장음표시 사용
61쪽
ut prasgnificaret, quid erat facturuS insti-stuendo, di Petro donando Eucharistiam :siquidem cum Pctrus corpus , & sanguianem Christi de manu illius accepit, tunc mysteitum huius lotionis, & debitae praeparationis ad Eucharis iam per hanc lotionem designatae intellexit. Similiter clim dixit non habebis partem mecum, noluit lotionem ad salutem esse necessariam exprimere, sed vel ut Petrum ad de-hitam obedientiam sua comminatione sollicitaret, eumque propter contumacem inmobedientiam ab aeterna beatitudine arcendum commonefaceret, ut interpretatur b.
hasilius in rcgulis brevilis disputatis resp.6O.& 3S. NI ut si ificaret eum non habiturum
partem in mhnsa sua, , coena parata, nec in corpore suoquCd in eadcm csna erat Consecraturus, & aliis distributurus; cum enim moris estet apud ludaeo, ad mensam non accedere, nisi prais loti, manibus, pedibus, Christus eamdcin caeremoniam a Discipulis servari voluit; ipseque scrvare voluit Eorum pedes lavando, ut profundae humilitatis consilium , & Exemplum eis praeberet: qua ratione dixit ibidem: Seitis quid fecerim vobis p Hos Locatis me MagFer , , D mine , is bene dicitis, sum etenim . si ergo ego lavi pedes vestros Dominus, is Magister, , Eoi debetis alter alterius lavare peues a Exemplum enim dedi vobis, ut quemadmodum
Instabis: Haec responsio militat SS. Patres. Nam S. Cyprianus sive alius auctor sermoni, de ablutione pedum , qui est inter illius opera reconditus, in principio haec habet : Ne quid consummationi doctrinae deesset , inter fixa, immutua praecepta , b ea , qvs moveri possunt, is repeti, di inctionem posuit,
tit caeteris immutabritier semel salutis ( id cit Baptismate , Confirmatione , di Ordine , quae infra dicit elle initurabilia ) ultima lavacri specus quotidisnIs expiationibus commodata , commentaretur Fdelibus. Et Nut lex
per singulas sensiones propria furificia requirebat , unum riuraretur fideiChrstiana remedium , ad quoa curreret quoties se cognosceret Fendisse. hi circa medium hac habct. Ait Dominus: Ns Iadero te non habebis partem mecum. PaulatIm resern huius declaratur necessias, quam conamo propolia inevitabilem reaait: is p cum oraclo aliter partem habere non possumus, nisi ipse pedes msros abluat , quanaoquiacm sic arciatur consensus, lavet, Picetat , , sacramenti hujus nobis virtutem
exponat. supra diximus lores baptismate madem lavacro non indigere 3 s d brum lavacrum quotidianis es excessibus inclitutum. Respondeo auctorem illum quisquis sit,
hanc lotionem idcirco sacramentum nominare, quod ille poenitentiae lavacri ligulam. gerat. Eam enim per sensum accomodationis eum poenitentiae sacramento, aut virtute confundere satis patet, tum ex praecedentibus verbis, quibus crim asseruiuet baptis mum non estu iterabilem dixissetque et Iram Dei iterum in eos exardescere, qui contempta baptismatis indulgentia, proprio abutuntur arbitrio, , Doluntate non necessitate dueuntur; Addit nunc : Contemptum suum non fatim
ulciscitur Deus, nec per 'gular offensas iudicantis ira discurrit, nec obstruxit fonti misericordiae ostia, meatusque muItiplices, sed obviat fugientibus, is cogit regreat desperatos, ostendens eis paenitentiae Diam, qua nulla latim invenitur , is reversis dat, ut iterum eis fossint sacramenta injuriata prodesse et quorum si paenitent a non subesset, nullo modo deinceps experiri possent efectum . Propter Me benignissime Domine peiles lamas Dis multi ; quia Ma baptismum , quem sui reverentia non patietur it rari , aliud lavacrum procursi , quod numquam aebeat intermiuia Tum subsicit praedicta verba in Objectione posita , nam haec habet. Sed hoc lavacrum quotidianis est excessibus institutum, is iugis retractatio usque adnotas a vemens, omnia debet opera , , cogitatus sngulos perscrutari, is es ctusper via
ita uiscurrentes , Dagam in bilemque animam per inania eυebentes corrigere, em lavare, ne equidquam in vita praetermittere, quod gemiti-
oui , , suspirais non fuerit expiatum. Ligebis. S. Ambi. lib.3. de sacram. suo calculo praedictam in oblectione sententiam firmat: nam ubi illaec praemisit Christi ad Petium verba; Nili lavero te non habebit
Partem mecum, subdit. Non ignoramus, quod Ecclesia Romana hanc consuetudinem non habeat , cujus ivum in omnibus sequimur ,
formam: Hanc tamen consuetumem non habet , ut pedes lavit. Vide autem ne proptermv.titudinem dechnarit. Sunt tamen qui di cant, is excusare conentur, quia hoc non in
masterio ( id est sacramento faciendum s ,
non in baptismate , non in regeneratione , sed
quos bobili pedes Iavandi sunt. Aliud es hu-
moratis, aliud sanctFcationis. Denique audi
quia mpserium est , sanct scatio. Nisi lavero
te non habebis partem mecum. Hoc ideo dira
non quod alios reprelandam, sed ut mea ossiacia
62쪽
eia ipse eommendem : in omnibus cupio sequimelesiam Romanam : sed tamen, is nos M. mines sensum habemus, ideo qtiod ibi reno, servatur, nos recte custodimus. Ipsum sequimur Apostolum Petrum , ipsius inlaeremus devotioni. Ad hae Romana Ecclesia quid respondet Utique ipse auctor est huius assertimnis Petrus Apostolus , qui Faeerdos fuit Helesta Remanae . Ist e Petrus ait: Domine non solum pedes , sed is manus,' c ut .. Respondeo, Ex eo non colligi S. Ambrosum absolute docere hanc lotionem esse sacramentum quippe clim fateatur eam non cn e Ecclesiae Romanae fidem , quam in omnibus secuturum se profitetur : sed tantum vult intermistam Romae Iotionem pedum , in sua servari Ecclesia , tum ut Christi , ac Petri exemplo morem gerat , tum ut gratiam non ratione lotionis, sed virtute humilitatis , ac Christi imitationis obtineat Ideo dicit consuetudinem , quae rectius iservatur in Romana Ecclesia de non lavandisi pedibus, in Mediolanensi Ecclesia de ipsis lavandis etiam recte custodiri propter exemplum Christi , ac Pe
Instabis iterum. S. Bernard.ser. I. in C*na Dom. evidentitis praedictam tuetur sententiam his verbis. Ut de remissone quotidia norum minime dubitemus , habemus e us sacramentum pedum ablutionem. Duaeris forte
tinis sciam, quod sacramentum fit huius remissumi post pauca respondet His autem nosse, quia pro sacramento illud est , non pro solo exemplo factum p Illud attende, quod Petro dictum es, si non lavero te. cyo. Aliquid igitur latet quod necessarium est ad salutem , quando sine eo nee ipse Petrus partem haberet in regno Christii Dei. Post pauca. Et unde
simus quia ad diluenda peccata, quae non sunt ad mortem , h quibus plen/ eavere non possumus ante mortem, ablutis sa pertineat 3 Ex eo plane quod offerenti manus caput pariter ad obluendum responsum est.
ei latui est, non indiget nisi ut pedes lavet.
rus est, qui gradia peccata non habet, cuius eaput , id est intentio , . manus id est speratio, o conventio munda est.. Sed pedes, qui sunt animae assectiones , dum in boo pu vere gradimur ex toto mundi esse non posssunt; . quin aliquando Danitati, aliquando voluptati ,. aut curiositati plusquam oportet cedat
Res id ruS.Bernardum esse intelligendum de facetamento generaliter, di improprie nominato , quatenus est aliquod signum sacrum aliquid significans , non vero de sacramento proprie dicto, id est pro lignoessicaciter gratiam significante; scicbat namque Bernardus in Ecclesia Romana septem tantum excipi, & credi saci amenta: equidem ergo Contrarium docuisset pNec refert, quod asserat hanc pedum ablutionem esIe ad salutem nocestariam, &peccatorum venialium remis livam : non enim hanc necessitatem esse absolutam arbitratur , alias sibi ipsi contradiceret; quippe cum doceat eam institutam ad idia venialia expianda , propter quae sola certo certius est nullum a Christi , & Dei regno esse arcendum. idcirco autem dicit cam venialia expungere, quia est actio humilitatis, & charitatis , ac proinde meritoria, & venialium. rcnussiva. s.. I I..
aqua benedicta non est etiam proprie dictumi
P Robatur, quia Ecclesia non habet potestatem, & auctoritalcm instituendi signum aliquod, vel caeremoniam Curtam sedc determinatam, quae vim in fallibilem habeat gratiam sanctificantem conferendi, ac peccatorum remissionem largiendi, clim id
sit solius Dei: sed consecratio, & usus aquae benedictae non a Christo D. sed ab Ecclesiae suam habet institutionem: igitur, &C.. Major patet si enim id posset Ecclesia, eamdem
virtutem plurimis aliis caeremoniis conferret, quas proinde ex opere operato gratiam largiri fatendum es et: quod tamen nullus he logorum , aut 3S. Patrum admittit. Deinde si valeret aqua benedicta ad gratiae sanctificantis largitionem, & peccatorum venialium remimonem, ex opere operato, simili ratione valeret ad alios enectus, ad quos ordinatur, & consecratur, videlicet ad fugandos daemones, eorumque tentationes repelislendas, & alia ab eis inferenda, nocumenta avertendas eoque magis,. quod haec in eius benedictione exprimantur , remissioni, autem venialium non fiat mentio; sicut nec gramtiae largitionis . Minor etiam pater t nam hujus sacri ritus institutio revocatur ad Alexandrum I. summum Pontificem, qui huJus sacrae caeremoniae auctor dicitur: nam hi summus Pontifex U. post S. Petrum, loquendo
deejusmodi aqua benedicta vit: aquam sala
63쪽
Dit. Prooemialis Art. I. Quaest. v.
stituisse lictores tanquam gratiae ministros, eoS maxime, quorum operatio fieri nequie absque gravissimo peccato mortali, ut potuctim sit occisio hominis innocentis in odium Dei, & Christianae Religionis p addit Seraphicus Doctor in dili . . par. a. quaest.3. suo. Baptismus sanguinis non est , Sacramentum , quia ei desciunt omnia ea, quae sunt de integritate Sacramenti , Icilicet representatio ex Mulitudine, Aviscatio ex institutione, sanctifieatio ex verbi prolatione : quorum quosnbet descit, ut in opponendo tactum est , es in picienti patet 3 is, ideo Sacramentum noras. I V. conspersam populis bene rimus, ut ea cuncti aspersis anctificentur, es purifientur . suod bomnibus Saeerdotibus faetendum esse manda, mus . Nam si eisis vitulae sanguine aspersui populum sanctifrabat, atque mundabat 3 multo magis aqua sale aspersa, divinisque precibus sacrata populum sanctipeat , atque mundat. Et si sale asperso per inlisaeum Prophetam serilitas a-qus sanata est, quanto magis divinis precibus
sacratus sal sterilitatem rerum aufert humanarum , , coinquinato sanctificat atque mundat,bi purgat , b, raetera bona multiplicat , is insidias diaboli avertit , raphantasmatum versutiis homines defendii p Quibus verbis praeci-Puos enumerat essectus aquae benedictae . Nec obstat, quod ei tribuat vim sanctificandi: haec enim sanctificatio, & mundatio per se ei non competit ex opere operato 3 scd tantum ratione actus, & effectus assumentis ejusmodi aquam; unde inter sacramentalia quidem refertur: non vero inter sacramenta debet censeri.
Maruerium habet quidem vim , is efficacit tem saeramenti : non tamen es sacramentum propriὶ dictum P Rima pars constat: certo namquc certius est martyrium pro Christi nomine passum, ac consummatum habere vim gratiam sanctificantem conferendi. Quod utique probabitur q. a. sequentis disputationis, conclusione a. ubi declarabimus martyrium supplere vicem Baptismi aquae tam in parvulis, quam in adultis. secunda pars vero ejusdem assertionis ellevidens; Sacramentum enim proprie dictum debet esIe certum signum, & emcax gratiae conferendae. & habere determinatam materiam, & Lormam cum debita intentIone Ministri sed martyrium nec est signum gratiae conserendae, a Christo D. ad id determinatum, & institutum: quis enim dixerit actionem peccaminosam ex parte agentis qualis est actio, qua vis infligitur martyri esse signum divinitus ordinatum ad gratiam
conferendam p Neque etiam determinatam habet materiam, & formam 3 cum Innum mera sint a demone, de tyrannis excogita- .ea tormentorum genera ia Martyres torquendos, & necandos: nec etiam competentem Ministrum habet a Cnristo D. dela- gnatum 3 quia enim dixeitc-Dimis Panis benedictus, is, Eulogiae non sunt Sacramentum proprie dictum.
PAnis benedicti in symbolum Catholicae
communionis fidelibus tradi soliti , primus omnium meminisse videtur Melischiades Papa , qui sedem Pontificiam i nuit ab anno Cnristi Domini gii. ad annum 3Iq. Hic autem , ut refertur in libro de Romanis Pontificibus , fecit ut o lationes consecratae per Ecclesias ex conster tu Episcopi dirigerentur, qvod declaratur femmentum . Similia restat de Siricio , qui aban. 38T. ad ann. Sy . summum Pontificatum administravit, is enim constituit , ut nullus Presister Missas eelebraret per omnem hebdomadam , nisi consecratum Episeopi loci designati susciperet , quod declaratur: fermentum. Similiter Innocentius I. qui ab an. oa. sedit ad annum qi P. respondens ad interrogata Decentii Episcopi Eugubini hoc habet epist. I. cap. S. D fermento vero vi quod die Dominico per Titulos mittimus , s per E nos consuere voluisti: cum omnes ruine sue nostrae intra civitatem sint ranctiturae , rarum Presbyteri, quia die ipso propter pi em sibi creditam , nobiscum conisnire non possunt: idcirco fermentum a nobis consectum per Acobibos accipiunt, ne se a ncstra comis munione , maximὶ illa die iud cent separatos.suod per Paroebias fieri debere non puto :, quia non longe portanda sunt Sacramenta ;nec nos per caemeteria diversa erectitutis Presisteris asinamus , ut is Presbateri eorum consciendorum ius habeant, atque licemiam . Denique idem apparet ex antiquo Rituali Romano , in quo haec habentur verba suinta Dominiea in quadragesima datur se
melitum, in Cp storia Laterantes.
64쪽
Caeterum quod F rmenti nomine nihil aliud significetur, quam panis ab Episcopis, vel Presbyteris benedici solitus, qui dividebatur fidelibus ad sacram Eucharistiam non accedentibus, ut ejusmodi fermenti , & eulogiarum participatio symbolum esset Catholicae communicationis , satis aperte colligi videtur ex antiquo Canone Pii Papae,& Martyris titulo inscripto, qui habetur tomo primo Conciliorum his verbis i inde oblationibus, quae asseruntur a populo, es consecrationibus, quae supersunt, vel de panibus, quos deferunt fideles ad Ecclesiam , veleerte de suis Presbter comenienter partes in-eisas habeat in vase nitido, is, convenienti , ut post Missarum solemnia , qui communicare non fuerint parati, eulogias die Dominico, in diebus fesis exinde accipiant, quae cum benedictione prius faciat. Ejusmodi autem panis idcirco dicebatur
fermentum, vel per accommodationem ad illam parabolam Evangesicam, qua Dominus noster Jesus Christus Matth. IJ. assimi- Iat regnum coelorum fermento, quod accetum mulier abscondit in farinae satis trius donec fermentatum est totum, regnum
namque Christi praesentis temporis , illud este definitur, quod communicatione Catholica unius massae coagmentatione constringitur; unde qui panem benedictum accipiebat , significabat eo symbolo se esse eum aliis Christi fidelibus fide, & charitate conjunctum. Hel potius idcirco dicebatur fermentum, ut distingueretur ab Eucharistia, quae in aZimis conficiebatur. Ejusmodi autem Catholicae communicationis Symbolum non solum frequentabatur Romae, & in Occidentali Ecclesia, sed etiam in Orientali, ut dcclarari videtur in Conc. Laodiceno cap. Io. in quo dicitur Sanctas oblationes ad vicem Eulogiarum per festivitatem Passebalem ad alias Parochias mitii minime oportere: non alia, ut arbitror, ratione, quam quod eo die omnes fideles ad sacram Synaxim accederent: ac proinde eis non erat opus alio communicationis ,
ac unitatis in fide symbolo: caeteris autem diebus Dominicis . ac festivis licitum crateulogias ministrare: imo & aliis diebus ferialibus, excepto Quadragesimali tempore, ne videlicet jejunium frangcretur, ut Colligitur ex eadem Synodo c. o. ubi statuitur: Non moriet in quadrage a panem offeri , nisi Sabbato , bri Dominica tantum . non enim servabatur jejunium in Orientali Ecclesia de Sabbato, sicut nec in Oc
cidentali feria quinta, ut constituerat Melchiades summus Pontifex; nam de ipso legimus in libro Romanorum Pontificum . Eie eonstituit, ne ulla ratione die Dominica ,
aut quinta feria ieiunium quis fidelium ageret, quia eos dies Pagani quasi saerum se uniumeelebrabant. Duplicis autem generis erant euIogiae laliae quidem publicae , quae scilicet in publico Ecclesiae ministerio distribuebantur;
aliae vero privatae, quas amici inter se ultro, citroque dare, atque accipere consueverant , cujus quidem antiqui usus plura exempla suppetunt; inter alia vero S. Paulini Nolae Episcopi, epist. i. ad Severum , haec scribentis Panem eampavum de cellula nostra tibi pro eulogia misimus: Et epist. ad
S. Aug. Panem unicum, quem unanimitatis indicio misimus, charitati tuae rogamus acciapiendo benedicas. Et ipsemet S. Aug. ep. 3ss. ad eumdem Paulinum eulogias mittens scribit e Panis, quem misimus , uberior benedictio fiat dilectione aeripientis benignitatis
His omnibus constat, quod etsi ejusmodi
eulogiae appellentur Sacramenta, non tamen
perfecti Sacramenti vim & significationem habebant: sed tantiim Sacramenti nomen inditur , quod ejusmodi culogiarum participatio symbolum esset Catholicae communicationis fidelium inter se , ut nempe qui sacratissima Eucharistia minime communicassent , saltem alio communionis signo censeretur elle fideles. Quapropter Concilium Laodicenum, cap. 3I. statuit et suod non oporteat ab haereticis eulogias acenpere , quia sunt maledictiones potius , quam benedictiones.
Nec obstat quod fermentum illud , seu
panem fermentatum oblationes consacratas
per metestas, ex consecratu Episcopi appellent Melchiades summus Pontifex, nec-non Ac Syriacus; apud eos enim idem est consecratio , quod benedictio , & fermentum consecratum quod benedictum: D cebantur autem oblationes, quia, ut notavimus ex Canone 3. Pit, ejusmodi panes a populo offerebantur , ut Episcopali , vel Sacerdotali benedictione accepta minutatim fideli
Ex iis igitur omnibus constat nihil aliud
fuisse sermentum , quam fermentatum P nem benedictum , quem ob communicam
tionis symbolum ab Episcopo acceptum
65쪽
impertirentur cuncti Parochia Ies Presbyteri, eamdemque sub se constitutis fidelibus distribuerent . Ipsum vero panem diversis nominibus fiuisse appellatum , nimirumfr- mentum, ad distinctionem panis agi mi, ex quo soleret confici Eucharistia, dictumque esse Sacramentum, ob sacrae rei signum 3 nempe Catholicae unionis, & benc dicti, ne consignatum, ob idque benedictionem itidem, & eulogias dici consuevi sic.
De Faeramentorum institutione , seu causa efficiente, virtute , is essectu EXplicata Sacramentorum essentia , &asserto eorum numero , jam investiganda est ipsorum origo , incunditas , &effectus, in qnibus maxime illorum dignitas, & praestantia mirum in modum clucet. Quid enim i Ilustrius, & ad commendationem nobilius, & praeclarius existimari potest, quam quod eorum nostrae salutis adminiculorum solus Deus Auctor, &Institutor assequatur: nec creatura: CUHuS-
vis praestantissimae virtus ad i Ilam institutionem , Ac ordinationem quidqUam conferre queat Quid censeri posset hominum admiratione dignius, quam quod ejusmodi signorum, quantumvis aspectu exilium, tanta sit virtus, ut hominem peccatorum tace deturpatum non emundet talum, sed di coelcsti gratiae sancti ficantis luce , ac decore perfundat, &quod stupendum magis, ipsum in Dei filium Consecret, & heredem constituat, ac consortem Unde merito dixit Tertul Iianus lib. de Baptis c. I.
Nihil adeo est, quod obduret moentes homiratim, quam simplieitas divinorum operum , quae in iactu Dictatur, magnificentia, quae in effectu repromittitur ; ut hic quoque , quoηiam
tanta simplicitate sine pompa , sive apparatu Rodo aliquo, denique sine sumptu homo in a-
sua demissus, O, inter pauca verba lixctus , Non multo, vel niselo mundior resurgit , eo incredibilis existimetur consecutio aeternitatis, bc. Tria itaque hic sunt determinanda: Primum , utrum solius Dei sic sacramenta instituere. Secundum, quaenam sit eorum ecficacitas respectu gratiae producendae: Temitum , quaenam sacramenta charactetem producancis
Utrum solius Dei sit Sacramenta instituere, Norandum primo , circa institutionem Sacramentorum , duplicem potestatem distingui posse; aliam quidem auctoritatis, aliam vero ministerii. Potestas auctoritatis dicitur, quae est independens a quacumquet alia, & per propriam virtutem quaedam se- Iigit signa, eisque gratiam producendi vim, & essicaciam confert. Potestas vero ministerii est illa d cIegata virtus a principali causae ad sacramentorum, vel confectionem vel administrationem. Insuper potestas ministerii duplex statuitur, una qurdem princi' uis excellentiae; alia vero commvnis. t ri Vcipalis excellentiae ea est , quae competit alicui cum singuIari praerogativa supra Caetera S causas, quae ad sacramentorum, ver designationem, veI confectionem concurrere possunt. Potestas vero ministerii communiter dicti, ea est, quae competit cuilibet ministro, quatenus dumtaxat minisse est sacramentorum . hoc est administrator.& dispensator. Hinc duplex exurgit dim- cultas: Prima, utriim solus Deus conferre possit alicui creaturae potestatem auctoritatis instituendi sacramenta, puta humanitati Christi ; seu utrum Christus Dom-
quatenus homo ex sua virtute habuerit principalem potestatem excellentiae. Notandum secundo, ex Doctore in .dissor. q.3. num. . quod aliud sit signum praeticum instituere ad producendam gratiam et aliud vero illud signum reddere certum ,& e ax ad eamdem gratiam producendam: Possibile enim est, inquit Doctor quandoque aliquem non veracem uti illo signo: signationem enim habet ex in- , , stitutione : sed quod si certum , non , ,habet nisi ex determinatione alicujuS Cau- , sae cooperantis illi signo, ad causandum , ,
signi ficatum ; v.g. si ab aliquo Legislatore si instituatur in politia sua pro signo Pacis , , tactus manus , vel hujusmodi , etsi ex is ista impositione habet istud signum , quod practice significet pacem: tamen si si alius non verax potest uti isto signo,istud ,
signum non est certum ex impositione ,, Legislatoris; sed rcmanct aequivocum , , quandoque scilicet verum , quando ha- ,, oet concomitans signatum , quandoque Mfalsum; salsus enim utitur isto sigra , is sive
66쪽
De Sacramentorum institutione. sy
sive signato, sicut uteretur ligno specu- lativo, sive signato, ilicendo; coneedo tibita dilectaenem meam, habens aliud, scilicet oppositum, in mente . nec Doctor, quibus significat duo ene in sacramentorum institutione distinguenda ; Primum est signi sensibilis designatio ad gratiam significandam, & conserendam et Seeundum est virtus, & emcacitas illius signi, ratione cujus dicitur certo, di in fallibilitei gratiam significare, & in serre, quantum est in se: Primum autem se habet dumtaxat incomple-ic , & imperfecia ad institutionem sacramenti; quippe cum de ipsius ratione sit , non solum quod sit signum gratiae sanctificantis , sed quod sit signum certum , &essicax illius , quod utique obtinere non potest, nisi ab eo, qui habet virtutem physicam producendi gratiam, & eam productionem huic signo annectendi.
Notandum tertIo, Sacramenta duobus mo
dis a Deo cesseri pone instituta, tamirum vel immediath, per seipsum 3 vel mediate , per aliquem Angelum , aut hominem . Immediai. quidem , nuta si Deus designaret aliquod signum sensibile, ad cujus applicationem certo , ct infallibiliter produceret , & conferret gratiam . Quod utique fieri potest ducibus modis: nempe vel immediate a Deo , ut Deus est , vel a Deo quatenus est Deus-homo, id est, quatenus divina persona , quae immediate ea sacramenta instituit , in assumpta humanitate subsistit. Quod rursus concipi potest duo- 'bus modis: Primo, itaui illa delignatio Sacramentalis signi, & vis ei annexa producendi gratiam , tota refundatur in personam divinam; sola autem illius mani sestatio fieret per humanitatem assumptam, velut ipsa assumpta humanitas a divina persona communicatam habeat virtut m elusemodi signa emcacia instituendi , quasi sibi
propria , ita ut hujus institutionis censeatur Causa princeps. Similiter Deus concipi potest instituere sacramenta mediate duobus modis; nempe vel incompleth , li videlicet
concederet alicui creaturae facultatem designandi , & assumendi aliquod signum sensibile, ad cujus praesentiam, & positionem , ipse certo , di infallibilitcr gratiam Produceret et vel eo leto , si nempe ipsi
creaturae, cui concedit facultatem signum cinstituendi, concederet etiam vim, & em-'caciam producendi gratiam.
His ita praemonitis, tria supersunt statuenda 3 Primum . quod solus Deus potestatem authoritatis, ac principalem habeat instituendi sacramenta proprie dicta , ita sibi propriam , di peculiarem , ut nulli
creaturae possit eam delegare . Secundum ,
quod Christus D. quatenus homo non sit
causa princeps , & physica ; sed moralis
institutionis sacramentorum. Tertium, quod
omnia sacramenta ( quatenus est Deus immediare instituerit.
Solus Deus eam etδ ,-proprie potest imstituere saeramenta . Haec est Doctoris loco supra laudato numer. S. ubi ait sQuantum ad signationem, possibile esset ,, quod ab aliqua creatura institueretur sa- Hcramentum, quia sicut posset homo im- Hponere signum speculativum effectus Dei, is ut patet de ista oratione 3 Deus causat ,, gratiam in animas , ita posset imponere ,,
signum , quod praetice signaret Deum ,, invisibiliter agere 3 sed non posset dare ,,
illi signo , quod esset regulariter Cer- Hlum ; non enim potest dare certitudi- onem alicui signo praetico, nisi in cujus is potestate est posse causare signatum il- Hlius signi ; solus autem Deus potest se ,, determinare ad causandum es caum sibi , proprium et ergo solus Deus potest dare ,, certitudinem signo practico sui effectus. GSic ergo patet , quod a Duo solo po- is
test institui sacramentum , quantum ad is signum certum . Et infra num. f. ibi : is
Quod si hoc signum certum est de is
ratione sacramenti , uti videtur ex illa siparticula , efficax , sequitur , quod de ratione ejus proprie dicta , a solo Deo ,, possit institui . hi autem est de ratione ,,
Quibus verbis Doctor satis aperte docet solum Deum poste sacramentum instituere et quippe clim solus virtutem habeat gratiam infallibiliter producendi ad applicationem,& positionem alicujus signi , quamquam
postet committere purae creaturae designationem alicujus signi praetici , ad cujus
praesentiam ipse gratiam sanetificantem conterret : Haec autem, ut diximus, designatio, esset dumtaxat sacramentum imper&ctum ex partu ipsius .designantis, qui enim tale signum determinaret , ex se non haberet vim illud signum effcax, di pr.usticum effciendi, sed id necesIario piaesta dum
67쪽
dum esset a Deo, ae subinde solus Deus potest auctoritative instituere sacramenta. Quae utique ratio sic formari potest. Ille tantum auctoritati vc potest instituere sacramenta, qui potest virtutem sacramento tribuere , & significatum per illud estectum
Producere . Atqui solus Deus potest virtutem tribuere sacramento, & illius enectum, nempe gratiam sanctificantem, & peccati remissionem producere: Igitur, &C. Major constat. Minor: probatur illis omnibus Scripturae textibus , quibus Deus asseritur
solus gratiae sanctificantis , Ac justificati nis auctor. Sic Job q. stuis potest facere
mundum de immundo eone tum semine 3 nomne tu qui solus es p Et Psal.83. Gratiam, is gloriam dabit Dominus, cyc. Dices ; Sacramenta legis naturae erant signa pro arbitrio ab hominibus fidelibus ad suae fidei obtestationem assumenda: sacramenta vero legis scriptae scut & ipsa lex Moysi consignata fuerant per Angem Ios et igitur sacramcnta possunt institui a
Respondeo adprimum, ex eo soldm inferri, quod determinatio signorum sacramentalium fuerit ex voluntate humana , non vero quod ab ea penderet sacramemorum
institutio e Deus enim voluit , & immediate per se ipsum instituit, quod homines tempore legis naturae assumerent ad suam anctificationem signa sensibilia , ad quorum politionem ipte gratiam produceret, non vero quod homines illis signis tribuerent vim producendi gratiam. Ad seeundum dico, legem, & sacramenta legis Mosaicae , ideo dici tradita per Angelos, non quod lebem istam condiderint, aut sacramenta illa instituerint propria auctoritate, sed tantiim quod eorum fuerint
Dices secundo 3 Qui potest producere eLfectus sacramenti , potest etiam instituere sacramentum: sed Ecclcsae Ministri producere possunt enectus sacramentorum igitur, &c. Major constat ex dictis. Minor vero probatur: Eflectus sacramentorum est, ut homo purgetur a peccatis, illuminctur, & perficiatur per gratiam: sed purgare, illuminare, & perficere pertinet ad Ecclesiae Ministros , ut docet S. Dionysius in lib. de Ecclesiastica Hierarchia, cap. s. igitur, &C. Nego minorem, & ejus probationem distinguo. Purgare, illuminare, & perfice-
re per se immediaic est effectus sacramentatorum, concedo: mediate tantum, nego:
Similiter distincta minore, neganda est consequentia: purgatio enim, quae attribuitur Ecclcsae Ministris, non est immediata; illi namque idcirco purgare dicuntur, quia spiritus immundos ejiciunt acoetu fidelium,& catechismis , ac sacris admonitionibus disponunt ad sacramentorum receptionem; similiter illuminant populum Dei , non quidem per se illuminando singulorum animas, aut gratiam infundendo, sed verbum Dei praedicando, & sacramenta subiaministrando. Dices tertio. Ex S. Augustino tract. s. in Joan. circi medium et Baptismus Joannis erat baptismus hominis: sed baptismus Joannis erat verum sacramentum: igitur homo potest instituere verum sacramentum. Maior est ipsius S. Augustini: ait enim 3 liud es , inquit, baptietare per ministerium , aliud per potestatem; baptisma enim tale est, qualis est ille, in cuius potesate datur : non
qualis est ille per cujus ministerium datur: tale .erat baptisma Ioannis, qualis Ioannes; baptisma tamen iusti hominis, sed qui aeceperata Deo talem gratiam , ut dignus esset praeime iudicem: tale autem baptisma Domini, qualis Dominus, bc. Resipondeo negando minorem; baptismus enim Joannis non habebat vim conferendi gratiam sanctificantem , nec remittendi peccata, ut probabimus agendo de baptismo
Dices denique: Creatura potest dcsignare aliquod signum, ad cujus praesentiam Deus infallibiliter produceret gratiam: sed hoc
sufficit ad rationem sacramenti : igitur creatura potest instituere sacramentum. Probatatur major auctoritate S. Augustini loco supra laudato, ubi ait, Potuit autem Dominus noster Iesus Chrastus , st vellet dare potestatem alicui servo suo , ut daret baptismum suum tanquam dice sua , , transferre a se baptietandi potestatem , constituere in aliquo servo suo , , tantam vim dare baptismo,
translato in servum , quantam vim haberet baptismus datus a Domino, bc. Respondeo ad minorem cum Doctore loco supra laudato n o. quod si haec ad rationem sacramenti sufficiant, revera quidem pura creatura poterit cx commissione Dei instituere sacramenta: & hac ratione conciliari poterit sententa a Doctoris cum opinione Doctorum Angelici, & Seraphici an
68쪽
De Sacramentorum institutione. Cet
rentium posse a Deo creaturae committi virtutem, & facultatem instituendi sacramenta; si nempe haec institutio sumatur praec se tantum, ut est designatio formae, & materiae sensibilis, & ut praescindit a certitudine, & essicacia respectu e flectus: quod utique patet, quia sic aliqui statuunt remedium legis naturae fuisse institutum, ut in potestate cujuslibet esset assumere quamlibet rem ad protestationem fidei: Sic Christus per pintestatem excellentiae instituit sacramenta , qua homo, & sicut Ecclesiae data est potestas instituendi ritus, de solemnitates sacramentorum, ita potuit committi potestas designandi materiam, & formam, tamen nQn inde sequeretur certitudo, & csficacia signi instituti, sed ex decreto Dei, quo determinaret concurrere infallibiliter ad productionem effectus significati: igitur lana sic instituta haberent quidem suam designationem a pura creatura , suum vero effectum a Deo, & sic creatura esset quidem auctrix institutionis signi, Deus vero esset auctor effectus significati. Nec aliud certe voluit S. Aug. verbis in objectione Iaudatis , ut constat ex sequentibus: ait enim 3 me noluit ideo ut in illo
spes esset baptietatorum, a quo se baptietatos agnoscerent. Noluit ergo servum ponere spem iv servo. Ideo clamabat apostolus, cum Did ret homines volentes ponere spem in seipso : Numquid pro vobis pavius crucifixus es, aut in nomine Pauli baptixati estis p Baptietavit
ergo tanquam minister, non tanquam ipse potestas . Baptietavit autem Dominus tanquam
potestas. Quibus patet S. Augustinum n&le eam potestatem primariam, & absolutam interius per sacramenta sanctificandi potuisse communicari servo. Enim vero si talis concederetur, nihil prorsus sequeretur absurdi , si quis in eo spem collocaret; solum itaque voluit potestatem sacramentalem conficiendi , ac ministrandi nomine proprio conserentis, v. g. Ego te baptieto in nomine Claudii, vel meum tibi consero baptisma, potuisse quidem conferri servo, sed non fuisse conveniens , ne servus verbis ipsis deceptus in baptiZante spem suam, non autem in Deo piancipali causa reponeret.
Cmistus Dominus quatenus homo est tantum causa morahae, , meritoria is,
tutionis sacramentorum. Probatur. Christus Dominus aliquam causalitatem habuit circa sacramentorum institutionem: sed non
habuit physicam et Ergo moralem. Major patet quia, ut probabitur Cones. sequenti, ipse omnia sacramenta instituit. Minor vero probatur. Causalitas physica vel est principalis, vel instrumentalis et sed neutram habuit. Non quidem strineipalem. Tum quia solus Deus est causa principalis justificationis . ut colligitur ex his Scripturae textibus , Iob. I . esuis potes fuere mundum de immundo conceptum semine p nonne tu qui
que te salvator. Nec solvitur dicendo, eos textus solum innuere Deum esse causam priamam justificationis: sciuidem licci Deus sit
causa prima calefactionis, inepte tamen diceretur: Quis potest calorem facere 3 nonne tu qui solus es p cum ignis pariter ad calo
Tum quia si Christi humanitas esset eausa principalis gratiae per sacramenta producendae s maxime vel ex innata sua virtute, vel
divinitos indita. Non primum: quippe clina illius humanitas ejusdem sit speciei, ac ordinis naturalis, cujus sunt caeterae 3 gratia autem sit ordinis supernaturalis , & cujusvis
naturae vires excedens. Non etiam secundum,
Id enim haberet vel a gratia habituali, veIab unione hypostatica. Non primum 3 alias quilibet justus talem habere posset foecunditatem 3 quippe cum habeat gratiam Christi gratiae in specie similem. Nec obstat major
intensio gratiae Christi: quia non mutat nais turam, de vim efficiendis forma enim intensior id solum habet, ut intensiorem effectum possit edere; quem remissior non ede.ret ratione majoris resistentiae in pastb,quod in praesenti locum non habet. Non etiam fecundum , quia per illam unio
nem natura non mutatur substantialiter, ae
proinde nullam vim physicam accipit,quam ex se non haberet: Sed Deus ratione unionis ei tantum assistit, qua divina assistentia.& unione fit ut humanitas sit causa moralis, meritoria & impetratoria gratiae, quam alter justus ratione suorum operum, & suae gratiae impetrare, & obtinere non posset.
Haec autem moralis causalitas non debet
immutare physicc Christi humanitatem astu susticit ut Deus per extrinsecum rememetum eam dignam etficiat id obtinendi , quod postulat 3 sicut regia dignitas non
69쪽
immutat physice naturam Reginae, quae aliquid a Rcge obtinet ratione talis dignita. iis, quod alteri non concederetur, v .g. Est-sset. Sic Christus exauditus est pro sua reverentia , inquit Apostolus; Lt aulcm esset causa secunda , & physica cffciens ratione tinionis livnostaticae , oporteret ut aliquid reale, & Ihvsicum in eam ab unione ipsa ecfunderetur , alioquin immutata manens Physice , nullam physicam activitatem ab unione obtinet et .
Dices I. Illa cst causa principalis, cui per se assimilari dcbet cffcinus: Sed nostra iustificatio in hoc consistit, ut nos assimilet
Chiisti humanitati, juxta illud ad Rom.8. Praedestinavit nos consormes feri imagini s id est humanitati filia sui. Ergo, &c.
Nego maiorem. 3iquidem Deus uti potest tanquam instrumento gratia unius iusti ad producendam gratiam in altero justo S &tunc effectus esset similis causae illi morali, di causa illa non esiet principalis. Diees a. Quidquid est principium universale nostrae justificationis, est eius causa principalis et Sed talis est Christus; de
plenitudine enim eiuI omnes noI cccepimus.
Nego maiorem. Et ad minorem dico Clui itum ideo dici causam universalem justificationis , quia meruit ut homo omnem gratiam, quam Ut Deus producit. Urgebis. Ex hoc plura sequuntur absurda . Primo enim sequitur Christum non differre a reliquis ministris, qui ctiam sunt causa instrumentariae. Secundo, si solii messet instrumentum inorale, non deberet prius este justus , & Deo gratus, instru-ntcntum enim non debet habere formam quam in alio producit 3 quo sit ut etiam bacerdos, licet sit in peccato mortali,conferat gratiam , & a Peccatis solvat, quia tantum est instrumentum. Tertio , sequeretur nostram gratiam este perfectiorem
gratia , & justificatione Christi effectus
enim semper cst nobilior instrumento, quo producitur. Nego has omnes sequelas. Primam quidem, quia licet per instrumentariam virtutem non disierat, diffcri tamen quia ipse per verum meritum de condigno impctrat a Deo gratiam: caeteri autem per nullum sui meritum, sed per sacramenti virtutem gratiam Producunt. Secundam pariter, quia gratia, ct sanctitas vere praerequiritur in Christo ut vere impetret , secus si tantum ut ba cerdos ministraret ea, quorum collatio-
ne gratia infallibiliter consertur. Tertiam denique; id enim verum est de instrumenistis pnysicis, non de moralibus, & impetrativis, cum enim dona iniquorum non probet Altissimus , nec peccatoreS CXaudiat, hinc ut quis ab eo petita excipiat, justus, & ei gratus esse debet. Diras 3. Christus est justus per essentiam, habet enim sanctitatem ex propriis, non autem per participationem: Sed quod est tale per essentiam, est causa principalis caeterorum , quae talia sunt per partimcipationem . DFinguo majorem. Quatenus Deus homo habet sanctitatem a se non ab alio emendicatam, concedo ; quasi ejus humanitas haberet justitiam a se, non vero a divinitate mutuatam, nego. Similiter est distinguenda major. Quae suapte natura talia sunt,eon cedo; quae tantum abalici, neg'. Humanitas autem Christi suapte natura sancta non est, sed per gratiam habitualem inmternam, & per exlcrnam Dei assistentiam ab unione profluentem, quae eam physicunon immutant, nec proinde aliquam em-cacitatem physicam ei conserunt.
Non es etiam eausa itfrumentalis pissime Tum quia, ut dictum est, homanua, non habet physicam activitatem in gratiam. Tum quia, ut infra dicetur fulixis , nulla creatura habere potest e cacitatem naturalem erga gratiam, & ea quae sunt ordinis supernaturalis. Restat itaque inferendum Christum tantum esse causam moralem & meritoriam. Meritoriam, inquam, quippe cum sinquit Doctor in q. d. a. q. I. n. .) ille sit causa meritoria sacramentorum , qui s-gnis a se institutis meruit emcacitatem gravitae producendae: At Christus ut homo id meruit. Probatur. Deus ab hominibus offensus decreverat talem offensam non condonare, nec aliquod auxilium ad eam expiandam concedere, nisi prius divinus honor resarciretur, justitiaeque divinae factum fuisset satis , per oblationem aliculus tantum honoris Deo tribuentis quantum hominis peccatum abstulerat et Sed id piaestitit Christus, seipsum offerendo ut nos rem dimeret ab omni iniquitate: imo ubi abundavit delictum, superabundavit gratia , ut copiosa apud eum esset redemptio : Ergo , &C. Confirmatur, nam omnis sacramentorum cssicacitas provenit ex pactione Christi et igitur est eorum causa meritoria.
70쪽
De Sacramentorum institutione. 6 r
. Probatur antecedens: Ab eo sacramenta habent suam efficacitatem, a quo habent quod gratia ad eorum collationem regulariter, & infallibiliter producatur: atqui id habent meritoric a passione Christi. Major constat; siquidem non alia est sacramentorum efficacitas. Minor probatur . Omnis gratia hominibus conserenda solii mconfertur intuitu, de virtute Christi meritorum. Unde S.Joannes: Gratia , i Deritas
per Iesum Christum. Et rursus , De cuius
plenitudine omnes nos nec imus. Ergo maxime ratione completorum Christi merito.rum: Scd Christi merita non fuere completa nisi per mortem, & pastionem, quae fuit nedum vitae pani bilis terminus 3 sed &signaculum, de complementum ejus meriti. Licet cnim nomen Jesu ei fuerit inditum in Circumcisione, Ac priti, ab Angelo praenuntiatum quam nasceretur: Attamen in sola passione ejus nominis perfectam virtutem ab Iecutus est, juxta illud Apostoli. Christus humiliavit semetipsum, factus obediens usque ad
mertem , morIem autem crucis, propter quod cyc. Cum ergo Salvatoris nomen nonnili per mortem peri Sic fuerit auecutus, inferen d- est ab eius morte nostrae salutis m,
dia, qualia sunt sacramenta, suam duxi ne virtutem, & originem. Id ipsum indicant omnes illi sacri contextus, quibus Christus dicitur nos lavisse a peccatis nostris in sanguine suo; redemisse nos non corruptibilibus auro vel argento , sed pretiosistimo sanguine, de C. Diras. Effectus in actu , non est nisi a causa in actu, ex Arist.s. Metaph. S. C.2. sed pastio Chrilli non est in actu : ergo non potest tribuere essicaciam , quam actu sacramenta obtinent.
Distinguit maiorem Doctor . Causa efficiens, de physica, conccdit: moralis , &meritoria, negat: Hura namque actu be-ncficia conserimus propter obsequia praeterita, de quorum sola memoria perseverat. Dices t. bacramenta haberent illam ess-caciam a Christi passionei vel praeterita, vel futura . Non primum, alias Baptismus, de Eucharistia non haberent illam efficaciam, quippe cum ante pastionem fuerint instituta. Non etiam secundum, alias sacramenta legis veteris parem habere potuissent effficaciam. Ergo, d C.
Respondet Doctor , liabuisse a pastione exhibita non quidem in actu exteriori, sed interiori, quo Christus ab instanti Conceptionis se cruci, & morti adiudicavit, juxta illud: In eapite libri seriptum est , is e. Et illud. Baptismo habeo baptietari, is quomoso
eoarctor donec perficiatur S . Resp.a. quod si ministrata fuissent vivente Christo, minorem efficacitatem habuissent , tum quia coelum non aperuistent suscipientibus; tum quia si ex tota Christi vita sit facta, de int grata una oblatio ad nostram redemptionem, ex qua sacramenta nostra suam hauserunt efficaciam , certo certius est eam non i ta kecundam fuisse ex incompleta , quam fuit ex completa per passionem oblatione. Diras Si sacramenta haberent illam ess caciam a Christi pastione, maxime vel tanquam a causa meritoria, vel tanquam a causa principali. Non secundum:quia nihil potest esse causa principalis,& efficiens sacramentorum, nisi quod potest ene causa esseetus signati per sacramenta: sed solus Deus potest este causa effciens, & principalis gratiae . Neque etiam Primum et quia gratiae nulla est causa meritoria , si enim ex meritis , iam non est gratia, ut arguit Paulus,
Respondet Doctor esse causam meritoriam. Ad vostoIum dicit, gratiae non este quidem causam meritoriam de condigno inco, qui ipsam suscipit, alias esset proemium, non gratia . Posse tamen in eo esse causam meritoriam dc congruo ; de alius pro illo qui suscipit potest mereri de condigno; sic gratia nobis data non est gratia respectu Christi,
ei enim, qui operatur , merces non remtatur
secundum gratiam , sed feeuedum debitum , ut loquitur Apostolus: sed est gratia respectu nostri , tum quia illius principium , nempe Christus, nobis datum est gratis 3 tum quia gratia ipsemet nobis gratis applicatur .
Instabis. Ergo absolute non debet dici gratia licet mihi concedatur gratis, quia est proemium alterius. Resp. Doctor, quod si in rigore sumatur gratia , nullum opus Dei dici potest purae gratiae, nisi sola Incarnatio; quia omnia alia opera in homines a merito passionis cmuunt: Incarnatio vero suit quidem accelerata, & in aliqua ratione ac persona operata propter meritum de congruo, vel Patriarcharum , vel B. Virginis; non fuit autem decreta, nisi ex pura misericordia . . Dicet q. Si sacramenta cfficaciam exceperunt a Christi passione , maximc cx vulnerato esus latere: dicit enim S. Aug. I S. de civit.