장음표시 사용
361쪽
Neeat eontra benefactorem , a quo beneficium accepit; non tamen hac intentione, ut contemnat acceptum beneficium, & benefactorem; sed ut satisfaciat suae libidini. Unde Uinguo maiorem: Ingratitudo priori
modo accepta est speciale peccatum , concedo: posteriori, nego. Communiter auistem, inquit Doctor num. I 8. non peccatur, , peccato ingratitudinis priori mo lo; quia
peccans communiter non appetit, nisita deleehationem, licet inordinate; & vel-- Iet illi delostationi non esse annexas tot si prohibitiones: de isto modo, omni pe H cato conjungitur inobedientia, de conis temptus, ct odium Dei, de ingratitudo, M Ac nujusmodi, non quod peccator ha-M beat tunc actum elicitum pertinentem
M ad singula istorum et sed implicite , in D quantum vult aliquid , ad quod quo-- dammodo concomitantur haec omnia .
Concedo ergo, quod possibile est pec-,, care recidivantem unico peccato.
M Et quando infers: Ergo posset mucri graviter peccasse primo, quando ceci-- dit ab innocentia; concedo quantum est D ex parte istius circumstantiae ingratitudi-,, nis, dc multiplicioris obligationis, pec-M casset tamen tunc gravitis quantum adH aliam circumstantiam, quia magis ingrari tus est cadendo ab innocentia, quam aD Poenitentia. Ad seeundam partem illationis respondet Doctor num. Io. quod etsi licitum sit, &forte utile confiteri peccata praecedentia propter aggravantes circumstantias; non ta-M men , inquit , videtur necessarium illa D confiteri in speciali: quia in quantum ,, aggravant possunt exprimi suincienteris in consessione absque expressione illorum M peccatorum prius dimisIorum in specia-,, li, scilicet dicendo, de multis, Ac ma-M gnis peccatis alias Fenitui, de credo , , , quod Deus mihi remiserat, de ideo nunc ,. fui magis ingratus in peccando . Urget Diuor . Si peccatum subsequens stgravius ratione ingratitudinis & inponstantiae, sequitur, quod qui pluries peccavit, puta decies, de toties poenituit, si rursus
Iabatur in peccatum , illud undecimum peccatum decies gravius erit primo : quia, inquit, rationc cuiuslibet peccati dimissi te-,, netur non cadere: de in quolibet peccato ., est specialis ingratitudo in cade 'dos acia proinde ultimum peccatum Ionge graviusia est caeteris: sed hoc est absurdum: ergo, dcc.
Respondet Doctor distinguendo majorem: Est gravius in ratione ingratitudinis, quasi haec esset distinctum peccatum , propter
augmentum illius malitiae negat: in rati ne circumstantiae; concedit: nulla autem
circumstantia, inquit, tantae potest esse malitiae, quod aequiva Ieat malitiae alicujus specialis peccati mortalis 3 potest ta- tamen illa fieri major in ratione circumis stantiae ingratitudinis; quia videlicet ver latur circa majus beneficium et majus est autem beneficium decies veniam peccatori concedere , quam quinquies , aut sexies; quia quo saepius peccator Deum offendit, eo se miniis dignum venia exhibet, ac proindc majori opus est misericordia, ut ei venia concedatur . inret: Si circumstantia aggravat pec- catum, consequens est quod ei aliquam is malitiam conferat: igitur haec malitia per , . iteratam ingratitudinem tu tantum p istest augeri , ut aequivaleat malitiae pec- ,, cati specialis. Consequentia patet . quia circumstantia mutans speciem aliquando aggravat peccatum in specie magis quam ipsum objectum. Respondeo, negando consequentiam: Circumstantia enim se habet ad peccatum, ut accidens in proprio genere, quod nequit comparari substantiae actus , quam supponit. de cujus malitia crescit ex circumstantia: sed circumstantia mutans speciem licet talis sit respectu operantis, in quantum
ipse ex alio fine, vcrbi gratia, homicidii,
interfecit eum , quem novit esse. Sacerdotem: tamen respicit actum illum, in quantum est materia propriae virtutis, ut Rcligionis; de Iicet indirecte accedat, quantum ad intentionem homicidae; directe tamen cadit in materiam ex propria prohibitione, qua comprehendit personam &cram , dc ejus immunitatem.
De Sacramenia Paenitentia . SI ea in reueneratis omnibus gratitudo ergamum esset ut praeclarissimc loquitur COPS Ji urn Iridentinum se . Iq. cap. I,
ut iustitiam in Baptismo ipsius beneficio is
gratia susceptam , eo anter tuerentur, nos
fuisset opus aliud ab ipso Baptismo Iacramem tum ad peceatorum remigionem esse institvitum, Eumiam cutem DeuI, dives in miseri-
362쪽
eordia , cognovit figmentum nostrum: illis etiam Ditae remedium contulit , qui se-se poclea in peceati servitutem, is daemonis potestatem tradidissent. Saeramentum videlicet Paenitentiae, quo ipsis post Baptismum , beneficium mortis Christi applicatur . Unde merito se . G. cap. Iq. Sacramentum hoc appellat serandam post naufragium deperditae gratiae tabulam . Quam utique appellationen laudant etiam,S. Patres, maxime S. Hieronymus epist. o. quae est ad Salvinam , ubi ait: Nee flatim bbi Paenitentiae subsidia blandiantur: eavendum es vulnus, quod dolore euratur; aliud est integra nave, im salvis mercibus portum salutis intrare , aliud nudum hae ere tabulae , erebris fluctuum concursibus ad asperrima saxa collidi . Non mirum igitur, si diabolus nostrae salutis adversarius omnem suae malitiae moverit artem, ut divinum hoc subsidium hominibus elevaret, aut errorum caligine o fuscaret. Prodierunt enim imprimis Montanistae, qui docuerunt, nullum esse in Ecclesia remedium ac subsidium, quo peccantes post Baptismum possint Deo reconciliari, ut testatur S. Hieronymus epist. Sq. ad Marcellam, ubi de Montanistis ita loquitur . Illi ad omne paenae debitum, Ecclesiae observant forest nos quotidie legimus: malo Paenitentiam peccato is, quam mortem et Numquid qui ea- est , non resurgetp dicet Dominus . Et, convertimini ad me filii eonvertentes, ego curabo contritiones vestras. Rigidi autem sunt, non
quad ipsi pepra non precent, sed hoc inter nos, illos interes, quod illi erubescunt eonfiteri peccata, quasi iustra, nos dum Paenitentiam agimuI, faciliuI veniam promeremur.
Quod utique pestilens dogma per Ecdlesiam disseminatum , in tantum Fideles rigidioris disciplinae aemulatores labefactavit, ut etiam Tertullianum, alias strenuum Catholicae veritatis di fensorem infecerit. Unde S. Hieronymus epist. ad Ctesiphontem cap. a. refert his verbis: Montanus immandi spiritus praedirator, multas Ecclesias per HL seisiam, O Maximillam nobiles . , opulentas Aminas auro corrupit, deinde Oaeresi polluit . stupendum est , quod non si vim ruaes, is,
idiotae ab illo Meepti fuerint; sed is ipsi ,
qui magna videbantur prisui sanctitate , atque doctrina 3 quos inter ipsum Tertullianum
Eis hoc in nefario dogmate successerunt Novatiani circa annum Christi as . dicti a Novato Carthaginensis Ecclesiae Presbytero, tum & postea magis a Novatiano Romano Pseud Pontifice , qui Montanista.
rum errorem extinctum restaurantes, d
cebant non esse Pqnitentiam, & remissionem peccatorum largiendam iis, qui simulachris immolassent, ut refert Socrates lib. q. historiae cap. 3o.
Ipsis subscribunt Lutherani, & Calvion istae, qui licet admittant contra Montanistas, & Novatianos esse in Ecclesia remedium aliquod a Christo institutum pro remittendis peccatis Baptigatorum; tamen negant in Sacerdotibus veram , & judiciariam auctoritatem remittendi peccata, d centque remedium istud nihil aliud esse, quam memoriam Baptismi jam suscepti cum fide remissionis peccatorum, ac subinde volunt Pqnitentiam, vel non esse Sacramen tum novae legis proprie dictum, vel non esse a baptismo distinctum. Ita Lutherus lib. de captivit. Babyl. qui licet initio videatur a serere tria esto Sacramenta, nempe Bapti mum, Ppnitentiam, de Eucharistiam,tamen in fine Pqnitentiam ad Baptismum revocat. Idem docet Remnitius in examine Canonis ro. de Baptismo, & I. de Pqnitentia. Adstipulatur etiam Calvinus lib. . Instit. cap. Io. num. si . & sequentibus; ubi cum exagitasset doctrinam Ecclesiae Itomanae de Sacramento Pqnitentiae scribit num. II. Ne tamen animos tollat, quacumque in parte Iacramentum 'fuerint, nego iure haberi pro Sacramento: primum, quod nulla Dei promissa singularis ad hanc rem extet , unica sacramenti lapsa j. Deinde, quod quaeeumque hic caeremonia proferatur, merum si hominum in-
Waetum, cum caeremoniar SacramenIorum non
nisi a Deo institui posse iam definitum fit et
mendacium ergo, is impastura fuit, quod desieramento P nitentis commensi sunt, e r. Quoniam autem omnes isti Errones omisne suum virus a Novatianis hauserunt , operae pretium est hic Novatianorum haeresis originem, progrestum, dc damnati
ncm recensere: sub tribus diit inctis Par graphis. s. I. De origine Haeresis Nodatianorum. Haec inrelis a Novato malorum omnium fonte effluxit. Fuit autem Novatus in Africa Episcopus, ut volunt aliqui, dc
videtur colligi ex epist. S. S. Cypriani, ii
363쪽
qua se: ibit, fuisse a Novato ordinatum Dirisconum Felicissimum: sui istic, inquit , af ersus Melesiam Diaconum secerat, illia Romae Epistopum seris. Nempe Novatianum Pseudo-Pontificem: cujus autem Ecclesiae Episcopus fuerit, non indicant. Qualis porro hic esset Novatus egregie declarat eadem epist. S.Cyprianus, his verbis : De Novato nihil
inde ad nos fuerat nuntiandum, cum malis per nos vobis debeat Novatus osten-i , rerum novarum semper cupidus , avaritiae inexplebilis rapacitate furibundus, arrogantia, & stupore superbi tumoris inflatus, semper istic Episcopis male cognitus: quasi haereticus semper, &perfidus, omnium Sacerdotum voce damnatus: curiosus semper, ut prodat : ad hoc adulator, ut fallat: nunquam sidelis, ut diligat: fax & ignis ad conflanda seditionis incendia: turbo ct tempestas ad fidei facienda naufragia: hostis quietis , tranquillitatis adversarius , pacis inimi.cus . Et post multa , addit: Spoliati ab illo pupilli, fraudatae viduae, pecuniae quoque Ecclesiae denegatae , has de illo exigunt
pqnas, quas in ejus furore conspicimus. Pater etiam ejus in vico fame mortuus, Sc ab eo in morte postmodum, nec sc- Iulius: uterus uxoris calce percussus , partione properante in parricidiums, partus expressus.
Cur autem ab me fa destiverit, mox,bdit, inquiens : Hanc conscientiam criminum lampridem timebat: propter hoc se non de Pre,byterio excitari tantum, sed& communicatione prohiberi, pro certo tenebat; & urgentibus fratribus, imminebat cognitionis dies, quo apud nos causa ejus ageretur, nisi persecutio ante, venisset: quam iste voto quodam evadendae , & lucrandae damnationis excipiens, haec omnia commisit, & miscuit: ut qui elici de Ecclesia, & excludi habebat, judicium Sacerdotum voluntaria discessione praecederet, quasi evasisse sit pcenam, praevenisse sententiam. Et quod eadem epistola supe rius dixerat, de esus ex Africa in urbem adven-H ria Nait: Idem est Novatus, qui apud , , nos primum discordiq, & schismatis ins, cendium seminavit : qui quosdam illicri ex Fratribus ab Episcopo segregavit: quiri in ipsa persecutione, ad evertendas fra-M trum mentes, alia quaedam persecutio nom
is stris fuit. Ipse est, qui Felicissimum sa-
tellitem suum, Diaconum . nec permit- si tente me, nec sciente sua factione, de 'ambitione constituit, dc cilm sua tempestate Romam quoque ad evertendam Ecclesiam navigans, similia illic, & paria molitus est, a Ciero portionem plebis avellens . iraternitatis bene sibi cohaerentis, , se invicem diligentis concordiam i cindens. Haec Curianus. Quibus constat, quod Novatus plurium criminum reus a S. Cypriano damnandus esset, nisi clim persecutionis urgente occasione intermissum fuisset judicium, Romam profugus petii stet. Cum autem Romae aliis quandiu latuisset ignotus, tandem Novatianum Presbsterum Romanum ob Cornelii electionem invidiae stimulis agitatum, &animo aversatum inveniens, coepit una cum illo adversus Cornelium agere, atque alios quoque quoscumque ponet, ab ejus communicatione retrahere, multa de illo falsa
jactare, cum Confessoribus quoque adhuet detentis in carcere, in illum obloqui, aetfalso quodam pietatis intuitu probos quoseque etiam illi infensos reddere conatus est o Machinabantui haec simul Novatus, a que Novatianus, quos propter similitudinem nominum nonnulli ex antiquioribus Scriptoribus pro uno, eodemque usurpam runt. maxime Eusebius lib. f. historiae cap. 3 3. & Socrates q. hist. cap. IJ. qui scribit Novatum contra Cornelium Romanum usurpasse sedem. Hinc Gilda subnominatus Sapiens , Britanniae excidium deplorans. Novatum pro Novatiano usurpat, dum lcribit: Novatus Rom , Dominicae eonculcator margaritae, poreus niger , patriae ingerit Gosenter manuI , non tam dignus venerabilibus aris, quam flammis inferni vitricibus. Quae utique objurgatio maxime in Novatianum Pseudo-Pontificem Romanum, non vero in Novatum solum Presbyterum Africanum cadit. Unde arbitror errore Amanuensium, aut Iibrariorum saetium, ut apud A uetores Graecos Novatus pro Novatiano, dc vice ve la scriberetur: nam clim apud Eusebii historiam reperiatur Novatianus cum Novam to confusus; in Chronico tamen ab eodem exacte distinetos invenies, ait enim: Novamitis Presister Curiani Romam venient , Noomianum , is, eaeteros Confessarei sibi sociat , eo quod corneliuI paenuentes apostatas reis
364쪽
3 6 Traef. I. Disp. II. Art. II
Petes, Utrum revera Novatus fuerit dumtaxat Prestiter, en vero Episcopus.
num. O. affirmare, eum fuisse Episcopum ob citata S. Cypriani verba epistola D. sita istie adversus Melesiam Diaconum secerat Felici am , ulla (Romae Novationum serit Episcopum . bolius autem est Episcopi orumdinare Uiaconum& Epu
Herum hoc Baronii fundamentum, & argumentum non satis edicax, ac validum apparet, ut in illius sententiam descendamus; enim vero si Novatus Diaconum instituit Fe- icissimum, instituit Carthagine , quemadmodum Romae Novatianum in Episcopum: Et non consecravit Romae Novatianum in
Episcopum, sed tantum dolis, & artibus
su is procuravit, ut a tribus Episcopis exangulo Italiae eductis, agrestibus, rudibus, di ebrietate, atque crapula oppressis, Noe vatianus ordinaretur Episcopus: igitur inde
Don apparet evidens argumentum , quod
fuerit Episcopus . Insuper ex ejusdem epistolae verbis, haec nostra sententia confirmari potest: in eo namque legimus , quod de eo Carthaginensi Presbytero rejiciendo cogitabat tri quod a Sacerdotibus una cum Cypriano judicatus fuisset , niti persecutionis urgente occasione, Romam profugus judicium ev disset: at si fuisset Episcopus, non a solo Cypriano cum Carthaginensi Clero fui et eji-eiendus, sed ab Episcopis totius Provinciae aeni clim S. Cypriano eorum Primate . Id
etiam constat ex S. Paeiano epist. 8. ubi in hunc modum scribit et Cornelius sam Roma.no Episeopus a sexdecim Episcopis fa ui ,
locum cathedra vacantis acceperat, is in illa, qua fuit praeditus eammonia virginali crebras perseeutiones irati Principii si inebat: tum forte quidem Presbter Nomius ex Africa frav-
datis in Ecelesia Carthaginensi victis, spoliatis pupillis, Heunia Ecclesiae de Tata , prose-
Eo extra domum Patre, is eodem fame mortae, nee sepultor uxoris gretvidae utero calce percvse in , partuque eius esco, Romam denit, cum jam ad Carthaginem urgentibus in Ecclesia ratribur, dies cognitionis eius immineret, hic
latitavit . Ubi d ferte eum dumtaxat Prcs-hyterum appellat. Idem habet Eusebius mox Iaudatus: idem etiam S. Hieronymus de
Scit plotibus Messalassitas in Novatiano .
Cuius, inquit, haeresis Nosatianorum auctor fuit Novatus Castriani Presbter , c. Porro quis fuerit ipse Novatianus, refert S. Pacianus epist. 3. quae est ad Syn pronianum Novatianum, ubi scribit: Novatianum mihi ingeris. Philosophum sareuli fuisse audis , nec satis miror ab Ecelesta Dei vidi degenerasse: eognosco radiram legis antiquot fontem veteris populi reliquisse. Cornelio invidentem , Novati insaniae commodatum, sine comsecratione legitima Episcopum factum, ideoque nee factum per epistolam eorum, qui se Confesse
sores esse simularent, qui matris unius membra divellerent, is e. Quantus autem haberetueta suis Sectatoribus ibidem observat, cum subdit. Novatianus his melior , nempe Marse, ne Paulo p emendator Prophetarum p Doctor Apostolorum p sam eum Christo videtv' in idem Moyses p sam, ut Paulus, an tertium caelum
subumis evehitur 3 Iam neglectis omnibal solus auditur e Eum autem fuisse secta Stoicum conjicere licet ex his, quae scribit S. Cyprianus epist. 32. ad Antonianum, ubi de fastu Novatiani ex Philosophia, & dice sti peritiae comparato , ait: Iactet Philos
sopbiana, eloquentium suam severbis vociabus praedicet, qui nee fraternam charitatem se nee Me si meam unitatem tenuit, etiam quoscprius fuerat amist.. Quot igitur ex Phil sopho in ni, remissis Philosophiae nuntio, sese Christo subdidisse videretur, ne in Ec-cksa inglorios haberetur, qui inter Ethnicos magnam fuerat gloriam consecutus,
Romanus Pontifex volo is eum inter Ediclesiae Presbyteros cooptare. Qualiter autem ad finem receptus fuerit, restri Eusebius, lib. s. cap. 33. Nec-non Co nelius epist. ad Fabium Antiochenum, ubi narrat, quodcdni diu a Satana vexatus fuisset Novatianus Exorcistarum praesidio aspia ritu illo malo liberatus est, ct clim paulo post in gravem morbum incidisset, in Iecto, in quo decumbebat, fuit baptiZatus et
nerum , inquit Cornelius, morbo tandem elapsus , neque carteris, quibus post Baptissemum secundum missis Canonem , imbus oportuerat, actui mit . neque Domini sigillis ab Episcopo obsignatus fuit: quo quidem neutiquam potituI , Uuomora, quaeso, viritiam , ctum adeptus est Subdit S. Coi nelius: Istae
persecutionis metu debilitatus, , nimia viliceapiditate adductus, se Presisterum esse negavitanam cum a Diaconis rogatus, oratusque esset , ut domo, qua se conclusum occvlverat, egressus i quantumPresbrie a liceret qua tu Me m
365쪽
ejus fuisti esset potestate , Fratres in perieulo constitutos , visque , is, auxilii indigentes iuvaret, tantum abfuit, ut Diaconis eum obsecrantibus , obtemperare , ut etiam non sine
stomacho, O, ab illis abiret , viseederet. que : nam se nolle amplius esse Presisterum, alteri vitae se aeraturum asseruit. A quo autem ordinatus fuerit Presbyter, an a Fabiano Cornelii praedecessore , aut aliquo alio Antessore Romano Pontifice , haud Iiquet ,
Interea , qui semeI propter Philosophiam,& dicendi petitiam in laculo ambitionis
stimulis agitatus fuerat Novatianus, eo in- lalix abductus est, ut quod jure non licui se set Pontificiam dignitatem ambiret . Cum enim mortuo Fabiano per duos annos vacasset Romana sedes, ac tandem omnibus pro Cleri, ac populi Romani votis electus tuisset Cornelius id aegre ferens Novacianus , & Novati lusidio , ac malitia fretus spargere c*pit calumnias adversus Corneislium, quibus irritam, ac nullam ejus promo-aionem suaderet, & populum ab ejus communione divelleret, quas utique propalatas calumnias recenset S. Cyprianus ep. sa. ubi
scribit de Cornelio. Quod autem quaedam is de illo inhonesta , & maligna jactanta tur , nolo mireris , cum scias hoc esse si opus semper diaboli, ut servos Dei menta dacio laceret, & opinionibus falsis si
,, riosum nomen infamet, ut qui conscien-- tiae suae luce clarescunt, alienis rumoriri bus sordidentur, explorasse autem Colle-,, gas nostros scias, & verissime comperis, se nulla illum libelli, ut quidam jactant,
is labe maculatum esse s sed neque cum Epiis scopis, qui sacrificaverunt , communisi cationem sacrilegam miscuisse; sed eos M demum, quorum causa audita est, & in-M nocentia comprobata conjunxisse nobi Oscum. Hac S.C prianus. Quibus vel bis significat , accusatum iuifica Schismaticis Cor. Melium , quod libello accepto a Gentilibus,& data pecunia , Martyrium evasistet , quodque Episcopos , qui idolis sacrifica. vcrant lcmpore persecutionis Decii Imperatoris , in suam communionem admistisset , & eos in locum , & ministerium restituisset . Quae utique accusationes, quanquam falsissimae, nihilominus ea arte, & vafritie a Novato, & Novatiano propalatae, ac disseminatae sunt, ut etiam Confessores in car- re reclusos interficeret , sicut ieieri san
ctus Cyprianus ep.s I. quam ad eos Conse fores Novatiano adhaerentes dirigit et ubi inter c*tera ait: P quam vos de carcere prodeuntes Sehismaticui, is haereticus error exsteo pit, A res erat, cuasi vestra gloria in cariseere remansisset, illis enim resedisse vestri nominis .ignitas videbatur, quando milites Christi, non ad Eeclesiam de carcere redirent , inquam prius eum Ecclesiae laude, is gratulatione venisset . Horum itaque Confestorum suis partibus adhaerentium, suffragiis , a et , votis animati Novatus, & Novatianus, publice rebellare ceperunt ad versus Cornelium summum Pontificem 3 itaut defectionem , quam prius clandestine moliti fuerant , iam in apertum deducerent , quod utique sic recenset S. Cornelius ep. ad Fabium Episcopum Antiochenum, his verbis: ut vero intelligas hunc admirabilem virum ,,( Novatianum stilicet I jampridem in Epi- is
scopatu petendo ambitione incensum esse ta& eam temerariam, & effraenatam cupi- ditatem occultasse intra se, &simulatim isne hac tanquam involucro, quo arro- ngantiam tegeret ipso initio Confessores si Christi viros sane probos locum habuisse, talibi volo aperte ostendere. Presbyter no-,, mine Maximus, & Urbanus e nostris, ,, qui bis ex constanti fidei Confessione sum- tamam gloriae amplitudinem collegerant: HSidonius item, &Celerinus (vir qui Dei taclementia adjutus omnia tormentorum ,. genera maxima cum tolerantia pertulta is
rat, & corporis imbecillitate, vi ac ro- bore fidei suae confirmata , strvnue , ac ,a viriliter ab adversario victoriam reportam ,, verat, cum Novatianum attentius considerassent, de callidam ejus fraudem, verm is sutiam , perjuria , mendacia , agrestem ,, inhumanitatem ab omni vitae communio- ,sne alienam, veteratoriam denique instar ,, lupi amicitiam deprehendissent , eo rem i, lieto , ad S. Ecclesiam reverterunt: atm isque omnes ejus fallacias , & maleficia ,, quae longo tempore intimo pectore ob- texisset, multis pr*sentibus, tum Episco- ripis, tum Presbyteris , tum Laicis quam- plurimis, palam ostendere, & cum iam ricrymis, ac querela, cum dolore,&pce Mnitentita suam vicem deplorare c*pc- Drunt, quod subdolae illius , & efferatae tabestiae consilio adducti, ab Ecclesia etiam , , vel ad exiguum temporis spatium desci- ,,uissent . Duilucus semel consessoribui, quid Nova- n
366쪽
M tiaeui praesumpserit. subdit , sic di-
, , cens: Vix credibile est , charissime fra-
O ter , quantam in moribus varietatem , M quantam mutati oriem, exiguo momento in
se illo factam conspexeritnus. Nam splendi-,, dissimus iste scilicet qui inusitato, ac teris, , ribili jurejurando adjecto, fidem suis fece- se rat, se non aliquando Episcopatum suisse appetivisse, tanquam ex fallaci quadam, , praestigiarum impostura in medium pros ctus, de repente Episcopus apparuit .is Etenim iste novae sectae inventor, &do-- ctrinae Ecclesiasticae propugnator, quan-,, do Episcopatum a Deo certe minime ei d se natum sibi vi arripere , & ex hominum, , manibuβ quodammodo extorquere niteri batur, duos sibi socios de sua ipsorum
si salute prope desperatos adscivit, ut eosta in exiguam aliquam partem, de minimum A quasi Italiae angulum mitteret: indeque si Episcopos tres, homines agreste& , ruri des, ac simplicea , simulatione quadam,i veteratoria , in fraudem inductos ab-,, duceret , asserens & constanter amia, mans , eos , quam celerit me debereia Romam venire, ut videlicet omnis lis, ,, & discordia per sententiam illorum , o Qiorumque Episcoporum interpositam
Episcopi igitur , quoniam ut supra dixi-,, mus, homineS simpliciores erant, & in ,, perditorum fallaciis, dolisque discernenia dis minus perspicaces Romam ad veniant.,, Isse tum per quosdam sui similes, ad eam
,, rem comparatos , eos in unum locum ,, Concludendos Cusavit. Ac cum circiteris horam decimam ebrios, de crapula opta pressos cerneret , vi coegit , imaginata D quadam, & vana manuum impolitione,, Episcopatum sibi tribuere, quem dignita late gradum parum. sibi accommodatum H ad hunc modum per fraudem, Ac astutiam is acquisivit L Ex quibus Episcopis unus non longe post, peccatum flebiliter lament, ,, tus, de idem aperte confessus, ad Eccle- tam revenit : quem populo universo pro
G eo rogante, tandem ud Ianum in com- , , munionem recepimus, atque alios, qui si in reliquorum duorum Episcoporum lo-H ca , qui eum creassent , succetarent , misimus ta,, Istum igitur lapidum Evangelii Patro-- num Novatianum omnino praeteriit, sci-
licet unum solum Episcopum oportere eis: ,, in hac Ecclesia carbolica , in qua te munnon ignorabat 3 quomodo enim pote- is rat 3 Presbyteros esse quadraginta sex, GDiaconos , lemper , & Subdiaconos se- ptem, A colithos, quadraginta duos, Exo ,, cistas , & Lectores una cum Ostiariis quin- ,, quaginta duos, viduas, & alios morbo, riatque egestate afflictatos mi ite, & quingentos, quos omnes Dei gratia, & benigni- istas abundo sustentat. Sed tamen nemo ex is tanta ministrorum muItitudine, tamque is in Ecclesia necessaria; nemo ex tanto egerim istium numero Dei providentia locupleta- ,, tum , & rerum abundantia Circumfluen- ,, tem,nemo denique ex maxima illa, dc im is
numerabili popuIi frequentia, istum quem ,, dico Novatianum, ab ea desperata mentis is caecitate, & contumacia avertere, & ad is Ecclesiam denuo revocare potuit. Subdit is rursum Novatiani artes in suo schismate ,, fulciendo: Cum fecisset, inquit, obIatio- isnes, & singulis parcem Sacramenti di- stt ibuisset, porrexillitque , miseros homi- nes, de in latices pro benedictione , & is gratiarum actione jusjurandum dare coegit is
atque suis utrisque manibuS mram ac- ,scipientis prehendens, non prius dimisit, is quam hoc jurejurando eum obstrinxisset is(illius enim verbis utar Iura mihi per is corpus , b, D nguinem Domini nostri esu is
Christi , te numquam nec me deserturum, i, nee ad Cornelium reversurum. Atque mim inser homo non ante degustavit , quam ,sita illi se aevovisset , & pro amens is quod dicere debuerat , hoc dixit: Non esim is ceps ad Cornelium revertar. His& similibus artibus suam sectam augebat in dies Nomvatianus ut apparebit ex
Novati amas igitur eo modo factus Pseud, Pontifex, evestigio ita sua electione ad diversas Ecclesias misit Epistolas, in quibus narrata superius in Cornelium Papam crimina scripta erant, quae inique maximam in Ecclesia Dei tentationem invexerunt clim non solum ab ipsis Auctoribus Novatiano, atque Novato scriptis litteris per unia versum orbem calumniae m Cornelium Dar- gerentur 3 sed etiam confirmarentur illu- lirium Confestorum epistolis, quorum ob diuturniorem carce. cm gloria crae apud
omnes christi fideics insignis, Quod ipse
367쪽
Cornelius testatur epist. apud S. Cyprianum
.scribens: Oim ad omnes Ecclelias eorum , nomine litterae calumniis,& maledictis pleri nar, eaedemque frequentes missae essent, eam ex causa, ut ait, omnes rine perturba-- tae sunt Ecclesiae, & complures ex eis eris rore deceptae, cogitantes se errare nonis poste , si eorum affectarentur vestigia , is qui Christum toties magna gloria confecis si estento . . .. sHis autem in epistolis maxime significabat
Novatianus se invitum, ac renitentem creatum fuisse Episcopum ea ratione execrandum excusans schismatis facinus , ut dolose Ecclesiarum, ad quas scribebat , communicationem subriperet, ut colligere licet ex
epist. Sancti Dionysii Episcopi Alexandrini,
uam refert S. Hieronymus in Commentario e Scriptoribus Ecclesiasticis , qui Novatiano rescribens, haec habet: Nolent ne ad Saeerdotium fueris inductus, ita demum osten. aes , si volens cesseris , nam oportuit qui is etiam hae gratia perpeti , ne d scinderetur Ecclesia Dei, neque minus praeelarum ex hoc contigisset te imonium, quod noluisses dissidium inducere, quam pro iuri solet ex eo, si quis russet simulaebit immolare, vique clara prae elarius etiam mea quidem sententia : siquidem illae uni propriaeque consulitur anima et hic totius metesiae negotium agitur 3 tametsi nunc
quoque si persuaseris , sileontuleris fratres in
concordiam redire , plus egeris eirio , quam
Sicut autem ad Alexandrinam, di Orientis Ecclesias Novatianus litteras dedit 3 ita pariter apud Occidentales idipsum praestuit, necnon & apud Africanas 3 testatur enim b. Cyprianus epis .is. Novatianum ad Ecclesiam Carthaginensem legatos misisse una cum litteris, eo tempore quo Carthaginensem unodum celebrabat: ac cum Episcopi Africani, qui Romam fuerant delegati, ut rescirent, dc compertum haberent utrum calumniae in Cornelium diffamats , veraeessent , necne, tunc etiam rediissent, renuntiarunt Cornelium omnino innocentem 3 ac legitime, & Canonice Romanum Pontificem electum fulta et quod utique cum significassent non solum 5. Cyprianos ad quem per dictos Episcopos in Africam redeuntes scripserat Cornelius Papa sed etiam aliis Praesulibus, quos ex diversis Ecclesiis Africanis Carthagine in Synodum elegerat S.Cyprianus, omnes consenserunt Cornelio , di Novatianum repudiarunt ,
ut declarat S. Cyprianus epist/2. his veris bis r Honoris etiam communit memores , is, gravitatis Iaeerdotalis, ae sanctitatis respectum tenentes, ea quae ex diverso in librum ad noae transmissum congesta suerant , Neroationibus eriminosis respuimus et considerantes pariter , is ponderantes, quod in tanto fratrum , restagioseque condentu consedentibus Dei Sara dotibus , em altari postio , nec legi debeant ,
Absoluta autem Synodo scripserunt Patres ad Cornelium Papam epist. bynodicam, ut eum certiorem facerent de damnatione Felicissimi, dc Sociorum, qui volebant Iaris in persecutione continuo veniam esse argiendam: sed illae epistolae desiderantur; scripsit cliam ad eumdem S. Cyprianus , imo etiam adjecit litteras ad Conse res lapsos, & Novatiano consentientes, quasa Cornelio Pana prius inspici voluit , ea nimirum cautela , ne ad schismaticos scribendo falso idem jactarent, Cyprianum eum illis communicare. Haec cum rescii stet Novatianus an . 2 q. ita percitus Novatum una cum aliis Sectatoribus delegavit in Africam, ad illam Ecclesiam evertendam, cujus legationis climcertiorem fecisset S. Cornelius S. Cyprianum, audiissetque per scriptam a Cornelio epistolam , adjunctos Novato legatos
esse plurium criminum reos, statim admonuit caeteros Coepiscopos Africanos, necnon & omnes fideles, sacrilegos caverent homines, quorum etiam crimina circularibus datis epistolis ipublice voluit innotescere, ut constat ex epist. 8. S. Cypriani. Maximae utilitatiS fuit Novati , ac Sociorum ab urbe discessio; nam qui ab eo detinebantur in errore, illo recedente confestim ad Ecclesiam reversi sunt, maximc illustres illi Confessores, qui Novatiano adhaeserant;
hi enim dato libello supplici veniam deerratis deprecati sint, & ut reciperentur in Communionem Cornelii summis votis, ac gemitibus postularunt, ut narrat S.Corinnelius epist. quae est s. apud S. Cyprianum t esuorum valuntate cognita , inquit , magnus Fraternitatis concursus factus est , una
vox orat omnium Deo gratias agentium: ga cum pectoris lacramis exprimentes, comptimen tes eos, quasi hodie a saeva eareeris fuisse ni liberati. Porro eorum Confessorum revocationem errati, ac professionem his verbis conceptam ibidem refert et Nos Cornelium
Episcopum II. catholica Ecclesiae elictum ra
368쪽
sco Trata. I. Dila. IL Art. II.
Deo omnipotente , im Christo Domino nostro
stimus, nos errorem nostrum confitemur et noIimposturam passe sumus , Hreumventi fuimur perfidia , is, loquacitate raptiosa . Nam etsi videbamur quasi quandam communicationem
eum sebismatico, is haeretira homine habuisse isincera tamen mens nostra semper in Milesia fuit. Nec enim ignoramus verum Deum esse ,
tivum Christum est Dominum, quem ConfesssumuI , unum spiritum sanctum, tinum Dustosum in Catholiea iselem esse debere . Perlatis autem in Africam, & in alias Provincias Cornelii Papq litteris de recantatione Confectorum lapsorum, tum etiam qui Novati, ac Sociorum astutia decepti fuerant in Africa, pariter relevati sunt de quibus S.Cyprianus ad Cornelium, epist. . ita scribit: Ela enim quosdam fratres nostros emror induxerat, quod Di communieationem Con-mporum sequi viderentur: quo errore sublato ,
lux omnium pectoribus is a est , is me -sia Catholica una esse, Pindi, nee dividi possem rata est: nee quisquam iam facile poterit sebi auri furentis verbis loquaribus deripi , quando probatum sit banas, O gloriosos Christi milites non potuisse , diu aliena fallacia , is perfidia extra Ecelesiam detineri . Hoc
maxime nuntio firmatus est Antonianus in
Numidia Episcopus , qui cum a Cornelii partibus prius stetisset, postmodum Nova-tiani litteris permotus nutare coeperat. Sed deposita vacillatione Novatiano prorsua renuntiavit . His tamen eventibus, quamvis silicissimis non potuit omnino extingui Novatiana lues, quapropter opus fuit varia
diversis in Provinciis cogere Concilia, quibus decerneretur qua ratione, & quibus lapsis danda esset venia peccatorum.
s. III. Euibus in conelliis damnati fuerint Nava
ID maximc factum est in Synodo Ro
mana anno a SS. nam de eo Concilio ita
scribit Eusebius lib. i. Hist. cap.3s. Ob quam
rem, inquit, nempe Nomatianum lapsos a paeis nitentia excludentem , Concilium maxi- mum Romae cogitur, in quo sexaginta Episcopi, atque Prehbyteri totidem, atri que amplius una cum Diaconis in unum H conveniunt . A Pastoribus separatim M per singulas cujusque regionis Provin-- cira , quid de ea re agendum estqt d liberantibus coIIoquia fiunt A quibus
tandem decernitur Novatianus, ejusque rifautores tanta superbia inflatos, & quot- quot illius .inhumanissimae, dea fraterna ischaritate alienissimae opinioni assentiren- tur, in eorum numero, qui erant ab EC- ,,clesia excIusi haberi r fratres autem qui is
casu inlatici prolapsi fuissent, Pqniten- ritiae medicamentis curari , &ad sanitatem b
Cum autem hoc tempore duas inter se contrarias Schismaticorum factiones, pari tamen conatu adversiis Ecclesiam Catholicam conspirarent, quarum alterius Novalianus , alterius vero Felicissimus Diaconus Africanus quondam a Novato ordinatus ,
quorum ille ajebat, neminem lapsorum in Ecclesiam esse recipiendum, hic vero lapsos omnes absque Pqnitentia mox suscipi debere, quae etiam fuerat prior Novati sententia: sed postmodum ad oppositam declinavit et inter haec duo extrema Catholica incedens Ecclesia, via media, sic lapsis pacem dabat, ut tamen praevia pqnitentia ipsit sibi
Hoc autem statutum est nedum in illo Concilio Romano, sed etiam in aliis plurimis, maxime vero in Africano, seu Carthaginensi celebrato anno as . cui interfuerunt
quadraginta duo Episcopi , ut constat ex epistola Synodica ad Cornelium Romanum Pontificem missa, quae est n. q. apud S.Cyprianum, in qua causam proferunt, cur immminente persecutione lapsis veniam postu lantibus, & agentibus Pqnitentiam ludicam rent esse concedendam et obtemperandum namque est, inquiunt, ostensionibus, atque Madmonitionibus justis, ut a pastoribus oves is in periculo non deserantur, sed grex om- ,, nis in unum congregetur, & exercitus is Domini ad certamen militiae c*lestis arme- , tur: Merito enim trahebatur dolentium ,, Poenitentia tempore Iongiori,ut infirmis in is exitu subveniretur et quamdiu quies , dc miranquillitas aderat, quae differre diu plangentium lacrymas, di subvenire sero mo- , ,rientibus in infirmitare pateretur . At ve- , ,ro nunc non infirmis, sed fortibus pax ,, est necessaria , nec morientibus , sed riviventibus communicatio a nobis danda ,, est, ut quos excitamus, & hortamur ad is praelium, non inermes, ct nudos relin- ri quamus, sed Protectione corporis, & san- Guinis Christa muniamus. Et cum ad hoc ,,
at Eucharistia , ut possit accipientibus ia
369쪽
, esse tutela : quos tutos esse contra ad- versarium volumus, munimento Domi-,, nicae saturitatis armemus. Nam quom ,, do docemus, aut provocamus , eos in confessione nominis sanguinem suum funis dere; si eis militaturis Christi sanguinem i denegamus p Aut quomodo ad Mart/rii poculum idoneos facimus, si non eos prius se ad bibendum in Ecclesia poculum Domi-- ni iure communicationis admittimus p . . . si Nec quisquam dicat, qui Martyrium tu- H lit, sanguine baptiratur: nec pax illi ab H Episcopo necessaria est, habituro gratiae M suae pacem , & accepturo majorem deis Domini dignatione mercedem. Primo id ri neus esse non potest ad Martyrium, quita ab Ecclesia non armatur ad praelium : &s, mens deficit, quam non recepta Eucharis, stia erigit , & accendit. At post multa: Ne igitur ore nostro, quo pacem negata mus, quo duritiam magis human*crudeli- , , talis, quam divinae, & paternae pietatis dulcedinem opponimus, oves nobis Com- missae a Domino reposcantur: placuit no- , , bis, sancto Spiritu suggerente, & Domi- , , no per visiones multas, de manifestas ad-,, monente, quia hostis nobis imminere prae- , , nuntiatur, & ostenditur, colligere intra castra milites Christi; & examinatis sin-,, gulorum causis, pacem lapiis dare, im-,, mo pugnaturis a me suggerere: quod cre- , , dimus vobis quoque paternae misericordiae contemplatione placiturum. Clim autem omnem navaret Operam S.Cyprianus, ut Novatianos ex Africa propulsaret, eorumque pestilens dogma eliminaret; diabolus salutis, ac veritatis Evangelicqadversarius, aliam ipsi ex diametro oppositam novi belli ansam praebuit. Accidit enim
Ut privatus veterator naereticus una cum suis
Reelis ad praefatam Synodum Carthaginensem venerit, quasi causam suam acturus; sed cum jam pluries fuisset damnatus, ab eadem Synodo rejectus est: qua de re furiis agitatus collectis secum sociis, ibidem Carthagine adversus S. Cyprianum creavit Pseudo- Episcopum Fortunatum, ut narrat S. Cyprianus epist. Ss ad Cornelium . Fortunatus autem cum suis sociis Romam delegat Felici stimuin heresiarcham ad Cornelium Papam , ab eo, si fieri posset, communicationem subrepturum, & multa in Cyprianum oblocuturum, ut ibidem refert S.
Cyprianus, ubi scribit: Felicissimum illum
n stim Christi non novum, sed jampridem
ob crimina sua plurima , de gravissima
abstentum, & non tantum mea, sed plu- , , rimorum Coepiscoporum sententia con- isdemnatum, rejectum a te illic este; Ac ,, clim venisset stipatus caterva, & factione is desperatorum, vigore pleno quo Episco- Dpos agere oportet, pullum de Ecclesia ec sile, de qua jampridem cum sui similibus, ,, Dei majestate, &Christi D. & Judicis no- risti severitate depulsus est , ne schise ,, malis & dissidii author, ne pecuniae comm D missae sibi fraudator, ne struprator virgi- s.
num, ne matrimoniorum multorum cae- Dpopulator, atque corruptor , ultra ad-
huc sponsam Cnristi incorruptam , san- ,, ctam, pudicam , praesentiae tuae dedeco- re, de impudica atque incesta contagio- is
Refert etiam ibidem S. Cyprianus semes,& iterum rejectum Felicissimum a Cornelio, ut allatas a se ab Africa litteras accipereti nec tamen illis minitantibus Cornelium acquievisse, qui nihilominus paulo per momtus, quod de re tanta nihil ad eum scripsisset S.CZprianus, acrius ipsum redarguit 3 excusat nihilominus se, quod accusatorum ipsius vehementer exagitaretur molestiis, ut colligi potest ex eadem epistola Cypriani ad Cornelium, in qua scribit: Lecta alia tua epistola, Frater, quam primis litteris sub- ,, junxisti, satis miratus sum, cum animad- Hvertissem te minis, atque terroribus eo- rum, qui venerant, aliquantilm esse Com- Mmotum: cum te, secundum quod scripsisti, Daggresti enent cum summa desperatione, ,, comminantes, quod si litteras, qua Sattu- Hierant, non accepisses, publice eas recita- ,.
rent, de multa turpia, ac probrosa, dc ,, ore suo digna proferrent. Quod si ita res hest, Frater charissime, ut nequissimorum Hii meatur audacia , de quod mali jure at- ue aequitate non possunt, temeritate ac hesperatione perficianis actum est de Epic iscopatus vigore, & de Ecclesiae gubernan- sidae sublimi ac divina potestate: nec Christiam rini ultra aut durare, aut esse jam possumus, i, si ad hoc ventum est, ut perditorum mi- nnas, atque insidias pertimescamus. Hiaualis autem esse debeat bacerdotis, de Episcopi constantia in amovendis, de propulsandis indignis a Sacramentorum participatione, ibidem significat, cum ait: Amplector prompta, de plena dilectione cum Hi cenitentia revertentes, peccatum suum ,,
satisfactiose humili, de simpliia confiten- ri
370쪽
se tes. Si qui autem sunt, qui putant se ad Ec-,, clesiam non precibus, sed minis regrediri posse, aut existimant aditum se sibi non ,, Iamentationibus, & satisfactionibn s , sed
M terroribus facere, Pro certo habeant contra tales clausam stare Ecclesiam Domini,
si nec castra Christi invicta, & fortia, &,, Domino tuente munita, minis cedere.
Sacerdos Dei Evangelium tenens, & Christi praecepta custodiens occidi potest, non potest vinci . Interea cum saeviret in Christianos persecutio sub Imperatoribus Gallo, & Volusiano, in exilium ab cis ejectus est,. Cor nelius, una cum plurimis aliis Clericis Romanis , ubi eum S.Cyprianus ep. T. consolam tus est, & in qua mirum in modum eius consantiam extollit, in qua patiter Novatianum carpit , quod ipse persecutionem effuges et, nec errorem deponeret, sed adhuc gravius, ct se,& suos vuIneraret . In perniciem,
inquit, fratrum lingua sua perstrepens, &H facundiae venenatae, jacula contorquens, m magis durus saecularis Philosophiae praviri tate, quam Philosophiae Dominicae lenia ,, late pacificus, desertor Ecclissae, miscis ricordiae hostis, interfector Poenitentiae , H Doctor superbiae, veri tatis correptor, pro-H ditor charitatis . Agnoscit ne jam qui sito Sacerdos Dei, quaesit Ecclisia, ct domus
o claristi qui sint Dei servi, quos diabolus,, infestet, qui sint Chiistiani, quos Antiis Christus impugnet . Neque enim quaeritis illos, quos iam subegit, aut gessit evertere,, quos jam suos fecit. Inimicus hostis Eccle-,, siae, quos alicaavit ab Ecclesia, ct foras,, duxit ut captivos , di vinctos contemn P , di perdidit: eos pergit Iacessere, in ,, quibus Cnristum credit habitare: quanta quam etsi aliquis ex talibus fuerit appre-H hensus, non est, quod sibi, quis in Con-,, festione nominis blandiatur, clim conis stet, si occisi hujusmodi extra EccIesiam ,, fuerint, fidei coronam non eme, sed p*,, nam potitis eme perfidiae , nec in domo,, Dei inter unanimes habitaturosesse, quos M videmus de pacisci , & divina domo , si iurore discordiae recessisse. Coronato autem per Martyrium Cornelio , in ejus locum suffectus est Lucius, qui itidem Martyrio in eadem persecutio-tione Coronatus est , quorum M. Pontificum clim mirandam animi constantiam celebrarent Catholici, itidem de suo Novatian aiunt esus Sectatores , scribit enim Socrates, & ipse secta Novatianus Itb. a.
c. 23. Novatianum , quem Novatum nominat, Martyrio sub Valeriano occubiste; imo Novatiani suae sectae auctorem ante S. Cyprianum Martyrium consummasse pr*dica- tabant. Vertim, irquit, S. PacianUS ep. 2. M scripta ad Sympronianum Novatianum; si
Novatianus martyrium nunquam tulit . . DPorro etiam si passus est aliquid Nova- , ,
tianus, non tamen etiam occisus, etiamsi , occisus , non tamen Coronatus. Quid- sin ip extra Ecclesiae pacem, extra concor- Odiam, extra eam matrem, cujus portio si
debet esie, qui Martyr est Cyprianus si autem in concordia omnium , in pace tacommuni, in Consessorum grege passus is est, de saepe confessus iteratis persecutio- Hnibus, & multa laceratione vexatus, & novissime salutari calice propinatus est, is hoc fuit coronari . ssPetes I. suodnam fuerit Novatianorum
Respondeo, Eusebium Iib. 6. cap. q3. illud
prodere , ctim scribit e Novatus cscribere debuit Novatianus Eeclesiae Romana Presb-ter , arrogantia quadam , is fastidio contra eos electu , qui in persecutione lara fuerant, aperuit, non amplius illis, quamLis omnia quae
viderentur ad veram Paenitentiam, ad Comersionem animorum, ad duram Consessionem j Ba t, omnino peragerent, spem asiam salutis relinqui , unde propriae cuiusdam sectae , Overroris eorum , qui prae inflata mentis insolentia seipsos Κae vapos , id est , puros, is V
euos ab omni labe peeeati asseruerant , auctor , is, dux fuit. Addit S. Pacianus ep. I. eos Montanum, & PriscilIam, &Maximi DIam secutos, multiplices controversiaS cxcitasse de Paschali die , de Paracleto , de Apostolis , de Prophetis, muItaque alia et
sicut de hoc Catholico nomine de venia , de Poenitentia &c. Insuper cum se puros ac mundor subnominarent , secundas nuptias damnabant , ut testatur S. Augustinus lib. de Agone Christiano c. 3 i. ubi dc Novatianis ait: Isti sunt, qui viduas si nupserint tanquam adurateras damnant, is, super doctrinam Apostoli- eam se praedicant esse muniuores, qui comem suum si vellent agnoscoe , mundanos se se