장음표시 사용
161쪽
obiicies seeundo SS. Patres, Epiphanium,& Basilium, qui non obscure significant , nil prascriptum, ac definitum fuisse in Concilio Nicaeno circa non rebapti Eandos ab haereticis baptiEatos e Primo namque S.Epiphanius in Anacephaleos post enumeratas haereses n. 8. quosdam errores alios perstringens, sic habet: alii, qui audaciores videntur , ex Catholicorum partibus primata fibi factione conflata praeter Melesiae consuetudinem,ae eitra generalis Coveilii decretum, eos qui ab Arianis ad suas partes transeunt , iterum
baptietare nihil verentur, cum nondum ea res,
tit dixi, universali iudieio deesa sit, O e.Sed
nulla ratione id assereret, si quaestio ista definita fuisset in Concilio Nicaeno nam S. Epiphanius scripsit istum librum an . M. Valentiniani, & Valentis, ut ipsemet indicat in praefatione e:ps operis , hoc est
anno 3 q. Concilium autem Nicaenum celebratum est anno ga I. aut 32 S. Nec valet reponere, forte Canones Conc. Ficat ni latuine S.Epiphanium; contrarium enim ipsemet revincit: nam haeresi S. quq est Arianorum p. II. scribit: Imperator Ecclesiae coquiens, Oecumenicam Dnodum colligit qI8. Episcoporum .v eadem in Deodo Ca,
nones quidam mel amet conditi sunt , nee- non esis de Pasebatis celebratione , O . Deinde S. Basili iis epist. i. liberam facultatem admittit rebaptiEandi, vel non rebapti- Eandi baptiZatos a Catharis, & Encratitis, ct Hidroparastis, &c. ait enim: antiquis visum es, Curiano meo, e nostro Firmiliano, eos omnes tini calculo subjicere, Catharos,Encralitas, bc. suare eos, qui ab ipsis haeretieis baptietati erant . iugerunt ad Melesiam venientes vero Ecclesiae Baptismo expurgari :sea quoniam nonnullis Asiaticis omnino visum est propter meritorum oeconomiam , On moensationem eorum Baptisma suseipi, suscipiatur. Et infra: Existimo ergo, quod quoniam nihil est de his, nempe Encratitis, aperte dictum,
oportet nos eorum Baptismum abrogare : quod
si hoe unitiersali aeconomiae fit impedimento futurum , rursus consuetudine utendum est , is sequi oportet Patres, qui quae ad nos pertinent providerunt: Sed si controversia illa definita fuisset in Concilio Nicaeno, neque S.
Basilius hanc disceptationem ad oeconoemiam tantum, sed ad fidem pertinere nuntiasset, neque liberum face: et, ut unusquiseque suae regionis consuetudinem scrvaret
in baptiEandis, vel rebaptiZandis haereticis:
Respondeo ad S. Epiphanium, eum ibiqtite-stionem Baptismi non tractare ex professo,sed hoc obiter solum per aliam occasionem de Arianis dicit, quos aliqui rebaptiZabant, licet nulla Synodus decrevisset: ait enim et Student quidpiam sibi praeter Canones arrogare ab orthodoxis incitati ac sibi ipsis conventiculum congregantes : quin & absque Synodi Oecumenicae statuto rebaptigare, qui
veniunt ex Arianis: cum nondum haec rcs
ullo statuto, vel decreto Synodi decisa si , propter quod permixtim adhuc degunt populi , ac inter se mutuo conversantur, &multi quoque orthodoxi sunt, ac simulate cum Sacrorum Ministris conjunguntur, donec blasphematoris hujus haerens manifesta segregatio fiat, & tunc ea definientur, quae contra illam pugnant. Quibus verbis Epiphanius non asserit, nihil fui ne statutum de non rebaptiZandis bapti alis ab haereticis et
contrarium enim aperte docet S. Augustinus asserens, ut haereticos fuisse condemnatos, qui contrarium assererent, etiam longe ante nativitatem suam, quae utique multis annis Episcopatum Epipnanii antecessit: sed
dumtaxat innuit, quod nihil adhuc distincte circa rebapti andos ab Africanis venientes Ecclesia statuisset.
ad F. Eafilium dico, ipsum de Baptismo
haereticorum admittendo, indefinite non
dubitasse, sed solum de baptismo illorum,quinati essent in haeresi, vel qui Baptismi formam non tenerent in mente, quam orc proferebant, ut colligitur ex epistola prima ad Amphilochium, ubi significat, quod quia haereticos, & eorum Baptismum juxta Ecclesiasticam regulam datum , Concilium Nicaenum susceperat; non declaraverat autem,
an etiam intelligeret haereticos, qui de divina Trinitate absurde, & impic sentientes , errarent circa legitimam formam Baptismi , licet integram illam, & Iegitimam forma pronuntiarent. Utrtim , inquam , ab eis collatus Baptismus esset legitimus, necne,
Obiicies tertis. Concilium Nicaenum nil expiesic definit circa non rebaptiZandos haereticos indefinitc; quia de solis Paulianistis rebaptiγandis agit: igitur S. August. per plenarium Concilium , in quo ventilatum, & damnatum dicit Donatim rum dogma, non intelligit Nicaenum, sed Arc- latense , in quo id expresse definitum est. Re penae o primo, quod etsi nullus Nicaenus canon modo reperiatur, qui rem illam
162쪽
expresse definiat, inde non esse consequens nullum antea extitisse : ctim extitisse quo dam ex variis testimoniis constet; siquidem
S. Hieronymus in Praefatione in lib. Judith, ait: Hunc librum Judith Synodus Nicaena
in numero sanctarum Scripturarum legitur computasse: ubi autem Nicaenus ille Canon ubi legatur iste liber computatus p S. Ambrosius epist. ad Vercellensem Ecclesiam scribit,
Interdictam a DUodo Nicaena Bi morum or-clinationem. S. August. epist. Ho. testatur definitum fuisse in Concilio Nicaeno, ne duo Episcopi in eadem civitate simul sederent et Adhuc, inquit, in corpore posito B. memoriae Patre , On Episcopo meo sene Valerio Episto-pus ordinatus sum , sin sedi eum illa , quoa veilio Nicaeno probibitum fuisse nesciebam. Ubi sunt autem canones ejusdem Concilii, qui modo istud prohibeant 3 Potuit ergo
S. August. rescire damnatos fuisse Donatis . in Concilio Nicaeno fama vulgante , per totum orbem, & apud Catholicos invalescente, quod de ea damnatione editus luerit ille canon; quamvis cum aliis quibusdam injutia temporum periisset, unde fit, quod , August. nusquam Nicaeni nom nexpresIerit, quoties sermonem instituit de Concilio plenario: vel quia ea de re ca- non exprestus non extaret, aut cum forte non vidisset. Quod autem non respexerit ad Concilium Arelatense, praeter superius dicta, inde etiam fit compertum, quod Ca-nonem Conc. Arelatensis tibi aliunde compertum nusquam expresse laudavcrit , licui alia multa in utramlibet partem ad hujusmodi controversiam pertinentia , ex Conciliis ipsis haereticorum refert nominatim, quanto magis ex Concilio Catholicorum,
ii Canonem illius plenarii Concilii vidi
seip Nec enim est cadem ratio de Nicaeno, quod non sic ei notum fuit , ac de Arelatensii, quod notissimum libi fuisse , satis probat, cum ad praemissam causam defendendam toties illud urget.
His adde, quod forte tunc temporis nondum Latine redditi erant, nec consequentcr Latinis, & Africanis comperti octoginta illi Canones, quos ex Arabico exemplari ab Alexandrino Patriarcha precario acceptos, & in Latinum translatos , edicuraverunt Alphonius Pisanus, & FranciscusTurianus 1 heol .societ. Jesu;quos utique omnes Canones Abrahamus Echelem natione by rus, di religione Maronita , genuinos esseae emonstrare uisus est. Porro inter hos Ca-
nones unus est, in quo prohibetur, rebaptiEandos haereticos 3 quem utique Canonem fama disseminante rescire potuit S. August. at cum ipsius tenor illi non esset compertus, idcirco expressc illum laudare
Instabis. S. August. nomine Concilii plenarii intelligit illud Concilium, in quo
eliquata fuit Donatistarum causae ait enim lib. a. de Baptismo c.y. Dum inter milios ex utraque parte tractatur, lan quaeritur, non solum inventa est (veritas sed etiam ad plenarii Concilii auctoritatem, roburque perducta,
at illa non fuit librata in Concilio Nicaeno; quippe cum ex Africanis Episcopis solus Coecilianus et interfuis se legatur: igi
Respondeo S. August. censere Donatistarum causam non alibi , quam in universali, & plenario Concilio, ubi dicitur deis
finita, an auctoritatem , roburque perductam; siquidem lib. a. de Baptismo adversus Donatistas, c. q. ait : Diutiat per orbitterrarum reeiones multis hine atque seme Diastoporum disputationibus, Ore collationibus,pe
tractatam illam causam fuisse. Unde etiam S. August. non in eodem Concilio id factum significat; sed in singulis Conciliis,
quae magna charitate praediti Patres , vel
Episcopi separatim in suis quibusque Prn- vinciis, & regionibus habuerunt: scribit enim lib. I. c. I. suasionis huius obseuritae prioribus me Se temporibus ante schisma Donati magnos Diros, magna charitate praeditos Patres, Episcopos ita inter se compulit s.loa pace disceptare , atque fluctuaere, ut diu Conciliorum in suis quibusque regionibus diversa statuta mutarirint : donec plenario totiugorbis Concilio, quod saluberrime sentiebatur ,
etiam remotis dubitationibus , Frmaretur.
Adde quod etiamsi Donatistae non adfuerint Concilio Nicaeno, nihilominus eis absentibus disceptari potuit, ac utrinque librari eorum dogma . a Catholicis , absentium objectiones proponentibus, & solventibus, ut definitio fieret explicatior; quemadmodum licet Lutherani, aut Calvinistae in Concilio Tridentino disceptatores nota fuerint, nihilominus utrinque agitatum est eorum dogma a Catholicis Theologis, ut inde Catholica veritas constantior effulgeret .
163쪽
rum, is, qualis intentio requiratur in Ministro Sacramentorum,
Notandum primo, ex Doctore in .dF.6.
q. s. n. a. quod cum in administratione lacramenti duo possint spectari: nempe sacramentum ipsum, & id quod sequitur sacramentum. Pei farramentum intelligo, signum sensibile rei sacrae ordinatum ad hominis sanctificationem; per id autem quod sequitur sacramentum , intelligo finem , quem quisque minister, Sacramentum conis
ferendo sibi proponere possit, puta, si quis
conficiat Eucharistiam, vel propter lucrum inde capessendum , vel propter obtinendam aliquam gratiam , & supcrandas aliquas tentationes: ita duplex in Ministro potest intentio distingui ; una , quae respicit sacramentum ipsum conficiendum, & ministrandum modo debito, & valido; alia vero, quae intendit finem assequendum per sacramentum. Talis autem finis, inquit Doctor n.3. est duplex, scilicet Mincipatis , O, remotus, ut pote, quod baptietatus fiat filius regni , qualis fieri non potes si non habeat grariam , per quam est dignus vita. Alius est proximus , minus principalis, ut sellicet baptietatus sat Christianus , sive membrum Eeelsae militantis , , utrumque Mem potest
aliquis intendere in universali , vel in partieulari. Quaeritur itaque quaenam ex illis intentionibus requiratur ad valide conficiendum , & ministrandum Sacramentum. Notandum secundo, quod cum sacramentum possit spectari, vel materialiter, quatenus nempe constat rebus, & verbis sensibilibus, physicc, & secundum suam entitatem spectatis; vel ormaliter , & moraliter, videlicet quatenus est signum rei sacrae ordinatae ad hominis sanctificationem: ita etiam distingui potest duplex intentio Ministri, nempe interior , dc exterior Exteriorem appelIo , per quam aliquis intendit dumtaxat administrare sacramentum materialiter spectatum, idest, adhibere res, di verba, ex quibus sacramentum conficitur, & constat , nulla facta attentione ad ejus significationem, & emcacitatem moralem: Interiorem vero dico, per quam aliquis intendit administrare sacramentum formaliter sumptum, id est, sub ratione formali sacramenti: quatenui 'ovit rem , di
verba, quae adhibet, ordinari ad hominis sanctificationem, & salutem. Insuper intentio interior, alia est directa, alia indirecta: Indirecta est , qua per se res non intenditur, sed ratione alterius I talis est intcntio homicidii in homi ne ebrio ,qui per se quidem directc tantum intendit largiorem vini potationem, ex qua nihilominus praevidet futurum homicidium; quam etiam
intentionem nonnulli interpretativam appellant: Directa vero ea est, per quam res aliqua per se , & directe intenditur : qualis esset intentio homicidii ab homine mentis,& rationis compote . Notandum tertio, intentionem directam solito distingui triplicem, nempe habitualem, virtualem, & actualem: Habitualis est illa facilitas, pronitas, & inclinatio Ministri ad
conficiendum sacramentum comparata ex frequenti ejus administratione: Hirtualis ea est, per quam Minister censetur agere vi tute prioris intentionis, quam actu formavit, nec eam retractavit, aut mutavit quamvis de faelo, &actu non attendat ad id , quod exequitur, nec cogitet de Sacramento conficiendo, & ministrando , quando de facto illud conficit, aut mini lirat: ac ua istis tandem ea est, per quam Minister actu,& de facto intendit sacramentum conficere, dum illud conficit , aut ministrat. Rursus actualis, & virtualis intentio duplex distingui potest; alia quidem absolutat alia vero conditio nata: Absolutam dico, qua quis absolute, & effcaciter intendi calicui conferre sacramentum, & illius e
fectum: Conditionatam vero, qua tantummodo id intendit sub conditione ; idque
vel sub conditionc de futuro, vel de pra terito, vel de praesenti: puta, siquis Sacerdos intenderct absolvere poenitentem cadumtaxat conditione, vel quod debite confestus fuerit , vel quod revera doleat de peccatis, de firmum propositum non peccandi de caetero habeat , vcl quod nullanus peccci imposteriim. Denique, Intentio absoluta duobus mota dis determinari pqtest: Primo quidem ad materiam , & subjeelum praesens , abstrahendo ab eo, Quod materia sit haec materia, vel hoc subjectum: Secundo, ad hoc, aut illud subjectum, hanc, vel illam ma-tcriam in particulari. His ita praunistis, resolvendum est, utriim , & qualis intentio requiratur ad conscelionem, di ministiationem sacramenti. Luth:
164쪽
itus, & Calvinus, eorumque sectatores negant , ullam intentionem esse necessariam ex parte Ministri. Lutherus enim in assertione articulorum damnatornm per Bullam Leonis X. art. I 2. ait, quod si per impossibile consessus non esset contritus, aut Sacerdos non serio, sed joco absolveret , si tamen credat se esse absolutus, verissimc est absolutus: quoniam, ut docet sacramentum institutum est tantum ad excitandum fidem de apprehendenda divina promimione , per quam fidem apprehensivam censet hominem iustificari. Calvinus autem in antidoto Canonis sess. . de sacramentis Concilii Tridentini, aliam proferens rationem ait: suod de intentione consterandi garriunt Sophisse, nulla probabili ratione fuit proditum : nam si intentio Ministri esset necessaria , nemo est no-yrum, qui certum sui Baptismi se facere av- fit be. Unde subdit: Ego vero sacro anctae institutioni tantum deferro; ut si laureus qui se quam inter totam actionem subsannant i mibicinam ex Chripi mandato , , secundum regulam a Deo datam , rituque legitimo admi-n ret: non dubito panem , calicem illius manu porrecta , esse corporis , is, sanguinis
Corsi pignora; putidas yas naenias piget exiscutere , ut cum dicunt saltem facienti, quod facit Ecclesia, nempe Magistrorum suorum di
Rhera ad confictionem, b, validam administrationem sacramenti requiritur iis Ministro intentio faciendi rem sacram . Haec est de fide , determinata in Concilio Florentino, in decreto Eugenii , ubi legimus :Omnia legis Evangelicae sacramenta tribus perficiuntur , rebus ut materia , Derbis ut forisma , persona Ministri conserentis sacramem cum eum intentione faciendi , quod facit Eecusas quorum si aliquid defit, non perficitur
sacramentum . Et ex Trident. sessi I. Can. I I. si quis dixerit in MinFris, dum sacramenta consciunt, conserunt, non requiri intentionem saltem faciendi quod facit Ecclesia, anathema sit. bess. Iq. c. f. Non debet Paenitensita sibi de sua ipsius et fide blandiri, ut etiamsi
nulla illi adsit eontritio , aut Sacerdoti animui serio , , vere absolvendi desit , ut tameae se propter suam solam silem vere ,
coram Deo esse absolutum credat, nec enim siet sine paenitentia remissionem peccatorum
frasaret; nec ii esset, nisi salutis suae negli- Hasea ne . Tom. X.
genissimus, qui Sacerdotem loco se absolvent cognosceret, non alium serio agentem sedulo requireret. Et Can.y. Si quis dixerit assolutionem Sacerdotalem non esse actum iudieialem , sed nudum mini eritim pronunciandi , is, declarandi remissa esse peccata confitenti , modo tantum creaat se esse absolutum , aut Iacerdos serio , aut oco abso dat, anathema sit . Idem constat ex Bulla, qua Martinus U. in sine Concilii Constantiensis damnat eris rores Husiitarum, & Uviclesitarum , ubi suspectum interrogat. an credat quod malus Sacerdos cum debita materia, & fo ma, & cum intentione faciendi, quod facit Ecclesia, vere conficiat, vere baptiZet, vere absolvat, & alia denique sacramentavere conficiat.
Probat Doctor hanc veritatem in A. dist.f. q. s. duplici ratione: Prima quidem, n. q. ex eo quod omnis actus ex se indifferens ad significandam rem sacram, & profanam, debet determinari ab aliquo, ut sit sacer et sed quae aguntur in sacramentis indifferentia sunt ad multa; possunt enim agi propter ossicia multa, multosque fines, & ablutio,
quae fit in Bamismo, fieri potest ad munditiam corporalem, ad sanitatem corporis, ad
ludum, &similia: nihil est autem per quod
determinetur ad unum sacramentalem effectum , nisi sola ministrantis intentio: quia determinata verborum forma determinat materialem sacramenti aictionem ad effectum proprium; at ipsa verborum formasacramentalis determinari debet per intentioncm Ministii : nam verba, quae sunt indeterminatata , ut in Baptismo haec : Ego te baptieto, nisi determinentur intentione, qua Minister vult facere quod Ecclesia facit scertum est quod ablutionem aquae non oris dinarent ad animae sanetificationem, unde non euent sacramenti forma, BaptiZantis autem intentio significatur per verba Evangelica; Ego te baptiro bo. Pariter & intentio Ministrorum in aliis sacramentis per verba eorum formae, Probat secun , n. S. ex eo quod omnisaelio sacramentali, debeat esse actus humanus, seu judicio deliberatus: nam, ut inquit, intentio requiritur, in quocunque D homine agente aliquid non fortuite, vel Hexercente aliquem actum humanum pro' Mpric loquendo de actibus humanis, qui riscilicet causantur per intellectum, & vo- ,. luinatem ab homine: ille autem actus, is
165쪽
quem Minister debet exercere, debet esse humanus in eo, & non casualis, vel form,, tuitus; quia super fortuita non cadit obli.,, satio: ipsa etiam Obl gatio est, ut homo si intendat illud , ad quod obligatur. Ita hoSor. Ouasi diceret Ministratio sacramentorum necessario debet importare intcntionem Ministri: Tum quia est actus humanus: quippe clim Christus Dominus sacramenta commiserit Ministris, & dispensatoribus bonorum Ecclesiae, actus autem humanus necessario requirit intentionem , qua dirigatur in proprium effectum: quia quae fiunt absque intentione, casu alia sunt , &fortuita, ac proinde censeri non ponunt fieri cum deliberatione , & humano modo . Tum quia Minister, clim sit delegatus a Christo, debet agere eo modo, quo sibi
dc mandatum est: A subinde debet intende re id exequi, quod est sibi delegatum, &Praeceptum, at actio pi aecepta debet fieri cum intentiones quia super fortuita non cadit obligatior igitur &C. Dices primo: Si requireretur intentio in Ninistro sacramenti, maxime , quia Deus non conserret enectum sacramenti, nisi juxta intentionem ministrantis: sed ita non est, plerumque enim Deus gratias, & benescia divina confert praeter intentionem Ministri, seu instrumenti , quo utitur ad illum estectum. Nam Gen. II. Isaac praeter intentionem benedixit Jacob, mim Esau benedicere intenderet: quam tamen benedictionem Deus
ratam habuit, ergo a simili, licct Minister
conferat sacramentum praeter intentionem,
non minus suscipiens estectum sacramenti
Nego minorem , & ad ejus probationem
dico, exemplum propositum adversariorum causae non patrocinari, imo ei adversari siquidem l saac revera habebat intentionem bened icendi unum ex suis siliis, eumque prim genitum instituere ,in domo sua, quamquam erra volt inpersonar igitur licet sacramenti Minister erraret in persona, modo revera intendat sacramentum conserre, non minus suscipiens cffectum sacramenti consequetur. Dices secundo: Non magis requiritur in-rentio in ministrante sacramentum, quam in praedicante Evangelium, siquidem Christus D. Matth. ao. codem modo delegat Apostolos ad Dapti dandum praedicandum , dicens: Ite, docete omnes Gentes, baptisantes eos be. sed non praecepit intentionem in docendo, liquidcm Evangelii praedicatio, etiam non sincere, & per invidiam facta proficit ut docet S. Apostolus ad l/hil l . sividam qui
dem , O propter invidiam, is, contentionem; quidam autem propter horam volsentatem Cbri tum praedicant 3 quidam ex charitate, scien tes quoniam in defensionem Evangelii tositus sum. Ouidam autem ex contentio 3 e Chra tam annuntiant non sincere . existi 'ntes P, esse
suram se suscitare vinculis meis . esuid en:m dum omni modo . sive steroeeasionem , sive per veritatem. Christus annuntietur Et in ore gaudeo , sed is gaudebo Igitur ex ordinatione Christi D. non etiam requiritur intentio in
sacramentorum administratione. Nego antecedens, & ad ejus probationem dico, non omni modo sed duntaxat secundum quandam cram parationem d c legatam
fuisse potestatem baptiZandi, & praedicandi; siquidem Laptismus dirigcbatur ad omnes
prorsus etiam parvuloS; praedicatio vero d un- taxat ad adultos; unde licci duo ista ministeria simul praecipiantur , non Lamen eodem modo, sed accomodate ad rem praeceptam, & ad suscipientes. Hinc non est eadem praedicationis, & ministrationis sacramenti sors, nam verbum Evangelii proponit quidem res credendas, non autem Creditas esticiti unde ex parte ministrantis tantum est speculativum: verbum autem sacramentale est practicum, & enicax, adeoQue ex parteministrantis debet determinari ad cum ess ctum,. ad quem ordinatur. Dices tertio: S. Augustinus dubius haeret, nec quidquam certo definit circa necessitatem intentionis Ministri: igitur r on fuit se, Per ratum, ac certum in Ecclesia Ministri intentioncm ecte necessariam. Probatur antecedens ex eodem S. Augustino L . de Baptismo c. SJ. ubi inter variaSqua stiones, qua, sibi proponit, etiam inquirens, an qui baptiZat animo simulato, vel joco , vel Iudo revera baptiγct , cum dixistet et Nobis tutum es in ea non progredi aliqua tem ritate sententiae , quae nullo in Catholico regionali Concilio Epta , nullo plenario Coneilio aeterminata sunt; id autem fiducialecura doeis assererem, quod in gubernatione Domini nostri Jesu Christi universatis Ecclesiae consensione roboratum est . Subsicit et si quis tamen fortame in eo Concilio constitutum , ubi talium rerum quaestio versaretur , non praecedentibus talibus, quorum sententiam sequi mallem, timgeret, ut dicerem, quid ipse sentirem si eodem modo affectus essem, quo eram, cum haec dictar m , nequaquam dub:tarem eos habere
166쪽
De Ministro Sacramentorum .. I sy
Raptismum, qui ubicunque ,-λ quibuscunque illud verbis Evangelicis eonsecratum sine fua simulatione ; , cum aliqua fide aerapissent , quamquam eis ad salutem spiritualem non proaeesset , si charitate caruissent qua Caui belleae insererentur Ecclesiae,e. Quibus verbis significat, se non dubitare quin Baptiomus administratus verbis Evangelicis sit
validus ,. etiam absque ulla baptiEantis intentione, probitate, & fine ... meo antecedens: Sanctus enim Augustilius ibidem ea de re dubitabat; quia nullum adhuc Concilium generale id definierat :nunc autem Constat intentionis necessitatem
in Ministro definitam fuisse in tribus Conciliis, Constantienti, Florentino, & Tridentino: unde inferre licet, quod si ad huc superstes cssit sanctim mus ille Doctor, huic
definitioni , ac veritati acquiesceret: dum autem ait, sibi certum esse , quod valeat Baptismus Evangelicis verbis Consecratus , solum intendit significare Baptismum eine validum a quibuscunque Ministris, , vel haereticis, vel Catholicis conferatur; non autem quod ad validitatem Baptismi duntaxat requiratur ablutio cum prolatione verborum formae cum exclusione intenti nsis Ministri ..
Instabis: Samstus Augustinus censet, validum eine Baptismum ab haereticis collatum ;sed ex illius sententia haeretici non possunt
habere legitimam intentionem in sacramentorum administratione rum ergo revera non existimat illam intentionem esIe nece stariam ..Major constat ex dictis .. Minor probuiar ex praefatione in Ps. 32. ubi docet Iegimam intentionem dirigi per fidem: haeretici autem non possunt habere fidem: ergo nec intentionem debitam .. Nego minorem , & ad ejus probationem dico S Augustinum ibidem non loqui de intentione requisita ast confectionem , &ministrationem sacramenti: sed tantiim de ea, quae desideratur ad perficiendum bonum opus meritorium , ait enim . Nemori Computet opera sua ante fidem , ubi fi- , des non erat ,. bonum opus non erat; ,, bonum enim opus intentio iacit, intentio-- nem fides dirigit : . non attendas valde
quid homo faciat, sed quid cum facit ,
aspiciat , quo, lacertos optimae gubernamia tionis dirigat. . Urgebis: Idem S. Augustinus tract. s. in Ioannem,. dicit. se non timere Ministrum ebrium baptigantem, sed tantum attendere ad Christum, cujus nomine, & virtute Bapti sina traditur: Non timeo, inquit, adulterum, non ebriosum, non homicidam quia: tumbam attendo, per quam mihi dicitur: hie est qui baptisai: Sed ebrius non potest habere determinatam intentionem, cum non sit compos mentis, , rationi S. Respondet Doctor num. Io. S. Augustinum
loqui de ebrioso , idest , de homine ad
ebrietatem astueto, & proclivi, non vero de ebrio, & ratione orbato: ebriosus autem , sicut & adulter possunt cum perversa sua habitudine rectam habere baptiZandi intentionem- Nec aliud certe intendebat S- Augustinus , nam eo loco agit de sacramentis per pravum Ministrum collatis, cluae assirmat esse valida .. Dices quarto: S . Patres, ut dictum est in quaestione praecedenti, constanter docent in sacramentorum administratione non E se attendendam dantis conscientiam , sed duntaxat virtutem Christi,. cujus nomme , & auctoritate sacramentum confertur; quia alioqui salus spiritualis emi incerta, ut ait S. Augustinus lib. I. contra litteras Petiliani cap. 3. atqui eadem incertitudo occurreret, si requircretur intentio Ministri: igitur scut nota requiritur in Ministro probitas, itar nec requiritur. intentio,. Respondeo, concessa majore, negando minorem l quamvis enim aliqua incertitudo occurrat, plurimim tamen abest , ut tanta
sit, quanta foret, ii ad validam sacramenti consectionem Ministri probitas necesiario desideraretur: Vix enim dari potest aliquis ita improbus, qui intentionem non habeat conserendi sacramentum; saepius autem occurrunt Ministri,, qui mortali peccato inficiuntur. Adde quod, cum intentio facile possit haberi, de consequenter. non haberi absque gravissima malitia, quam in Ecclesiae Ministro suspicari facile non licet; inde moraliter certi esse debemus eum talem intentionem habuiste, sicut habemus de pluribus aliis minit, evidentibus ,. puta quod limus filii tali, hominis, non.vero alterius. Denique non maior foret Certitudo collati, nobis veri sacramenti, si duntaxat requireretur materiae, & formae saci amcntali, applietatio: quis enim rescire potest velam, & naturalem aquam ita suo, Bapti; nate s litie adiuta itam, &integras
tormae vciba fuisse prolata Dices quinIo: bacramental se habent re spectu Ministri, sicutmedicamentare P ciuit Medicis illa enim sunt antimiremedia,. sicut
167쪽
ico Disp. Prooemialis Art. III. Quaest. IV.
haec sunt corporis: sed medicamenta corporum non egent intentione Medici ad tuos effectus : ergo nec sacramenta intentione Ministri. Nego mallorem: Sacramentorum enim col- Iatio verc est actus humanus: qui tantum operatur ex intentione divina , quare nequidem esse possunt sine agentis intentione, nec agere ex opere operato , quippe com illa Ministri intentio contineatur in illo opere operato , cum illud sit huma-
Dices f. Sacramenta sunt signa sensibilia, ac proinde constare debent rebus sensibili bus ; sed intentio ministri non est quid sensibile: igitur nil confert ad valorem, &integritatem sacramenti.
Di inguo maiorem ; Sunt signa sensibilia
speculative significantia, nego; practicc, concedo . Ut autem significent practice oportet quod annexam habeant intentionem ope.rantis , & ministri essicientis, quia actio sacramentalis fieri debet humano modo , sic autem fieri nequit, ut diximus, absque deliberatione, & intentione. Vel aliter di. stinguo cum Doctore q. s. n.y. Sacramenta constarc debent rebus sensibilibus , si res illae habeant rationem materiae, & formae, concedo : si se habeant ut determinantes materiam, & formam adeste sacramen- M tale, nego . vel ut loquitur Doctor , is dico quod ad Baptismum pertinent alis, qua tanquam intrinseca, & aliqua ut e is trinseca: Et concedo quod nihil intrinse-- ce pertinet ad lysum, vel ad fundamem se tum ejus, nisi sit sensibile: tamen sicutis causa essiciens requiritur necessario ad ,, ipsum tanquam causa extrinseca; ita &- illud quod est quasi principium agendi tali
A causae effectivae: Principium autem ultima- tum determinans agens intellectuale adH agendum, est intentio, quia tala agens M per imperium voluntatis est causa activari motiva aliarum potentiarum , quae sub-- jacent imperio voluntatis. Quando er-- go dicitur quod nihil pertinet ad sacra-. mentum nisi sit aliquid sacramenti, vel resejus; verum est de eo, quod est initin. si secum ipsius sacramenti, vel signati Lpsius,, sacramenti, sed intentio neutro modo estis intrinlacum , requiritur tamen ex parte M agentis. Hac Doctore, quibus significat materiam, & formam, quibus int insece con-liare debet sacramentum, debere quidem eo se sensibiles: secus autem de iis , quae sunt velut extrinseca, Ac ex parte agentis conficientis, ac conferentis sacramentum.
Sina ivtentia exterior non sufficit ad validitatem sacramenti, sed necessariὰ requiritur etiam interior, de; faetendi quod Deit Ee- elisa , vel quod. Christiani facere solem , vel quod Christus D. iussit: viis tem faetendi Christianum eum , qui baptietatur . Ita Doctor loco supra laudato, n. q. ubi ait: dico ergo quod intentio finis ultimi nullo modo si requiratur in baptiZante , quia Paganus ,, nullo modo intendit ordinare istum, quem ,, baptiEat, ad vitam aeternam: Requiritur tamen intentio respectu finis proximi: & Aboc vel in particulari, vel in generali: si in particulari, ut si intendat istum intra- , , re legem Christianorum servandam et Hin generali , si intendit facere circa Aistum, quod Christiani solent facere cir-
Probatur etiam conclusio iisdem momentis, quibus firmata fuit praecedens; Concilia namque ibi laudata aperte docent , a Ivaliditatem sacramenti necessiario requiri imtentionem in Ministro faciendi quod faeit Ecclesia ; haec autem intentio non solum est exterior, sed interior . Confirmaetur: Quia si tantum exterior intentio requireretur, consequens esset, quod si per Iudum, aut jocum aliquis bapti Earet , aut absolveret , validum conferret sacramentum: at hoc falsum est, & directc mialitat in Concilium Trid. sest. Ia. Cap. 6. Ubi
ait, Non diaet pcnitens adeo fide sua ipsiussae Mandiri, ut etiamsi nulla illi adsit Contritio , aut Facerdoti animus serio agendi, bder, ab olvendi, desu. Subdit et me is esset , nisi de sua salute negligemis us, qui Faeerdote ioco
avolventem cognoscereT , , non alium seras agentem sedulo requireret Nee valet reponere: Con cilium loqui duntaxat de sublannatione exteriori, nota vero duntaxat de sola interiori , quae per externa signa non declararetur . Contrarium enim apparet: Primδ, quia cum subsan natione exteriori potestaeque subsistere exterior intentio servandi ritus Ecclesiae , sicut cum. subsannatione interiori. Secundo, quia in rci veritate cum subsannatione exteriori potest. quis valita baptiZari , si in Ministro 'adsiit interior intentio vere baptiχandi, & consequenter subsannatici exterior noni Cm
168쪽
ne Ministro Sacramentorum. Isr
eit sacramento , nisi propter interiorem , ideoque si haec non nocet, nec illa nocere potest. Probatur secundo: Quia ad sacramenti perfectionem ea requiritur intentio, qua Minister sese agenti principali conformet, & resdc verba ex se indifferentia determinet ad esse sacramentale: sed intentio faciendi quod facit Ecclesia, seu quod Christiani facere solent, est ea, perquam Minister se conformat Chi isto principali agenti, & materia, ac forma applicata determinantur ad sacramenti constitutionem, cum ex se sint indi strentia ad alium estheium, si talis desit intentio . Quod utique constat : nam posset aliquis puerum balneo Iavare sanitatis causa
in nomine Patris, & Filii , & Spiritus sancti,
quas divinas Personas invocaret ad instaurandam pueri sanitatem; quamvis autem haec ablutio haberet eandem materiam, de formam, quae solet adhiberi in conserendo sacramento Baptismatis; illa tamen non foret sacramentum , quia balneans, & abluens
non haberet intentionem faciendi quod facit Ecclesia, aut quod Christus instituit pro sacramento Baptismis igitur &c. Dices primos Mi nister se habet ad sacramentum, ut instrumentum Christi, dc Dei, non enim est agens praecipuum respectu effectus sacramenti: sed actio non perficitur per intentionem instrumenti, sed per intenti,nem agentis praecipui: igitur sacramentum potest esse validum , etiamsi nulla adsit interior intentio Ministri. Respondet Doctor quaest. laudata n.o. ad majorem, quod Minister est causa secunda rec spectu ablutionis, non tantum ut ablutio, , est, sed ut sacramentalis, & ideo habet,, propriam intentionem, cum sit agenS vo-M luntarium, & non naturalel illam scili, ,, cet , quae pertinet ad cognoscentem: sed si respectu principalis effectus Baptismi , scio licet gratiae, potest dici instrumentum re se spectu Dei, eo modo, quo agens disposi-- tivum dicitur instrumentum respectu per-,, ficientis, & tale agens non habet intcn-,, tionem respectu termini principalis agen- tis , . sed ' respectu sui proprii termini seM Ac ita concedo, quod non est necesse si baptinantem habere intentionem respe-,, et u ultimi finis Baptismi : sed respectu Baptismi . me Doctor , quibus significat
Ministrum esse causam secundam respectu sacramenti , sed rospectu gratiae esse duntaxat instrumentum dispositivum et non Fras a Tis . Tom. X. est autem necesse , quod Conferens Baptismum intendat producere gratiam , sed susticit , quod intentionem habeat faciendi
quod facit Ecclesia , vel quod Christiani
Unde in forma distingvo minorem et Aelio non perficitur Ser intentionem instrumentati, quod est inanime, Ac rationis expers , qualis est pennicillus, qui sola pictoris inten
tione, non autem propria movetur, Concem
do 3 ejusmodi enim instrumentum in tantum consert ad eflectum, in quantum movetur ab agente principali: si sit instrumentum animaistum, & rationale, qualis est aut servus in familia, aut praefectus, &Judex a Rege delegatus; qui nomine Regi, lus populis administret, nego: cum enim Rex non eis determinet actiones particulares, sed eos relinquat in eorum arbitrio, hinc est, quod egeant prudentia, qua certas actiones exerceant ex intentione, Ac deliberatione: sacramentorum autem Minister est ejusmodi et non enim tantum est instrumentum Dei , dc Christi secundum vim motricem, siquident non solii in movetur . & agitur, sed etiam aliquo modo seipsum movet, &agit. Elus enim prudentiae Christus D. multa commisit in seeciali, de determinata sacramentorum administratione . Ministri namque sacramentorum sunt dispensatores mysteriorum Dei , sed cx q. cap. ad Cor. Inter dispensatores quaeritur , ut fidelis quis isti niatur, ac proinde deliberatione, de intcntione eget, ut debite commissum ministerium impleat. Urgebis: Instrumentum etiam ratione p-ditum non requirit peculiarem intentionem, ut actio, ad quam assumitur , debite fiat per causam principalem : igitur hac ratione non est opus intentione Ministri ad valorem sacramenti. Probatur antecedens: Quis enim potest ex alterius commissione emere, aut vendere, nuptias cum absente sponsa Contrahere , Ac alteri inservire per modum interpretis ad deponenda sua peccata Coram Sacerdoter sed quovis animo id exequatur ille Minister , de sive actionem' improbet, sive approbet , sive volens in tertiis , sive nolens, actio, quam gerit, censetur valida: igitur Ad C.
Respondeo, aliquid posse fieri per Ministrum duobus modis: Primo, ut rei erat tantum mentem, Ac voluntatem hominis, quictim rei gerendae interesse non possit, ipsum ut delegatum, internuntium , de interm
169쪽
rca Disp. Prooemialis Art. III. Quaest. IV.
pretem assumit , & constituit et Secundo sitaui ille delegatus domini sui personam sustineat, & vices agat 3 ex suo tamen arbitrio commissum sibi ministerium impleat,ut oeconomus, aut dispensator rerum familiae. Itaque distinguo antecedens et Instrumentum ratione praeditum potest aliquid valide facere citra intentionem, quando rem non exequitur ex proprio arbitrio, nec illa res pendet ab ejus voluntate, sed habet duntaxat rationem internuntii , aut interpretis, concedo, secus, nego: Minister autem sacramenti hadet partem in confectione sacramentorum, quorum est oeconomus, & dispensator, & illa dispensat, & administrat ex proprio nutu, & arbitrio: igitur neganda est
Diees secundo i Non requiritur interior intentio faciendi quod facit Ecclesia, si Bapti mus per jocum, & ludum collatus, censeatur validus: at ita est; igitur &c. Major constat, qui enim mimice tantum, & ludicre operatur non aliam habet intentionem, quam ludendi, & risum, ac voluptatem aliis faciendi. Minor vero probatur ex facto S.Genesii Romani Martyris 3 nam , ut testatur Ado, in suo Martyrologio ad diem ES. Augusti: Cum Genesius mimum ageret in Theatro coram Diocletiano, ut ludum exhiberet Imperatori, sanxit se aegrotare, &proposuit baptiEari: ideoque accersiti sunt alii duo
Nimi, qui Presbyteri, & Exorcista personam gerentes, eum aqua lavarent, ab eis autem interrogatus utrum crederet, respondit ex animo lae credere , statimque videt desu-Permanum coelitus venientem, & AngeIos Dei radiantes circa se stantes, qui omnia peccata ejus in ipsa aqua lavarunt: unde tali visione mirum in modum confortatus, libere, di constanter coram Imperatore professus est se esse Christianum,& idolorum cultum coempit execrari : quapropter variis tormentis laniatus, tandem capiti, obtruncationegloriosum martyrium lubiit Nego minorem , & ad ejus probationem dico Primo S. Genesium dici posse fuisse baptiEatum non ministerio hominis, sed Angeli cujusdam ex illis, qui circa illum steterunt. Secundo , quod cum repente mutarus
esset, & Baptismuin serio postularet potuit docere ipsum Pseudo-Presbyterum ritum legitimum administrandi Baptismum, adeoque licet talis actio visa fuerit sedentibus in theatro, tanquam subsannatio , potuit ta- Unde in Martyrologio Roman. Iegimu Cum Genesius mysteriis Christianorum illuderet, inspiratus a Deo repente conversus ad fidem, baptiEatus est. Tertio denique, dici posset non fuisse forte verum Baptisma; licet enim Genesius non fuerit denuo baptiZatus, justificari tamen potuit per vivam illam fidem charitate formatam, qua Catholicam Religionem animose profestus est, & martyrium subiit; unde forte nonnisi specietenus baptiEatus est Baptismo fluminis, revera autem mundatus per Baptismum flaminis,& sanguini S . Urgebis: Revera Baptismus per jocum,&ludum sine ulla intentione vera Collatus , approbatus fuit ab Ecclesia: ergo praefata solutio nulla . Probatur antecedens I nam Baptismus ab Athanasio adhuc puero ludi gratia collatus aliis pueris , ratus habitus est, & validus ab Alexandro Episcopo Alem xandrino, & ex Concilio Sacerdotum judicatum est pueros illos non esse rebaptiEandos ut constat ex Rustino lib. i. Ecclesiasticae Historiae c. Id. Alexander, inquit, e locutus cum Corellio Clericorum saluisse dieitur , illis , quibus integris interrogationibus , , responsionibus aqua fuerat ibusa, iterari Baptismum non debere, sed adimpleri ea , quae a Sacerdotibus mininari mos est et Idem testantur socrates lib. I. cap. H. Soetomenus lib. 2. C. IS.
Nie breui lib. 8. cap. Iq. Quod autem Baptismus ille collatus fuerit cum sola intentione exteriori , constat et quaenam enim potuit esse alia intentio in puero cum pueris colludente, & Episcopum simulantep igitur, & c. Respondeo primo, negari posse antecedens,& illius probationem 3 historia enim illa non ita videtur certas Primo namque fuit a Rustino scriptis mandatas ille autem eam
dubiam habet, ut rem, quae aliorum nar ratione vulgaretur, unde illam referens, ait: Ferunt,c. Secundo, Auctores, qui praedimictam historiam rcferunt, invicem non conmsentiunt: Socrates enim ait, quod AleXander praetergrediens ludentem Athanasium contemplatus fuerit; SoEomenus eum ani- madvertim, cum Clericos convivas expectaret, Nicephorus autem, quod in loco sublimiori sedens hunc ludum observaverit. Tertio, idem Socrates ludum hunc puerilem narrans, praetermittit ea, quae spectant ad Ba.ptismum, neque ullum verbum facit de ali-LΠ- ias aurum M' 1'iarim L iquibuS pueris ab Athanasio baptiEatis. Ve-men revera censeri Baptismi serio collatus . nimicum Rustinus memoret, se illam histo
170쪽
De Ministro Sacramentorum .. Iss
riam accepisse ab his, qui cum ipso Athanasio vixerunt, idcirco,. ne tot tantisque
A uetoribus fides denegetur, supposita ipsius
Respondeo perando, Athanasium baptiEando nabuisse intentionem faciendi quod facit Ecclesia , quod utique colligi potest ,
Primo ex eo quod Athanasius tunc temporis licet dicatur puer, nihilominus non erat aetatis ita partim proveme, quin potuerit intentionem legitimam interiorem habere et
Tum quia de Athanasio speciatim MEomenus tradit , quod Alexander non ita diu Post eum Convictorem suum, & scribam constituerit: Nicephorus addit, quod non ita longo post tempore illum in Diacono.
Cui consentit Socrates, scribit enim Cum iam adolevisset Athanasius, Alexander eum or-aevadit Diaeonum , Niceam duxit secum , ut
ibi in Coneilio sibi esset in disputandosubsidium :unde fit consequens Athanasium ad minimum fuisse I a. annorum, cum hunc Baptismum faceret; Alexander enim eum sibi reliquit successorem in Episcopatu Alexandrino; testatur autem BaroniuS eum mortuum fui ne anno Domini J26. ludus autem ille, ut refert Rumnus, contigit anno 3II. ac subinde ad minus I a. annorum puer erat Athanasius, qui cum aliunde esset eximia ingenii sagacitate, ac solertia pineditus, facile potuit intelligere, quae nece uaria erant ad Baptismum : Id confirmatur ex eo quod Rus.finus ibidem dicat, pueros ab Athanasio ba-psEatos, fui si e Catechumenos; ac subinde iam de rebus fidei eruditos: ergo, multo magis ipse Athanasius eas noverat ..
Tum quia idem Rumnus narrat quod si cum Alexander hunc ludum puerorum inspexisset, vocavit ad. se Clericos, &se eis quid eminiis ipse videret, ostendit ;H Tum eos ire jubet, recomprehensos omis, , nes pueros, ad se perducere: cum ades ent, , pueri, quaerit quiseis ludus, quid egi sient, ,, di quomodo: illi , . ut talis habet aetas, M pavidi negarunt primo: tum rem gestam si ordine pandunt, & baptiratos esse quolsi dam Catechumenos fatentur per Athana , , sium , qui puerilis. ludi simulatus fuerat ,, Episcopus : Alexander diligentcr ab iis, qui baptigati dicebantur, quid interroga- , , ti fuissent, quid iespondist ent : simul&ab, eo , qui interrogaverat : ubi videto juxta Religionis . nostrae ritum omnia
is constare statuit ex Concilio Cleric
rum, iis, quibus aqua fuerat infusa, Ba- ptismum iterari non debere, sed adimpleri oea . quae solent a Sacerdotibus. rege Rusnus: Sed Alexander non adhibuit hoc examen, nisi ut expenderet , an baptirans habui set intentionem faciendi, quod viderat in
Ecclesia fieri ab Episcopo baptiZante: igitur, &C.
Nee obstat, quod Baptismus ille fuerit per Iudum collatus: ludus enim, & jocus distingui potc st duplex . Unus quo nulla res seria intenditur, sed tantum smulatio, fingendo videlicet facere, quod revera tamen non fit, ut clim in compdia quis fingit se
manducare, & lugere, Ctim tamen revera non manducet, nec lugeat: alius vero, quo
ludus intenditur, tanquam finis extrinsecus actionis, nihilominu, serio geritur id quod fit: quemadmodum histriones solent in theatris interdum coenam instruere ad celebrandas . nuptias, ubi revera bibunt, & comedunt , quamquam id piaestent ad obieetandos spectatores: noc autem posteriori modo ludendo baptiEabat Athanasius, dirigebat enim baptirandi intentionem ad recreationem si& ludum: quemadmodum Ministri avari:
sacramenta Conferunt propter comparandam pecuniam a.
Eadem solutione solvitur factum, quod narrat Nicephorus lib.3. cap. ult. ubi scribit: Christianorum pueris , inquit, Hebraeus puer familiaris erat, & cum eis ad mare colentibus natandi incessisset cupiditas, si consecutus. est eos Iudaeus: tum per lubilum pueri, nudum ad mare stantem batigarunt, principio non invitum: po' Mea, quam vero, . & tertiam divini numinis appellationem nominarunt, . & simul tertiam mersionem peregerunt, extrema lineae vestis textura discissa imaginario ami- rictu facto in capite elus arcanam , mysticamque galeam. adumbrarunt . . Deinde pro cereo dexteram ligno tenui armantes, quae ejus sacri ritus. sunt mysteria omnia. absolverunt, postremo & circum ovicinum templum plallentes obambula- ,, runt, uti vero . etiam templum ingressi.,, sunt, sanctum munus receperunt: idem
Porio ex aequo qui ita Baptisino initiatus erat, fecit . Quam rem per diligentem inquisitionem cognitam , qui ibi sacris praefuit, ad Ecclesiam. Constantinopoli-itanam renuntiavit:. eo etiam puer estacci,
tus, . cum quidam Judaei , . ne id fieret, multa. molirentur s atque ibi quoque