장음표시 사용
81쪽
ut ii accepi unum racemum: tunc enim non incurro. nam hoc impune permittitur iter facienti Deuter. i 3.ex quo loquitur a fortiori, quod ii exci in unicatio feratur propter magnum furtum, verbi gratia, propter mille aureos , & extendatur generaliter aci omnes,qui aliquid rapuerunt ab iito domino, si ego accepi unum argenteum, non ligor excommunicatione,quia non fui caula totalis nec parti
lis damni principalis , propter quod pars
petiuit excommunicationem. Imo dico quod in casu huius corollarij, qualia uis ego accepi item qualitatem sufficientem ad mortale, Jc aliquid amplius, verbi gratia,octo argenteos in Hispania,& viginti in hac Indica regione , non ligabor excommunicatione , quia non praesumitur esse intentionem partis,quod excommunicatio com Prehendat me, si sorte permulta furta similia a diuersis facta sit in gnum detrimentum.
Quid si detur iste casus metaphysicus, qudd nullus acceperit plusquam unum racemum Z Respondetur, credo quod tenetur restituere, & ita dicit Medina su p. quδd peccat mortaliter, non restituendo; ergo a sortiori diceret,qubd ligabitur excommunicatione.
Dubitatur, supposito cum multis a toribus quδd si ex furto rei paruae sequatur damnum notabile, erit mortale, ud siquis faretur acum a sutore,quem sciebat non habere aliam, ob quod per quatuor dies nihil potest lucrari in officio, si fer,
tur excommunicatio contra eoS, Pit
tori secerunt furtum, non comprehendes alia damna, virum ligaret eum, qui fur tus est acum Respondetur quδd non, ita
quia istud non dicitur furtum,ut ait Nauarr. num. 1. f. F. non enim quodcunque
damnum illatum dicitur surtu,sed quando est apprehensio iniusta rei alienae; iste autem non apprehendit illud lucru, quod sutor perdidit. Hinc sequitur, qudd cx-
comunicatio lata contra fures non coim
prehendit usurarios, vel alios debitores iniuste debita retinentes ; unde nisi e comunicatio generaliter seratur pro iniuste detentis, vel damnis illatis, solos ablatores comprehcdet. Sic Aragon. Restat modo videre virum huiusmodi excommunicationes pro furtis comprehe- dant omnes,qui acceperui; sed quoniam hoc habet locum in reliquis excommunicationibus, ideo generaliter trachadum est,& primo disputandum est in generali, quem comprehedat excommunicatio: secundo, in particulari videndu est, que comprehendant excommunicationes latae a Praelatis ad reuelandam furta, seu alia delicta, vel res alias.
In generali, quem comprehendat e communicatio '
MOscamus , quas personas comprehendat excommunicatio, siue lata a iure,
sue ab homine, consideranda sunt dilia
genter verba,& personae quae CX communicantur, & actio propter quam excommunicatio fertur: non enim extenditur ultra illa, vi aduertit Caiet. in Sum. ve bo,excommunicatio. in princ. & Nauar
Secundo notandum,quδd in omni exiseommunicatione est persona, quae e communicatur, &achio propter quam e communicatur:& quidem de personis ex ipso tenore constabit,virum seratur comtra Omnes, vel contra certas, vel certam
personam; de actione autem difficilius est iudicare: nam actio potest considerari vel ex parte agentis, a quo progreditur, vel ex parte termini, ad quem tendit, &de singulis agendum est.Tractando igitur de personis
Duni TATVR pti md, utrum eX- communicatio generaliter lata comprehendat Episcopos; quamuis non fiat de illis expressa in latio ptima Diuili do by Cooste
82쪽
Prima conclusio, quod comprehenditiuos, nisi expresse excipiantur,ita Sylves
Hinc sequitur,qubd excommunicatio canonis, si quis suadente. comprehendet Episcopum, si iniuste percutiat clcricum. Secunda conclusio. Sententia suspensionis & interdicti non coprehendit Episcopos , nisi de illis fiat expressa mentio.
ita Nauar loco citato.&est text. cap. quia periculosum de sentent. excommunicat.
in ύ. Iam tractandiam est de actione evparte agentis; & ideo
Duai TA TvR secundδ, utrum excommunicatio lata cotra facientes, comprehendat mandantes vel considentes tPartem astirmativam tenet Panormitacap. significauit .de Iudaeis. num. 2. Sylvest. Verb.excoiniri unicatio. I Ο.ri. s. Et probatur primo mam facientes & co semientes
pari poena debent puniri. Sueundo: nam
in cap. mulieres. de sent. excommunicat.
dicitur,quod illi qui non per seipsos, sed
eorum autoritate vel naandato alij violenter imponunt manus clerico, incuri ut excommunicationem canonis, & redditur ibi ratio,cuin is verc committat, cu ius autoritate vel mandato delictu committitur.Tcri id nam quod per alios facimus, per nos secimus. Sit tamen prima concluso, quado excommunicatio fertur contra faciciatem, non comprehendit mandantes, nec consulentes ita Caici. in Sum verb. ex communi c.in princ.Tabie n. verb. excommunicatio. F.casu 49. f. s. & Nauar. 27. n. I I ubi etiam citat Syltiest.ver. excommunicatio. r C. q. . sed certe falsb citatur ibi. idem tenet Nauar. 1. Concit.de sent. ex communici consit. J4. num . . limitat autem Nauar.in utroque loco, nisi illa lex vel alia similis id declaret.. Probatur pri- natue , quia in iure non dicitur vere agere, nisi illi qui eliciunt, vel exercent talem
operationem ; mandana autem vel conis
sulens interpretatiue tantum dicitur sacere ;crgo licci quantum ad ratione pec cui satis sit operatio interpretativa mana ulla de censerta.
dandi dia consulendi, non tamen quantum ad rationem poenae, quia verba legis p nalis intelligenda lunt formaliter,& pr prie,maxime qudd poenae sinit restringe-dae. Antecedens probaturnaam quado lex vult punire non sollini facientem , sed etiam mandantes Sc colu lentes, id explicat,extendens ad quemcunque madau rit, vel auxili tim, aut fitiorem dederit,&c. ut patet in c. salicis.de poenis, lib. 6. in Clement. si quis suadente. de poenis. de in multis exco in unicationibus Bullae Coenae, Si multis aliis textibus: confirmatur idem antecedens ex Bariolo in lege, sed si unius.f. i. ff. se iniuriis eum qui per aliusacit, non vere, leti ficte facere. Secundo: nam ut habetur ex cap.quiciique.de sen
tio lata contra dantem licentiam male fa ciendi, non extenditur ad utentem illa, nisi id expresse exprimatur. Tertio : nam consilium Z mandatum praecedunt tempore, M aliquando per annum in sim factu sed nihil potest praecedere sieipsum,
ergo qui mandat vel consulit, non proprie dicitur facere; sed opponit Nauarta quandam limitationem, scilicet nisi . talis lex esset Histratoria,vel qtaasi, nisi comprehenderet mandantes. Nonnulli viri dochi liane limitationem reiiciunt,& apponunt aliam , scilicet quando in aliqua particulari materia iubens vel mandans secundum communem modum loquendi dicuntur facere talem reria, qtria vel balegum intelligenda sunt secundum communem modum concipiendi. Apponunt.Nauar. & isti viri docti exemplum si arulimitationum in cap. ita quin undam. deludaeis. ubi excommunicantur qui equos,. arma,&c. deferunt Sarracenis A Turcis, quae non solum comprehendit ipsos fa-' mulos & nautas deserentes, sed cita mer Cato ies,qui ea mittunt. Sed naco iudicio raro erit locus si uiusmodi limitationibus nisi ius ipsum vel sententia id expri-Inat,unde, ut reserunt viri docti , P. D etor Tolem ς in explicatione Bullae Coenae dieit,quod in i cap. ita 'litoriIndam.
83쪽
per verbum; de ferum, solum intelligunt ut ij, tui deferunt per te,& iisi qui mandat, vel iuuat non tamen nego quin mercator mittens arma, siquos, S c. incurrat
cxcommunicationc, sed totum dico qnddnon manet exconamunicatus ex vi cap. ita quorundam. sed ex vi cap. significauit. de lard.eis. ubi dicitur, quod manent excommunicati, qui mCrces eis per nucios destinarunt; concedo tamcn,quod si dominus temporalis mandaret mercatori, vel alius consuleret, quδd mittoret arma
ad Sarracenos, non incurreret xcommunicationem dicti cap. ita quorundam,quq modo est 6. vcl 8. Bullae Coenae, Ita nonnulli viri docti; nihilominus incurreret aliam latam in extrauag.multa. & extra-uag.copiosus. de Iudaeis.quae extenduntur expresse ad permittentes, auxiliantes, vel fauorcm praestantes. Ex dictis seqititur, quod qui communicat cum alio in crimine habente annexam excommunicationem , si communicatio sit ante com millimi crimen ,vel cum comittitur,non incurrit excommunicationem impositsi contra tale crimen ,Vt ait Nauar. cap. 27. nutar. 31.de quo plura dicemus cap. 7. Secunda conclusio. Non solum comprehenduntur excommunicatione mandantes, consulentes,or cooperates, quando exprimuntur huiusmodi verbis, sed etiam quado apponitur aliqua particula, in qua comprehendantur; ut si dicatur, quomodocunque quis fuerit causa,vel si quis suerit caula:tunc enim comprehenduntur mandantes, consulentes,& alii auxiliautes, & cum dieitur, omnes qui naedidi alc, vel immediate, directe vel in directe, vel quicunque fuerint culpabiles; si vero dicatur adiuuans, comprehenditur
qui dat modum, si dicatur, si quis pcr se,
vel per alium fecerit, comprehenduntur iubetes,&dantes pecuniam ut illud fiat, sed non comprchenditur consulens , ita nonnulli viri docti. Nota quod s sit di bium, utrum comprehcndantur, iudicandum cst quod non comprehenduntur, iuxta dicta inldub. 4.
uis contentiens fit puniendus, non tamen
eadem poena, sicut faciens, quia poeno sunt restringendae. Ad secundum concedo quδd illi incurrunt excommunicationem sequuto
effectu ; sed hoc ideo est , quia Ponti sex
id declarauit in d. c. mulieres. α cap.quatae. de sentent. excommunicatio. dc cap. sicut digniun. de homicidio. aliis non comprehenderentur. Si obiicias rationem text.in cap. mulieres. scilicet quod qui mandat .vel consulit, vere committit. Respondeo cum Nauar.cap. 27. num. si .Pontificem solum
dicere,qubii committit, id est, quod de- linquit hoc enim verissimum est) non tamen dicit, quod mandans percutere clericum, vere percutit illum, ut aliqui imponunt textui. Ad tertium respondetur , quod per alios facimus, per nos facimus, quantum ad culpam,sed non quantum ad aeqtialitatem poenae: nam metaphorice tantum
dicimur facere quod per alios facimus.
DUBITATVR tertiδ,quando cxcommunicatio extenditur ad considentes, virdira comprehendat quomo docunque consulentem
Prima concluso. Si consilium non sitfizaudulentum,sed bonum & licitum, noincurret excommunicationem , ita Sulla. Uc b. eX communi c. I . l. F .p. 3 .& probatur euidenter: nam excommunicatio non incurritur nisi propter peccatum praetcrea probatur ex illa rcsula iuris, in s. Nullus ex consilio, visi stauuulentum fuerit, obtigatur. Hinc sequitur quod si consulo amico. ut si coniciatus locii percussione ci rici,quia non possum aliter retrahere illum ab occisone illius, non incurro CX- communicationem canonis, si quis suadente. Probaturmam in hoc casu licitum est consulere minus malum, ut docet SO-to 6. de ius it.q. Mart. s.& alij. Sccunda conclusio. Quando costium datum est ci, qui ai as non faceret dolictum, certum est quod incurret excon inuni
84쪽
municatione in latam contra consulentes: in hae omnes conueniunt. Tertia conclutio. Quamuis is, cui datum eii consilium , esset alias facturus, tamen si ego meo consilio auxi intentiue illius voluntatem de conitii,incurro e X-comimanicationem. haec est contra aliquos Doctores, sed tenet Sylvest.ves. ex comm linicatio. 8. q. vlt. num. i 2. Sc in hoc inclinat Couarr. Clement. si furiosus. p. a. f.'. Num. I-versiculo, est igitur. Jc nulla. a. versiculo, quatenus de auxiliante. quamuis a nonnullis citetur pro contraria parte. andem tenent multi viri docti S: colligitur ex Nau irr loco stati in citando.citatur Innoc. Sc aliJ Doctores in c. nuper. de lent cxcommunicat. Probatur primo:
irim iste verFii fluit in effectum. Secundo, si Petrus cssiet determinatus ad occidendum loannem, dc ego a dextera adiuuarem manum Petri, ut velocius de facilius occideret, ego dicerer causa homici- dij ; ergo idem est in nostro casti. Consequentia probatur : nam qui suo coii lilio
auget voluntatem occidentis, consequenter auget motum exteriorum mantasmammat us mouetur a voluntate, de qui est
causa cause est eausa causali. Quiria conclusio. Quando consitum est ita simplex, quod non influit in em ctum, quia alter erat alioqui facturias , A
consilium non auxit voluntat m, nec conatum illius, non incurrit consulens ; ita Nauarr.num. Fi. ante versiculum, adde quod refert. Petis, quomodo cognoscetur, utrum
consilium influxerit in essectum modo praedicto vel nonὶ Sit quinta conclusio. Ab ipso qui recepit consilium accipiendum est, & ex aliis coniectitris. Erplicatur conclusio. Si ille 'in rccepit consiliu asserat se motum esse aliquo nodo ex tali consilio, & voluntatem cius auch.im fuisse hoc suis ciet: si autem lioc no possit sciri ab ipsio, attendendae sunt coniectur ae nam si ego dedi consilium alicui ad aliquod del: turn, dc ille ardeuti voluntate illud columisit statim,
sgnum cst,quod meu consilium influxit;
at vero quando non exequitur itati m. sed
post multos dies, non potest ex hoe sirint
Certa coniectura, utrum meum consilium
influxerit,irum licet pro tu oc quando ego dedi consilium,sorsan excitauerina, de intenderim eius voluntatem, post a tamen
trasactis inultis diebus potuit ille seruo pelanguescere,& voluntas redire ad pristinum statu ira, in quo erat ante consilium, bc tunc quamuis delictuni committatur,cgo non ero causa,ac per consequcs,non incurro excommunicationem ; si autem
facta diligentia, & consideratis omnibus circunstantiis, sucrit dubiit, virtuti meum consilium influxerit in effectu,licci quatum attinet ad rem tutionem,no maneam
ego obligatus, quia in dubiis melior est conditio possidentis, tamen quantum ad
excommunicationem deboo me reputare excomin unicatuna. Ita tenent aliqui viri docti,& habetur ex doctrina Sylvcst. ver absolutio. 3.q. Io. num. I . & quantum ad irrestriaritateira, colligitur ex Couar. sup . versiculo, in eo ver5. ubi ait,quod in dubio prς sumitur non facturus absque c-silio; de probatur ex ratione c. ad audientiam. de homicidio. quia in dubiis tutior pars est eligenda.
Du BiTA TvR quarto,quando excommunicatio extenditur ad mandantes, utrum comprehendat cum, qui mandauit delictum fieri , tamen mandatus erat alias facturus delictum tam prompto animo ,& tanto conatu, ac si tibi non ellet
mandatum 3 Couas loco citato in s. conclusionu dubij praecedentis tenet, quod incurret,& quod ea quae dicta sunt in e5sulento, non habent locutri in mandante.
Contrarium tenet Nauare. n. I .ante v Cr-
sicut adde quod resin,& hoc indico probabilius. nam licet iste imbuerit animum influendi in effecti im,tamc de ficto non influxit. Restat iam considerare actionem prohibitam ex parte termini, ad quc mordinatur. Vitale DuBITATUR qui rub,quando dclictum aliquod babet annexam excommu-H a nicatio
85쪽
nic.itione na,S quis attentat illud, tamen non sequitiir effectus,virum incurrat cxcommunicationem 3 verbi gratia , iacio lapidem, vel sagittam,ut percutiam clericlinia.& non percutio. Sit conclusio, non incurro,ita Nauari cap. 27.n.S I .verriculo,
adde quod refert. Se clarius lib. s. Consit.
de sent. excommunicat. consi. 37.num. 2.
ubi dicit et communem; imb amplius dico , qudd licet eisectus qui non cst sequutus, sit extrinsecus, tamen si est principaliter intentus a Legissatore , non incurretur excommunicatio. Verbi gratia, Gregorius XII l. prohibuit sub excommunicatione latae sententiae, ne cuiusdam ordinis stat res scriberent ad aliquas naoniales sui ordinis ; quidam frater scripsit ad monialem, sed epistola non peruenit
ad illamia sic non incurrit excommunicationem, ita Nauar. in consit. oo. n.citato:
nam id quod prςsumit ut principaliter in-
ted ille Papam est,ne epistolae peruenirent ad moniales;quia missio epistolae non noceret moniali, nisi perueniret epistola.
Duar τATun sexid , quando excommonicatio extenditur ad mandantes, &considentes , utrum comprehendat COS, quamuis no sequatur cffcctu sy verbi gratia, mado Petro ut percutiat clericum,&tamen non percutit, virlim incurram ego excommunicationem Pro solutione nota cum Caiet. in Sum. vcri, excommunic.
ante cap. I.Syluost. ver.ex comin unicatio. T. II. 2ε. Nauarta cap. 2I. n. y I. vcrsiculo,
adde quod refert. excommunicationcm dupliciter serri polle. Primo modo principaliter,de ficiente, se accellorie,scu per
cxtensionem,de inandante,vel consulente,ut cum sertur cxcommunicatio contra percutientes clericum, mandantcs vel auxiliantes , dee. Secundo modo potest
imponi aeque principaliter de omnibus; quo Opposito, sit
Conclusio, quando excommunicatio fertur primo modo, non comprehendit mandantos,uci considentes non sequutoc: cclv. t vero quando amponitur siccun-- do mo 3s.comprehendit illos.Exemplum
primi,in eo qui mandauit alicui percut re clericum,& tamen effectus non est sequutus, quia ista excommunicatio principalite e est contra facientes,& accolibriε contra mandantes,vel cosulcntes. Exemplum secundi, in eo qui mandauit interficere aliquem pur aliastinos , incurrit e
communicationem,quamuis non sequatur mors: nam haec ex communicatio ae
que principaliter comprehendit mandates & occidentes. c. i. de homicidio. in s. Idem est de eo , qui cones natur animo retrahendi auditores a solutione decimarum: incurrit enim excommunicationem, quamuis auditores non retrahantur,Clement. cupient s. g. 3. de panis. naria ista
iussio Se praedicatio aeque principaliter, de per modum cuiusdam actionis subia-cci excommunicationi.
Hic tamen duo sunt notanda. Primδ, qudd irregularitas numquam incurritur nisi effectit sequuto, quant una uis aliquis mandet,vel co sulat homicidium. Secundo, qudd quando lex non exprimit, nec colligitur manifeste , qudd excommunicatio aeque principaliter comprehendat mandantes & constilentes , iudicandum est, qu bd accello te tantum comprehcndiitur; idem habetur in alio simili ex Pa
tis de promi ssis pro iustitia,vel gratia obtinenda num. 3 s. versiculo,ad haec omnia habetur in s.lom. suorum operum,& ex
preissis lib. s. Const. de sent.ex conam uia. consit. s s. probatur ex illa regula iuris, in
Du BiTAffvn septinab, quando excommunicatio extenditur ad mandantes S consilientcs, si mandanς vel consulens reuoc. it mandatum vel consilium,antc-qvam dclicrum committatur, utrum incurrat, si post talem reuocationem mandatus, vel consultus committat delicitu in Prima conclusio. Loquendo de maudante, si ille qui mandauit percutere clericum , vere dc non ficte reuocat mandatum , ita ut reuocatio perueniat ad notitiam Diuiligod by Coo le
86쪽
Disput. tertia. Dub.septimum s octauum. 61
tiam mandati,non incurret ita Sylv.verb.
ubi loquitur quatum ad irregularitatem; sed eadem ratio est de excommunicatione. Idem est, si reuocauit mandatum taci-tἰ, ut si restituat aduersarium in pristinam amicitiam, vel contrahat cum eo parentelam,sciente eo,cui datum est mandatu, ita Sylvest sup.& citat Innocentium. Secunda conclusio. Quamuis madans reuocauerit mandatum, si tamen antequam reuocatio perueniat ad notitiam mandati, sequuta est percussio, incurrit; ita Sylvest. verb. excommunicatio. 6. loco citato. & allegat Bernardum & Hostiensem, ide tenet P. Doctor Toletus in Sum.& aliqui viri docti. Probatur: nam lain Ps.ccessit peccatu mandandi,& causa eius coiri inlisum est delictum. Contraria sententiam tenet Innocent. citatus a Sylvesbquae sententia cst valde probabilis. Tertia conelusio. Si mandans moriatur,antequam sequatur percussio, non in- Ciurrita. nam, ut vidimus c. s.disput. a. dub. 8.defunctus non potest excommunicari directe. Loquendo de consulente, sit Quarta conclusio. Qui consulit percussionem clurici,& reuocauit cosilium, si non firmiter eredit cosultum reuocalle
propositum, debet indicare percutiendo, vel in particulari,vel in generali,ad arbitrium boni viri,ut sibi caueat,& si totum id faciat, quamuis sequatur percussio, non
incurret excommunicationem, nec irregniaritatem. sic Anton. 3. p. tit. 28 .c. 2. i. a. Vcrbo,approbatione. Sylvest. verb.homicidium. l .num. I num. I 2.in fine.
P. Doctor Toletus, & aliqui viri docti,
contra Nauar .c. 27. num. 2s ratio est,
quia in hoc casu percussio tantum ipsi
consulto est imputanda, ratio autem quare coni ucs tenetur admonere percutiendum potiuς quam mandans,est, quia in mandato agitur rcs ipsius mandantis; in consito autem agitur res ipsus consulti; qu bd si firmiter credit selam reuocationein susticure,non tune tur ad amplius,aliber erit ab excommunicatione, sic Anton& Sylvest. locis citatis.
DVE ITA TUR octaud, ut Him non obstans percussioni clerici, cum tamen possit,incurrat excommunicationem
Prima opinio dicit, quod si potuit obstare sine in comodo,licet solsim teneatur
ex charitate,incurret, ita Caiet. in Sum. verb.excommunicatio. . Io.Sylvest verb.
restitutio. 3. f. o. p. s. in fine ἔ Medin. C.de restit. q. .& nonnulli Thom istae. Secunda opinio dicit, quod si ex otaeio 3c iustitia tenebatur obstare,in curael; non tamen si solum tenebatur ex charitate. sic Nauar. c. 27. n. 78.& latius in cominentar. super c. non in Prenda. 23. q. s. n.
3 i. Se 3 8.cuius commetari j resolutionem
Prima conclusio. Haec seeunda opinio est longe probabilior.
Secunda conclusio. Qui tenentur ob stare ex ossicio,& ex iustitia, sunt Rex,Iudex S: ministri iustitiae, patres, tutores,
heri, paedagogi, Parochi, custodes, & heontra eorum fit ij, pupilli, famuli, parochiam,& custoditi, sic Nauar. c. 24. a. 8. Tertia conclusio. Haec secunda opinio habet verum, quamuis iste qui sollim ex charitate tenebatur de sendere, omisit defensionem ex odio & malevolentia ; haec est contra Couar. su p. ubi citat Innoc. &Panorm.& contra Sylves ver. honraci diu.
Quarta conclusio. Si iste qui omittit de sensionei D,posset facile , ct absque in . commodo dciandere, censebitur ex com- nurnicatus in foro exteriori, quia praesti-mitur ideo non defendi sic ut se iret opem percussori; i ixta hoc explicat Naiiar. c.
87쪽
quentibusDuere interpretamur,qui cum possint nanifesto facinori desinunt obviare.
DUBITATVR non ., utrum qui ratam habet clerici perculsionem, quando nec dedit mandatum,consilium,vel fauorem, incurrat excommunicationem Θ Conclusio,qutid incurret, quae conclusio est expresse definita cap. cum qui s. de sentent. excommunicat. in 6. de reddit textus rationem, cum rati habitio retrotrahatur,&mandato debeat comparari. Sed ad veritatem huius conclutionis quinque conditiones requiruntur. Primo, quod percusso facta sit nomine meo, unde si ego approbo percussionem clerici non factam
meo nomine, quamuis peccem mortaliter,ut esseaciter probat Couar.Clement. s furiosus. p. 2. I. I. n.6. contra nonnullos Iuristas, qui dixerunt tantum esse peccatum veniale;non tamen incurro ex communicationem mam haec rati habitio non retrotrahitur, nec mandato comparaturi
licet enim attendendo solum ad significationem Latinam, rati habitio de praeterito tantum dicat, quδd aliquis approbet sectum alterius, siue sectu fuerit tuo nomine, siue non .tamen secundum proprietatem iuris, illa solum dicitur rati habitio de praeterito, quae retrotrahatur,& mandato comparetur, quando aliquis approbat. ratum habet id, quod suo nomine gestum est, siue bonum sit, siue malum, per hoc facile intelligitur secunda pars it. lius cap. ubi dicitur, ii vero iniectio ca-dem tuo nomine no si facta,licet pccces ratam habendo eandem , non tamen propter hoc excommunicatione innodaris,
clim quis ratu habere nequeat quod eius nolui ne non est gestum. Et haec est quaedam regula iuris in o. Si petas,quando dieitur aliqn id factum nomine alteriit si R spondeo , quando fit intuitu & contem platione illius , ii cci non de eius mandato visi Petrus occidit c loricum sine mandato quidem Ioannis, eo tamen intuitu, Vt istud homicidium cis et gratum Ioani, vel vi vindicaret iniuriam Ioanni illatam
ab illo clerico,sic glosia dicto c.clim quis.
do, requiritur quod approbet illam percussionem sciens suo nomine gesta me Dia, unde si ignorat gestam et se tuo nomine , quamuis gaudeat de illa , quia videt situm amicum gauisum esse de illa, non incurrit: nam licet gaudeat de percussione facta suo nomine, non tamen gaudet de illa, quia suo nomine facta est, cum hoc ignoret, de supponimus quod noluis leteam factam esse suo nomine. Hoc secum dum requisitum non est ita certum sicut primum, nihilominus illud tenet viri doctissimi,S: clare habetur ex doctrina Sylia est.loco citato, S. 1. Tertio, requiritur quod haec rati habitio explicetur verbis, vel alio sgno exteriori mam si corde tantum approbat,non incurret,quoniam Eeclesia non punit censuris actus pure interiores,ut vidimus sit p. p. I.dub. I . Unde quod ait Sylvest. su p. sari rati habitionem tacitam,ut quando scit percussionem foctam esse suo nomine,& non contradicit, . intelligendum cst, quantum ad praemiptionem sori exterioris,tamen in foro interiori non crit excommunicatus, si non rati fic.it aliquo signo exteriori. Quat id,
requiritur quod extrema sint habilia, ideli,qubd iste qui ratificat,posset mandare tempore, quo perpetratum est dclictum, unde si quando perpetratum est, iste erat infans vel furiosus, quamuis ratificet iam adultus, vel sui compos, no incurrct,quia rati habitio non retrotrahitur ad impossibile : nam fictio iuris non debet habere maiorem vim,quam ipsa rei veritas;ergo si non poterat mandare, non est fingendi, quod mandauit. Quintei, requiritur quod lex solum requirat ipsum defctum : nam si requiteret praeuiam machinationem, non suis cici sola rati habitio aiu incurredam poenam legis, ex quo sequitiar, qu id licet mulier post occisonem viri r tum habeat homicidium, tam. si non praecuniit machinatio in mortem, non in ped.ct matrimonium cum occisore: nam qua donon interuenit adulterium , requirit lex quod praecedat machinatio mortis, ita
88쪽
D Jut. tertia. Dub. novum,decimum S undecimum. 6;
Sylvest. su p. g. 8. idem tenet Coum. sup. ossicio,vel qui ratificat percussonum suo Sed est valde notabile eum glossa d.cap. nomine factam, ut constat ex dubiis praecum quis.qudd licet retrotrahatur ista ra- cedentibias. tiliabitio; non tamen retrotrahitur excommunicatio ; sensus est quod ratificas
non manet excommunicatus ab eo pulmeho,quo percussor mansit excommunicatus, sed a puncti, rati habitionis. Utrum verb rati habitio locum habeat in adulterio, fornicatione de siti pro, vide Sylia est.
sui'. in fine,3c Couansvp. num. s. Per haec dubia maxima ex parte manet explicata ex comunicatio canonis, si quis suadente. I P. q. . contra percusiores clericoru, sed quoniam res haec passim occurrit in pra-xi,operaepreyiuua erit hanc excommunicationem complete declarare, quam explicat Caiet. in Sum. verb. excommunic. cap. I C. S=luest. verb. excommunicat. s. anum. y .Tabie n. verb. excom munic. S .casu 1. Nauaric. 2 T. a nium.77. ubi tria pii iacta
sunt examinada. Primum,quid intelligatur nomine personae percutientis: secundum,quid nomine personae perculi ditem tinm,quid intelligatur per manus violotas. De primo ergo puncto in ordine DuBITATUR decim δ,quid intelligatur ibi nomine personae percutientis Prima conclusio. Intelligitur quaecun-quc persona, vir, vel scemina, cuiuscunque status dc conditionis, dummodo habeat iudicium rationis ad peccandu mota
taliter: ita Nauania. o. & habetur ex cap. nni li eres.& cap. pueris.de senten. x communicatio. unde etiam intelligitur puer, qtiam uis non peruenerit ad pubertatem, ita Panormit. cap. I .de senten.excommunicatio.& ex text. cap. finali. eod. tit. quoniam aetas non excivat cos a tota poena,
sed a parte poenae, scilicet quod non te-ncantur se praesentare Papae pro absolutione, sed possint absolui ab Episcopo,
dicio cap. finali. Secunda conclusio. Non solum intelligitur in hac materia persona, quae per se ipsam percutit, sed ille qui mandat, vel consulit percussionena, vel qui no dckndit clericum a perculsione, si tenetur es Tertia conclusio. Etiam intelligitur ille, qui licet non madet,vel conlii r pc
cussionem caeprcise , dicit tamen coram
suis se desiderare vindictam a tali cleri- comam si postea sui moti his verbis, percutiant, iste incurrit excommunicatione, quia licet non dixerit coanimo, tamen
debebat proidere suos credituros csse quod ipse hoc animo dicebat. ita Nauar.
13. 78. & Sylvest. verb. excommunicat. a. n. I.p. . quod Probat argumentoc ip. vltimi, te homicjdio, in o.vnde ut ellet liber ab exco in municatione,deberet assim mare se non dicere eo animo, ut pcrcutiant,& quδd 1io desiderat quod ipsi percutiant,probatur argum clo c. penultuni
de homicidio. in Q De secundo puncto DUBITATVR undecimb,quis ii telligatur nomine personat percussE prima conclusio , tantum intelligitur clericus vel monachus, ut patet ex ipso ean. si quis suadente. Not. qudd clericus excommunicatus, vel suspensus gaudet priuilegio canonis & sori. ita Nauar. lib. r.
Consilior.cons. . de artat. & qualit. Ordin. ia. 6.& etiam milites comendatarij, etiam
coniugati,ita ex prosellio Nau. cons r 3.dereiu .s cd quis intelligitur nomine clerici λSecunda conclusio.Intelligitur no solum initiatus sacris,sed etia habens pri
mana tonsuram. c.ccina contingat. de aeta
te de qualitate ordinadorum . iuncta glosnam texti dicit, quod nomine cicrici intelligitur initiatus prima tosera, & glo Dia dicit quod percutiens initiatum prima
tonsura, incurrit excomunicationem c nonis ;& haec conclusio habet ucrum, quamuis sit coniugatus, dummodo cum
suram clericalem. c. unico de clericis coitigatiς.in 6. P.Henr. lib. I de excomun. c. 9. n. i .lit.Κ. SI satis colligitur ex Nau. cap. 2 7. num. 8 C. exemptione 3.
Quid autem sit habitus clericalis,vide
89쪽
sed melius in Geminiano, in d .c. unico.f. r. vide etiam legem i.titui . . lib. i. Re-copi lata
Sed quid si vestis extrinseca sit clericalis, non tame intrinseca Respondetur cum Geminiano, si extrinseca sit ita breuis,ut intrinseca notabiliter appareat, nofaudet priuilegio , bene tamen ii sit ita
onga, ut intrinseca non appareat;praeterea ille clericus coniugatus etiam gaudebit priuilegio fori, scilicet quod non iudicetur per Iudicem secularem criminaliter, nec ciuiliter, dummodo ultra habitum & tonsuram sit deputatus ab Episcopo ad seruitium alicuius Ecclesiae, de ei de facto inseruiat, ut decernitur in Tri- delitin. ses L 2 3.c. 6.de reformat. hoc enim requiritur ad gaudendum priuilegio canonis, ut patet ex prima coclusione: nam
Cone ilium solum loquitur de priuilegio
fori, ut patet ex contextu , quamuis comtrarium teneat Emanuel cap. go. de des
mmunion. Cap. I 7. oc specialiter pro Hispania con euit Alexander V I. ut habetur in Pragmaticis Regni,lib. 11. & 13. quod nullus clericus,qui non sit initiatus sacris, gaudeat priuilegio fori, nisi detulerit habitu ,& tonsuram clericalem perquatuor meses ante com illum delictum; imo nisi per sex menses, ut constat ex Bulla Pij IV. concessa ad instantiam Reos Catholici, ut habetur l. I .lit. 4.l Ib. 2. Recopi lat. Vadete ad finem eiusde tituli, ubi traditur forma seruandi Decretum ConciTrid. circa clericos minorum ordinum. Similiter habet veru praedicta con- eluso, licet clericus sit ex comunicatus, suspensus, vel irregulaeris, aut depostus verbaliter, dummodo non sit incorrigibilis, sic Angel. vctb. degradatio. num. I.
Sed disti ultas est,utrum initiatus prima tonsura non coniugatus, qui tamen non gestat tonsuram, nec habitum cleri calem, retineat priuilegium canonis. Et quaestio solum procedit, quando clericus non est monitus desoLre tonsuram , nee
habitum elericalem : nam si ter monitus est,amittit priuilegium, . contingit. l 2.
de sentent .excommuni c. Partem negata-uam tun et Banez 2.1.q. I 2. arti c. I. difficult. 3. d. vlt. ubi ait:Clerici in minoribus constituti, siue coniugati, siue non coniugati, si non deserant habitum clericalem& tonsuram,amittunt omne priuilegium clericorum. Probatur ex cap. unico, de clericis coniugatis, in s. Potest secundb& sortius probari : nam priuilegium setidissicilius perditur quam priuilegium canonis, sed iste perdit priuilegium fori per
Trident. cap. citato I ergo a sortiori pe det priuilegium canonis. Maiorem tenet
que probat: nam si clericus dimittat habitum clericalem , de deprehendatur in turpibus & enormibus, amittit priuil gium canonis, cap. cum non ab homine.& cap.perpendimus. de sent. commvn.& tamen non perdit priuilegium fori. c. si Iudex laicus. de sentent. excommunicat. in c. Sit tamen, Tertia conclusio, qudd iste clericus no amittit priui Iegiu canonis. Probatur primo ex cap. si verb.de sent. excommuniciet 1. ubi decernitur,quod percutiens clericum non deserentem tonsuram, nec habitum clericalem,si ne i cicbat esse clericum, non manet excommunicatus; secus
tamen si sciebat, propter quem textum idem tenet ibi Abbas, num . a. & Felinus in principio subi aduerte obiter litoram Felini circa medium cap. esse mendosam , dicitur enim : Si clericus nou deferrhabitum clericalam,2 percutitur. sic tamen laetendum est: Si non clericuι defert g.ibitum clericalem, an percutiens sit excommmnicatin ' Et quoi ita sit legendum, constat euidenter ex ipso contextu,& dri sei tentia Frederici quam ipse Felinus roscriSe sequitur : ait enim Fredericus, quod
percutiens non manet excommunica
tus, quia habitus no dat priuilegium ubi non est ordo, quoniam habitus non facit monachum.) Probatur secundo, a lege antiqua non est recedendum. nisi qua
90쪽
Disput. secunda. Sub. undecimum s duodecimum. 6 ue
tenus continetur in noua, I. praecipamus.
C. de appellationibus.in dubio enim none si prael unienda legum correctio, c. cim expediat .de electione.in s.l. z. C. de inoffdot. sed Concilium Trident. solum aufert
huic clerico priuilegi ii fori ; ergo haec di L. positio non est extendenda ad priuilegiucinonis, & consequenter non celassetur
derogatum dicto c. si v urb. praecipue cimisi di 1positio odiosa, & lex poenalis non
est extendenda ultra casum an quo loquitur,ca inscenae de poenit .d. I .l. Praeses,iί de, poenis. Confirmatur,quia Nauat s.c. 27. n.
s. lbium negat priuilegium canonis clericis intellige non coniugatis qui ter moniti non dei runt habitum Sc tonsuram; ergo secundiari eius mentem, si non sit monitus, letinet priuilegium. Ad primum in contrarium facile respondetur , quod illud c. tantum. loquitur de clericis coniugatis.
Ad secundum respondetur, qudii privilegium fori perdi difficilius quam priuilesium canonis, non est regula ita generalis, ut quotiescunque perditur priuilegium fori, perditum quoque censeatur priuilegium canonis. Vnde haec regula solum habet verum in casibus a iure e pressis,atque adob sensus regulae est,qubddantur in iure aliqui casus, in quibus perditur priuilegium canonis, & non perdi, tur priuilegium sori; ex hoc tamen non Icet in serre, qubd quandocunque ius au- rt priuilegium fori, auserat etiam priuilegium canonis ; praesertim quia fuit speetalis ratio , ut Concilium auferret priuilegium sori, ne sellieet clerici gestantes habitum laicorum . suimerent ansam de-hnquendi, si manerent exempti a potestate laicali. Petis, quis intelligatur nomine Monachi Quarta conclusio. Intelligitur quilibet Religiosus professus alicuius religionis
approbatae . capit. cum illorum. de sentent. excommunicationis. vel Religiosa. c. de monialibus. eodem tit. nam licet dicto c. cum illorum. non expresse dicatur professus , subintelligitur tamen: in futuri cesseris.
Iure enim non dicitur cum escistu Relia giosus,qui nondum est professus. c. Religioso. de sentent. excommunicationis. in s. g. a. unde immeritb quidam Theologi pirum in iure versati reprehendunt N
u. tr. quod male allegauerit c.cum illorum. intelligit ut etiam conuersus, seu coadiuin r temporalis. c. non dubium . de senten. excomna unicationis; & etiam nouitius,
dicto c. Religioso. Sed dissicultas est de Religiosis terti j ordinis D D. Dominici, MFrancisci, qui gestant habitum Religionis , & vitium in communitate. Caieta tenet,quod non gaudent hoc priuilegio; sed Nau.s up. dicit,qudd licet haec opinio possit esse vera secundum ius commune,non tamen secuta turn priuilegia,Se consuetudine iri, & stylum Romanae curiae, & est decilio Rotae 3 ι 1. in antiquis,idem tenet Sylvest. verta Ecclesia. I. quaest. s. Postf. s.
vltiiud dicimus cum Nau. de Sylvest. ver. Heremita, qu bd etiam gaudet hoc priuilegio Heremita , quia praestat obedientiam alicui superiori. Idem dicit Ta
Recto tibiis Hospitalium , qui dicuntur Hospitalarii, de portant aliquod signum,
scilicet crucem , si promittant castitatem in manu Episcopi,SI Ie nuncient propriis:
videte Armil. ver. excommunicatio. exis communicatione I. n. 8.
DVBiTAT v R duodecimb de tertio pia iusto, quid intelligatur per manus vi lentas3 Prima conclusio .Per manus non solum intelliguntur manus , sed etiam pugni,.
brachia, genua, & pedes , sed ponitur
manus, vel quia est membrum aptius ad percutiendum, ut ait Nauar. vel quia est
organum organorum, ut ait Cater. Secunda conclusio. Per violentas intelligitur non solum percussio , quae in rigore si violenta , sed etiam illa quae est iniuriosi personae clerici , siue talis percussio fiat immediate, ut quando aliquis infiigit alapam clerico , vel mediate, vectina pereulit ense veI baculo, vel alio in-ι strv.