Historiae naturalis libri XXXVII

발행: 1784년

분량: 365페이지

출처: archive.org

분류: 약학

301쪽

HISΤΟ R. LIB. XXXIV.

ni prodigium erat, haec in Vehiculis ad terI, cultus

vocatur. Plumbi albi experimentum in charta est, ut liquefactum pondere videatur, non calore, rupisse. India neque aes neque plumbum habet, gemmisque suis ac margaritis haec permutat. XLIX. Nigro plumbo ad fistulas laminasque utimur, laboriosius in Hispania eruto, totasque per Gallias: sed in Britannia summo terrae corio adeo large, ut lex ultro dicatur, se ne plus certo modo,, fiat . Nigri generibus haec sunt nomina: Ove- Iotanum, Caprariense, oleastrense. Nec differentia ulla scoriar, modo sit excocta diligenter. Mirumque In his solis metallis, quod derelicta sertilius revivescunt. Hoc videtur facere laxatis spiramentis ad satietatem infusus aer, aeque ut seminas quasdam fecundiores facere abortus. Nuper id compertum in Baetica Santarensi metallo, quod locari solitum X, cc Μ annuis, postquam obliteratum erat, ccLv lo catum est. Simili modo Antonianum in eadem provincia pari locatione pervenit ad pondo cccc - vecti' et Ogalis. Aqua addita non liquescere vasa e plumbo

con Stat: eadem, si hin aqua calculus aereusve qua drans addatur, peruri. L. 13. In medicina per se plumbi usus est cicatrices reprimere: ad alligatisque lumborum & rea) cccc v. Et marum, aqua a. b) si legitur ante addatur, postque illud, vias ρ.

302쪽

C. PLINII NATUR.

num parti laminis frigidiore natura inhibere impetus Veneris. Visaque in quiete Venerea sponte naturae erumpentia usque in morbi genus, his laminis Calvus Orator cohibuisse traditur, viresque corporis studiorum labori custodisse. Nero quoniam ita Diis placuit Princeps, lamina pectori imposita sub ea cantica exclamans, alendis vocibus deis monstravit rationem. Coquitur Ea medicinae usus, patinis fictilibus, substrato sulphuris minuto, lamis o nis impositis tenuibus, opertisque sulphure & ferro mixtis. Cum coquitur, munienda in eo opere foramina spiritus convenit: alioqui plumbi fornacium halitus noxius sentitur, & pestilens, & canibus Ocyssime: omnium vero metallorum, muscis & culicibus: quamobrem non sunt ea taedia in metallis. Quidam in coquendo scobem plumbi lima quaesitam sulphuri miscent: alii cerussam potius, quam sulphur. Fit & lotura plurimi usus in medicina, cum se ipso teritur in mortariis plumbeis addita aquato caelesti, donec crassescat. Postea supernatans aqua tollitur spong is: quod crassissimum fuit, siccatum

dividitur in pastillos. Quidam limatum plumbum sic terunt: quidam etiam plumbaginem admiscent: alii vero acetum, alii vinum, alii adipem, alii rosam. Quidam in mortario lapideo, & maxime Thebaico, plumbeo pistillo terere malunt: candidiusquest ita medicamentum. Id autem, quod ustum cit

303쪽

HISTOR. LIB. XXXIV. soa

plumbum, lavatur, ct teritur, ut cadmIa. Potest adstringere, sistere, contrahere cicatrices. Usus enim ex eodem, ct in oculorum medicamentis, &maxime contra procidentiam eorum, & inanitatem ulcerum, excrescentia Ve, rimasque sedis, aut haemorrhoidas, aut condylomata. Ad haec maxime lotura plumbi facit: cinis autem psti ad ulcera serpentia, aut sordida: eademque, quae chartis, ratio prosectus. Uritur autem in patinis per laminas minutas cum sulphure, Versatum rudibus ferreis aut Ioserulaceis, donec liquor mutetur in cinerem. Dein

refrigeratum teritur in sarinam. Alii limatam scobem in fictili crudo coquunt in caminis, donec percoquatur figlinum. Aliqui cerussam miscent pari

mensura, aut hordeum, teruntque, ut in crudo dictum est, & praeserunt sic tritum plumbum spodio Cyprio. LI. Scoria quoque plumbi in usu est, optimaque, quae ad luteum maxime colorem accedit, Sine plumbi reliquiis, aut sulphuris specie, & terra a.

carens. Lavatur haec in mortariis minutim fracta, donec aqua luteum colorem trahat, & transfunditur in Vas purum, idque saepius, usque dum Subsidat, quod utilissimum est: eosdemque effectus habet, quos plumbum, sed acriores. Mirari succurrit experientiam vitae, ne faece quidem rerum, excrementorumque foeditate intentata tot modis.

304쪽

C p LINII NATUR.

LII. Fit dc spodium ex plumbo eodem modo, quo ex Cyprio aere diximus. Lavatur in linteis raris aqua caelesti , separaturque terrenum tranbsu Sione, cribratumque teritur. Quidam pulverem pennis detergere malunt, ac terere in vino odorato.

LIII. Est & molybdaena, quam alio loco galenam vocavimus, Vena argenti plumbique communis. Melior haec, quanto magis aurei coloris, quantoque minus plumbosa, friabilis, dc modice gravis. xo Cocta cum oleo, jocineris colorem trahit. Adhaerescit dc auri & argenti fornacibus. Et hanc metallicam vocant. Laudatissima, quae in Zephyrio fiat. Probantur minime terrenae, minimeque lapi-dOSae: coquuntur lavanturque scoriae modo. Usus in liparas, ad lenienda refrigerandaque ulcera: empla trisque, quae non adligantur: sed illita ad cicatricem perducunt, in teneris corporibus mollissimisque partibus. Compositio ejus est libris tribus, & cerae libra una, olei tribus heminis, quod in senili cor-ao pore cum fracibus additur. Temperatur & cum spuma argenti, & scoria plumbi, ad dysenteriam , &tenesmum, fovendo calida. LIV. Psim mythium quoque, hoc est, cerussam, plumbariae dant ossicinae. Laudatissimum in Rhodo. Fit autem ramentis plumbi tenuissimis super Vasaceti asperrimi impositis, atque ita destillantibus.

Quod ex eo cecidit in ipsum acetum , arefactμ iu

305쪽

HISTOR. LIV. XXXIV. gos

molitur & cribratur, iterumque aceto mixto in pastillos dividitur, & in Sole siccatur aestate. Fit &alio modo: addito in urceos aceti plumbo, obturatos per dies decem, derasoque ceu situ, ac rursus rejecto, donec deficiat materia. Quod derasum est, teritur & cribratur, ' coquitur in patinis, misceturque rudiculis, donec rubescat, & simile sandaracae ' fiat. Dein lavatur dulci aqua, donec nubeculae omnes eluantur. Siccatur similiter postea, ct in pastillos dividitur. Vis ejus eadem, quae supra Iodictis: levissima tantum ex omnibus: praeterque ad candorem feminarum adhibetur b. Est autem letalis Potus, sicut spumae argenti. Postea cerussa ipsa si coquatur, rufescit. LV. Sandaracae quoque propemodum dicta natura est. Invenitur autem & in aurariis & in argentariis metallis: melior quo magis rusa, quoque magis virus redolens, ac pura, friabilisque. Valet purgare , Sistere, ex calfacere, perrodere. Summa ejuSd QS eptica. Explet alopecias ex aceto illita. Addi- z. tur oculorum medicamentis. Fauces purgat cum melle Sumpta. Suspiriosis tussientibus ue jucunde medetur, cum resina terebinthina in cibo sumpta. Sunita quoque cum cedro, ipso nidore itidem me

detur s

306쪽

C. PLINII NATUR. &c.

3c6 LVI. Et arren cum ex eadem est materia. Quod optimum , coloris etiam In auro excellentish: quod vero pallidius aut sandaracae simile est , deterius existimatur. Est & tertium genus , quo miscetura aureus color sandaracae . Utraque haec squamosa. Illud vero siccum , purumque, gracili venarum discursu fissile. Vis eadem quae supra, sed acrior. Itaque & causticis additur, & psilothris . Tollit &pterygia digitorum, carnesque narium, dc condylomata, & quidquid excrescit. Torretur, ut validius prosit, in nova testa, donec mutet colorem

FINIS TOMI SEPTIMI.

307쪽

IN LIBRUM XXIX.

Pag. ν, lin. 2 Instantium ac praeterisor&m. Ita 11ss. Reg. ct editio princeps. Sic quoque Cl. ReZIonicus e X Ambrosian. Noxi Nullis ante haec. HSS. Reg. I, Anabrosian. editio princeps, & Cl. Re retonicus. Ib. 8 sui haec noscant. ΜSS Reg. Anthrosian. editio princeps ci Cl. Rear nicus. χ, χο ανξ u et oratur. Sic dicta medicina, quod ἰν κλίνη, in lecto, invisuntur curanturque aegri . MOX: Instituit quam et orant Iat opticen. Μs. Reg. 2, & editio princeps. Iaira Ieptice autem medicina est, qui e unguentis ide perfrictionibus medetur. Porror Et un Poribus. Male Ms. Reg. 2, ultoribus. Editio princeps, arti Jctoribus . In MS. Reg. y, &recentioribus editionibus, reunIIoribras. Tumr Ae mediastinis. Mediastini, ex Nonio Sunt balneatores. 3, 2 Centum talentis. Vel sunt talenta Syriaca, vel Attica, quae a Syriacis pretio longe distant. Ib. Q in retulimus. Libr. XXVI, secl. 7, & 8. Mox: TIrmison. Is fuit auctor sectae Methodicorum. De eo Iuvenalis, Satyr. X, 221, ac uot Themison aegros autumno occIderit πω. , Vecti ur Valens. De eo vide Tacitum, Annal. XI, 3r,

I b. s Ad Tbessalum. Τhessalus, Trallianus, Methodicorum

sectam renovavit de propagavit. Ib. ro Iatronicen. Medicorum victorem. Nox: Arte geminG-

tant.

Ib. 17 M. Livio Corr. Bene bis. Reg. r. Male Ms. Reg. 2, editio princeps & eruditus Harduinus in altera sua editione

308쪽

3 3 IN C. PLINII NATUR.

sules fuere anno Urbis conditae DXXxv. Mox et Vulneraratim. Vulneribus curandi S. 5, 4 Vrnciam. Evincam & demonstrabo.

Ib. ii quam alios opicor. Opici dicuntur rudes & impoliti. 7, et Excepisse modicos. Nominatim appellasse medicos cum ceteris Graecis Italia pellendos. Ιb. 11 Arcessitur. MSS. Reg. I, & χ, di editio princeps. --cersitur, Hard.ῖ, io Eudemi in Livia. Eudemus, amicus ac medicus Liviae , Drusi uxoris , a Sejano corruptae, & in conscientiam criminis adscitus. Vide Tacitum Annal. IV, 3, & ii. Moκr Valantis, dicium est regina. Vectii Valentis, dicti in Messalina, supra Sect. s. Ib. io Pretia summit uni. Pretia minuunt. 9, i Externa pretia. EX ternarum medicinarum pretia. Vide supra Libr. XXIV, Sect. I. Ib. 19 Vulgo, pro cinnabari Indica. Vide infra Libr. XXXIII, sect. 38, & 39. xo, 8 Porii os in feminἱs. Pili feminarum a medicis publicati. Ib. 19 Virgilio. Virgil. Georgic. I, 186, & IV, 2ς 3. Mox et Homero. Homer. Iliad. L. VerS. SIO.ar, 3 Ex cinere phoenicis. Fabulas phoenicis vidimus Supra Libr. X, Sect. 2.xr, 18 In Iaboliis. In vasculis. Mox: Reponunt. Recondunt. Porro: Genas purgat. Genae sunt palpebrae ; ut jam supra

monui.

33, io Gρnarumque callum. Palpebrarum callum. Mo X e Duris genis. Duris palpebris, angulis oculorum scabiosis se lacrymantibus. Ib. 22 Caecis dolopibus. Doloribus internarum partium, di

quorum causae ignotae .

34, 4 Lanae habesnt oe cum onis. Idem habet Plinius Valerianus, I, et . Lann cis minata cum albo ooi, e tburis polletne, fronti applicatΠr contra Epiphoras oculorum . Epiphora est catarrhi species in angulis oculorum . Mox: Ra- iacula. De radicula herba, qua lavantur lanae , dictum supra Libr. XIX, Sect. I 8.r6, 4 Sit ista. Quasi altilia, σι τύ . 17, ar Rhum diximus. Supra Libr. XXIV, sect. - . xi, io Sibilis id dicunt in sublimo inritasti. Is a Druidis

acceptum videtur ex reconditiore Λgyptiorum do itana, Pud quoa .erpentes bicornes, ovum apprehendenteβ Q redi

309쪽

HISTOR. LIB. XXIX. NOTAE. 3 ost

enerationis rerum omnium symbolum erant i& ovum, muniadi figura. Vide gemmas apud Cl, Gori, MuSeum Florentinum, Tom. II, Tabul. XXIII. Ib. 13 Id obum mali orbrcuisti. videtur Druidas credulae mulatitudini echinitas pro anguinis ovis vendidisse. x , s Comma morum clarissimae rei. Est unguentum me di camentumque Commagenum . MOX: Herba, quae Commagene . Herba Commagene alii, creditur esse nardus Indica, uel spica nardi, de qua dictum Supra Libr. XII, sect. 26. Aliis vero est cinnamum cOInacum, de quo etiam supra Libr. XII, sest 63. Ib. 1 et Acopis curantur. De acopis dixi supra. Ib. 19 Anser corvusque. De hoc corvi morbo dictum supra Libr. X, sest. Is . MOX: De anserum honore - diximus. Supra Libr. X, Setit. 26. Ib. a 4 Iuventatis S Summani. Prope Capitolium in VIII regione Urbis fuere aedes Iuventatis, seu Iuventae, & Summani, seu Summi Dei Manium. zo, o Genitae Manae . Genita Mana Dea erat, quae menstruis feminarum praeerat. Ib. 13 Siderum, ut diximus. Supra Libr. II, sech. 4r, &Libr. XI, sest. 74 21, 26 Vincatur aspidum. Quoniam vincit soporem, quem aspidum vis solet adferre. 22, 1 Fistulae imposuore. Fistulae veretri. Sic Marcellus Empiricus Cap. 26. Cimex foraminibus veretrorum confricatur dolores vesicae penitus tollit. Ib. II LXXXm ditae anno. Ita Μss. Reg. Coib. & editio

princepS. z3, Primum spon dilum. Primum spinae articulum, qua cervici committitur. Ib. 23 Munt enim praecansre. Aiunt viperam tum recanere seu incantationem repellere . δέ, 3 Ternis digitis utrimquρ amputatis . Adhuc in Pharmacopina Persica ferme quatuor digiti utrimque amputantur, ne uoceat, quae in iis partibus est, malignitaS. Persae autem viperas eligunt seminas, juvenes, & gracilenta , quae aquatica loca non incolanti statim quoque eas Occidunt, ne, Si Serventur, agitatione se crucient & macilescant. Plura vide apud P. Angelum de S. Iosepho, Pharmacopaea Persica, pag. 2 7. De viperis agit adhuc Plinius infra sedi. 38.

Ib. 6 Addita riwJlagino. Quadruplam panis candidissimi &

Plinius T. VII. U

310쪽

aio IN C. PLINII NATUR.

antea tosti partem addunt Persae, teste eodem Patre Angelo de S. Ioseph O. Ib. 24 Anguas AE cillapJus - Romam advectus est. Anno

Urbis conditae cccc LXXVIII.

a s, a 'dri vocantur, Sunt boae serpentes, de quibus plura dicam infra Sect. 3 3. Ib. , StelIionum veneno. Stelliones illi lacertae venenatae.

Alii enim sunt Sine veneno. Ib. 11 Salamandrae. Frequentes Sunt in Neustria salamandrae. De salamandra ejusqUe veneno vide eruditos Academicos Parisienses, Memoiraer pour servis a I'Histoiro dos Anima x, Tom. III, pari. I, pag. 77, & Seqq. Magis nocet saliva , quam morSu. 26, io E vo lucribus . Μss. Reg. I, & 2. Ex P. Hard. Ib. 16 Gt tepebunt. Mss. Reg & editio princeps. ar, 13 E ramentis. Ita editio princeps ; idemque suadet bis. Reg. 2. At in Mss. Reg. I, & s e sarmentis. Ramenta auri saepe memorat Plinius. 28, tr Phalangium. Ad araneas pertinent phalangia. Inter

araneas autem adnumeratur & tarantula, inter Italos celebratissima. At nec nota fuisse videtur Plinii temporibus, nee ad Plinii phalangium est reserenda. Ib. 14 Albis intercursantibus guttis. Bene editio princeps. In MSs. Reg. 1, ct 2 albis guttis . In Mss. Reg. s albis respresus guttis . Unde recentiores editiones, albis incursa tibus respersum guttis. Ib. 2r Tertium genus - araneus lanuginosus . Tales Sura multi aranei lanuginosi.δ9, χ Atocio . Atocium medicamentum est ad sterilitatem inducendam . Mox t Tah tynia in last. Nos meliora docuit religio. Christiane vereque dixit Tertullianus, Apologetic. Cap. S. Homici D ismet inter ictio, et fam concepitim titero, dum adhuc ranguis in homin m delibatnr, dissoL re non licet. Festinatio est homicidii, prohib re nascit nec refert natam V is cripiat animam, an nascenIem

distu, et o homo est, ae qui est futurus, o fructus omniς

jam in semine est. Porro Vocatur es rhagion . Graecis ρήγroν est parvus acinus.

Ib. 7 6 Jna similis. Urina demorsi hominis plena est filis

Ib. II Vomitus araneosos. Vomitus si is araneosis impleXOS. I b. ult. In serpentibus diritum est. Supra Sect. 16.30, ο In Italia non nascitur. Nec in Gallia reliquaque Eur 'γ

SEARCH

MENU NAVIGATION