장음표시 사용
131쪽
alia que in corrigendo consistit. ea fit in Gincr' lchs tam voluntatiso in inuoluntariis: quod est alte sinus speciei iustum se superiusmin iustum illud
alin distribuendo consistit publicarum rerum:in lamyta ae liuxta Diodortioncm iam dictam. cicium si ex publico pecunie sint distribuende earum distributio pereadem fiet ratio nem fini qua in publicii contributio fit. Et iniustum quod huic iusto opponitur absque proportione.cst autem illud iustum quod in commerciis consistit equum quiddamcst et iniustum iniquum: 'non secundum eam proportionem: sed secundum arithmeticam. 'nihil cium refert utrum bonus a malo abstulerit:an malus a bonomeq3 virum bonus adulterium commiseriti an malus .sed ad differentiam damni lex respicit solum et vi equis utitur si dic iniuriam fecit ille passus est itaq iniustum hoc iniquum Ccistens:q re conatur lex. nam quando hic quidem percutituriille vero percutit:vel hic occidit ille occidituripassio et actio scorsum iniet iunt sed conatur eas per condemnationem equare lucrum auferedo. Dicitur enim et in huiusmodi rebus lucrum: licci quibusdam im Proprium videatur: puta illi qui percussiti damnum illi qui ycus sus est:sed qn estimatur passo: vocatur illa quidem danunt: hoc autem lucrunx ita inter plus et minus cquum est medium. Tucruasit et danuni cotra:alteru plus auctu minus:boni quidem plus est lucrum: mali aute minus. Danu vero cotra est.Inter hoc me O dium est equum quod iustum essedicebamus. EZuamobre iusta illud quod in corrigendo consistit mediii est inter damnum et tu; γῆ crum. quo fit ut quotiens controucrsia existat ad iudicem ea
Me ninire autem ad iudicem idest ire ad tuomam iudex quidem esse
MN debet veluti animatum tuo:et querunt iudicem medium: et Vo
cant quidam mediatorem quasi iustum assecuturi si medium assequantum vicisim: athedium igitur quiddam iustum est: siquidem et iudex medius. Iudex vero ad equalitatem redigit: atq3 ut linea inequaliter diuisa cui maior pars quam dimidia adest ei aufertet minorem habenti tradit:et quando totu in duas parteo diuiditur. tunc suum habere aiunt cum quisq3 equam
partem accipit equum autem medium cst inter plus et mutuo secundum arithmeticam proportlanem. preterea nominatur tu
stam quod tam hinc in inde iuxta est quasi iuxta utrumq3 sit: et
iudex utriq3 iuxta assistat.Si enim duorunt equalium ab altero auferaturi alteri vero addaturiduobus excedit aliummam si auferatur quidem nec addatur uno dutaxat excedit.n medio igie uno ac medium uno:per hoc igitur dinoscemus:et quid auferen
dum sit ab eo qui plus habet:et quid addendum sit ei qui minus h abet. Que enim excedit ut auserendum cst ei qui plus habet cities: in quibuo.M.bb.fg,adinvicem ab.aa.dematur.ae.et adiun
132쪽
gatur. . id quod est in. g. d. id totum.d. γ.erceditae.a.In. g. d. G.g. Si ergo.bb. eo quod est.g. d. sestet in aliis artibus hoc.nam interirent utim nisi ageret agens ct quantum: et quale ac panes pateretur hoc et tantum et tale tracta sunt damni ac lucri nomisna ex voluntariis contractibusulam habere plus m suum incrari dicituri minus auto quam ab initio damnari. Ceu in emptione et venditione ac in aliis quibusculam licentiam lcx permiscirit. Quando autem nec pluo nec minus: sed ipsa per ipsa fiunt tua se habere dicunt:et ncc lucrari ncc damnum pati. Itain luscri cuiusdam ac damni medium est iustum preter voluntarium equum dabendo et prius ciposterius.
Septima capim de iusto directivo in qu o dr q= ipni est in comutationi uus:*m et alia in yportionalitate a distributivo exiite colu scd Pportio nautarem geometrica et q6 directiuu sic pin xportionalitate arithmetica dc t in tridus tertiuius quo ps tatur iudex non psiderans plana* m stuciosum et Prauu driaossed nocete et nocumentu pas Io positis equali fusci poti inequalies inequale equat iudex auferes a lucratoreet dans das uncato: ex quo patet quod directivum iustum est medium damniet lusai:g qualiter posito iudice medio et equali fit adequatio lucrantis et damnincari .exemplistcat in terminis tande*retributiones operum factopabartivus sunt m arithmeticam sportionalitatem:vnde vencrunt d nota damnum et lucrum. Mixit.
vi , scda est Q fit in rectist cado pnegociatoes in rellia Luisbus volutariis et n6volutarito: et i hac iustitia e et spes iustitie et fit sin via yportionalitatis: inredo illa qfit in dis
uisione rerucoicabiliu .vcruta me ma inter utrasin est: qm insstitia uest in connegociationib' est in rectificatione equalitastis inter connegociales. intcdo equalitate verammon equalitate que sitfin viam proportionis.verutamen cu sit equalitas quasi mediu inter dotrimentum et lucrunt.i. additio lucri super ipsam ut additio ipsius superdarimcntum:et sit dec dispositio proportionis numeralis: notauit ea aris sto .s in mensuram xportiois arithmetice:et pa troc no est in hac iustitia diu uersitas ex eo q) unus pnegocianti uin l)onora tior altero:ct illud coe e donec sit in connegociatione illa que est in damito: etenim non e tria inter hoc ut malus priuet bonum aut bonus malu quin oporteat ut priuetur priuator:et sire oportet ut fornicator puniat pena equali me fornicatiot: siue sit fornicator malus aut bonus:et ex quo est diuersitas in istis malitiis damniseris:necessarisi fecit lex ut seruet in his vino equalitatis novi proportionalitatis.Et propterea qfi iniuriatur alter alteri aut damnum inmierit et fuerit l)ocsminequalitate conardfis iustitie legalis ut puerutat ad equalitate.Etenim cu Lberauerit eu 4 verberauit: vulnerauerit est qui vulnerauit: et interfecerit eu q interfecit iam conertit actione et passo nem in istis per esias cqualitatis: duo viam iustitie scinper conaturet diminuat ex lucro et equct ipsum cui detrimcto: inredo ut ambo sun ut detris mentum subeant sim dispone nia: aut lucrentur ambo fui dispone unam. etenim lucrum et detrimentunx ore est vidicant c5iter de oles in res c5 negociatio:siue sit utilio siue danosa et si sit non couenies danis: quc adsmodum conuenit .plicius: postumus eiii dicere de eo d percutit qm lucrar
133쪽
risi fuerit in eis inualitas quam nominans dansi vel perditio: et qdo: iniurataequa ' i mediat oi inter plus et minus et lucra P num
sit olus altera et minus modis cotrariis lucru qde plus. i oz minis N malo:damnum aut pi' de malo et inies de bonori lic ovgis into utrummrintcdo inter lucru et danum iustitia rectificas: tuc iustitia rectificans necessario erit in actionibus medians inter lucru danmn. Psti o contendunt couenisit ad tinni istius iustitie idest ad indice. 3 iu
pin Moportionis arithmetice mensuram. intedo diminutio ei: ma eζut additio est sua minoieqn fuerit maioris et mino sex lino uia si diuisa fuit in duas preo noxpinsis distatia a medio
. index est ille qui diuidit inter inoles per duas partescoeqies' 'E I
det lucrarimem pcrdere: est iram iustitia mediatrix inter lucru et dat linunt in rebus volun drψψ' octauum.
- videi aliquibus repassum qdda simpli ee iustuvipvihagorici dixeriit. Dissiniebat cin limpst tuitu esse id q6 repassum sit alteriMeru hoc no congruit nem ci iusto qsest fim legesmem ciuili. Voco aut cit M liuile id q6 est sociabile repassum no cogrui et citum odin dimibuedo cosistit nec3 ciq6 ad coimoenda pertinet. Hi q volui do quida dicere vi radbamatio ius stu si pane quo fecit rectu est iudicisi. 21'ultipbaria eis discordat ceu Mn magistratu costitutus musserit reacuti no II:at si magis
134쪽
stratum 4s pcusserit non solu repoetiectus ipse est versetia sup .plicio africiendus.*nuolutarium et et volutariu multum disse runt:sed in communibus societatib'comercioru hinoi iustu con uet id quod repantur Fin proportionem et no fim inlitate.Nagiu repatiendo fim proportionem consistit ciuitas: aut enim quod male est querunt:et seruitus vr esse nisi repederit: aut quod bcne. et ii non retributio tollitur at retributione consistur. Stam gra tiarum sacrum in pro naptu lacisit ut retributio sit. l Dic enim grariarum est propria: remulacrandus em qui munus contulit et atrursus ipse incipere debet qui suscepit. Facit aut retributione o proportionem per diametrum coiuctio. Ueluti faber in quo.a.suror in quo. b.domus in quo. calceus in quo. d. Op3 ergo recipe fabra a sutore ex illius opere: et ipm sibi tradere de suo. Si ergo primum sit equum secundum proportioncnu postea repa suo statori q6df.Hlias vero nec equuemnem colislitanidit enim vetat melius esse vivus opus in alterius: oportet igis illa inri. est autehoc et in aliis ambu omam interiret utim nisi faceret tacies quarum quale ac patiens pateretur hoc et tin et tale. non em G duorbus medicissit societas. sed eae medico et agricola et omnino ali Ioctinequalibus: verum hec equanda sunt. Uuaobrem omia quorum est permutatio talia esse conuenit:vt quodammodo confer ri valeantnaim ob id minus invium venit:et quasi medi' Diuocstmam cuncta meritur quare etdefectum et excessui n. qua multi enim calcei adcquant domum vel vsctum .soportet igitur q) quidam faber ad furorem totidem calceos csse ad domum vel ad victum. Hliter non erit permutario n*3 socioras. v. furor. N. faber.
C. calceus. D. domus.lDocismar nisi ualsa quodamo sint no ctit. Op3 ergo uno auriduo cucta metirl:ut supra dirim': rhoc estri veritate indigeria se , etiau oia cotinctina si nuit iis indigeret ves no sinuci no crit semuς mii adiuetatio: vel no ea do: sed veluti subsidiu coniurandam risimus com ti sunt. positus emet ob boc numusvocatiq6 no a na: se a lege u nomos of est suductus. Erit igit repassio cu equatio stet quaobre in agricola ad sutore id opus sutoris ad agricola opus: nec reseredu est ad proportionisnorma in permutabunt. Hlioqirutrum excreu3habebit alterum extremorum sed quado sic diit ipsi sua equalas sunt et communicat: in uiusmodi equalitas in ipsis fieri possit.
Tigrscola. a. alsilienta. c. sutor. b. opus quod equatur.d. si ita repensio ficti non posset non foret socieras eius. quod autem indigentia sit id unum q6 cantia et depreheditiqr si no indigeant ad
inuicem vel ambo vel alter non fit permutatio: Quemadmodum
quando eius quod ipse haba qa induet voluti si vino idigeat: et
135쪽
triticum mouandum tradant: op' est igitur bo ad uari:profutura vero permutatione facienda in os fumi si nunc nihilo indiget tisimus quasi expromissor quidam nobis e. m. n.q6 qui hunc affert accipere posse patitur certe docide3.Non enim semper equum valet:versitamen vult manere magis:quam ob rem oportet omnibus reb' precia ciscinam sic pinutatio erit semp: si autem hec erit et societas critinum' ergo tal mesurasadequat. ω enim sine permutatione societas esse em p mutatio sine adequationcineis adequatio sine mensura. ue igitur vera Ipossibile est adeo inter se diuersa conuenire. Uerum pro indigentia unum quiddam esse conueniti et hoc ex instituto stam nummus vocatur. ldoc enimio milies mesura adhibet. 1 ola metis Gni'
domus. a. mine decem.b. lectica.Igituria. dimiduint.b.si quinc minus valet domuo vel equaleoelectica vere si decima pars.c.
huius quod est.b. Datet ergo quot lectice domum adequ1t quoniam quin p. Quod igitur per hunc modu3 erat permutatio antem nummus esset manifestum est.Hclari autem nihil utrum lectice quin B pro domo an qpti lectice quilud. savid ergo iustum sit quidve iniustum diximus., Coctauum capitulum de contrapasso iusto quod prirno ostenctitur non simpli iustum ut prthagorici dixerui:qr nec distributiusi nec directiusiret ni boono congruit in his qui differunt pin dignitate: etqt differenter rectribuendum voluntarie agenti: et inuoluntarie de medio cr contrapauum m proportionalitatem: et huius equalitate in comunicationies cominustatiuis factum iustum est politiciim et utile ad coicationes commutatis uascin quies et ciuitates comanet et salvans: postea quali fit m ypoitiosnalitatem et quast artificeo coniuratis optes ipso* equale et iustu diit:et . numisina medium est.hnius adequationis:et . mutna necessitao continet ciuitates s liter numisma inueniunt ei a . . hominu vident et iustitia absolute inois
rie passionibus dolori stris collegationib' pin equalitate: et est illa que nominas ps digne retribues:et est via antiqua in iustitia que yportionatumrthagoricis et achademicis fasi apscoo i positioelegii. gQ. Ncasit institia no e in altetuo ex iustitia diuisa:eo . virtus non habet partem codigneretributiuatiem exhonore: ne ver pecunia.Et inuenitur quidem trec iustitia magis in iustitia rectificatiua: sed tamen in hoc qr er ea est voluntarium .etboc inutilitaties communicabilibas: ut pars codigne retributiva:quc est i veditioncet preca solutionciet in aliis q sunt in conegotianoe: in pte aut que est in damnis multotiens contingit iustitia per actionem diuersam ab illa actione:aut inequali et .intendo eam que perdanu intulit. Id. et pa hoc putatur de disto positionio legi, quod cotradicat sibi in dicto suo cu dixit: iustitia absolute est pars condigne vel ex equo rcuibutiva.post dicit Φquando dominus principatus vulnerauit alique iniuriose: no op3 solum ut vulnerptum sed etiam ut penis afficias. Et dixit quidem hoc ut estimo eo ut vulneratio a principe ab intensiore malitia procedit: Θ malitia que
non est a p:incipe. M. t ni quidem iustitia que est pars coequam i re
136쪽
bus yportionalib' diuersis no in enietib' coequalil : inredo p Dporationales res in quib' est coicatio inter dotes errodui yportionalitatis no pie mentetie spei mo enim est uoi vita nisi merit aggregatio utilis invita:niu fuerit pnegociatio pres puenities in *portione no in spe :etem conesociatio supples defecturniuscumsae pnegociati si no stipuenientiesinarie una ut pnegociatio inter medicu et medicumo em indiget medic' modico:et no fit nisi in diuersificatis in arte ut pnegotiatio inter agri cola3 et medicu .nec eati supplet agricole medi cationem qua caret et medico cibu3 quo caret:et hecpnegotiatio no fit nisi fuerit iustitia:et e vi det medic'agricole iuxta mensuram qua dederit ei agricola. UPitypter hoc ciues obseruant leges obseruatione valida:vt fiat coequa retributio .lhoc enim est proprium legi et sit quidem coequa retributio in rebus coniunicabit ibus ex parte proportionalitatis ypter aggregatione necessaria homiyi vita Pin modum opinionis no fimmoda conuenientie:et hcc ut oppo que fit pueduas extremitates diametri cadentis in circuloet in rebus quidem oppossiis inuenitur coequalitas ex parte xportio momist enim esset arti domi fiscatoris ad artem artilicis calciamentorum xportio eade que est operi do: inincatoris. s. inui ad opus calci ficis .f. ad calceu no posset comprenens di notitia equalitatis inter illa duo opera: nisi esset communicatio no insueniret inter eos connegociatio.nam qn non indiget alter pnegociatium socio suo: aut uterin utroae non erit penitus connegociatio: fit vero quans
do uterin eoo indiget eo m est apud alterum:vi qm lans vinum indiget tritico qd habet alter et ecouerso Gumitam pilegociatio sit pp indigeila et quoiuda indigentia non sema pueniant in eadem irora indigetiein. g. 7 carpentarius interdu indiget agricolari illa hora nonidiset carpetario: sed medico vel aliquo alio: et sic de aliis in aliis posuersit inter se domines per modum conuenietieali id qd sit instrin conegoci adcinoiσα hoc numisma:hoc igitur isto mo factu est vice suppletis indigentias absolute: cam cita venditor no sp Hi illa hora egeat emptione rei alteri':sed egebit in posteriim: factus est ci denarius tan* fideiussor suppledi necessitatem futuram:et cum ista inuenians in denario ex positionc:et sit nome legi sapua ecos denominative sumptu a positione notat' est denari'i lingua gresca nomine denotative sumpto a lege:csae sit cita e litas necessaria ad mmancntiam connegotiationis et durationem eius:et dissicilis sit cognitio coequalitatis inter res diuersas posuersit denari si tanto estimatiuam edupollentiarum in rebus: factus est ergo quasi commediator quodammodo cum sit equans inter additionem et diminutioneri hoc qui si cset xportio artis domificatorio ad arte calciatoris proportio duplutunc oporrcretve esset pro portio domu s ad calceu dec proportioisset ergo concgociatio iuxta in hoc vi daret domistcator domum unam et accipere calceos duos sue cis sit equa peno iter. res dissiciles posuersit oly re sim .pportioe3 suaequaletia viii' eiusde rei: et e denari':p duc igit facilis c eo muctio edit tauiis.cteth n5 refert ut dent in cadio doni' duo calcei aut det estimatio pcuipso*. Denari' s potire e in ciuitatib'ppinas duas cas: itedo Pa facilitate iniictionis equalitatis:et ast puemctia indigetie. Cap.s.
Is vero determinatis manifeliu cst q) suste degere me diu est intcr faciendi .et patiendum inniriam. Nam alte ru est plus babere: alterum minus.*ustritavcro medio m flcritas est iro eode modo:et ut in supcriorib' virtutibus: ed quod ipsa medii est,iniustitia aurem cxtremorum. Et iusti;
ira est per quam iustus dicitur iusti: operator secundum cicci io:
137쪽
ne ac tributor sibi ad alium: non sicut commodi quidem plus sibi minus proximo: incommodivero contra inmanim hoc exces sus et defectus commodi: et incommodi absq3 proportionci: ob id vero cxcessus et defectus est iniustitia: quia est eius quod est oci cessus et defcctus. Quantu ad se quido excessus utilitatis simpuciter et defectus damni. Quantum vcro ad alios in summa eo de modo:sed preter proportionc3 vi contingit:iniurie vero id quo aest minus pati: quod autem plus est faccre iniuria. CDe iustitia igitur et iniustula qualis est utriusq3 natura dictum sit hactenua et similiter de iusto et iniusto uniuersali.
mira autem steri possit ut quis iniuriam facian et nondalisit iniustus: ob quas iniurias quis faciens iniustius lam
'cae fini vitamquam iniustitiam:ceu fur: aut nacchumaut aratro . vel sic quidem nihil differt. nam si coeat quis cum muliere sciens csi qua: sed no per electionis principium:sed pro pter animi perturbationem iniuriam quidem facit: sed non est iniustus. Quemadmodum nec fur tantii furatus cst: ncc mechus tame mccbatus est .codem modo in aliis. Quemadmodu igitur
se dabet id q6 repatitur ad iustum dictu est prius. ec Iatere oportet cir id q6 qucritur est qd simpliciter imium et ciuilo iustu hoc cst sociabile ad vitam: visus,
portionem:vel pin numerum. tam quibuscum non est hoc:eisdem no est adinvicem ciuile iustum .ised aliquid iustu pers itudinem. Est enim iustu quibus et lex ad ipsos: lex aut in quibus iustitia. Iudicium enim est iudicatio iusti et iniusti. Iriquibuo autem iniustitia est in cisdem et iniuria: sed in quibus imiuria non fit omnibus iniustitia: hoc est sibi plus tribnere ex sima pliciter bonis: minus autem ex simpliciter malis. Quapropter non sinimus damnari hominem: sed ratione: qr si boc ageret et tyrannus emcitiari est eni3 ingratus custos iustiu* si iusti et equi. Cum vero si quis iustus sit nihilo plus videatur habiturusmon enim plu s tribuit sibi e impliciter bono nisi ad ipsum proportione seruata ex quo sit ut alteri labori .atm ob id alienum bonum dicunt csse iustitim ut supra diximus. Ideo maces quedam imbuenda est: l)onor: scilicet et gloria:quibus auro dcc non sufficiuidistini tyranni.
Enonum capi ii primo qnorum iusta operatio est mediu3: et et iustitia esto medietas non secundu eunde niodum aliis virtutibus cum alie sint dii a*malitiarum oppositarum medie: l ac dulcin via is sibi opposite malitie.s iniustiise diuise iniustu facere et iniustum pati:deinde quid iustitia distris vultua: et . iniustus in sedisstributionem faciens: et ad alium semper bo, ni sibiipst plus tribuit: noctui vero minustad alios autem ut contingit distribuit inecualiter:sc3 et indisnc: ossi superabundant: τmaius cst inius
138쪽
num facere: fectus vero et minus iniustum pati .ad. res in ergo manifestum hoc est ex dicto quid sit imus Q ii, stitia:et quid iustitia: et exhinoidistinctione manifestu est et iusta connesociatio est in eo q6 est interssa re iniuriam et pati eam .ctem iniuriatori est magis de bono et iniuriatio minus:iustitia aut que est in consnegociatione est comediatio inter eos non per modus per quo cetae virtutes sunt mcdiutio:co in ista mediucst relatum alteri: virtutes autem sunt quarum media
non sunt relata ad alterum : etsi niuria hec cist in e si nemitatibus per relatione3 ad alterum:malitie aute sunt in extremitatib' non relatis ad alterum:et py doe nn accipitur virtuo fim ur esst relata ad sis rerum: est iuuitia vlis pni in predictum est :et ex isto manifestum est riuitus est qui facit iustitia inter se et alterum et inter altersi et alteruml: et inius si lius eli ille qui dat sibi plus de bono et alteri minus:et de dano sin huius diuerium: intendo π det ex ipo alteri plus et si psi minus scd iustus est ille: uJar equale inter se et alteram et inter altos et alterum: iniustu s autem cui coira ius oportet ne lateat nos: qui iustitia absoluta de quai vec ei, pcrscrutatio est iustitia ciuilio: et ista est iustitia illa in qua coicant voles ut inueniatur eis coequa distributio: et nec ut dictum est iustitia cuduarum partium: aut iustitia ex parte proportionio:et est iustitia diuinois et in quodamo cqualitas aut iustitia ex parte equalitatis:et est iustitia con 'so' i nibus: et quibus iacu tra partii 3 huius iustitie inuenitui: apud Ni illos en iustitia per modum similitudinis. l m.et factum iustitie est princi, Pibus:apud quos est lex:et apud quos est lex apud eos iniuria:et sunt petitis cipes et discernunt quidem poe hoc q) di cit de eis de iniuria et de iustitiari, iudicia fo*:iustus ergo cst qui iudicat sin uastitiam:et iniustus ex principi Dus eu ille qui dat sibi de bono plusinalteri et de malo econtrario:et ideo taciens iustitiam est idcin qui facit iniustitia: vidcs holes rcrutantcs nei nominet domo eis vis:co in ipse c uertitur in tyranum:et partitur bonu sit pupii plus: et princeps absolute est costimator institie:et csi sit seruator iustii seruator equalitatis:et cum si struator cqualitatis non dat sibi alis quid plus de bono qd est bonu per modii simplici mintendo parum imperiinxtu malo nisi non sit alius q laborat sir suo labori:et non laborat alicis r ut iple.nec procurat utilitatem ciuium ut ipse: vcrsitanicia non est cius ut: ovo sibypsi sin suu meritu:et pp hoc dictum est et iustitia est bonu3 alteri notullo.Sic ergo eius iiiiiiii reueretia et honorrintendo iustitiam ex altero: et in istud no cst iustitia illa q est iustitia fini veritatem:et illa que notat iustitia:eo . factu ei' est factu iustitie una eadem: neq; sim tyranos: oto magis fili non irrunos:etcni non iniurias aliquis in eo q) sus cst absolute: ' insi iuriatur quidcm in aliquo sinet' est no ius suu quod modo:qucadmodu3, intimatur pater silio quando Quis mi pars ipsus sit: in iam obsistit ini tui trientiaypria disparatus abco. Cap.I .
139쪽
la ergo iustum nem iniustum ciuile. 'nam fim leges idat: et est in his quorsi ea natura cst ut lex in illis csse possit. Tales vero erant hi: in quibus cqualitas imperandι latin parcndiutam magis ad uxore ius est O ad filiosetc. que sunt in potestate:hoc em est economicum ius: et quidem alienum a ciuili iure. . . .
mo alterum naturale est alterum legitimum. naturale quod ubim eandem habet vini: non quia sic videat vel 'non. Vinitimum q6 nin si ab initio referebat hoc vel iis hici mo csset .sed postm lata est lex refert: veluti ut redent ptiones captiuoru3 certo pretio stantivum capra immoleturi. nodue oucs:et quc de singulis cauta legib' sunt ut sacra facere bra σside: et dccreta publica. lentur asit quibusdam cuncta esse eiusmodimam q6 naturale est .id immutabile cst: et ubim eandem habet platem ut ignis dic et in persis vritaura vero mutari videtur hoc aute non in ita se habens sed sic. Enimuero apud deos quidem forsan non ita se habct apud nos certe aliquid est naturale mutabile non omne qde:sed in cst aliud natura: aliud non natu raequale aut natura se ast habere potest:et qualenon:sed lege ac pone si quidem utram mutabilia fili manifestu3 est. in aliis quom eadem est determinatio. Natura em dextra melior est fieri potin ut omnes ambidextra sint.
Ii Cundecimsi caprin et de proprie iusto et politico est hic intelio quid enpoliticum influet in qbus non est l)moi iniustu:sed qasdam ei strearae ninoi iustum est in qbuo lcx: et hoc in quibus iniustitia et duid iniustitia: ppq 6 non do: scd ro principari debet: dm punceps:et pa iustitia est alienum bonum:*ae princeps merces t ono: et gloria .et sibus tric non suificiunt trranni: q)m onantium et paternum iustuin non idem politico: sed stre: et diti ad seruum et patris ad filium dum est minor non est politiciri iustum: nihic sunt partes illo*:et ita non his ad inuicem ledem tedi:et ita ncae lexneae dinoi iustum:*m ad Norem magis est iustum Q ad natos et seruos:
non in politicum:sed economicum.m.
mi propter hoc non yportionat aliquis iniuriam ad id qS habet:et similiter iniustitia ciuilis non proportionaturilad hoc quod habet: intendo ad hoc q6 habet iustus: sed ad liqd alterius est mana iustitia ciuilis est in eo in quo IMe:et in re u:bus in quarum natura est vi in eis sit lcr. Et iste sunt ille iii quibus iustitie est ut quidam sint prelati et quidam subditi:
sina sunt in suris. ntendo et institia pin veritatem inuenitur quide3 inter homines q u orus veterminatio est hec determinatio. i quidam eo* prelati quida subditi.
ara vcro diri politioncm vel utilitatem similia sunt
mensuris non cm omnibus ut locis equales sunt tritici viniq, mensure: scd ubi emunt maiores:vendunt ubi minores. Eodem ino iura que non sunt natura
illa: sed humana non eade3 sunt ubi iram nessi reo
140쪽
p3 sed una duntaxat ubim fm na3 optima. 'Ingula vero que iure et lege prouidentur ita se hiis ut vita ad singularia. nam ea q aguntur multa sunt et q)m ipso*vnum vi e namcd.Uitarunt aut iniustu3iet iniuria: item iustium et ius. Statustum cst.n. naturas vel ordinatione: boca sit ipsunt postin factum est iniuria cinante vero Q fiat non est iniuria: scd iniustum eodem modo ius sed colus diciturium degentia. Est aut tus iniurie correctio
in singulis vero ipso* que spes et quot et circa que iusta et iniusta
postea videbimus. Eaduodeciuisi caphii diuisio iusti in naturale et tegate et quid vircos. hoe
utim idem:hoc vero e3: positione et mobile:et o ficulus ijbusdam omne iustu simpli mobile: sed nate Oibus naturaliter hiitibus ide et mobile: nonnaliter aut hiatibus mobile .m ab hutibus naturali cognoscit iussu naturale et discernit a legali:et ς' legale fili diuersas urbanitates traiectum:opuma asit urbanitas semp eade apud o es naturali habentes .m.
stitio aut si sis 4ddam est naturale legale:et quidda3 l
sale tin. i.positiuuuus asit naturale est cuius mens sura est in omni loco et in omni ine: et non cadit in ipsum commesuratio.a ex asit non naturalis sne cide quasi naturalis en etii 5 est in ea diuersitas.Commensuratione asit diuersifical findiuversas gentes ut iustitia posita comensurative inde collocutionib' et oblationibus et ofonibus positis in legibus et foris. m. Et quidam holum vis dent et oes iustitie legales pontiue sunt in qbus incidit comensurationas riatio fini * vfuniculae ex legum latoribus q6 sit couenientius variareri
locu et wo.Que vero iunt se nam non diuersantur csi sit uis ei novita in otioco et in es me sicut ignis vis una est in omni loco: intendo * ipse mouersursum ubi cuc'ponatur in mundo: et quarem hora ponatur. ex rebus igie iustae pni nec quedam erunt ei sective iusti: et ex pte nature:et queda effect iue ex pte consuetudinis no ex parte nature sue p suam qualitate: sed et parte po titionis et usus ea*: et queadmodu dextra manus est dextra naturaliterret sinistra interdit fit dextra usuali:nc est dispo in ius lituo naturalibus et cosuetudinib': et comesuratio diuersificata sua magis et minus sin qualibet lesem in istis iustitiis diuersis per legem.intendo mcdia si sunt in ipsis: et si sint multe et diuerse fili diuersas gentes:sunt in oes conuenientes in hoc in faciunt factu iustitieri quasi in troc similatur mensuris diversis num' vintur in qual3 ciuitate:ipse etem et si sint diuc e oes: in faciunt factu iustitie inredo mensuras tritici et olei et cons miliu que mesurani : nam no sunt iste mensure cetitatis unius apud oes gentes:sic igitur est dispo rersi iustari, quoddmo .et istud est ut comesurario oronu et seruitio* in qualue lege:et l)oc ii queadmodum leges et modi vivendi non sunt viii in omni loco sic se true in rebus initis. Et cu quidem modus vivendi naturaliounus ni omi loco positivus aut non est unus in omni loco. Cap. II.
sed cuna iusta et iniusta sunt que supra diximus ius et inσὲ iuriam facit cum sciciis qs ea facit: Q si inutius qs facit meid iniuria cinia 3 ius nisi pcr accias. Quibus cm iu tu tristis accidit vel iiuuslio clia agentibus:ius aut ex iniuria terminatur sim voluntarium et inuoluntarium:cum em volcns