non conlisit iniustitiam mortalem. Secunda vero pars probabitur sequenti cones usione. Tertia conclusio. Si non ingressi sunt
simul, nec unus habuit notitiam alterius, nullus eorum peccauit mortaliter accipiendo, sed tantum venialiter,& durantehac ignorantia, nullus tenetur restituere sub mortali; caeterum re comperta quod fertur excommunicatio contra illos, qui deuastarunt vineam quilibet tenetur sub mortali restituere suam partem, alioquin ligabitur excommunicatione. Prima pars est communis apud Doctores; secunda vero licet non sit ita communis, nihilominus illam tenent multi Doctores. So-
Ioseph Anglos in floribus Theologicis;
Cordub. in Sum. q. O. Ludovic. Lopez in Instructorio conscientiae.p. I. c. I 3.dub. I.& Thomist. de satis colligitur ex Cotiar.
cessario concedi a Medina Cod.de restit. qu aest. I o.verticu l. ad primum casum. ubi quamuis non faciat mentionem ex comis municationis,tamen concedit quod omnes isti tenentur restituere sub mortali. Probatur haec sententia: nam excommunicatio aliquado imponitur ratione culpae, de tunc requiritur culpam esse mortalem,aliquando vero imponitur ratione
damni illati ,& tunc virtus obedientiae obligat sub mortali ad restituendum,
quamuis loci uso praecCpto Praelati, tantum tuncantur restituere sub vcniali. Contra, excommunicatio non potest directe ferri nisi pro bono spirituali, sed
supposito quod isti non peccarunt mortaliter in accipiendo , non peccant mortaliter in non restituendo ; ergo in hoe casu non potest serri excommunicatio.
Respondetur primo,quδd licet non serretur excommunicatio,quilibet peccaret mortaliter, non restituendo suam pat-tem ; polt quam peruenit ad eorUm notitiam illis paruis furtis factu in ellis damnum notabile, quoniam alias voluntarie sunt cau i a,quod dominus vineae patiatur graue detrimetum,ita Cordub. de Ledes. locis citatis.Sed nos,licut diximus in a.
conel. quod si isti casu εc fortui id ingrederentur simul , nullus corum peccauit mortaliter,ita etiam modo dicendum est.
quod quando no sunt ingressi simul, qutauis postea sciant illatum esse magnum
damnum, non tenebuntur sub mortali restituere, antequam seratur excommunicatio , nisi sorte ille qui es let causa, quod alij non restituerent, vel si omnes
uno consilio conuenirent in non restituendo. Vnde hac omista solutione, respondetur secundo, qudd cxcommunicatio non sol sim potest imponi pro peccato mortali eius , qui excommunicatur, sed etiam pro magno damno alteri illato, ordinando hoc in bonum spirituale damnificati, ne scilicet prae inopia desperet, vel exponatur periculo furandi, vel cominmittendi alia peccata. Sed hanc sententiam intelligo duobus limitationibus Prima, quod si excommunicatio feratur absolute pro his, qui de uastariit vineam, non comprehendet istos, quia non est piae sumendum , Piae latum voluiste e comunicare nisi eos,qui peccarunt mo taliter deuastando, ut constat ex illis verbis,quae solent apponi in huiusmodi excommunicationibus, scilicet: L sienes de
et os et ros con poco temor de DioI, 7 gran pe- Iigro de fui conscientias, dcc. at vero tune comprehenderet istos quando charta excommunicationis expresse contineret, quod ferebatur contra eos, qui deuastarunt vincam , etiam modicam quantitatem accipiendo. haec limitatio est Nauatrae lib. 3.de restit. cap. I .dub. 8.
Secunda limitatio est Soti de Ludovici Lopcet,quando id quod ego accepi, est tam minimum, ut pro nihilo reputetur,