장음표시 사용
421쪽
ctione aperte pugnant in ut divina Providentia de unaquaque re diΩponat, prout exigit ejus natura . Creaturae autem rationales , eum ex se, & natura sua sint immortales, di incorruptibiles, hoc exigunt ut a Deo jugiter eonserventur. Unde non Posset illas destruere, nisi supra rerum exigentiam, dc leges naturae operando : quod miraeulo iarum genus neque fit, neque fieri par est . u enim scite animadvertit S. Thomas I. I. quaest. IO . are. Φ, quα praeter ordinem naturae fiunt, ordinantur ad gratiae manifestationem . Redigere autem aliquid in Bibilum non pertinet ad gratiae manifestationem : cum in gis per boc ditana potentia bonitas ordinetur, seu ostendatura, quod rex in esse conserυar. Ipsa quoiaque Dei justitia impiorum conservationem in Poena sibi congruam facit, ut probat idem S. Doctor quaest. s. de potentia art. q. ad 6. dieens: ,, licet Deus de justitia creaturae contra se Peccanti posset esse sub M trahere, & eam in nihilum redigere tamen convenientior justi M tia est, ut eam in esse reservet ad poenam Quia ista justitia ,, congruentius respondet culpae in duobus . In uno quidem quia in culpa voluntas contra Deum agit , non autem natura, quae ordiis, , nem sibi a Deo inditum servat. Et ideo talis debet esse poena, quaeri voluntatem affligat naturae nocendo, qua Voluntas abutitur. Si auia D tem creatura in nihilum redigeretur , esset tantum nocumentum is naturae & non afflictio voluntatis. In altero voro quia cum in peeis is eato duo sint, scilicet aversio ab incommutabili bono, di eonveriari sio ad bonum commutabile , conversio Post se aversionem trahit. D Nullus enim peccans intendit a Deo averti, sed quaerit frui te misis porali hono, cum quo Deo simul frui non Potest. Unde cum meis, , na damni aversioni culpae respondea ι , conversioni vero ejus poena, , sensus, pro actuali culpa conveniens est , ut poena damni non stri sine poena sensus. Si autem in nihilum creatura redigeretur , es. is set quidem poena damni aeterna, sed non remaneret poena sensus, , . Haec Divus Thomas , quibus nedum sutile Bellii argumentum , sed etiam Socinianorum sententia refellitur.
XIII. Λd aliam Bellii ea villationem respondeo , qgod si id solum ille eontendat Damnatos effectibus odii, di desperationis, bIasphemiis,
aliisque peeeatis, quae in inserno committunt, novam poenam, aut miseria in non mereri, immo neque PaenT , quam Patiuntur, eontiis Nuationem , verum habet , neque nos, aut Theologi refragantur :non enim doeent idcirco damnatos Plecti poena sempiterna, quia nova semper peceata accum cient, aut etiam, Presse di rigorose loquenis do , quia nunquam reparent , aut repara ro Possint inordinationem per peccatum inductam : sed quia Peccando , atque ita inordinatio, nem irreparabilem in semetipsos i d.cendo, meruerant, ut tandiu jusse puniri possent, quandiu illa inordinatio maneret, hoc est in aeis ternum. Id exemplo superius adducto non inepte explicatur , hominis voIuntarie se projicientis in foveam , unde exire, aut emergere
422쪽
vi sua, ae potestate nequit. Non enim ibi subsistere, vitamque miseram traducere cogitur , quia talem sibi perpetuam aerumnam eo in Ioeo mereatur e sed quia in foveam se voluntarie projiciendo in statu perpetuae calamitatis semet constituit. Illud quoque exemplum de amentibus, quo triumphare se putat Bellius, si attentius perpendatur, nihil ipsi favet, quis potius obest. Nam sicut hominis, qui ea sponte elegit, unde in amentiam incidit , justa poena tensetur & ais mentia ipsa , & miseriae omnes, quae eam consequuntur; ita qui peeis cando, & ad mortem usque in peccato perseverando , irreparabilem inordinationem contraxit, di hanc' & poenam, quae ad ipsam sequitur, tanquam effectus ad caussam , sibi debitam facit in omnem aeternitatem
XIV. Nonnulli alii Seriptores ad propositum arSumentum responis dent ex eo, quod inordinatio per culpam invecta temper persistat lci damnatis, haud recte eolligi dc poenam ipsam debere semper persistere. Debitum quippe poenae, inquiunt, extingui potest per fati passis.
nem, ut vocant, ad quam non requiritur voluntaria di amica biIis a ceptatio poenae, sed mera ipsius tolerantia : quod declarant exemplo
poenarum , quae delinquentibus ab humanis judicibus inseruntur Quamquam enim reus vel furti, vel homicidii a prava voluntate non recedat , immo in ea constanter maneat, di poenam sibi per leges inflictam iniquo animo toleret; non ideirco amplius punitur, ag puniis xi meretur, di solet, si deprehensus in scelere ejusdem statim podi. niteat , & illatam poenam libenter sustineat . Idem ergo dicendum erit de damnatorum supplicio , quod scilieet peccatis, quae in hae viista commiserunt, poenam quidem aliquam sibi debitam fecerint, quam exsolvere possunt longo post tempore , licet inordinatio per culpam
causata aeternum duret: haec etenim novam poenam ab illa distinctam Promereri non potest. XU. At vim expositae rationis pereepisse minime videatur, qui ita respondent. Hoc enim firmum esse debet, perspectumque omaibus, poenam ob pevata in futura vita a Deo inflictam, referri ad reparan. dam ex justitia perversionem ordinis , quam culpa invexit, & inducendam aequalitatem in rebus ab ipsa sublatam . Porro hujusmodi aequalitas aliter ex justitia induet nequit , nisi tandi a rebellis creatura deprimatur: per poenam , quandiu adversus Creatorem , di ordinem ab eo eonstitutum insurgit per culpam , dc tandiu puniatur contra ejus voluntatem, quandiu per pravum affectum reluctatur Dei volun- rati : alioquin si inordinatione manente, poena quandoque finem haberet , jam remaneret in rebus aliquid inordinatum , quod auserri ex justitia non posset. Nam perpetuo Damnati se se erigerent contra Deum, quin Deus juste illos deprimere posset ,' atque ita aequalita. tem eonstituere . Neque suffragatur Adversariis exemplam humanae
justitiae, sive delictorum, quae ab humana justitia Paniuntur . Quo-
423쪽
niam justitia humana neque potest , neque debet totum id removere, quod inordinatum est . Politicum quippe regimen solum ordinem resipieit, qui pace, ae tranquillitate externa Reipublicae continetur: cu jus ordinis reparationi satis consultum est , fi malefactores poenae ales ibus praescriptae subjiciantur , tametsi nec eam aequo animo tolerent, ne ea ne saria voluntate desistant. At velo divina justitia repa. rationem universalis ordinis spectat iuxta rerum quarumlibet natuaram, & exigentiam , adeoque nihil inaequale , aut inordinatum re linquere debet in rebus. Cum itaque ex justitia culpa ordinetur per poenam . opus est, ut si culpa perpetuo perseverat, perpetuo persevearet & poena , ne inordinatio aliqua in rebus aeterna subsistat . Qua
de re legi potest egregia s. Thomae doctrina, quam tradit lib. I. coni.
Quarta ct postrema ratis , qua aequisas aeterna poeme comprobatur ex in is nita graυitate offensae Deo per peccatum illatae . Labem injuriae erga Deum prese dictae peccatum continet. Hujusce injuriae rationes plures do. regunIur, ct quae contra objicit recentior Author, diflaatur. Ex iis uiata excelleatia personae infinitam offensa graυitaiem baurit , atque adeo
sempiterna poena digna redditur. Eliquantur discultates a Tloisono Anetio prostae I cI opus concluditur. Ationes, quas hucusque ad Libuimus ad adstruendam aequio P tatem aeternae poenae, quam Deus impiis comminatur, sat
esse deberent ad obstruenda ora Socinianorum , & Origenistarun qui eam eum justitiae legibus pugnare praefidenter effutiunt. Nihilominus piaculare plane fuerit eam praeterire, qupe inter nobiliores firmioresque merito censetur , petiturque ex ostensa divinae Maaiestati per peccatum illata. Hanc quoque saepe proposuit S. Thomas scilieet lib. a. sent. dist.. 46. q. I. art. s. s S lib. q. o. q. I. ara. g. , in opust. 3. cap. 183. , di Iect. Σ. in cap. 2. Epist. ad Rom. : in quorum postremo loco justitiam pinnae aeternae pro temporariis pefatis pluribus rationibus defendens , eam in Irimis affert his verbis ., hoe esse iussurii apparet ex infinita dignitate Dei , in quem peca is catur. Tanta enim quis gravius peccat, quanto major est dignitas personae, in quam peccatur : scut plus peccat, qui percutit Pran D cipem , quam qui percutit privatam pet nam . Et se cum eulpa pereati mortalis sit quodammodo infinita oportet quod ei in fisita' poena respondeat. Et se eum non possit esse infinita secundum in- V tentionem , relinqditur , quod sit infinita secundum durationem ,, .Pau Io aliter eamdem rationem proponit in opusculo citato dicens :habet quodlibet peccatum contra Deum commissum quamdam infi-
424쪽
, , nitatem ex parte Dei, contra quem committitur. Manifestum est ,, enim quod quanto major persona est , Contra quam peccatur, tanis,, to peccatum est Sravius : sicut qui dat alapam militi , gravius re- D putatur, quam si daret rustico, di adhuc multo gravius, si Prin- , , cipi, vel Regi. Et sic cum Deus sit infinite magnus, offensa eo nis, , tra ipsum commissa cst ἄuodammodo infinita : unde & aliqualiteris poena infinita ei debetur. Non autem potest esse poena infinita inis, , tensive : quia nihil ereatum sic infinitum esse potest . Unde relinis, , quitur, quod peccato mortali debeatur poena infinita duratione . II. Duobus principiis, ut statim.apparet , maxime nititur hujus . modi ratio: nimirum in primis; precatum esse offensam Dei: de inde; offensam Dei per pereatum illatam, talem graistatem insinuam afferre, qua
dignam eam esciat aeterna poena. Ac utrumque principium diruere moliuntur Origenistae, di Sociniani, ne argumenti vi opprimantur. Et primum quidem exerte negat Auth Ir libelli , cui titulus relatio βα-xentiae Origenis pag. 62. a , pertandens perperam reo fasso supponi per peeeatum Deum offendi I di etiam Author Religio is essentialis erc. pag. s I. b , ubi deridet Theologorum ideas, qui sibi, inquit, diυinita,
rem eoongunt veluti Principem quemdam, qui offenditur a subditis, dum adsersus ipsum rebellionis υexillum erigunt, ferroque S υi de Ibrono deturisbare conantur . Alterum vero principium labefactare adnisus est inter alios Ernestus Son erus primum Lutheranus, postea Socinianus, ut colligere licet ex Leybnitio loco supra Iaudaro, & Tiloisonus Anglus in sermone , de quo Lepe mentionem secimus . in re principium uintrumque ab eorum conatibus vindicare opus est, dc quam firme condis stat evidenter ostendere.
III. Et quoad primum quidem attinet, si Adversarii id veIine dun.
taxat non ita Deum peeeatis hominum offendi , ut quidpiam in seipso nocumenti patiatur , sicut pati potest, ae solet alius Prineeps a subditis, qui subjectionis jugum exeutientes in ipsum insurgunt, aede throno dejiciunt, nihil est , unde Theologis succenseant : nemo enim, quem si iam, hanc sibi de peccato informavit ideam , Deo nimium indignam. Si peeeaυeris, inquit S. Iob cap. 3s., quid ei nocebis, S si muItiplicatae fuerint iniquitates tuae, quid facies contra eum . Si auωtem contendant squod sinum velle possunt nec ex se peccatum esse Dei offensam, sive nullatenus divinam majestate in per peccatum offendi, quantum est ex parte peccantis , basilice falluntur, nec justam
habent peccati id eam, aut notionem, quam ingerunt & Sacrae litterae, & recta ratio . Scriptura namque sexcentis in Iocis transgressionem mandatorum Dei, peceatique gravitat m iis phrasibus, ct vocabulis designat, quae, offensa Dei a peccato Iublata, intelligi & ex- . ' plieari
425쪽
plieari non possunt. Sic Ezechiel. a. Deus ipse de peccatore pronunisciat : contempsiι judicia mea : Prov. I. despexisis omne consilium meum :Isaiae cap. I. Alios e Iriis, o exaItavi : ipsi autem spreverunt me . Si e Ecclesiastici 49. de impiis dicitur : c Iempseram timorem Domini : ad
Rom. 2. per praeυaricationem legis Deum inhonoras I ad Hebr. Io. quanis ro putatis deteriora mereri suppilaia , qui Filium Mei concalcoυeriat , sanguinem restamenti pollutum duxeriπιὸ Hinc e Iiam peccata saepe voeanis tur praeυaricationet , injustitiae, injuriae , osse ae Dei tum in veteri , tum in novo Testamento : quae sane locutiones offensam divinae majesta istis luculenter insim ant . . IV. Naturalis quoque ratio hoc ipsum aperte manifestat, ex duplici inter alias praerogativa Deo conveniente , cui peccatum opponiis
tur : supremi scilicet LeyuIatorir , ct supremi altimi finis . Quicumque
enim peccat, legem a Deo constitutam violat, adeoque Dei voluntati refragatur, eique debitam negat obedientiam , di subjectionem :in quo citra dubium aliqua propriae offensae Dei ratio relucet, ut o Lfenditor Princeps a subditis , dum ab ejus obedientia se subtrahunt. At evidentius apparet hujusmodi offensae ratio ex altero capite. Nam sinis principalis di ultimus Dei in lege praescribenda , ut observat S. Thomas, est ordinare hominem ad seipsum, ut sibi nempe per amorem , & obsequium adhaereat , in quo a divina differt humana lex, quae ultimo, di principaliter resertur ad commune civium bonum, non ad Principem , cre Legislatorem . Quaecumque autem divina lex, sive Dei honorem, di cultum spectet, sive proximi bonum, auz
rerum aliarum peculiarem ordinem, semper refertur, ac referri neces.sario debet in ipsum met Deum, ut pluribus argumentis probat Sa ctus Thomas lib. 3. coni. Gent. cap. Ias. sa). Jus ergo Deus habet , ut sicut omnes Ieges , sic etiam acti Onvs Oinues morales, quae legi. bus diriguntur, ordinentur in ipsum tanqua in ultimum finem, nulis Iusque ei finis alius praeponatur : atque adeo peccator actiones sua1 in Deum non referens, di finem ultimum in creatura eonstituens , laedit hoe jus divinum, & injuriam Deo infert, ac offensam. V. Equidem non de suit inter Theologos UasqueX , qui Peccato ra- . tionem injuriae in Deum,& oMusae presse dictae denegaret , eo potissimum momento ductus, quod inter Deum & creaturas nequeat effejustitia proprie dicta , quia Duila creatura Deo reddere potest aequale. Sed haec singillaris opimo est jamdiu a caeteris Theologis merito reisiecta. Consat uuim Deum habere verum jus, propriumque dominium
426쪽
honoris, ae dignitatis suae conservandae, non minus ae homines ve ruin jus ac dominium habent proprii honoris ac famae. Cum ergo ad honorem , & dignitatem Dei pertio eat, ut sit supremus & ult mus finis actionum moralium , peccator, qui hunc honorem 6c dignitatem laedit , dum finem suum in creatura constituit , laedit jus aliquod Dei proprie dictum , acleogue & proprie dictam injuriam insert. Leve porro est vasquii fundamentum': non enim ex quo aequale Deo reddere nequeat rationalis creatura , consequens est, quod neque Posisit veram contra Deum injustitiam committere, laedendo supremum ipsius jus, ac dominium : sicut non sequitur Plebejum hominem non posse injuria proprie dicta asscere Principem , quia ad aequalitatem satisfacere minime valet. Non diminuitur, sinquit apposite insi- gnis Theologus ca)ὶ aliqua ratio injuriae ex eo, quod committatur, , a persona non habente aequalitatem ex parte subjecti ad recompen- , , sandum debitum , sed potius augetur . Ergo ex desectu hujus aeri qualitatis negare propriissimam rationem injuriae, di injustitiae exri parte juris laesi . intolerabilis sententia est . Quis enim aequis au - , , ribus audiat offensam S injuriam unius hominis erga alium veramis injuriae rationem sortiri, ad cujus recompensationem stricte tene. ,, tur ex justitia; offensam autem hominis erga Deum non esse in- ,, justitiam , neque injuriam stricte dictam, cum majuε jus laedatur , M & eonsequenter , quantum est ex parte juria laes , strictius oblige- ,, tur homo ad recompensandum , quamvis ex conditione subjecti , , , eui impossibile est aequale reddere ex justitia stricta , id non pos- sit , ε . VI. Haec est itaque prima radix injuriae, di offensae, quae Deo per peccatum irrogatur, in qua plures aliae continentur, sicut plures quoque sunt in supremo Legislatore, di ultimo fine Deo persectionis de bonitatis rationes. Hinc peceator offendit Deum ut summe sanctum, cui necesse est ut malum omne eulpae, quod ipsi adversatur, summe displiceat. Offendit ut summe bonum , cui magna insertur injuria, dum minus bonum illi praesertair, ac pluris stili matur . suicumqaee enim notat UThomas quaest. 28. de verit. art. 2.9 rem aliquam digniorem indigniori postponis , injuriam ei facis , tanto amplius, quantores es dignior . cuicumque aiatem in re temporali finem sibi constit uit, quos facis omnis peccans morsaliter, ex boe ipso , quantum M affectum suum praeponit creaturam Creatori diligens pius creaturam , quam Creaetorem . Finis enim est, qui maxime alligitvir . offendit praeterea Deum ut justum Iudicem, dum nihili pendit poenam , di supplicia, quae comminatur. OTendit ut testem , dum non reveretur praesentiam eius, in cujus oculis peccat . Ac demum offendit ut benefactorem , cui nefas frande est , post tot ab ipso accepta beneficia, ingratum animum exin libere, flocci que sacere ejus voluntatem . .
saὶ Ioannes a S. Thom. disp. a. de Inea . P
427쪽
VII. Citatus Αuιhor relationis sementiae Origenis duobus praecipuae
momentis ostensam Deo per peccatum illatam elevare nititur. Primo scilicet : quia peccata non committantur, Deo invito, sed potius consentiente. Si enim nollet homines peccare, nunquam reapse peccarent. Unde nulla ipsi iniuria in se i videtur : quoniam juxta doctrinam a Philosophis approbatam , nκIlus pati ur injustam υolens . Secundo, quia faculta S, qua peccatum ab homine perpetratur, ab ipso non est , sed a Deo, qui illam & concessit, di conservat. . VIII. Verum hujusmodi objectiones , quae ex Bellii, aliorumque Atheorum ossi ei na prodierunt, jain saepius convulsae sunt tum a Catholi eis scriptoribus , tum ab Haeterodoxis . Et prima quidem salsa
soppositione laborat. Quamquam enim peccata fiant, Deo non resissente, sive non impediente, falsum tamen est ea fieri, Deo volente, aut approbante, sive eonsentiente, ut inde inferri queat nullam ipsi volenti injuriam inferri per peceatum . Equidem , Deo non perinmittente , aut impediente, peccata non fierent. Sed hine minime sequitur, quod sint ipsi voluntaria. Ut enim effectus omissionem conis sequens si alleui voluntarius , nete ira est ut in omittente debitumst, aut obligatio non omittendi . Porro Deus non tenetur desectus omnes, di peccata impedire in universo , in quo positae sunt creatu in xae rationales & liberae, quae bonae cunt , prout a Deo , se ipsis tamen desectibiles . Quin immo neque possunt desectus omnes a Deo inpediri sine violatione ejus, quod juxta ordinem praefinitum neces.sarium , aut conveniens est ad bonum totius Universi, cujus eon ervationem sibi debitam secit. Unde neque lucem tollere debuit, qua eonspicimus obJecta, neque aerem destruere , per quem feruntur ad aures sonitus , neque mutum facere hominem : quia visu , auditu , aut lingua peccamus, aut inde sumimus mecandi occasionem.
IX. Λtque hine pariter corruit quod subjicit Author de potentia
peeeandi. Deus namque liberam homini saeuitatem concessit eligendi quidquid ipsi libuerit, ita exigente rerum ordine constituto. Verum haee facultas a Deo eo neessa nedum peccati gravitatem .non tollit, aut imminuit, quin potius adauget : dam rebellis homo hoc excellentis .fimo dono , quo eaeteris creaturis eminet , ac dominatur, in ipsius supremi Largitoris injuriam abutitur. Que Madmodum siquis ex infima conditione ad sublimem honoris gradum proveheretur a Principe, amplaque ipsi in alios subditos potestas conferretur, longe enorismior euet ingrati animi eulpa, s ea ipsa potestate adversus Prinetispem uteretur. Hae oppido consideratione deterritus est a delicto sanctus ille Patriarcha Ioseph, dum ab impudiea Muliere follicitaretur: Ecce , respondit, Domi ri mos omnibush mibi tradiιis , ignorat, qaid babeat in domo sua e seo quidquam est , quod non in mea fit potestate, vetnon tradiderit mihi praeter te caer. suomoao ergo posum hoc malam facere σpeccare is Deum meum p
428쪽
iuriam presse dictam irrogari. Sequitur ut etiam principium alterum constituamus , hane solicet offensam, aut injuriam gravitatis e me infinitar, adeoque dignam ut poena quoque saltem duratione infinita puniatur. Hoc autem usitato vrsumento facillime evincitur . Nam gravitas injuriae, ut euiliuet perspectum est , desumitur ex dignitate, aut excellentia personae offensae moraliter totam dignitatem suam veluti refundentis in injuriam , qua Iaeditur . Unde est vulgare illud, verissimumque proloquium : boncir est in boπρrante , injuria in ossesso . Cum igitur Deus sit dignitatis , et excellentiae infinitae , injuria ipsi per peccatum illata, erit moraliter, sive in prudenti aestimatione luis finita. Hoc exemplo manifestius fit injuriarum , quae inter homines saepe contingunt . Quoniam si personae infimae conditionis inseratur injuria, quae sit e. c. gradus unius, quo altius ascendit dignitas perissonae Iaesae, eo amplius crescit offensae gravitas. Hi ne injuria irrogata militi , vel equiti major illa ab omnibus aestimatur , quae irrogatur Plebejo : & quae insertur Principi ea major, quae in reur militi, vel equiti : quia Princeps equitem, eques plebejum dignitate praecellit. Cum igitur dignitas Dei omnem creaturae dignitatem excedat , di quidem in infinitum, non potet non esse itidem infinita offensa, quae ipsi insertur per peccatum. Hac olim ratione usus est Salvianus Io. 6. de Provid. cap. 7. inquiens : Si illustrem ac praepotentem υ iram nequaquam exhonorari a quoquam licet 2 S si quisquam exbonoraυit, δε- eretis legalibus rexs sistitur , ct injuriarum A tbor jure damnatur; quanti inique majoris piaculi erimen est injuriosem quempiam Deo esse e Semper Gnim per dignitatem injuriam perferentis erescit eu*a facientis e quia Meesse est, quanto majoer est persona ejus, qui contumeliam paIlIur, ranto major sit noxa ejus, qui facit .
quidem cuicumque personae irrogara poenam aliquam meretur, eoque
raviorem, quo major est dignitas, & excellentia personae offensae. Unde humana iustitia graviore supplicio plectit , qui Principem periscutit, aut iniuria afficit, quam qui equitem, aut militem, aut ignobiliorem personam . Cum itaque injuriam Deo per peccatum illati infinita sit ob infinitam Dei dignitatem , & excellentiam , infinita quoque poena digna est, adeoque aeterna. Haec enim sola poenae infi
nitas penes durationem creaturae convenire potest .
plicique argumento ostendere nititur offensam Deo illatam per pe catum non esse infinitam, tum quia nempe , ait, neeesse floret, quod' peccata omnia essent aequalia I deque enim iri infinito magis, de minus cogitare, aut constituere sis Q. Porro si om nia peeeata aequalia sunt, aequali quoque poena punientur in alia vita: quod rationi
429쪽
peccatum infinitam habe ravita tem , quia laedit majestatem Dei in . finiram , eadem ratione qhaelibet vel minima poena censeri poterit infinita, quia insertur a justitia Dei infinita . . XIII. Hoc postremum argumentum adeo frivolum , dc ineptum est, ut mirum sit ab illo scriptore alioqirin non indocto potuisse proserri. Q ais enim non per icit quam latum disertimen sit inter injuriam Dco illatam per peccatum, & poenam a Deo propter peccatum inflictam' Nimium quippe evidens est augeri offensae gravitatem iuxta offensae personae dignitatem : quia haec veIuti refluit, ac redundat in ipsam offensam : non vero augeti poenam in se ipsa , sive etiam moraliter, quod a digniore persona infligatur . Prosecto si poenae valor augeretur ad punientis dignitatem, jam alapa, aut quaevis alia levissima poena a Principe inflicta satis esset ad reparandam injuriam gravissimam ipsi irrogatam a Plebejo: quod nulli ne in mentem quidem
XIV. Primum vero communem dissicultatem promovet, quae jam a Thrologis saepius discussa , atque eliquata est . Ex quibus alii numero & authoritate potiores respondent , peccatum quidem omne in ratione ostensae passivae Dei esse in is , seu simpliciter infinitum , quia deprimit Personam infinitam : non tamen infinitum esse omnibus modis. Actio namque moralis ex pluribus aliis capitibus pendet, ex quibus levior, graviorque sumittit peccatorum malitia . Unde Iicet praecisa injuriae Dei ratio in peccatis quibuscumque lethalitriis at- qualis sit, gravitas tamen , quae ex objecto, circumstantiis , aliisque capitibus hauritur, potest esse inaequalis juxta objectorum , & cireuin- stantiarum inaequalitatem. Sicut opera Christi Domini inaequalis erant meriti, ac valoris, attenta objectorum qualitate : sed omnia ex infinita Personae dignitate, & exeellentia infinitum hauriebant , ae ve- Iuti sugebant valorem . Addunt etiam in ipsa injuriae ratione quamquam infinita inaequalitatem concipi posse ex parte inferentis injuriam, qui maiori minori ve conatu eamdem inferre, ac intentare valet. Quemadmodum qui Regem de throno deturbare machinatur, &ad vilis manet pii conditionem deprimere, omnium humanarum injuriarum maximam illi inferret. At nihilominus depressionem eamdem majore quis conatu, odio, & aversione attevtare potest , graviorem inque adeo ex parte sui injuriam irrogare. Sie igitur etiam quilibet Iethaliter peccans infinitam irrogat Deo injuriam , dum ab eo quoad affectum ausert ultimi fin praerogativam : in qua gradus aliqui concipi nequeunt; poterunt tamen injuriae esse in prudentum aestimatione inaequales ex parte peccantis propter diversitat m conatus , & aversionis, qua inseruntur . . .
XV. Alii vero TheoIogi negant quidem injuriam Deo illatam esse
simpliciter ist fini*ani, docentque solum esse infinitam α isti m , seu sic cuuisum quid. Sed ex horum etiam sententia nullum commodum re
430쪽
portat Tiloisonus. Siquidem & ipsi contendunt, ae probant peccatum Iethale dignum esse poena sempiterna. Quia, inquiunt peccatum mortale, eum sit gravis offensa Personae innnitae simpliciter excellentiae, Iieet i m perseeste , di in adaequa te cognitae , malitia inficitur superioris ordinis ad malitiam quarumcumaue ossentarum contra creaturas majorum , majorumque is i. finitum , adeoque ex se meretur poe nam superioris ordinis ad ecenam debitam quibuscumque offensis contra creaturas majoribus & majoribus in infinitum. Porro hujusmodi poena peccato debita non potest esse nili sempitern x. Eam igitur peccatum morta Ie promeretur, ac proindae juste illam supremiis Iudex potest infligere pro peccato . . . . l ' . 4XVI. Hinc consentiunt omnes ad unum Theologi ad condignam pro lethali peccato satisfactionem oportuisse Divinum verbum humanam naturam assumere, nec purum hominem ad aequalitatem potuisse satisfacere . Λd eon dignam enim satis iactionem necesse est ut tantus si valor ipsius, quanta est gravitas injuriae. Ualor autem satisfactionis purae creaturae quantumvis etiam donis supernaturalibus ruatae , nunquam adaequare valet ravitatem injuriae divinae . Quia valor sati stactionis creaturae, cum sit ejusdem ordinis ac ipsa creatura, longe semper inserior est ad gravitatem offensae in Deum comis missae, quae ad altiorem ordinem, videlicet divinum pertinet. Quam rationem non proprio ipsi ingenio excogitarunt, sed ab Ecclesiae Ρatribus acceperunt M , eamdemque tradidit Patrum discipulus & interpres S. Thomas tum 3. par. q. I. art. 2. ad 2. , tum in 3. disi. 2O. quaest. I. an. 2. , ubi haec habet: ad boc , quod satisfactio esset condigna, oportebat , quod baberet υirtutem infinitam e quia peccatum , pro quo fiebat satisfactis, tonitaIem quamdam babet ex tribus e primo ex infinitate diυinae Λει-jestatis , in quantum offensa fuerat per contemptum inobedientiae 2 quavio enim major est , in quem peccatur, tanto graυior est culpa Sc. XVII. Ex hac ergo communi Patrum Theologorumque doctrina colligere pronum est , tantam esse in peccato offensae Dei gravitatem, ut aeterna poeδa puniri mereatur. Si enim tanta est injuria, ut nulla satisfactione creaturae quantumlibet excellentis , ex aequo compensati potuerit, sed ad condignam satisfactionem oportuit , ut Unige- nitus Dei Filius hum nam naturam susciperet, necessario inserendum est aeternam mereri poenam . Siquidem , qVsd ita pravum est , ut nullis bonis actionibus diuturno quantumvis tempore continuatis, compensari, & exequari valeat , procul dubio poenam meretur quovis tempore finito prolixiorem, atque adeo sempiternam.