장음표시 사용
301쪽
De Necessitate Poenitentiae. ISI
B. virginis esset impeccabilis, nec consequenter potuissent habere actum absolutum vindicandi peccatum in se , tamen habere potuerunt actum conditionatum, dicendo :Si ego pereassem , vindiearem in me peccatvm cum enim actus illi quatenus sunt absolute eliciti a nobis sint veri ac perfecti actus Poenitentiae, & ex talibus in nobis generetur perfectus Poenitentiae habitus: simili ratione ex illa voluntate conditionata generari potuit in Christo, nec. non in B. Virgine: quippe com nulla appareat ratio disparitatis .
Fateor tamen Poenitentiam, quatenus significat animi dolorem, ac detestationem de peccato commisso cum proposito non pec
candi de caetero; quemadmodum illam describit Concilium Tridentinum seg Iq. cap. q. eamque dividit in contritionem charitate perlaetam , & contritionem imperfectam, quae dicitur attritio, posse dumtaxat existere in voluntate hominis peccatoris quia ipsi dumtaxat competit praecisus, & hujus Poenitentiae actus, nempe velle vindicare Peccatum a se commissum cum dolore, &iaboriosa satisfactione , nec. non proposito non peccandi de caetero; ac subinde subjectum denominationis seu mediatum Poenitentiae virtutis, quatenus vulgo usurpatura
Theologis esse dumtaxat hominem peccatorem in statu vitae.
De verassitate Paenitentia. Ertullianus Iib. de Poenitentia cap. q. t Poenitentiae necessitatem, ac summam utilitatem ex divino praecepto commendat: audaciam, inquit, existimo de bono drvini prae cepti disputare et neque enim quia bonum est, idcirco austultare debemus e sed quia Deus praecepit'. ad exhibitionem obsequii prior es mallestas divinae potesatis , prior est authoritas imperantis, quam utilitas servientis. B num est paenitere , an non 3 suid reis vis pDeui praecepit: at ille non praecepit tantum, sed etiam hortatur. Invitat praemio salutem ; --rans etiam taechielis 33. vivo diceni, cupii erem sibi. O beatos nos , quorum causa Deus jurat Z O miseros si nee iuranti Do
mino credimus i suod igitur Deus tantopere commenaal: quod etiam humano more subde,. ratione testatur, lumma utique gravitate, imaggredi, is cuctodire debemus: ut in asseveratio.
M iuvir gratia permaneatii, in 'ustu gurive erus, is emolumento proinde perseverare pol
muI. Quibus verbis Poenitentiae necessitatem ex solo divino praecepto colligit . Quoniam autem duplex solito rerum ad salutem deservientium necessitas occurrit, alia quam appellamus medii, altera vero
tuae praecepti necessitas dicitur et idcirco uplex potissimiim hac in Sectione instituenda est quaestio , utrum videlicet hoc utroque modo Poenitentia sit necessaria peccatori ad saluic m.
Utrum, is qua ratione Paenitentia virtus Rheatori sit nee aria ad salutem
Notavdumprimo, duplicem et ut mox dictum est, quantum ad praesens attinet, esse necessitatem in ordine ad salutem; nempe finis seu medii, & praecepti seu divini mandati . Illud dicitur necessarium necessitate finis seu medii, quod est simpliciter necessarium ad vitae aeternae consecutionem, etiamsi nulla extet obligatio praecepti s sicut e converso illud dicitur necessarium necessitate praecepti, quod ordinatur ad salutem dumis taxat ex divino praecepto; unde si quis excusatur ab obligatione praecepti, vel propter mentis inopiam , vel corporis infirmitatem.
poterit ablaue tali medio vitam aeternam consequi: sc infantes, & amentes, prompterea quod non sint rationis compotes , salvari ponunt absque observantia praeceptorum Dei , S: Ecclesiae; sic pariter inis firmi salvari possunt, etsi non Laciant satis praecepto jejunandi , a quo excusantur propter infirmitarem. Notandum feeundo, quod ea, quae sunt necessaria necessitate finis , sunt in duplici differentia 3 quaedam habent necessitatem inistrinsecam ex intrinseca connexione , quae reperitur inter ipsa inedia, & finem ultimum , nempe vitam aeternam, & hoc modo gratia, sive charitas sunt necessaria necessitate finis. Quaedam vero necessaria ex sola institutione Dei ita statuentis ac ordinantis medium aliquod tanquam necessarium ad salutem pro aliquo determinato tempore , quod alias ita necessarium non erat: sic Baptismus in lege Evangeliea nec artus est ad salutem, cum antea talem necessitatem non induceret, sub lege naturali, & scripta seu Mosaica. Porro inter ista duo media
302쪽
aos Tract. I. Disp. II. Art. I. Sect. II. Quaest. I.
hoc discrimen intercedit, quod media prio iis in omni statu, & omnibus modis sunt
necessaria ad se Iutem aeternam: media autem secundi generis non it cm, sed pro illo statu dumtaxat, pro quo fuerunt instituta . Quaeritur ergo utrum Poenitentia virtus necessaria fuerit ad salutem ex necessitate intrinseca, & in omni statu; an dumtaxat ex ordinatione divina, & pro aliquo satu determinato, Notandum tertio, quod interea, quae sunt necessaria necessitate finis ex institutione Dei, quaedam sum simpliciter necessaria sit aut neque per se, neque per accidens vita aeterna possi t obtineri alasque hujumodi mediis, sic Baptismus in re susceptuS necessarius est parvulis: quaedam vero sunt quid c mper se necessaria ad vitam aeternam, per accidens tamen in aliquo particulari casu, vel
Hopter ignorantiam invincibilem, veI quia non adest facultas applicandi ejusmodi media, inde fit quod reddantur non necenaria: ita quod absque hujusmodi mediis adhibitis possit haberi salas, qua ratione Baptismus in re susceptus non dicitur necessarius aliquibus adultis, qui facuItatem non habent illum sibi procurandi QuaerimuS ergo uti lim Poenitentia virtus, quatenus sumitur vel generatim pro detestatione, & d olore de Peccatis, vel speciatim , seu prout est specialis virtus ab aliis distincta, sit per se necessaria ad salutcm, & peccati remissionem.
Poenitentia quatenus e pe sis virtus a caeteris distincta, b importat dumtaxat velle
vindicare precatum , non est absolute nec myta ad peccati remissionem . Haec est Doeto-LiS dcl. Id. v. a. nam. 23. ubi ait et De secundo principali, scilicet ara paenitere , up actus virtutis est, requiratur ad deletionem pecca:i: uico quod non , ut actuae timus determinata
virtutis . Quod utique, sic probat: suta , inquit, paenitere secundum quamcumque quam tuor si deationum. s puta vindicare pecca- dum commissum ; illud idem peccatum detestari, & acceptare poenam in nictam, & parienter illam ferre di suscit, utprobatur aut impuvie EZechielis, Id. lam Quacunque ho-xa ingemuerit peccator, de c. actus mtem prim vi ,-alii non necessario sunt aucujus eiusdem determinatae virtutis , sed primus Jujsiis , ultimus patientiae , duo intermedii cujusca ae virtutis appetuiuae . Quibus verbis significat virtutem Poenitentiae, quatenus ab aliis distinctam , non esse absolute necessariam ad remissionem peccati s ac proinde nec absolute necessariam ad saIutem, quippe cum peccatum remitti possit non solii mper actum amoris Dei, ut dicemus infra , led etiam per Poenitentiam generatim sumis piam , quatenus importat detestationem , ac dolorem de pet ccato commisso ; quod utique procedere potest ab alia virtute quam Poenitentia, ut diximus in superiori Sectione, Confirmatur haec veritas ex divinis testimoniis, quae quoties meminerunt necessitatis Poenitentiae , toties Poenitentiam exprimunt per aversionem a peccatis, & eorum detestatiorem, ut videre est apud Concilium Tridentinum seg. I cap. go. ubi colligit varia Scripturae testimonia ad astruendam Poenitentiae necessitatem. Significat a tem c. q. quaenam sit ilIa Poenitentia, quam tantopere necessariam assirmat, Fuit autem , inquit, quovis tempore ad impetrandam Deniamprecatorum , eontritionis motus neces rius . Declarat autem ibidem quid intelligat per illam contritionem, clim ait, initio capitis: Contr tis animi dolor ae detestatis
est de pereato commise eum proposito non ste eandi de eaetero: Unde Contritionem sic definit: M animi dolor ,-aeetestatio de peremto commisso cum propusto non pereandi de caetero a Porro hic dolor , illaque detestati elici potest a diversis virtutibus, puta Char itate, Spe, Religione, is c. Unde cum Poenitentia absolute necessaria dicitur, ad remissionem peccatr, tum ex Scriptura, tum
in Conciliis, tum a Sb. Patribus, id per se non debet intelligi de Poenitentia, prout est spiecialis virtus a caetetis distincta
PO:ηitentia generatim sumptae , Om quat
nus est animi dolor, ae detestatio de peccato commisso cum preposito non pereandi in caetera, fuit necessaria pereatoribus quodis tempore ad impetrandam Beniam peccatorum Haec est de fide determinata in Concilio, Iridentino, seis. I q. cap. I. ubi: ait et Fuit quidem Paenitentia universis hominibus, qui se mortali aliquo peccato inquinassent, quovis tempore sic gratiam asse evilam necessarim, illis etiam quRBaptismi Faeramento abavi potuissent; ut pervderiuate abnecta , is emendata, tantam infiec eaem, cum Ptecati odio, is pio stra. a R
303쪽
De Necessitate Poenitentiae. - 2s
Alare detestarentur: tinde Propheta ait: Convertimini & agite Poenitentiam ab omnibus iniquitatibus vestris, & non erit vobis in ruinam iniquitas. Dominus etiam dixit: Nisi Poenitentiam egeritis, omnes similiter peribitis. Et Prinreps Apostolorum Petrus peccatoribus Baptismo initiandis Paenitentiam commendans, dicebat: Poenitentiam agite, &baptiEetur unusquisque vestrum . Hanc conclusionem luculentcri declarat Doctor dist. Iq. quast. I. nu.'. ubi loquens de remissione peccati mortalis, ait: Secundota dico quod non remittitur sine p*na aequi- M valenter in acceptatione divina 3 quiam per quodcunque peccatum offenditur H Deus, sicut Scriptura satis clamate offen-
M sa autem ejus , vel ira ( ut dictum est iis ejus velle vindicare, vel aliquid suffciens
M ad placandum exigere: ergo polito quin ,3 cunque peccato, Deus vult vindicare de,, peccante et sed velle vindicare est velle,, Punire: ergo post peccatum commissum ,, ad ejus deletionem requiritur aliqua pu- ., nitio, vel aequivalens in acceptatione diis vina. Ei infra: De potentia ordinaria ista
H est via universaliter pr(fixa a lege divina M ordinante, scilicet, peccatum punire pers, poenam, tanquam per Proprium corre-M spondens . Praeterea num. Io. De re, in-- quit, est ista conclusio , quod ad dele-
tionem peccati regulariter requiritur pq-- na, vel punitio voluntaria . Dues primo: Christus D. pluries peccata dimisit absque ulla praevia Poenitentiar igitur ad remissionem peccati de via ordinaria non est necessiaria Poenitentia. Probatur antecedens ex Lucae S. ubi legimus , quod cum aliqui homines paraliticum portantes eum deposuissent per tectum ante Jesum , ei dixit: Homo remittuntur tibi peccata tua. bimiliter Ioannis 8. mulier adultera , cui Christus peccata dimisit . nulla dedit antea Poenitentiae signa, uni enim ab ea requisivis ei: Nemo te eondemnatat 3 Illaque respondisset; Nemo Domine r statim dixit lNec ego te condemnabo, vade , is noli amplius peccare et igitur ad peccati remissionem non est necessaria Poenitentia. Nego consequentiam, & ad antecedens dico primo quidem Christum D. per absolutam suam , de divinam in peccatis dimittendis auctoritatem potuisse peccata remittere, de condonare absque praevia formali Poenitentia, scd solum virtuali quam utique
vitrualem habebat ille paraliticus quippe
fides, de spes in ipso maxime elucebat nam de eo legitur Matth. o. quod D. ipsi dixerit: Confide mi, remittantur tibi pereata tua. Illa enim vox confide, non innuit tantii mportantium fidcm , & fiduciam , sed &ipsius paralitici spem veniae ex fide , quia
nisi credidisset , de confisus esset nequaquam passus fuisset se dimitti per tegulas; ideoque cum fides , de spes in peccatore
Poenitentiam effciant, videtur ille Poeni, tentiam 2Item virtualem habuiste.
ad serandum dira, mulierem illam habui se pariter Poenitentiam, & dolorem de peccato commisso , ut innuit S. Ambrosius epist. 32. ubi ait: Mulier adultera meruit absolvi, quae recedentibus Judaeis accusatoribus suis sola cum Christo remansit , ex
ea quippe remansione videtur confessa crimen , dc testata per sinceram Poenitentiam Diees seeundo: Christus D. Lveae II. ait: Date eleemobnam, i , rece omnia munda sunt vobis. Et Matth. 6. Si dimiseritis hominibus peremadeorum, ita Pater vester exlesis miratai vehis pereata vestra: Igitur ad remissionem peccati de via ordinaria non requi ritur Poenitentia. Nego consequentiam: Perfecta enim charitas peccatis opponitur, de ea destruit extra
Sacramentum . non autem imperfecta: per fecta autem cnaritas Penitentiam aut iupponit, aut facit, aut saltem virtualiter complectitur: unde dum eleemosynarum Iargi- io , dc injuriarum condonatio dicuntur habere vim remittendi peccata , necessari supponunt perfectam charitatem 3 ac subinde Poenitentiam saltem virtualem. Dires tertio: Quod Deus potest in pueris , potest etiam in adultis 3 non enim minon est ejus virtus erga adultos, quam circa infantes et atqui inus peccata I mittit infantibus absquc Poenitentia: ergo etiam in adultis. Distinguo maiorem: Circaea , quae sunt ex
aequo utrisque communia, concedo: secus,
nego: non est autem par rati' de iustificatione infantis, & adulti; in infantidus enim tantiim est originale peccatum, quod non consistit in actuali deordinatione voluntatis, sed dumtaxat in habituali quadam n
turae depravatione; quare peccatum iis remittitur, cum sola habituali immutatione per infusionem gratiae, Ac virtutum non cum actuali per exercitium alicujus actus . Secus vero est de adulto, in quo sunt actuamlia Peccata, quae cum consistant in actuali
304쪽
Trin. I. Disp. II. Art. I. sect. n. quaest. I.
deordinatione voluntatis , ut remittantur etiam per Baptismum, praerequirunt actualem voluntatis immutationem, quae non fiti nisi per Poenitentiam .
T' Emitti polist pereatum mortale per so
actum eximiae charitatis, in quo virtualiter ae ter de pereatis ineruditur. Haec est communior contra Sotum is q. . I . quo. I.art.2.
ubi docet Poenitentiam formalem ita necessario praerequiri ad remissionem peccati, ut ad id nullus sufficiat charitatis actus, quantumvis egregius, excepto actu Martyrii . Necnon & contra Canum, qui resed . de
Pin. p.3. s. de charitate, nequidem excipit actum martyrii. Probatur primo authoritate Christi D. dicentis Joan. iq. sui diligit
me, diligitur a Patre meo, em ego diligam eam, bc. Et Matth. I sui eo si me fuerit coram hominibus, complebor is, ego eum coram
Patre meo. . . si perdiderit animam suam (id est, corporis vitam ) propter me , indemiet
eam. Quibus aperte uniticat actum amoris, necnon & martyrii sufficere ad salutem , & remissionem peccatorum. Eandem veritatem explicat Doctor nu. II. ubi loquens de Gnitentia , quam dixerat esse necessariam ad remittenda peccata, ait: Intelligi cur etiam conclusio de requiri non simpli-M citer necessario, cujus oppositum inclu-- dit contradictionem , quia posset Deus si remittere sine omni actu illius, cui re-- mittitur , sed nec de requiri necessario is supposito actu hominis , cui remittit pocis set enim Deus per aliquem motum feris ventem dilectionis in Deum absque quo-,, cunque quatuor praedictorum actuum sub M propria ratione, utpote in actu servorisse ad martyrium statim sustinendum , ubiri forte non esset cogitatio de aliquo pecta cato mortali pritis commisio , nec per se consequens aliquod rinuere praedictum - & hoc Mimalltcr , licet virtualiter in ,, illo motu esset paenitere, juxta secundam significationem. Et istud probatur, quia nullus exclu-,, ditur a regno celorum, qui facit illudis quod simpliciter est necessarium: sed est possibile aliquem usque ad instans a , is existentem in peccato mortali ab instantita a, necessitari ad toto corde insistendumis circa actus distrahentes a cogitatione de
peccato commisso, utpote statim exposi- ἀto martyrio arctissimo. Et propter hoc is
dictum est in conclusione, quod requiri- Mtur ad hoc , ut peccatum mortale regula- riter deleatur: quia dicitur regulariter fie- ,,ri, quod fit secundum regulas determina- istas a Sapientia divina , quarum haec est ,,una: Quod peccatum commisium non dem Hleatur sine clisplicentia de peccato Com- Mmino: quae apparet muItiim rationabilis; Dquia scut peccatum avertit a fine, con- M vertit ad creaturam: ita rationabile est, is quod non deleatur, nisi per motum op-
positum avertentem a peccato, sive a crea- utura, ut circa illam Luit peccatum , & convertentem ad Deum. Ad hoc autem, Mquod est displicere dc peccato commis- so, possunt reduci alia tria membra is jus, quod est punire, &c. disiauibus omnibus Doctor tria docet: Pri. mum quod penitentia devia ordinaria necessaria sit ad peccati remissionem; quoniam videlicet Deus ita statuit, ut non fieret peccati remissio secundum communem, & oradinariam rerum dispositionem . Semaedum, quod de potentia absoluta Deus posset condonare Peccatum absque ullo actu doloris, aut detestationis ex parte p*nitentis : quod utique insuper confirmari potesti Tum quia Penitentia antecedens infusionem gratiae, & peccati remissionem habet tantum rationem dispositionis congruae ex o dinatione divina, si enim ex natura rei requireretur, sequeretur quod infantibus non posset conferri gratia Baptismalis : quippe cum non possint haberet actus Poenitentiae, ruam ante Baptismum exercere tenentur a ultis ac subinde tantum actus illi requia. runtur ad justificationem ex ordinatione divina : sed quod requiritur dumtaxat ex oradinatione divina, amoveri potest de potentia extraordinaria: igitur indcpendenter ab eis actibus Nnitentis Deus potest conferro gratiam sanctificantem, & remissionem peccati. Tum quia justificatio, ut definit niscilium Tridentinum, includit de facto re. missionem peccati, Ac infusionem bratiae , seu renovationem interioris hominis: sed neutrum illorum consistit in actu peccat ris, ut optime observat Hiquaeus in Commentario ad praefata verba Doctoris 3 quia
remittere peccatum praecise convenit Deo,
sicut & gratiam infundere gratis: igitur
sine actu peccatoris fieri potest justisicatio. Tum denique quia si esset aliqua conis
305쪽
De Nece uitate Poenitentiae 2SI
nexio absolute necessaria inter actus poenitentis. & justificationem, maxime in ratione meriti, aut satisfactionis: sed neutrum dici. potest. Non quidem primum , alioquin peccatores justificationem mererentur, nec illa fieret gratis, contra Concilium Trid. siff. s. cap. 8. Non etiam secundum 3 potest enim Deus per absolutam suam potentiam non exigere talem satisfactionem, & eam ex clementia gratis relaxare peccatori: igitur, &c. Teris tandem docet Doctor etiam interdum fieri justificationem , & peccatorum remissionem per solum actum dilectionis Dei super omnia sine dolore expresso, &formali Pgnitentia de peccato, ut constat exemplo hominis, qui inopinato casu raperetur ad martyrium, & oblitus esset alicujus peccati mortalis , cujus non recor daretur , dum aestuanti charitatis igne flagrans martyrium subiret I eo namque in casu hic nomo justificaretur per actum charitatis , justificaretur per martyrium , absque actu formalis poenitentiae. Confirmatur illis omnibus Scripturae testimoniis , in quibus formali dilectioni Dei
tribuitur efficacia remissionis peccatorum , nulla facta mentione poenitentiae, seu doloris , aut detestationis de peccato. Sic Luca T. Remittuntur ei precata multa, quoniam dilexit mulium , evi autem minus dimittitur,
minus diligit . Proverb. 8. Ego diligentes me iligo. Eccl. oeuli Dei in diligentes se .
Joan. I. capia. Omnis qui diligit, ex Deo natus es. Et vers. 16. Deus charitas est,'qui
manet in charitate, in Deo manet , , Deus in re . Joan. Id. svi autem diligit me , diligetvr a patre meo . Et vers. 23. Si quis diligit me , sermonem meum servabit, is Pater meus diliger eum , O, ad eum veniemus ( per o tiam sanctificantem J apud eum mansi
nem faciemus . Zach. I. Convertimini ad me sit Dominus exercituum, ego con retar ad mi , dicit Dominus exercituum. Quis autem
sanae mentis dubitare potest , quin per solum amorem Dei propter se super omnia, homo pei secte convertatur ad Deum p irbi ergo Dominus bonus est, non sit nequam oculus noster, invidens remissionem peccatorum his, quibus Deus illam promisit. Nec ob at quod in aliis locis 3criptura
meminerat Psnitevtiae, tanquam necessariae ad remissionem peccatorum: Mechielis 28.
Auertim vi, agite Paenitentiam ab om-mpus iniquitatibui vestris ,-nan erit vobis in ruinam iniquitas. Luc. II. Nisi rivitemtiam habueritis, omnes fimia peribitis. Actor.2. P . tentiam agite , , baptiretur unusquiseque vestrum. Hoc , inquam , non obstat , quia commodc intelligi possunt, vel de pq nitentia formali, &explicita, vel de actu illi aequivalente, qualis est actus dilectionis Dei super omnia, alioqui cui nullum peccatum occurreret in genere , vel in specie, quod esset detestandum , non posset justificari, nec per consequens salvari. Non abnuo tamen in actu amoris super omnia contineri actum pqnitentiae virtualiteri Tum quia ad illum determinat data occasione, repugnat enim stare perfectam charitatem cum consideratione peccati , quin habeatur dolor de peccato , qualemnus est offensa Dei: Tum quia actus amoris Dei super omnia totum motivum istius doloris continet, nam amare Deum super omnia, est amare illum super omne peccatum: insuper est illum praeferre omnibus non sollim pro tempore futuro , &praesenti, sed etiam pro Braeterito , ac prominde ibi est implicite nolle peccasse , hoc autem est odio habere, quod peccaverit , ac dolere se fecisse illud F igitur talis actus amoris Dei sufficiet ad justificationem .
Diras: Non miniis pqnitentia necessaria est peccatori ad salutem, quam fides infideli : sed fides est necessaria necessitate meis
dii , itaut sine fide impossibile sit placere
Deo; igitur etiam sine pqnitentia formali impossibile est peccatorem justificari.
Nego maforem: Quamquam enim pq nitentia sit necessaria peccatori necessitate medii
de via ordinaria ad justificationem, sicut&fides infideli et tamen hoc intercedit discrimen inter fidem, & renitentiam, quod fides non possit suppleri per aliquem alium
actum, in quo virtualiter contineatur, sicut
I nitentia suppleri potest per actum dii
ctionis Dei, in quo virtualiter continetur.
Instabis: Actus dilectionis, vel ideo suffcit ad iustificationem sine formali pqnitentia , quia ex natura sua habet repugnantiam ad peccatum per modum formae, vel quia
ex voluntate di vina acceptatur , Ut meritum
de congruo: sed neutrum dici potest: Non primum, alioqui formaliter justificaret, dc non solum dispositive . Non etiam secundum . nam exinde sequeretur, quod conferret ad justificationem, de ad eam requireretur secundum ordinariam Dei dispositionem, quod utique non est verum .
306쪽
Re Mndeo, actum dilectionis censeri sucscientem dispositionem ex divina voluntate , sicut & pqnitentiam , cujus e cacia desumitur ex radice charitatis, quando estrersecta. At haec Dei dilectio super omnia
nunquam est cum consideratione, & memoria peccati , quin annexam habeat p*nitentiam in viatore alicujus criminis reo: nen o enim Deum diligit super omnia quin .vehementer doleat , quod illum offcnderit, quo in casu uterque actus concurrit
Poenitentia quatenus est animi dolor, aedetestatio de peeeatis, est necessaria ad remissionem peccatorum , ita quod non sufficiat
veteris vitae abjectio, i, nova i auratio. Hqc est contra Lutherum , ut apparet ex ejuSarticulis damnatis per sacram Facultatem Parisiensem, quorum hic unus erat : Contritio , quae paratur per discnssionem , collectionem , is aerestationem peccatorum , qua quis
recogitai annos suos in amaritudine animae suae, ponderando peccatorum gravitatem , multis vinem , fruitatem, amissionem aeternae beatituis dinis , ac aeternae damnationis acquisitionem et
haec , inquam , Contritio facit hominem is .crItam , imo magis peccatorem . Quam utique propositionem sic damnat sacra Facultas . Eaec propositio est falsa , via ad penitentiam impeditiva et scripturis sacris, di doctrinae sanctorum dissormis . Et merito quidem . enim vero Scriptura sacra oraculis testatur necessariam este paenitentiam ad placandam divinam indignationem, & aticu uendam peccati reminionem . Sic Erechielis a X. Si autem impius egerit ranitentiam ab omnibus peccatis suis , quae operatus est , O, custodierit omnia praecepta mea, b fecerit iudieium, is iustitiam ,
ita DIDei, is non morieIure omnium iniqsti, iatum eius , quas operatus est , non recordabor. Muibus verbis Deus spondet peccati remissionem homini pqnitenta, & judicium,
ac justi; iam facienti: peccatorem autem ps- nitentem facere judicium , & justitiam , nihil aliud est, quam vindicare peccatum,& facere Deo satis per debitam satisfactioncm, & revocationcm a Creat Ullis, ac con-
veisionem ad Deum , quae revocatio, Sconversito maxime fieri debet per opera laboriosa, ac poenalia, juxta illud Dei apud
Joclem moncnti, oraculum . Conderi mini
ad me in toto eoru vestro, in ieiunio , b in tu , in planctu , is scindite corda deis
stra , bc. Haec autem cordis contritio , & planctus non est dumtaxat de novae viistae instauratione , sed maxime de peccatis purgandis, juxta illud Asocia. I. ubi Ioannes jubetur scribere ad Episcopum Ephesi
nomine Dei. Habeo advertum te, quod ebais ritatem primam reliquisti , memor esto itaque unde excideris , is oge p nitentiam , is prima opera De 3 sin autem Denis tibi, is movebo eandelabrum tuum de lora suo , nisi p(nitentiam egeris . Quibus vel bis ad salutarem poenitentiam non sollim praecipitur vitae innovatio, sed & praeteritae recordatatio, ac planctus.
duapropter David Psa(so. non solum
exorat pro praesenti, & futuro et Cor mundum erea in me Deus , , Spiritum rectum innova in visceribus meis: sed pro praeterito inclamat: Miserere mei Deus seeundum m
gnam misericordiam tuam .... suoniam iniquitatem meam ego cognosco , i peccatum meum
eontra me es semper. Unde Christus Lucae 13. non soliim a peccatore exigit novae viis inmilitutionem, sed etiam prioris vindictam .& emendationem , clim ait: Nis nitentiam egeritis, omnes simulperibitis. I qnitentiae autem nomen sgnificat sqnam tenere , non tenetur autem pqna propter instituticinem novae vitae, quae bona est, sed pi opter malitiam praeteritae 3 pqna enim non nascitur, nisi ex malo nolito .
Igitur merito Concilium Tridentinum sest. Iq. cap. . sermonem faciens de Contritatione ait: Declarat sancta I nodus hanc eo tritionem non solum regationem rapereato, e noma vitae propositum , , ineboationem : sed veteris etiam odium continere , iuxta illud , Projicite a vobis iniquitates vestras, in quibus praevaricati su , em facite vobis cor novum, , spiritum novum . Unde Can. S. Proseriaben, Lutheranorum dogma , ait : Si quis dixerit eam contritionem , quae paratur per discussionem , collectionem, is detestationem peccatorum , qua quis recogitat annos suos in amaritudine animae suae , ponderando peccato rum suorum gravitatem, multitudinem , fiditatem, amissionem aeternae beatitudinis, aeterans damnationis ineursum , cum propo Io melioris vitae, non esse verum , , utilem dolo'
rem , nec praeparare ad gratiam , sed facere
hominem v ernam, is magis peccatorem , demum illam esse dolorem coactum , is nora uberum , sto voluntariam, anathema sit .
307쪽
De Necessitate Poenitentiae . et os
Eamdem veritatem docent SS. Patres ,
imprimis S. Cyprianus in libello de lapsis, ubi spondet quidem fidelibus, qui in id
Iattiam lapsi fuerant , sui errati veniam , dummodo illam laboriosa Pqnitentia exorent; Putas, inquit, tu Dominum eis posse placare, quem verbis perfidis abnuisti &c. Putas facito eum misereri tui, quem tuum non esse dixisti e Orare oportet eum impensius, is rogare, diem luctu transigere, vigiliis noctes ,
ae fletibus ducere, tempus omne Leramosis O. mentationibus oceupare , stratos solo a ahaerere
eineri , in cilieto sordibus volutari, Ps indumentum Christi perditum , nullum iam hievelle vestitum, post diaboli eibum malle se mmum , iusis operibus incumbere, quibus peccata purgantur , eleemos nis 'equenter inmere , quibus a morte animae liberantur . Et
paulo post e Ii precem quis toto eorde Deiat, si veris Paenitentiae lamentationibus , O lacramis ingemiscat , y ad veniam isticti sui Dominum iustis , O, continuis operibus ijectat , misereri talium potes , &c. potest ille indulgentiam dare , sententiam potest ille defcctere . Subiungit S. Ambrosius lib. I. de Pqnitentia cap. q. Expectat gemitus nostros, sed temporales , ut remittat perpetuos: expectat lacra.mas nFras , ut pro undat pietatem suam. Et lib.2. cap. s. siui agit se nitentiam, non solum diluere laci mis debet peccatum suum , seu
etiam emendarignibus factis operire, iuen tegere dracta superiora, ei imputetur peccatum ; ergo tegamus lapsus nosros posterioribus factis, munaemus 'tibus, tit audivi nos Dominus Deus noster ingemiscentes, &C. Idem praecipue docet S. Augustinus variis in locis, maxime serm. 3q. de diversis cap. II. sunt quaedam , inquit, gravia , &mortifra, nisi per vehementissmam mo- viam humiliationis eo is , b, contritionis spiritus, is tribulationis P nitentia non relaxantur . Unde serm. q. de communibus , Pinitcntiam sic definit 3-3ntientia medicamentum vvlneris, spes salutis , per quam Deus ad misericordiam provocatur, P nitentia
a pcna nomen accepit, quia anima cruciatur, On caro mortificatur. Unde serm. . de tempore praeclare ait 3 se dicunt
peccatores, aelectat eos peccare . Profisso es, non emendatio . Accusatur anima , non fanatur . Pronuntia ur offca, seu non tollitur . 'nitentiam certam non facit , nisi pilium pereati, amor Dei .
uuan o fit vi tibi amarum sapiat in anima, quod ante in vita fit diare, is, quod te orius
delectabat in corpore, ipsum te cruciat in Porinis: iam tune bene ingemiscis ad Deum , vices: Tibi stili pereavi, em malum coram testet: Bene tibi soli peccavi r quia nullas bominum fine pereato . Et ideo tibi soli peracami: quia tu solas es sine peream. Da misericordiam misero, qui tamdiu peperc/i criminos'. Desinet ad remedium humilitas M.tentis , quem permovere non potuit diuturnitas peceatoris . Die illi in fletu condis, Aspice ad inflicem pietas immensa , Renpice crudelem miserieordia publiea . Desperatus ad
omnipotentem venio, DAlneratus ad medicum curro. Serda pietatem mansuetudinis , qui
tamdiu suspendisti gladium ultionis. Dele numerositatem eriminum , multitudo miserteo diarum ,
Idem docent eaeteri Sy Patret, qui ad veram, & sinceram pqnitentiam, non solum vitae novae institutioncm, sed etiam prioris expiationem requirunt. Cujus utique praeclaram hanc rationem subministrat Tertulistianus cap.y. libri dc pq nitentia , nempe quod nostra Pqnitentia debeat vices gerere divinae Justitiae, idcirco peccatorem punire debet, de dolore ac lacrymis priora delicta emendare; Haec omnia, inquit , Exomologesis, ut pq nitentiam commendet, ut de is periculi timore Dominum honoret , ut ,, in peccatorem ipsa pronuntians pro Dei indignatione fungatur, & temporali an siflictione aeterna supplicia non dicam fru- Mstretur, sed expungat. Et cap. II. Deli- ο qui dicito in Deum, & periclitor in ae- ,,
ternum perire. Itaque nunc pendeo, P. Dmaceror, & excrucior, ut Deum recon- Dciliem mihi, quem delinquendo laesi. Et is
initio cap. ia. Si de Exomologos retractas, ,, gehennam in corde considera, quam ti- obi Exomologesis extinguet, de pq riae prius is magnitudinem imaginare, ut de remedii , adeptione non dubites . Et paulo post , Exomologesim in effectu suo, & emca- cia comparat Baptismo; Igitur, inquit , si cum scias advcrsus gehennam poli prima , , illa instructionis Dominicae monimenta Hesse adhuc in Exomologesi secunda sub- ,, sidia , cur salutem tuam deseris p Curces ,, fas aggredi, quocb scias mederi tibi p Exomologesim autem accipet pro actu externo,& pro laboribus omnibus, quibus Ecclesia Peccatorem purgat , ut ipse eam definierat cap.y. paulo ante verba primum re
308쪽
ram Aeet S. Ambrosius ad Uirginem Ia- sam cap.8. ubi descriptis afflictionibus, &aboribus, quos penitendo subire debet , subdit 3 Pereator ergo si sibi ipsi non pepercit ,h Deo isti parritur, es, uturas pinas gehennae praecipuas in hae parvo vitae spatio compensaverit, seipsum ab aeterno sudicio liberat . Subscribit 3. Prosper lib.2. de vita contemplativa cap. . de Laicis, qui ultro crimina confitentur, de de eis Pqnitentiam libenter
suscipiunt, suta si ipsi uillaes fant, is, ve
lut suae iniquitatis ultores hie in se voluntariam se nam severissimae animadversionis exerceant , temporalibus p vis mutabunt aeterna supplicia, Si tam mis ex vera cordir compunctisae fluentibus resinguent aeterni ignis incendia . Concludendum ergo cum S. Petro Damiano cap.2. libri quem inscii psit morrhianus; suisquis quolibet eorum modo, quos supra di ivximus nefandae turpitudinis se contagione Foedaverit , nisi fructuosae paenitentiae fuerit satisfactione purgatus, nunquam habere Dei gratiam poterat, nunquam Oristi corpore , On suetume dignus erit, nunquam caeli sis patriae limen intrabit. Ob ea sitherus varia Scripturae oracu-Ia, in quibus Deus nihil aliud a peccatore exigit , quam cessationem a peccatis, mandatorum observationem , & vitae novae institutioncm ; Sic Isaiae s . seuaerite Dominum, dum inveniri potes; invocate eum, dum prope es et derelinquat impius viam suam, vir iniquus cogitationes suas , is revertatur ad Dominum, im miserebitur eius. e , ad Deum nostrum ; quoniam multus e ad ignoscendum . Sic Matth. Io. Christus homini petenti , quid opus esset ad salutem , respondet : Si vis ad vitam in Sili , serva mandata et nullum autem est mandatum in toto Decalogo , quod nobis praecipiat vitae prioris recordationem , seu detestationent 3 ergo ad remissionem peccati satis est , quod homo novam vitam instituat, & ambulet in via mandatorum Dei . Similiter ad Galatas s. is, ei. In Christo Iesu neque Circumcisio aliquid valet, neque praeputium , sed nova creatura 3 igitur ad peccatorum veniam obtinendam non est necessaria detestatio prioris vitae, sed sufficit innovatio praesentis , & futurae . Nego consequentiam , & ad primum oraculum dico opus esse impio, quod derelinuat vias suas, non tant im negative desisteno dumtaxat a peccatis, sed positive, vide-
licet per propositum cavendi deinceps
peccato, quoa utique propositum refertur ad Contritionem, & vitae prioris detestationem; ille enim quiescere , seu deserere peccata dicitur proprie, cui peccata displicent , & qui dolet se illa admisisse , quae
deserere peroptat. Adserandum nego minorem, nam , ut a parebit quaestione sequenti. praeceptum cie agenda Poenitentia includitur saltem virtualiter in praecepto de diligendo Deo enon potest enim quis Deum perfecte diligere, quin velit ablatum illius honorem resarcire , & ei debitam satisfactionem
impendere . ad tertium dira , valere quidem ad salutem novam vitam per gratiam instauratam 3 at illa non potest esse perfecta , quin praesupponat detestationem prioris ,& debitam satisfactionem Deo pro injuriis illatis impendendam.
Utrum fit praeeeptum aliquod de agenda Parisaeuentia, b, qvando implenaum. Notandum primo, Praecepta divina esse in duplici differentia: quaedam enim
sunt negativa, alia vero affirmativa. Negatim sunt, quae verbis negativis exprimuntur , & removent ab actione 3 affirmativa autem, quae actionem aliquam imperant,& stimulant ad actum aliquem ponendum. Porro inter utrumque hoc maximum discrimen intercedit , quod negativa obligant semper, & pro qualibet temporis differentia, non solum quantum ad animi prpparationem, & affectum, sed etiam quantum ad actum negativum. Sic v. g. praeceptum de non furando obligat non solum ad nus. quam habendum propositum furandi , sive ad semper habendum propositum non fuisrandit sed etiam obligat ad nusquam comis mittendum furtum: Praeceptum vero affr-mativum obligat quidem semper, quantum ad praeparationem, & effectum anim, non ita quantum ad exercitium actus assirmati-vi: id enim dumtaxat exigit tempore a Deo, vel Ecclesia determinato : Sic praeceptum honorandi parentes, obligat quidem semper quantum ad illum animi affectum iquo semper tenemur habere illam animi propensionem erga honorem , observantiam, de obsequium eis exhibendum tempo- Ic
309쪽
De necessitate Poenitentiae. Sor
te eongruo, non tamen semper obligat adactum, sed tantum pro illa temporis dic ferentia, in quo parentes illi nostro agere possunt adminiculo, & subsidio . Quaeritur
ergo utrilm de agenda poenitentia sit aliquod praeceptum assirmativum , aut negativum .
Notandum secundo, quod omne praeceptum affrmativum secum importat unum negativum de non cliciendo actu contrario huic praecepto; sic praeceptum honorandi paren, tes includit praeceptum negativum Cos nucquam inhonorandi ,sive contumeliis assiciendi verbo , aut facto . Dixi de actu contrario, precepta enim assirmativa non important negationem actus contradictorii, siquidem praeceptum fidei v. g. includit quidem negationem infidelitatis, hoc est praeceptum negativum, ne simus infideles , habendo
actum fidei contrarium, prohibet enim infidelitatem possitivam, vertim non prohibet negativam , aut privativam , qualis est in illis, quibus nondum affulsit lex Evange.
Iii , nec quidquam de Christo D. audierunt, similiter praeceptum dc diligendo Deo
includit quidem negativum contrarium de nusquam odiendo Deum , Nnn autem includit contradictorium et nempe, nusquam esse non amans Deum, inde enim sequeretur , quod teneremur ad continuum
actum amoris Dei , quod utique videtur impossibile.
Notandum tertio. Praecepta divina posse dupliciter impleri, nimirum vel quantum ad substantiam actus praecepti, vel quantum ad finem praecipientis: Sic v.g.qui je lunat in statu peccati mortalis, implet quidem praeceptum, quantum ad substantiam actus , nempe abstinentiam ab esu carnium t nec non ad parsimoniniam cibi, aut potus, non tamen implet quantum ad finem praecipienti s 3 nempc Dei indicentis, quod jejunium
istud sit meritorium vitae aeternae, Propter quam comparandam praecipitur . Hinc in Q uolibet praecepto duplex exurgit obligatio: alia quidem ex parte operis , altera vero ex Parte finis, propter quem actus debet elici. movetur ergo dissicultas, an utroque hoc
Modo sit aliquod praeceptum depgni Lentia agenda, & quonam tempore illud obliget.TInde duo hic maximc sunt determinanda: Primum, quod de p*nitentia agenda sit ali.
quod Piaeceptum divinum: Secundum, quando i IIud impleri debeat , an videlicet statim Post admissum peccatum, an vero dum assen neot. Tom. X. taxat diebus festivis, aut in manifesto moristis periculo.
TEnetur pereator sub praecepto agere Paris
nitentiam , ita quod novum precatum eommittat fi illam neglexerit tempore quo tenetur exercere. Ita Conveniunt omnes Doctores Catholici cum Subtili, dist. II. q.unican.i . . ubi ait, Quicumque primam gratiam ,, amisit, tenetur de necessitate praecepti, D& hoc illius, Diliges Dominum Deum tuum tabe. agere quantum in se est , ad ejus ,, recupera sonem , SO etiam virtute illius ,, precepti, diliges trinum; Sed iste pecca- istor in peccato mortali amisit primam , , gratiam , & potest eam recuperare su- is scipiendo Sacramentum Ps nitentiae ab il- isto arbitro, quia hoc est institutum, ut Hremedium effcax , ad recipiendam Dprimam gratiam ex illo verbo Jo. suorum is remiseritis peccata cye. S sic concIuditur is necessitas praecepti consessionis non ex isto , , verbo tantaim, suorum remiseritis precata ribe. sed ex isto, & illo praecepto, dili- ,,
ges Dominum Deum tuum Sc. simul jun- tacto. Quibus verbis Doctor decierat ba- ,, cramentum ponitentiae ex praecepto esse ,, suscipiendum, ac subinde etiam ex prae- Hcepto esse agendam Pgnitentiam peream- ,sdem rationem a DProbatur itaque auctoritate Scripturae sacrae: Primo quidem ex illo Lue. 13. Nisi Paenitentiam habueritis , omnes simia peribistis . Quae utique verba non soIum significant Pt nitentiam esse necessariam ex parte medii, ut volunt aliqui, sed etiam necessitate praecepti: nam Doctores Catholici colligunt pra certum de suscipiendo Baptismate in re , vel in voto ex illo Ioannis 3. Nisi quis renatus fuerit ex aqua bc. Necnon praeceptum de suscipienda Eucharistia ex Joan. f. N
manducaveritis earnem filii hominia is c. ergo cum idem sit loquendi modus Scripturae de agenda poenitentia , idem pariter praeceptum inferri debet. Fateor tamen oraculum istud magis ins-nuare Mnitentiae necessitatem sub ratione medii, quam sub ratione praecepti, ita quod
omnes peccatores, qui non egerint poeni
tentiam necessario perituri sint, non quidem propter peccatum impcenitentiae, sed prompter peccata praeterita non remissa , Unde verius dicendum existimo cum Doctore .
310쪽
go 1 Trast I. Disp. II. Art. I. Sect. II. Quaest. II.
quod praeceptum de agenda pq nitentia po- , fieri namque potest quod peccator pro unotitis deducatur ex dilectione Dei, & nostri Idumtaxat mortali peccato damnetur, etiam- n et Isi omittat praeceptum de agenda pqnitentia, puta si statim, ac in peccatum mortale deiscidit , deperdat usum rationis, atque ita moriatur 3 talis enim damnabitur propter solum admissum mortale peccat Um; non autem propter omissionem praecepti de agenda sqnitentiar quippe clim perdito rati nis usu, impossibilis ei fuerit talis praecepti
observatio. Adde quod etsi aliquandiu rationis comis pos vivat in statu peccati mortalis, & in eo moriatur , non propterea damnandus erit propter omissum praeceptum de agenda pqnitentia 3 quod utique praeceptum non tenetur implere statim ac peccavit , ut
nam ex praecepto dilectionis nosti i tenemur nobis procurare beatitudinem aeternam, &consequenter ad amovenda ea omnia, quae ab ejusmodi consecutione removent, qualia sunt peccata, quae duntaxat per peniten.
tiam possunt elui. Idem pariter colligitur ex dilectione Dei , siquidem Christus D. Dan. Id. dixit: Si quis diligit me, sermonem meum servabit , es, Pater meus diliget eum. Fieri autem non potest , quod peccator velit revera amare Deum: non autem velit implicite amorem Dei erga se , adeoque tollere omne illud, quod divinum illum amorem impediret, nec sane videretur sincere amare Deum, qui nollet amovere , cum potest, id quod novit Deo summopere displicere, & illius aversionem ac odium erga se provocare. Unde ex rinione Doctoris superitis expressa sic in forma probatur conclusio: Ouicumque gratiam sanctificantem , & divinam amicitiam perdidit, tenetur ex necessitate pr*cepti de diligendo Deo agere quantum in se est, ad ejusmodi divinae gratiae, & amicitiae recuperationem 3 sed peccator per mortale peccatum gratiam , & amicitiam Dei perdidit nec utramque recuperare potest, nili pqnitentiam egerit: igitur ex illo praecepto de diligendo Deo simul jumsto cum necessitate agendae pqnitentiae, colligitur praeceptum de illa exercenda . Diees: Si praeceptum esset de agenda pq- nitentia, sequeretur quod nullus ponet damnari propter unum solum peccatum mortale , sed hoc falsum est, ergo & id unde
sequitur. Patet sequela majoris 3 peccator enim, qui moreretur post commissum peccatum mortale, non acta pgnitentia, necessario damnandus esset non solum propter
istud mortale peccatum, sed etiam propter omissionem praecepti de agenda pq nitentia, quae quidem omissio esset speciale peccatum quia in spcciale praeceptum militaret, igitur &C. Respondeo primo , nihil quidquam absurdi sequi , quod peccator non damnetur
propter unicum duntaxat mortale peccatum , quamvis unicum solum ad damnationem susticeret ; exinde enim magis elumcesceret divina Justitia , quae potiori jure hominem sic dupliciter reum sqnis aeternis addiceret.
Respondeo secueri, posse negari majorem;
PRaeceptum de agenda P nitentia non oblia' gat per se peccatorem ad paenitendum pro prima opportunitate post admissum peceatum. Haec est Doctoris dist. II. n. 2I. ubi determinat praeceptum de confestione facienda, ac Iubinde de agenda Pqnitentia, obligare duntaxat in certo ac determinato tempore maxime in articulo mortis. Quod autem non statim obliget post peccatum comminum, docet n. 28. ubi rejicit opinionem Alensis astirmantis q. p. q. .memaeq.art. 2. praeceptum faciendae confessionis , ac subinde agendae Pqnitentiae obligare statim, ac occurit opportunitas et quod utique negat Doctor , suta , inquit, praecepta poenalia non sunt amplianda, sed restringenda , nec invenitur quando praeceptum sudassirmativum luet , vel obliget nisi ad aliquando , &C. Probatur autem conclusio, primo quidem quia si teneretur homo statim ac peccavit agere p*nitentiam, sequeretur quod in singulis illis momentis in quibus ponet pqnitere, peccaret mortaliter, quia in singulis illis momentis esset transgressor praescripti sibi praecepti: sed hoc falsum apparet ex comis muni praxi fidelium, qui conlitentes peccata sua,nusquam accusant penitentiae dilationem aut protractionem , nili foric talis dilatio protracta fuerit ultra tempus determinatum ab Ecclesia de facienda peccatorum accusam tione, & agenda ponitentia ; neque de ejusmodi dilatione a confessariis interrogantur: non est autem verisimile hunc accusatio-