장음표시 사용
321쪽
responsio ad dubium aliud moueri soluum,scilicet,an sit facieda eleemol syna de bonis turpiter
i avi illicit,3 acquisitis. Si
vel quasi nece Litate patiatur,nil refert, tua Icer acqui ista sint bona, quia illi tenemur in casu hoc de alienis subuenire, nedum deprout iis iniuste acquisitis,quando aliter praefatae necessitati succurii non potest.Si in pau- Per sit citra ex tremani vel quasi necessitate, sed in communi,esset distinguendunt de bo-1i is illicite acquisitis. Qusdam enim sunt certis persinis restiuenda, iis scilicet, quas lesina iis,quaedam sunt,quae licet no sit certis personis restituenda,licite tamen a nobis retineri non possiunt. Alia vero sunt , qua quan uis per medium aut modum illicitum acquista sint, iuste tamen possunt a nobis velut propria possideri. Exemplum primi de his,quae certis personis sum restituenda, qualia sunt,
ea,quae Periurium, rapinam,toncussionem, iniustam exactionem,metum, fraudem, aut
per alia huiusmodi media sunt acquisita,&F de talibus citra extremam non est agenda leemosvna,sed suis dominis,aut creditoribus restituenda sunt Excepto, nisi talia sint quae iunctionem recipiunt, nam tunc poterunt illa in eleemos, nam dari, modo is,qui ea dat,
maneat pote istantundem restituere Exemplum secnndi. de his,scilicet,quae retineri nopos iunt,qualia sunt,qus persimonia aut per sententia iniqua,seu per falsum testimoniu, aut pro alio crimine peli et rado,sunt adulsita. Talia quidem , ct si non sint neces Ialio reddenda laus, a quibus accepta suerunt, non tamen possunt licite retineri,sed pauperibus sunt eroganda.Nec his assentior, qui dicunt in hoc casu consilium esse ea pauperibus erogare,aut non. De quo alias videbitur.EXenarium tertii, teliis,quae turpiter sunt ac uisita,& tamen licite vituti propria retineraris sunt,qualia sunt, quae per actum prohibitu, aut tempore seu loco prohibit i sunt acquisita,hoc est,quando modus acquirendi prohibitus est, non tamen prohibita est ipsius lucri seu rei acceptio.Quale est, quod per meretricium est acquisium,aut per contra mcu ex comunicato, aut per negotiatione in tepore aut loco sacro sectari aliter enim acquisita turpia sint ex citcunilantia, eis-ciuntur tantὐ Propria ipsius acquiretis, ideo a uires ea potest de illis leemosynam face GrΛxcepto. ni si talis, loco fiat, et inde
nasceretur scandalum. Qu. liter, seu quam ob causam phibita est meretrici oblatio publica, ut habetur Deutoro. Noosseres mercedem prostibuli in domo domini. EX his oritur qusdam dubitatio non omnino proposito impertinens, scilicet, Si quis multa habeat bona,omnia tamen, qu*habet,sint restitutioni obnoxia: & tamen de illis aliqua pauperi in extrema necessitate xistenti elargitur,an talis deobligatur a restitutione iaci cnda in ea parte.qua pauperi huiusmodi erogauit,an potius teneatur, cu ad pingue venerit fortunam tantiidem restituere. t visum est quibusdam dicere,quisd talis
ad pinguem veniens sertunam, tenebituri tundem restituere.Tum, quia si omnia quae habet,niutuo accepister,aut per viam depositi ea teneat, c illis pauperi eXtremam patienti largiatur,tenebitur tantunde mutuanti,seu dese nemi restituere igitur etiamsi ea omnia inius ic ra puerit,i enebitur in casu. Antecedens suppono. Et cosequentiam probo. Non enim in casu debet es Ie deterioris conditioni , qui line culpa res alienas tenet, quam .
qui per rapinain furtum eas acquisiuit. Ii Tum etiam, quia si ipsetnet, qui aliena pos silet, ea in toto vel in parte suae propriae indigentiae subueniat,consumat, tenebitur postea, si ad pinguem venerit fortunam, tan tundem restituere: igitur ad idem tenebitur, si ea ad alienam indigentiam subleuat
V vero videbatur aliis, homi- . . V nem manere ab obligati
restituendi liberii in casiLTum, quia si quis
non habens propria, unde patienti extrema necessitatem subueniat, aliena ad illi subu niendum accipiat, non tenebitur sic accepta restituere. Igitur nec in casu praesenti tenebitur,cum nil videatur referre aliena accipere, ut pauperi subueniatur, aut aliena habita rogare , vici lem pauperi subueniatur, ci mutrobiq; eadem sit ex parte pauperis indigotia, eadem illi rubueniendi necessitas,& ida ex parte subuenietis defectus,cu nil propria
habeat, eadem eX parte eiusdem chalitas ct misericordia, eadem ad subueniendum obli Diio,cii non sit alius modus pauperi succurrendi,quam qui dictus est. Tum etia,quias creditor,cui bona praefata erant rellituemda consentiret in lioc, i, debitor de illis bdis pauperi distribueret debitor esset libera a de cito restituendi distribulum i igitur ei iani
322쪽
A etai libetis creditor sit absens, seu sin5 actu
consentiat,ex quo in casu sciens pauperis ne . Utatent, trec este alium inodu, quo illi possit subuelitii, deberet si adesset consentite in huiusmodi autem cas biis idem operatur debitus consensiis quod elicitus S ctualis. igitur. Si sorte dicatur,quod creditor non tenebatur cdsentire in hoc, quod debitor subueniret indistenti pervia donationis, cuposset eidem subuenire per i iani mutuationis, Ma semper manet et obligatio debita renituendi. iuratioc est ratio,quia esto id ita esset, sequitur u praefatus debitor mutua Dii illi pauperi de consensu creditotis saltem debito, iti. reo ipso expir. t in debitore mutuati te dei it uni restituenda,ia,quod pauperi largitur salte usq; quo Paupcr, qui est ve
lut niuiuatariu disciatur potens acceptum reddere: si tamen nunquam pol cras fiat, nee
creditoti satisfaciat ni ia debitoli, sed creditori venit imputandum, te cuius cosensu res illa mutuata fuit, Vt si mandatarius mutuat pecunias mandatis ad mada tum ipsus , honreliniluitur initiandatario obligatio illas roniti tendi mandanii. Et ita in easu, siue deIL tot per viam donationis, sue per viam mutulit quod debebat,pauperi com ulit, cum id egerit ex cosensu creditoris, videturprior Aa obligatio extingui qua, scilicet, tenebatur
I 'detur ex plia non huic dissimili pendere,quae etiam inter arguendia tangebatur,s ilicet, si quis in extrema necessit te cxistens aliena ccnsuli at, ct post ad Pinguem perueniat fortui pm, an teneatur pro ec si mpiis satisfacere, i xii Sco. Ricarct Galitiel, dis insuendo,quia vel talis indiges o cupaverat aliena quae cosumpsit, antev in extremam incideret indigentiani, aut exindie extrema neces tale aliena accepit Soeon sun pst. Si primum, ex ipsa iniusta rei alienae occupataone orta fuit in occupante oblingatio restituendi acceptum,qus, superuenidie extrema neces, itare,suit sopita:ideo licini necessitate cessanie,reuiuiscit obligatio tam tundem restituendi.Si secundum,ex quo ob necessitatem illanii esse occupata s: Ela est
catum vel in pcreato Deus. Nam priora ope Cra ante peccatum facta,reuiuisciant, quandoliomo a peccato recedit. Quae autem in Peccato Naeruiat laeti, quia nuncluam vi erunt, non amplius reuiuiscunt.
enta dubi: atiuer monderi,i,scilicet praesitus debito qui de debitis pauperi largitus est tenebitur, ii postmodum poterit, tantudem creditori restituere,non obstante,et ob extrema necessitatem Pauperis ea cosumpsit. Cuius ratio est,quia in debitore illo iam erat obligatio viva restituendi ea quae aeceperat, seu quae actu Possidebat, . superireniete extrema pauperis necessitate, ob quam coactus suit aliquid eiddtunc ma sit impotes ad plendrestitutau,suit sepita psata obligatio: LG tamenta tacta te pingui sertuna, reuiuiscit. Adra vero,quq in oppositum pro secada opinione dicta sint, dicendu ad primum non esse idem de eo, qui existere extrema pauperis necesitate aliena accipit, ut
illi subueniat: S e eo, qui de alioqui debitis eidem paupeii elamitur. Plinius quidemno tenetur accepta restituere, quia extrema necessitas fecit, ut non tam aliena quam ip sus pauperis essent,quae accepta sunt,eu nocessitas liaec omnia faciat communia. Des
cundo autem qui de debitis p. ius elargitur, o
secus est,quia ante necessitatem pdirceiserat viva oblimatio restituendi creditori.
idem operaretur consensus debitus incitus:attamen in prisenti casu ereditor ille nec consentit actu elicito, nec debito, inhorim debitor donet, vel mutuet indigenticum damno ipsus creditoris i consentit autε
actu debito in eo,quod est necestarium in casu ad pauperi subueni edum :lloc autem est epotest non de obligado debitorem a debito
Cccupaniis tepore ipsus occupationis, ide4eX tali acceptione no orta est obligatio resiivendi: ae proinde cessante prssata necessitate, nulla est oblieatio quae reuiuiscat,sicut in
primo casu Qui; respoli sio satis cosonat,his, qui dici solent, de operibus bonis ante re ui satisficiendi: quando poterit. Si enim deberet eosentire cGitor in hoe et debitor nomine ipsius creditoris de debitis elargiatur,
aut subueniat pauperi, hic consensus releuaret debitorem a debitori erum non tenetur illo modo consentire, cum necessitas pauperis talem consensum no exigat, eX quo pauperisus scienter subirenitur perdebitorem, si debitor nomine suo non creditoris illi ne cestaria ministret.
eleemosyna ficienda donando. sussciat eam iacere minuando.
323쪽
Codex de eleemosyna. N dictis supera
lia inuoluitur dubitatio, det, quod ex Scoto nu -
Sconsumentem, non teneri postmodum tatunde restituere:secus si ante necessitatis aduentum illa occupauerit, ct in necessitate eadem consumpserit.Cum tamen Adrianus in hoc nullam videatur disserentiam ponere, 'ante necessitatem, vel in ipsa neces,itate aliena occupauerit modo in ipsa necessitate illa consumpserit. Et in utroq; casu videtur asserere paupere reneri restituere, qn ad pinrevenerit fortuna, quia ut ait,dias rei sc corum Ptae,no debuit colentire in sus rei occupatione donando,cum ad releuandu pauperis ne cessitatem sufficeret consentire mutuando.
est dubitatio,supposito, et diues te in in neatur pauperi in extremaeXist tinecessaria tradere, An ad id teneatur donado, an sitisfaciat, si subueniat mutuando in , tendendo, scilicet,obligare ipsum indigente, τ ut cum venerit ad piguem sortunam, tantundem restituat. Et quod non teneatur subuenire donando, sed latisfaciat si mutuet, aut aliter illi patienti subueniat arguitur Primo, quia eX charitate no tenemur sub mena peccati mortalis succurrere proximo necessitatem patienti plus,qipsa necessitas exigit, cuillud plus consilii sit,non praecepti. si igitur possumus necessitati subuenire sumi cienter, res nostras illi indigenti communi cado herviam mutui, sequitur,quta non tenemur illi res nostras perviam donationis communicare.Cuius exemplum videtur notum si video proximum in tanto periculo constitutum,
is nisi velociter, ducito fugiat a loco in quo is occidetur iniuste ab inimicis, velocitcrin ipsum irruere volentibus: ille autem velociter fugere non potest, nis equum meum illi
communicem .lam in casu teneor quidem equum meum illi communicare, n5 tame ore
viam donationis, sed satis est,si illum ei Sem accommodem,eundem in se,uel in aequi leti postmodum mihi reddituro. Et in hoc p xum refert illum, qui eget equo meo, diues
A l I exemplumamus simul perviam ii UP im, d ego,qui Ulatrones oc
currunt,qui nobis mortem comminantur, ru
svnusquih nostr illis centum ducatos
tradamus :&petro nullasse pecunias pol Grante, ego pro illo S pro me ducentos duc tos soluo. Iam in casu Petrus est in extrema necessitate constitutus, nec est qui postitia
subuenire praeter me, Per traditionem praefatorum centum ducatorum, non teneor illos ducatos ei tradere per viam donationis, sed sati,facio debito subuenienda, s mutuem. necessitas superueniat,me copiam tritici ha bente,teneor cum positam ciuibus succurrure eXtremam necessitatem patientibus, illis triticum communicando, tamen possunt
protesiari,quod mutuo illis, Saondono etq; repeta ab eis , qti soluere poterui, ut notae in.LNeceni'.&i.l.Alimeta. g. de reb gestis. dat, ad cuius curationem magnis expensis de medicinis opus sit,tenebitur quide medicus suam opera illi impendere,similiter & phasemacopola suas medicinas quantumuis Prin ciosas,si aliter mori Eeuadere n5 poterit, notri ad id tenetur donado,cum possint similiter Ptestari,qi medicus sui operis mercede&pharmacopola suaru medicinaru Praeciuabillo infirmo, quata potens fuerit, petent.
Tostfiri ad idςm facit, Si aliquis robir
a. CV V stu, laborare potens nil Poenistus habeat, cui nisi illico succurratur, fame peribitiem in tali casu in defectium aliorum teneor illi succurrere, sed non donando,qua quidem possiun cilin illo pacisci, quod dabo ei quicquid opus fuerit, hac lege, utpostea quam illi subuentum fuerit,d vires uni restitutae,eat in agrum meum, Sciolat loco mercedis prius suscepte. Non igitur est ne- 'cessarium indistenti subuenire donadoratio qui si in hoc casu ille indiges pactu nolet a ceptare, necego illi qui cet donare, posset illesne peccato inuadere tanq suas, Scibi debitas: quod tamen est falsum, quia nemo illum indigentem a culpa excusabit, si pacto neglecto, res meas illo modo inuadat, ex quo P ii aliter sui necessitati subuenire, suam,scilicet, personam locando, , ad idem facit exemplum Ia- - Η δι LUGK noluit gratis dare pes
mentum fratri suo Esau, quem itinere natione fatigatu, fame perire videbat: se pulmento primogenituram petiit. O .:-. Aficit etiam, quod habetur de
fimis. cap. Siquis. Didii tur i quis propter ne nitate imis, aut ma
324쪽
A ditatis aliena occupaueris, tuis si postea oc
'cupatum re iderit, non cogatur ieiunare. Vnde a contiario, si non reddideritaeiunare cogatur.Vnde argument una sumitur, quod dontinus remna per indimem occii pataru, non tenebatur res illas occupatas indigenti coiri municare donando et alioqui non comis
pelletur Indiges easde suo domno redderα
U Exiit,de verborum significatione lib.6 ubi significatur,quod tutic licet minoribus de alienis vivere, quando nec per blationes spote factas, nec per medicitatem; nec perlaborem manuum, vitae suae possunt
hecessaria iministrare.Vnde colligitur, uod si homo potest per aliquod medium lic tum
suae trecet si tali subuenire, non est ei lii Ituni aliena inuadere, d se alienis vivere. Igitur nec etiam alii tenentur eis per viam donationis succurrere, si alia via licita possurit eoru necesii tales subleuare, uti possulit, vel mi tuando,vel emendo,vel locando . aut aliquo alio licito medio utendo
ih cetiis casibus est de prscepto dare eleemon synam, vi ex dictis patet. Nomine aut deleemosynae communiterilitelligitur,quod gratis, betaliter datur, S propter Deum, adi leuandum proximi indigentiam. Dicitur autem in casu propter Deu dari, illud quod datur, non ut ab homine loco ipsius aliquid
recipiatur, nec principaliter speretur, praeter Praemium quod a Deo his,qui eleemosynas iaciunt, paratum est. itaq; eleemos)na ex comuni hominum intelligentia est, quod in uocabiliter datur. Quod autem per viam mutui, emptionis, locationis ι aut alterius contractus traditur, non gratis, S Iropter
Deum, ut dictum est, traditur, idia propriὰ non venit nomine eleemostnae intelligendum.
Uti quod dixit Christit Quod supe
)rest, date eleemosynam.Vbi nodixit, mutuate sed,date, Et quod iterum di-Xit, Cum facis conuiuium, voca Pauperes, claudos, Saos, qui non habent, unde retii-buant tibi. Vbi satis innuit,eleemosvnam esse pauperibus iacienda non intuitu retributionis ab homine speratae, sed stratis, in misericordia, de propter Deum. 4od etiam ex ecclesiastici. confirmatur ubi dicitur Ele mosynam pauperis non defraudes, sed res
de illi debitum suum. Si igitur suum esι iusmodi debitum, absq; rciti binione oro
Tractatus quintus. Usiet illud pauperi redd ita gratis. Facit C
etiam parabola de se maritano, qui cum sau- coruciato indigenti misierkordia impendisset vitis, aio, ob retributionem eam secisset, c5 cludit dominus,dicens, Fac tu similitis. Facit VIUM Numquia ellas sequeretur. Q qui mutuat, aut ad terminum vendit,ybsset ultra capitale exigere interes ledani S lucri, non solum si diiuitibus mutuet,
sed etia si pauperibus quatacunq; necenitate praesis quod est c5tra comune sententia quς est,t inter alias coditiones requisitas ad hoc,τ mutuans,seu ad terminii velidens porsi iuste interesse ultra capitale misere, una
est,' no sit mutuatarius arcta di notabili necesiitate pressus, quia tunc ratione indigei lae oportet per eleemos, nam subuenire.
. lent pauperibus subuehirrinis mutuando,tenertatur primit pauperes,quando possem, acceptaressit te: de non Ium hoc, sed tenerentur dare operam acquiretidi unde accepta restituat. Ac proiii de non est et illis liberum in paupertate euan elica vivere, nec religionem intrare: quan- Ddoquidem qui debilis grauatus est, satisfacere debet,s potest,prilis quam religionem ii grediatur di profiteatur.
In quaestione, quae pro utraq; si ii
parte ap rmitariabet iundamenta, distinguendum milii videtur, o parte dantis; ο κ parte recipientis. Si enim recipiens tam inops est, ut propria bona actu hon habeat, qui retrisuere possit, nec artem habet, nec vires, nec industriam, nec deniq; modum aliquem unde necessaria viis possit, hisi mendicando acquirere,ut sunt chiudhcsci, aliique morbo incurabilitabo istes,ct qui senectute,quae graui si fili itas est, ficurabilis, sunt consedi hiatibus dada est eleemosyna gratis Miberaliter, propter Deum, Ghe spe vlla retributionis ab Ipsb paupere euε ture. Ili enim dicuntur veri pauperes, qui omni humano subfdiolam destituit, aquibus nil est, quod sperari queat. Alii suist pauberes, quibus bona desunt ten pratia: ha Dent tamen aetii vires, quibus Iaiatare se sunt, Neperam suam locare. Habent Ulaiunonnulli artem aliquam aut thdustriam,pe quam possum aliis prodesse, unde me reddisereantur,aut stipendium, ut propriae pos sint necessitati subuenire, si laesint. Et de his videtur idem iudiciu, quia de aliis ope ali Ina indigetitibus, cum tamen bona habeant temporalia,quae retribuere nossint, etiam si
325쪽
L infirmi sint, aut alia quacunq; necessitate pss, s non est necessarium eleeinosynam perviam donationis dare poterit tamE d debebit, qui poten s est, illis in tali necinitate subuenire de suis bonis illis communi cado, Saantundem de rebus indigentis accipereves erare. Hi enim non sunt omnino pauperes,nec ita humana facultate destituti,qui vel res suas vendendo,vel propriam operam seu personam locado vel aliis obsequium impendendo, possini :quae illis fuerint neces NMacquirere. δis necessitatibus succurretibus rependere, V parte vero dantissimit; ter videturdistinguendum, via sunt, qui liabent superflua naturae d Jatui.Sunt etia,quis superflua habeant nainti non in statui,Et qui viriq; superflua habet adhuc sunt induplici dii terentia, ouia aut illa retinent Sautiant ad ea evpendedia in rebus alioqui rei p. aliis miserabilius personis necessariis, aut ut diuitias accumulant: ugeant, seuut in alios fines in honestos ea expendant. . ' igitur de his, quae sunt necessaria ad statum aliquid notabile existeti in extrema necessitate largitur,etia si actu non liabeat unde retribuere possit, habet in F in spe,quia de illo iseratur, et veniet ad pinguiorem fortuna, cic. videtur φ no teneatue
gratis necessaria ministrare, satis est, si putat tui conditionalis ea conserat,obligando, scilicet, illum coditionaliter,Vt si ad pingue venerit fortunam,tantundem reddat, diade videtur dicendum, siquis dat in eodem casu de supersuis statui,qui alioqui in rebus rei Pudiaut aliis necessariis, seu valde utilibus e. rant expendenda, idq; si sic datum sit in notabili quantitate. Huius ratio est quia licituest alicui obligationem iniungere, ad id ad quod alioqui ipsa ratio naturalis eum astringit.Sed qui de necessariis ad statum alterius, aut ad alias publicas viilitates accepit, di veniat ad pinguem Bitunam,ita ut possit su Plere,quae aliis, a quibus accepit, desunt,inis pie don humane agere videretur,si ad prisatum desectum suppledum,nil velit repender Secus si de sutersuis statui acceperit, ut non erant ad publicas necesilaus seu utilitates reseruata, sed ad diuitias augendum, aut in fines inutiles e tendendum.. N i. dixi notanter de mutuo conditio itali. Nam potest donatio duplexese, similiter δέ mutuatio, scilicet, absoluta, qua, scilicet, alter alteri ita donat, ut inti illo velit evin teneri ad retribuendum, situe habeat unde,shie non.Sim; liter mutuatio Gabsoluta dicetur, qua alter alteri mutuat,
bligando illum simpliciter ad reddendum si hau erit unde: sin autem quaerat d essedat.
E contra vero est donatio Q mutuatio conditionalis ad propositum praesens, quando alter alteri aliquid dat, non obligando illum
sinpliciter ut reddat, nec omnino illu a redditione de oblisado,sul hae lege,ut si ad pinguem venerit fortunam, redirat acceptum,
non obligando illum, videt opera, ad talem fortunam perueniendi.Et talis datio est modia inter donationem simpliciter factam, d anutuationem. Et potest ei iam dici motuatio conditionalis, sicut d sonatio. Iam patet quod dico, si quis det necessaria alteri existenti in extrema necessitate, qui achi nil poenitus habeat, unde retribuere possit, landa est et eleemosyna de supersias, d se statui necessariis, non tamen simpliciter donando nec simpliciter mutuando, sed potest mutuari conditionaliter,d sonari conditiona liter,ut dictum est:illi tame absolues mutusere non licet quia liberum est tali pauperi ponea,vel religionem ingredi, vel in euan iis ea Paupertate vivere.Dixi etiam si datum sit in notabili quantitate: quia potest tam parsi Ilesie,ut ad sustentandum dantis statum: notabilem desemini non attulerit. Nam tunc pium videretur pauperibus huiusinodi onusam ponere, qui cu omnibus,a quibus aliquid
acceperunt,rationem habere debeant.
Ut perlim potest moderari, quod supra pro parte Scoti in dubio praece
denti citauimus, de illo, qui in extrema existens necessitate aliena accipit, An, scilicet, si
ad pinguem veniat sortunam, teneatur tantundem restituere, quia refert paruaut multum accepetit. Resert etiam, an quae accepit,
essent necessaria statui ei a quo accepit, an ersent superflua. Et secundum horivaraeposset responderi.Sed de his alias. t ii ri tamen rationes pro priore sent DP ita adducti, videntur indistin id probare et in nullo casu sit necessariu pauperi necessaria puta donationis mirustrare, salsum este putam ideo ad illas breuiter est tespondendu.Ad primu,qii arguitur,non tenemur indigenti plus et indigetia exigit,subuenire dic. Dicendum,' illud dictu tenet verum de quantitate rei ministratae,n5 auted modo ministrandi, donando,scilicet, vel mutuando, & ita plus in quantitate ministrare, iconcilii est, non tamen seni perde cocilio est, l
donando ministrare, sed sis est dempto.
326쪽
A Ad meimpla illithosta dicendii, quod procedunt ui casibus, in quibus is, qui re aliena indiget, habet alias, unde possit tantundem reddere. Et procedunt etiam, quando ali
quid in notabili quantitate dat uni est, quod Dite eula danti ad statum, vel alias pias causis necessarium.
, Λ I confirmationetriniam dicendum, Q procedit de his, qui taliter sunt, in extrema necessitate panis, ' habet aliudebona salte immobilia,unde soluere possunt, quos impia esset in casu c5pellere, ut bona sua immobilia, aut etia mobilia vendant pro Precio serie diminuto, maxime si huiusna di bona sint illis alioqui necessiaria ad vitam. Non aute procedit de pauperibus nil poenitus habetibus, unde soluere possint. Et si ad
hos velis legem citata extendi, procedet in casu, quo qui triticu dat alioqui ad statum, vel alia pia opera, precio sui tritici indigeat. Λ i secunda cosi mratione dictis patet responsio,et ob notabile quatitate opere medici aut medicinarii reqsitarupermittit, Q in casu illi infirmo ea ministret petr via mutui, salte coditionalis, vidictu est.
Λ d tertiam confinitatione dilaedum, et
D Uin illo Osu habet locu mutuatio,seu Iocatio, quia quis paupet ille laborare potes bona temporalia no habeat, habet tame personam locabit per qua potest necellaria sibi acquirere,&retribuentibus retribuere. Λ I quartu de Iacob dicendu, Q no erat in in lata necessitate famisEsau,qui sine pulmeto Iacob viuere no posset, nee adeo Paupererat, qui non haberet, unde retribu ret.Necetia lacob tam impius fuisset, qui si in extremisfratre suu vidisset, pulmentu neces Auilli denegas let. Sed nec aliquid indebitu petebat Iacob ab Esau, primogenitura retens,qua ipsi ex dei ordinatione,atq; pro-rnicione collat debita esse.Itaque illud novi
Ad quicquid sit de praefata de
cretali.qui non ita seria aliter lonat, cicendu ita esse,nenaini luit ueste de alienis vivere aiaxime inuitis donlinis rerii ipsam, si modii habet honestu, unde alioqui vivere possit, ct si de mutuo vivere potiit, casus ta- me extremς necessitatis mutusi no adnititit,
nisi ut supra diximus. Sed de his hactenus.
mosyna, suo ordine. retens,qua ipsi ex dei ordinatione,atq; promissione collat debita esse.Itaque illud novidetur salis pertineter ad propositu adductu.
Λ quintum dicendii, et illud capitula
procedit,non de eo,qui est in extu ma necessiime famis. m,quia si in tali existat, no esset dicedusfur, undecunq; necesi seria acciperet, si non esset, qui offerte vellet. Tum, quia tali no esset pini tetia impone labracc copellendus est et restituere,si re accepta extreme indigeret. Ac proinde pcedit de eo, qui citra extremam existens necessitatem, aliena furatus est,ob necessitatem aliquam, quae illum excusare non sus aciebat. Et ita int udominus rei sic acceptae, nec tenebatur in rei acceptione consentire per viam dona-
mosyna, malis, scilicet,an solis boni ,3 Ad quod sine disputati ne breuiter dicedit, m
te omnibus da lis est ad naturi sui ctationGetia si mali, aut pessimi sint: Unicuiq; enim
mandauitdomins de proximo suo. nemellam proximu diligere tenemur,s nullum occidere,qualiter occideremus, si fame per eunti,cum ρ'ssumus, non buenimus. .
. l '' ψ' quas necesitate, videtur
distinguedu.Nam sunt quida pauperes, qui
de eleemosyna ipsis no defututa securi, in vitiis uiuut, qualiter serte no viveret,si eitae c. leemosyna negaret, decu limoi incoueniens certit,auia babile est,no est talibus eleem syna erogada. De his em ut de Scedere, quod preM: Πόixit si prens: Desudet eleein nain: nutua, quousque reperias iustia,eui des. Et iterii: Da iusto,ctne dederis impio.Vnde August.&habet s. q. cap.N5 omnis ait: Villius esuiarti panis tolle , si de cibo secur' iustitia ne gligi siet esurieti panis fragatur, ut iniustitiae seductus acquiescat .Et Hiero. Da pauperi non locupletibus, n5 mperbis, quo necessitas functetur, n5 quo augeatur opes&vitia.
d lorae in nos debem fraternaliter, ex charitatis pucepto corrigere,ut a peceatore dat:igitur,eκ em praecepto tenemurno pribere cibu aut arma, ut in vitiis perseueret & crescat.Ac proinde si hoc sit veti similem eleemosyna euenturia illicita erit, si satisi in f Riij p.uperes, quoru vitiansi sic veritimile est tineteranosynas esse foudda, de quibus praefata incoino da euenire minime tenetur, talibus itidis, ferenter est eleemos, maeroganda: Id signi
327쪽
L 6. Me. Et iterum cli minus nobis patrem suum in exemptuni proponit, ut illum imitemur, Moib. s. qui solem suu facit oriri super bonos, a LM.6. ios. Alibi etiam Christus his, it, dicem, Diligite inimicosvestros, . benefacti e his, qui oderunt vos. Constiit aut E inimicos, d eos, qui nos odiiunt, inalos esse. ita autem vita Pauperum exploranda non si, ut discreti item in eleemosyna illis eroganda faciamus. satis docet Augustinus de. smaeresibus,Cum Loth de hospitalitate c6mendasser,qui aduenas, cperegrinos indifferenter colligebat, ctangelos ei lana, quos hola ines esse putarat, hospitio suscepit, addit dicens: Discite Chiilliani sine discretione extiliare hospitalitatem,ne serte cui doinu clausetitis, cui iu-ma nitatem denegauerit; s, ipse sit Christus, Cui consonat Bernardus, dicens: Ne scrut 1is,ne illum sortὰ praetei has,quem Deus elegerit. Similiter Suel risostomus supereri' stolam ad Hebraeos, ct habetur. 4M dist inet. cap. Quiescanius. idem tradit, scilicet, quod non examinemus,quales sint, qui elexmosynas postulant, sed sine discretione omnibus, cum possumus, subiuniainus. Idem habet Hierony. ad Paulinam scribens. Et habetur. is. q. r. cap. Si cupis. Quod Asinini in Tobiam. Ἱρ. . filiuni suu do me costat, cum ait: Ex sustantia tua fac eleemosyna, si'liauertere faciem ab ullo paupere. γ deberent attendete, qui respu.r m. c sunt,stai hentes omnes pauperes extraneos, seu aliunde venientes a luis stipuli sexpellere, non nisi per unum au duos dies eosdem in populo commorari perinittries. Ci m contingat extraneos, seu peregrinosi uultd pauperiores esse simul di nieliores, qsint pauperes in ipso populo enutriri. Con- . tingit etiam eos sic ab uno populo expulsos in alium ire, a quo similiter expellunt ut , &ita fit ut huiusmodi pauperes ex itaneos cspellant semper miseros peregrinari, nullisi requiem inuenietes, aut pervias sine ullo romedio, iqi letate anima inhalare, aut certe unde possunt,indebite iurati. Et deniq; urpatibulo et flagellis poena,quam sorte non merentur,luere. Nec releuat huiusinodi rectores dicere, populum habent naturalcm, ubi iales pauperes sustentari deberem, illuceant a suis conaturalibus alendi. Qui hoc dicunt,deberent attedere,plures esse populos, tot,di tantis debitis,impositionibus, seu exactionibus sta uatos, ut vix in illis reperiantur, qui abundent,aut familiam suam, ut d cerer,sustentare valeant. Debei eriter Iam at- G tender multosti omines,qui mendicant, iri locis suis propriis cominorari non posse, vel quia exulant, ol quia illic inimico, habentiquos merito itinet, vel quia illic dedecus aliquod & tale passi sunt, ut malint patria, etiacum moriis periculo deserere,quani in ea habitare, vel quia loco poenitentiae illis inius mini est, ut proprium locum deserant,quando id salus animarum, aut populi Pax postulauerit. Sunt igitur innuineratae causae, ob quas possunt di solem homines, deserta patita, aliena quaore loca, ubi cum neces Iaria non habeant, mendicare coguntur. Si enim
in uno quoq; populo sic institutum esset, vel bidem paupetibus naturalibus susicient et prouideretur,si seri possit, sin aute alius locus propinquus esset ad eorum sustentati nem deputatus, qui alterius populi desectu suppleret adhibitis nonullis limitationibus,
prout casuum varietas aliquoties exigeret recte quidem:id tamen in uno tantum aurpaucis locis insitutum, multa secum asserre ioconuenientia non dubito. Esseta uicti id tolerabile,ubi populus suos pauperes simul,&extraneos alimentare non posset, tunc enim .coos paribus potius naturalibus quam ex- iraneis esset subuenlendum. Sed haec missi a faciamus. Nde oritur dubiu, A n, scilicet,si omnibus, Ascilicet bonis S malis indisseretiter si bu nite non possvinus,teneamur bonos procoria irendum in hoc,ordinem ebat italis esse seruadum, eum eleemosyna opus charitatis sit, luxta illud loannis: bi habet iussaliam liuius mulli,d . clauserii viscera stia apud indigentem, quomodo charitas Dei manet in illo. Et ita illos in eleemosj na debemus prς-
sene, quos magis ex charitate tenemur dilibeere. Vnde Augustinus ali,eleemosynani, QDeo grata sit, a nobis ipsis debere incipere. iuxta illud Ecclesiastici: Miserere animi tui placens Deo. Tune aut edicit ut quis sibilys eleemosynam facere,quando propria inditentiam, α miseria bonis operibus nititur subleuare. Deinde autem patentes, a quibus id quod sumus, accepimus. Deinde sillos, quod carnem nostram dicimus esse Deinde domesticos, prout Paulus ad Timotheu scripsit. Deinde extraneos, qui si boni sint, in iis filiis sunt priserendi queadmodu ait Ambrosus strei illud Canticolum. Ordinauit in me charitatem Se. Similites in lib. deos aciis. Et habetur. 86.distin. p. Non satis Scimitam praenuus ordo seritandus, prout ro
328쪽
A ila Sohaillas Ipsi postillat, mod3 caetera
snt paria. Sunt enim qui tuor in huiusmodi praelatione attenddda,icilicet Mecesitas, desitum,honestas ct colunctio in quibus ponsunt pauperes differenter se habere. In primis tamen si alter sit in maxima necessitate, alij citra eam,ille simpliciter est pr sedus, cui dans, magis est obligatus ob benefi.
cia ab illo recerta potiora, plura. Si in necessitate diadebito sunt pare ui iustus est,
venit alte: i praeserendus. Si rursus in bonutate sunt pares, qui domestici sunt,praeserantur extraneis. Verum haec omnia metiri,&exae evelle iudicare,seu cognoscere, dis scis
te est, orte inipossibile, ne dicam curi sum. Vbi igitvr res no patens est, si bona fides atq; coia scientia assitumio docebit. co I sorte obiicies, quod caeteris paribus magis tenemur subuenire malo, qiusto, quia si malo non subueniam, peribit anima o ortus ipsus,si autem bono non subuenio, relabit solum corpus ipsius: in
tur,cum maiori damno teneamur occurrere,
sequitur,quod tenemur potiusprimo,quam secundo subuenire.Dicendum, si nobis esset certum,quod subueniendo malo liberabitur anima, Momus eius,quq alioqui perirent,n no dubito, nisi quod dimisso bono,tenemur malo succurrere,ci m malus si in multo maiore indigetla,quani bonus, enemur magis animam mali,quam corpus boni dilis xe. Si tamen probabile,qudd per nostru iubsidium malo impensum non liberabitur anima ipsius mali, tunc bono est potius iaccusexendum.In his autem casibus particularibus disssicile es regulam generalem dare.
t sanis paupertatem voluntariam assiumptis.
ibium absoluendu, An scilicet,st danda eleemosy-l na m icantibus sanis &s robustis, qui possunt Ial ore manuum sbi necesaria quaerere. Et dixe Ium aliqui, quod non, quodq; non est illii licitum mendicare, id est,de mendicimonio viuere. Ad quod avuunt primo, quia sponta
nea mendicatio,videtur contra lepem natu
ralem, α diuinam primitus instituta. Nam Gen.3.ad hominem po stquam peccauit, dictum est a domino. in sudore vultus tui manducabis panem tuum. Similitet retpsab Cretitam dixit: Labores m invia tuaru manducabis,beatus es,ct bene tibi erit.Et Iob.salomo natus ad labore, & auis ad volatu. Via tur insuper est e contra pr eptum decalogiet Non concupistes rem proximi tui, non biauem,no asinum, nec omnia, quaeillius sunt. Contra quod vidctur agere huiusmodi merate' qui cem possint sibi iusse prouidere, de
alienis potiusvivere volunt. C-- I arguitur, quod si cotra do
OCCUI GO Atina Pauli in multis locis,
qui ait: Si uis non operatur, non mand cet.Et infra de hi qui operati nolunt, addit: His auidqui huiusmodi sunt,denunciamus, obsecramus in domino,ut cum silentio opserantes,suum panem manducent. Et insta: Si quis no obedierit vertis nostro, nec5misceamini cum illo, ut coniundatur. Idem etiam Paulus:esto quod osacisi prolicationis exercerer, non medicabat, aec de aliorum bonis, sed de labore manuum sitarum sibi, cisis, qui illum comitabatur,necessaria quirebat, ut ipse testatur,dicens: Argeium, d aurum, aut vestem nullius concupiui, quoniam ad ea, quae mihi opus erant, iis, qui mecum inis esunt, ministrauerunt manus istae exercebat enim artem coenophatoliam. Idem similis D
Tertio probat, quia huiusinodi
spontanea medicitas, ut dicu est cotracharitate ad veros pauperes haben dam, immo est in fraude verum pauperum, qui eleemos, nis eis debitis priuantur, eas
sani Maobusti mendicando sibi praeoccuc liquod videtur contra illud Ecclesiasti
i. q.Eleemosynam pauperis ne defraudes. 'mit', ελ idem probat, quia omniabo 'na abdicare, Faupertatem extrema eligere,asseri secuq plura pericula, qui homo vitaret et uriNam qui sic vivere est ut, exponui se periculo extrem indigenii S ex consequeti mortis,cu accidere Pos sicut nemoillis de neces Iariis subueniat. tinnuleii a se periculo graues infirmitates incidendi, quales nimia indigentia seu paupertas inducere selet. Deinde, qui hancvita elisint, potentes sibi labore manuum neces ria, quaerere,ct nolui: confis,l deus illis providelit in talis necesitatibus constitutis, virudentur Deum tetare. Deinde exponsit se periculo iuradi ct nome domini blasphemandi, iuxta illud Salomonis, quia domino re - tiit,dicens:Medicitat Ect diuitiasne dederi, i mihi, tribuetamum victui meo necessaria.
329쪽
E ne sorte satiatus, api, rar ad negandu Deum,
S dicam.Quis est dolvinus, S egestate com Pulsus, flarer,& periurem nomen domini, quales debet esse pauperes,
Synto, debeamus eleemosynas erogare,Cliristus videtur docui iste, dices: Cum facis conuiuium, voca pauperes debiles, claudos,& caecos, eris beatus,no enim
habent retribuere tibi die. Vbi in eo, quod ait: pauperes debiles, videtur excludere sanos, Iobustos. Et in eo quod ain non h abent,unde retribuere tibi, videtur similiter eosdem excludere. Nam tales robust, bene habent unde retribuant,si operari velint Ac proinde quod dicitur, voca pauperes debi-usmon disiunctim, sed coniunctim est accipiendum.
O idem probant, ex eo, quod ait Oe X O, Paulus docens, quibus viduis sit de ecclesit bonis subueniendum, dicit eas
esse, quae verae viduae sunt. Illas autem dicit vere vidua vi Hierony. alii sancti exponunt, quae omni humano solatio sunt desi-
tutae, ius nec sibi ipsis su fisi ete possi,nt, etias operari velint. Et ita conc ludunt, nec lici-- tu esse sanis omnia bona abdicare S de mendicimonio vivere,nec talibus esse eleemos1-nas erogandas.
Iri oppositum est veritas, ct ecclesiae approbatio,in qua multi sunt,qui ci in diuites lint,omnia tamen abdicantes, religionem ingrediuntur,d canendicant. Quod tamen damnandum esset, si verum esset,quod praefata opinio praetendit.
IN liis,quae dicta sunt nonnulla tanguntur dubia. Primum,An sit homini sano, diaobusto necessarium manualizer, seu coriri raliter operari. Secundum, An talibus hominibus sit licitum,relictis bonis,quae pocident, in summa velle paupertate vivere. Teri tum, An sit eisdem licitum medicare,cum possint propriis manibus victum quaerere. Quartu
incidens dubium, An Christus summam habuerit paupertatem.Quintum,An Utristiumendicauerit.
Λ I primum dubium,An, scilicet, si in
V cessariu corporaliter operari, dicendum. Ad triplicem line .lcnt homines manibus operari,scilicet, ad quarendum necensaria vitae. Secundo ad vitandum ocium, &damna exorio prouenientia. Tertiis ad compus exercendum &illud rationi subiiciendum,pro peccatisq; satisfaciendum.Proprirno secit, quod supra allegatum est: In sud re vultus tui manducia bis cic. Et iterunt: LObores manum talarii manducabis. Pro secun Gdo facit,quod ait Hierony. ad Rusticum nicinachuni: Semper aliquid operis sacito, ut te
diabolus occupatu inveniat.Pro tertio facit, quod ait Paulus, annumeransea,quibus coelous castigatur,dicens: in laboribus,invigi- Mascor.Glisanieiuniis&c. Ob nullum tamen finem ex praedictis video esse depret epto, aut necessarium manibusoperara,cum aliter possit homo fines illos obtinere. Ad sine enim habendi necessaria vit labor manualis neces.sarius non est, si homo habet diuitias,vcl per viam donationis vrhmditatis succcssionis, veI legati, seu sertunae,aut per aliam viantivi constat.Similiter ad finem vitandi octu,non est necessatius, quia aliis modis potest enital i, scilicet, literis inculi bendo, legendo, docendo,uisitando, di alia opera misericordiae exercendo. Sed nec ad tertiusne est huius modi labor manualis necessarius,ci: m possit
homo corpus afluigere,ct illud spiritui subiicere per ieiunia,vigilias, peregrinationes, ct alia honesta exercitia, etiam si no sint panis lucrativa,&ita sinipliciter ad nullum finem ex dictis est necessarius labor manualis, nisi
Casu, quo non pateret alius modus suae, seu Hproximi indigetiae succurredi. Aut casu, quo occasione huiusmodi mendicatium, 'aborare potentiu, alii veri pauperes miseratiles
extremam necesiitale Palictes, eleemosynis
sibi debitis priuaretur. Nam tunc qui robusti sunt, no deberent de eleemosynis cu tanta verurum pauperii iactura velle vivere, sed
propriis manibus, si possent,deberent sibi victum quaerere,ad imitationem Pauli,qui no lum ab eleemosynis, sed etia a mercede sibi ratione praedicarionis debita, abstinebar, ne fratribus scandali occasione praeberet, ut scribit ad Corin. Pro quo facit Hiero ad Damasum,dicens: Qui bonis paternis di operibus sui, sustentari possunt, si quod paupersi es accipi lint,sacrillitu prose id comittunt. Λ I id.quod secuddquaerebatur, An, sci . licet liceat sanis eluitias habentibus
eas relinquere,d an sena ma iuere pauper tale, res ei quae quaestione no indiger, cu sit per ecclesiam iam in fauorem ordinis medicantium declarata. Ait en im Nicolaus.3. in trauagari. Exiit.Dicimus,quod abdicatio omnium rerum temporalium in speciali, dein communi propter Deum meritoria est, &sancta,quam &Christus viam persectionis ostendens,d aerbo docuit, exemplo si mauit, quamq; Primi sun latores militantis clest,prout abipso fonte hauserant, in volentes
330쪽
lentes vlitere, per doctring ac vi tripsorum alueos derivarunt. Vnde a Pertu es ,
quod quaeritur. Et oppositu fuit error quorunda inagistroru Parisiensiu olim per Ale-
bus districte praecepit dictus Alexander, ut
errorem suu retracta reiit. Vide decretalena
ipsius,quae incipiuNon sine multa Sc. Ω - adide dictu Chiilli,Si vis perseCaci L ctu, elle,vade,vede omnia qu*liabes, Sila pauperibus. Unde Augustin.inde ecclesiasticis dogmatibus ait,bonum esse de propriis, pauperibus erogare, sed melius omnia relinquere,ct cu clirillo egere.Et Hierony.adHeluidia ait,s vis et se persecta,ct in primo dignitatis sal ligio stare,sequere apostolos, da ouila quaeliabes paul eribus,ct nuda nud si Chii illi imitare Et idem ad Rusticum monacti uni scribens,qui relicto seculo, omnia bona a se abdicauerat, ait. Illud durit esset,sdilficile, omnia,scilicet, bona abdicare,sed magna iaciente expectare praemia. Silaitur,liomo omnia bona, aut habet,a se a dicet, rio ex hypocris,aut ob alium inhon num sincin, sed vere propter Deum,ut Chri sti doctrina seruet, ipsusq; emplum imi-B tetiir,sancta est liuiusmodi abdicatio. Hinc patet ad id,quod tertio quirebatur,
An,scilicet, liuiusmodi hominibus voluntaria paupertate assumentibus, licitu sit meruit care. Et tenendit,quia sic.Tum,quia minoribus, qui tale elegerunt Paupertatem, licitum est medicare,imo S meritori inprout Per summos pontiscet est declaratum, puta per Nicolau,per AleXandru, ct Innocent tu, alios, ut suppono.Tum ei ia,cui licitum d bonum est,o lania bona pauperibus dare, nil sibi reseruando, licitu etiit aliena petere, S de oblatis vivere. Pro quo aperid facit Aupini.
qui in de operemonacti otii ait: Illi, qui in seculo habebant aliquid. quo facile sine opificiosistentarent vita suam, ct conuers ad dominu disperitii sunt, tales ad opera manuucogi non debent,nec ad acquirendii victum propriit. Et ratione reddit, dicens: Quia ciuide bonis suis pauperes sustentaverin, de elinemosinis pauperum sustentari debent. D quo etia facit ratio, Meliora sunt 'opera spiritualia, quam corpora lia, ut constat, ct percensequens corporalia licitu est pratermittere propter spiritualia, prout Christus significauit vicens . Dimitte mortuos, sepelire mortuos suos. Vt i Ainbrosus ait : ideo Chi istum id dixisse quia maius est animas mortuorum Praedicando suscitisre,quam corpora mortuom in terra abscon- cdete. Et apostoli melioribus incumbere vo lentes,dixerunt: Non est aequum, nos relinquere verbu Dei,& ministrare mesis. Sequis tur ergo eos,qui volunt spiritualibus vacare, non teneri, nec cogendos esse, ad corporaliter operanducibum, & per coii sequeris licutum esse illis de eleemos, nis vivere, citra tamen verorum pauperum defraudationem.
Alexio,i relictopatrimonio, auo abudabat, per mundii mendicando perrexit,cuius sanctitate dominus in morte sua mirabiliter declarauit.Beatus eii a Grego. per triennata st tit in speluca,nil omnino manibus operans, de eleemosynis cuiusdam Romani umens. ita patet intentu,quὼd non solii verum est de voluntariis pauperibus,
qui religione aliquam profitentur, in qua oficia ecclesiastica pro multis exercent, unde
digni sunt, qui per eos sust dictur, sed etia de aliis, si qui sint,qui mi du relinquc res,velintlpter deii, in pauIertate vivere, aliis spuat bus exercitiis incubedo, etia si ecciliastica ODscia cu aliis in mona sterio no exerceat, cum Aprsterhmolossicia eccsia sica multa alia sint
spualia exercitia, qbus homo vacare Potest.
id,quod quarto locoquςrebattir de christo,An, scilicet tabuerit summa paupertate.Dice du quod sic.Tu ex his,quae per summos p5tifices sunt declaraia,scilicet, Christum alii sit ma paupertate verbo docuisse,Sexemplo confirmaste. Tum etia ex dictis scripturae. Zacharias enim de Christo loquens atq; prophetizans, ait: Ipse pauper,&ascddens super asina.Psilmista,etia in Chri- Π.39. sti persona ait: Ego medicus sum, di pauper. Et threnorum. i.ait Hieremias de Christo,ut exponit glossa. Ego vir videns paupertatem
meam. Ipse etiam Christus de seipso dixit: Vulpes Duras babent, suus hominis ii Ahabetobi reclinet Paulusetia ad Chorint. 8. Ἀμ-φait. Scitis gratiam domini nostri Iesia Chlab. si,qui propter vos egenus factus est, ut 'Vox diuites essetis, Deinde costat Christia Hiis,
mam paupertate docuisse, S subcosilio sul, fidelibus tradidiste,quando dixit: Si vis perstitus est v e omnia,quae hab s,ct da pauperibus. Et iteru:Nolite possidere auru S argentum. Et alibi pluries. Nec credendum es h
Christ v viiii docuisse, & opposii si ipsum s
cisse, cum scriptum sit: Ccipit Iesus ficere,&docere Nec valet, quodncnulli dicunt, Christum pauperenasiille nia Fer abdicationem