장음표시 사용
81쪽
Disp. Prooemialis Art. II. Quaest. II.
hum mundat, non quia dicitur, sed quia creditur: Secundo, quia causa formalis immutationis non est aqua . sed fides formatarum undo, sicut ante diximus, justus ex fide vivit, quia per fidem formatam Constituitur justuS. Obreiuni sexto: Si sacramenta novae legis
revera concurrerent ad productionem gratiae, eslant diversae efficacitatis, & virtutis a sacramentis veteris legis: at contrarium docet S. Augustinus: igitur. &c. Major patet ex dictis. Minorem probat Calvinus lib.
q. Institutionum cap. Id. num. 26. ex S.
Augustino homil. 26. in Joan. ubi S. Do- .ctor ait: Iaeramenta Iudaeorum in signis fulsese diversa, in re quae signifieatur paria: aenet arsa speeie vi ili, paria virtute spiri orti . Et homil. s. In signis diversis eadem fides: D in signis diversis, ut in verbis diversis :qvia verba sonos mutant per tempora, utique nihil aliud sunt verba, quam Ana. Bibebant Patres eundem spiriti alam potum . namorporalem non eundem. Videte ergo, fide manente , signa variata. Ibi petra mstus , no-D, Christus quod in altari ponitur. Et illi pro magno saeramento biberunt aquam prometentem pGrra et nos qliid bibamus, norunt fideles. Si dii
hilem Oeetem intendas, aliud est; si intelligibilem significationem, eundem potum spiritualem
biberunt. In Psal. T. lib. I s. contra Faustum cap. IS Idem in mserio cibus, is, potus urorum, qui noster: sed rinisatione idem, non specie: quia idem ipse Christus illis in perra Muratus , nobis in carne manifestatus . Quanquam hac quoque in parte aliquid di ferentiae cne concedimus. Utraque enim in
Paternam Dei in Christo benevolentiam , ac Spiritus sancti gratias nobis offerri testantur; sed nostra illustrius, ac luculentius. In utrisque Christi exhibitio: sed in his uberior ac plenior, nempe prout seri il-Iud, de quo supra di neruimus veteris & novi Testamenti discrimen: atque id est quod
voluit idem Augus inus (quem ut optimum ex tota antiquitate, & fidelissimum testem saeptiis citamus) clim tradit, Christo revelato , sacramenta fui ne instituta numero pauciora, significatione angustiora , virtute praestantiora. Ita Calvinus. Respondeo primo, primam auctoritatem mendaciter , & corrupte a Calvino proscr- 1i; nusquam cnim S. Augustinus dixit, sacramenta veteris, & novae Iegis elle paria
virtute spirituali, sed virtute spirituali idem significare; asit enim: Sacramenta illa in fignis diversa sunt, sed in re, qme significatur ,
paria. Apostolum audi: Nolo enim et os ignorare,
'atres , quia Patres nostri omnes sub nube fumrunt .... & omnes eandem escam spiritualem manducaverunt; spiritualem utique eandem qnam corporalem alteram, quia illi manna, noraliud; spiritualem vero, eandem quam nos. Et
subdit: omnes eundem potum spiritualem biberunt , alivd ilii, aliud nos, sed speeie visibili quidem, tamen Me idem significante virtute obrituali. Quibu* patet S. Augustinum non aliud significare , quam quod sacramenta
veteris, & novae legis conveniant in virtute; non quidem efficiendi gratiam . sed eam significandi: cum hoc tamen discrimine quod illa futuram sollim speculative, haec praesentem, & practice significent.
Respondeo fecundo , sacramentorum nox aelegis duo esse officia ; unum quidem instruere, alterum mederi . Instruunt, climgratiam significanis medentur Clim eam conserunt: Per primum sunt signa protestativa fidei, per secundum sunt signa operativa salutis, ut observat S. c hrvsostomus homi I. 83. in Matth. Per saeratissimo clam men-μm, inquit, es' sareat, cet . In priori
ossicio cynveniunt cum sacramentis veteris Iegis, quae eandem fidem commendabant,
de docebant, sollimque discrepant in eo quod sacramenta veteris legis obiectum fidei futurum respiciebant, ac ligni sicabant et
sacramenta autem novae legi S praeteritum repraesentant, nempe Christi Incarnationem, vitam, mortem, & alia ejus mysteria In posteriori autem ossicio sacramenta novae legis omnino discrepant a Sacramentis veteris legis ; quamvis enim hac eandem gratiam significarent; illam tamen nec continebant, nec conserebant, erant enim egena , & vacua , in'uit S. Paulus, & siquid haberent plenitudinis, nonnisi umbris, &figuri impIebantur; omnia cnim in figura contingebant illis. Porro noc discrimen idcirco distinctcnon annotavit praefatis in locis S. Augustinus et tum quia versabarer in Africa, ubi gratD-batur haeresis Manicheorum, qui legem veterem damnabant; unde convenientius erat exprimere concordiam sacramentorum veteris, & novae Iegis , quam corum discre-
antiam praedicare. Fum quia Tractatus inoann. ta narrationes in Psalmos, homitae sunt, & narrationes ad populum, quibus aderant Catechumeni, & plerique infideles , quibus licitum non crat Ecclcita
82쪽
mysteria revelare. Unde etiam frequenter in eis. sermonibus b. Augustinus ait et uti
objiciunt septimbi Qui docent sacramenta producere gratiam, non solum homines distrahunt a Christi meritis , sed divinam
potentiam veluti sacramentis alligant ; coficiunt enim ut homines recurrant ad rem Corpoream, tanquam ad causam , & originem suae justificationis, quasi Deus non posIet cos justificare, nisi dependenter ab insis exterioribus signis: scd consequens est adsurdum i igitur & antecedens . Nego maiorem; Potius enim per haec subsidia homines ad Deum, & Chrillum promovent; quippe cum fateantur sacramenta hahere vim duntaxat a Christi meritis, de significatum per ea effectum effetienter a solo Ueo produci, moraliter vero ab ejusmodi
sacramentis. Unde quemadmodum qui curabantur a Cluillo per contactum ejus vestimenti, sicut mulier sanguine fluens, aucper lutum divinis ejus manibus impositum, ut caecus natuS , non collocabant laena sitam in ejusmodi rebus materialibus , sed Potius in ipso c hristo D. a quo via ut a fonte viaec sanativa virtus exundabat: sic nos spem nostiam non reponimus in ipsis sacramentis, sed eam collocamus in Dei A- scientia, & Christi meritis, quod utique nullam absurditatem praesciuris alioqui non debuisset Deus Israelitas a moisu serp ntium sanare, per aspectuin aenei serpentis, aut mundare Famaan Syrum pei aq. aS Jordanis; nec debui siet etiam Dci Filius carnem assumere, ne magis homines adhaeterent rci corporcae, quam Deo. Neque inus per sacramenta justificans alligatur ipsis sacramentis: sed sacramenta Deo, quia Deus
absque sacramentis justificare potest : sacramenta sine Deo non possunt. Adde quod i pli haeretici velint adultum, cui Christi sanguis applicatur, non justificari nisi petfidem, nec tamen volunt Deum alligari fidei, vel sanguini Christi: igitur idem dicendum de sacramentis. OHierunt istimo: Non potest creatura Corporea produceret rem spiritualem , & supernaturalem: atqui sacramentum est creatura corporeas gratia vero est res supernaturalis: ergo, & c.
Respondeo, distinguendo majorem: Non potest producere, ut causa principaliS, Concedo: ut instrumentalis, lubdiltinguor phy-aice , concedo : moraliter , nego. Deinde concessa minore, similiter distinguo consequens: sive autem physice, sive moraliter pio lucant gratiam, id lassicit ut obstruaturos adversariorum loquentium iniqua.
Saeramenta novae legis non producunt gratiam pisse, sed duntaxat moraliter. Ita Subtilis Doctor in q. dist. I. qu. q. &num. II. ubi ait. Ad primam ergo quae- stionem dico, quod cum necessitas eo- is rum, quae sunt ad finem, sumatur a fi- ,,ne: & secundum omnes loquent de sa- is
cramentis, finis sacramenti est gratia, vel si aliquis effectus Dei invisibilis disponens ,, hominem ad salutem: & iste finis possit sita cienter haberi, eo modo quo habe- Πtur per sacramentum, absque hoc quod si
dicatur sacramentum habere aliquam actio- nem proprie dictam, sive respectu gratiae, is quam non potest attingere , cum illa si creetur; sive respectu dispositionis super- naturalis praeviae, quia illa etiam creare- ritur; sequitur quod non sit ponenda ta- Hlis actio, cum nec ista plura sint neces- ,, otia, nec manis ste ponibilia. MIn eandem sententiam propendent SUB
Bonadentura ibidem artic. I. quaest. d. ale sis . LP. q. S. memb. 3. art. I, p. 3. q. & DAureolus quis I. art. q. Durandus qu. I. VasqueTd iit. I, 2. cap. S. & illam probat Doctor squia ncccssita, alicujus colligitur ex fine et sinis autem institutionis sacramentorum est gratia sanctificans , aut effectus aliquis invisibilis super naturalis: at effictus iste per lacramentum obtineri potest absque illo influxu physico : igitur, &c. Quae utique D ctoris ratio e cacissima est, ex praesuppo sita impugnatione sententiae affirmativae , quam infra subsiciemuS. Probatur itaque conclusio. Primo quidem auctoritate 33. Patrum, qui denegant veram efficientiam physicam sacramentis nove legis e Sic b. Cyprianus serm. de baptismo Christi: Remissio, inquit, precatorum se per baptismum, sive per acta farramenta , donetur, propria Spiritus sancti est, ipsi soli hujureiseientiae privilegium manet et Derboriam fi lemnitas, , sacri Invocatio nominis , e signa institutionis Apostolicis Sacerdotum mini feriirattributa , D vile celebrant sacramentum ;rem vero I acramenti Spiritus sanctus format, is, tilicit. Concordat Basilius lib. cle Spiritu iancto, cap. 1 f. ubi sic ait : esui no-
83쪽
m Disp. Prooemialis Art. II. Quaest. II.
bis vitam dispensat Dominus, baptismatis p ctum nobis statuit 3 mortis quidem imaginem implente aqua 3 Spiritu vero vitae arrbam praebente . Ergo existimat Baptismum este pactum, vel signum pacti: quo posito statuit Deus per se immediaic gratiam in lau
Accedat Ambrosius lib. . de sacramentis i c. s. Aliud est elementum , aliud eonsuratio :Aliud opus , aliud operatio: aqua opus est , t eperatio Spiritus sancti est. Denique S.Aug. epist. 2δ. aqua, inquit , exhibens 'insecus sacramentum gratiae, is Spiritus operans intrinsecus benefietum g satiae; solvens visulum
culpae, reconcilians bonum natum, regenerans hominem in uno Chrsto. Ex quibus apparet qualiter M.Patresdenegent effcaciam phyticam sacramentis, non autem moralem et nam alibi affrmant sacramenta producere oratiam. Ut ergo inter se concilientur ,
ecbet statui causalitas moralis, & negari physica . Sic in communi modo Ioquendi
uni, & eidem causae attribuimus, & negamus euectum; v.g. si laudetur artificium alicujus Palatii, dicitur princeps non extruxisie, sed artifex r si vero sumptuositas, princeps, non artifex. Similiter Patres , quando in sacramentis explicant , quae sit vis physice producens gratiam, eam attribuunt soli Deo et quando vero explicant quid possint sacramenta ratione suae institutionis, & meritorum Christi, docent ea causare gratiam. Probatur secundo ratione. Eadem est causalitas aliorum sacramentorum, quae bapti semi: sed Baptismus non habet veram causalitatem, & cffcaciam physicam respectu gratiq producendae: igitur nec alia sacramenta. Major constat: Perfectior virtus causan. di gratiam, & justificationem non convenit Baptismo, quam Christi D. humanitati :sed Chiisti D. humanitas solam habuit ossicaciam moralem, & meritoriam respectu gratiae producendae: igitur causalitas physica , quae perfectior est, non convenit Baptismo . Major patet, Baptismus enim , & caetera
sacramenta omnem suam emcaciam mutuantur ab operibus meritoriis Chi isti,quq ipsis insunt , , applicantur , ut docet S. Aug. in Enchiridio c. a. & Origenes, & Anselmus ex illo S. Pauli ad Rom. J. sulcum- lque baptietati sumus in Christo, in mcrte ipsius baptietati sumu1. Probatur minor ex Concilio Trid. sest 5.
c. i. ubi loquent de carumsu iustificationis,
ait: Hujus causae justificationis sunt, sina-
lis quidem gloria Dei & Christi, & vita
aeterna: essiciens vero, misericors Deus,
qui gratuito abluit, & sanctificat, si 'gnans & ungens Spiritu sancto promissionis .... meritoria autem dilectissimus uni genitus suus D. N. Jesus Christus, qui ctim , 'essemus inimici sua sanctissima Passione in ligno crucis nobis iustificationem , , meruit, de pro nobis Patri satisfecit: Instrumentalis autem sacramentum baptismi, quod est sacramentum fidei , &c. Quibus verbis Concilium duplex genus Causalitatis attribuit Christo , nempe finalis .& meritoriae: causalitatem autem Causae e
ficientis, quatenus ab instrumentali, & meritoria distinguitur, soli Deo tribuit, idque sine ulla limitationes qua loquendi formula denotat effcientiam physicam, quae est e ficientia simpliciter et igitur mens Concilii est, illam effcientiam neque sacramento , neque Christo competere. Probatur consequentia: quia Concilium declarat Christi meritum maxime repetendum esic ex ejus passione, per quam debitam satisfactionem pro nobis Deo Patri exolvit. Sed meritum istud non potest habere veramessicientiam physicam, siquidcm operari sequitur esse, ac subinde quod non existit realiter, & physicc, non potest etiam physice, & realiter influere in alicujus rei productionem; sed Christi D. Passio, ciusque merita, neque in se, neque in aliquo suo effectu realiter existunt, sed tantum in acceptatione divina, igitur non possunt habere essicientiam physicam. Adde quod Concilium tribuit dumtaxat causalitatem Passioni Christi; quatenus habuit rationcm satisfactionis, & meriti; sic autem non habuit aliud genus causalitatis , quam moralis. Probatur, quia pastio Christi non aliter influit in justificatos, ut exhibita, quam ut exhibenda; Christus enim fuit uniformis Redemptor, & caput omnium , qui praecesserunt, & subsecuti sunt, juxta illud Pauli: Bibebant omnes de spiritali consequente eos petra , petra autem erat CisFus; sed Christi passio non habuit rationem causae influenti, physice respectu eorum ,
qui ejus incarnationem praecesset unir quippe nondum cxtabat: igitur ncque etiam nunc
Probatur tertio, & praecedens ratio con firmatur: c uod physice concurrit ad alicumjus productionem, debet realiter existere idum
84쪽
De essicacitate Sacramentorum. TI
dum res fit, & habere aliquam activitatem, qua physice possit agere, & producere: sed
sacramenta, nec sunt realiter dum producitur gratia, nec aliquam habent activitatem Physicam, qua possint concurrere ad illius productionem: igitur, &c. Maior constat quoad primum membrum; quod enim non existit realiter, nequit aliquid magis realiter producere, quam nomo possibilis, aut mortuus possit de facto, & actu loqui aut ambulares operari namque sequitur esse, ac proinde quod non est actu , & realiter , nequit actu , & realiter operari. Constat Pariter quoad secundum membrum; si enim ullam activitatem habeat in actu pris circa aliquid, nusquam illud magis poterit
edere , quam nigredo albificare, Acc. Probatur itaque minor quoad primam sta gem. Suramentum, puta Baptismus, Non existit realiter, nec secundum se totum , nec secundum aliquam sui partem, nec se- cundum aliquid illa productum dum gratia
producitur. Probo. Sacramentum non o
ratur, nec gratiam producere potest, nisi it perfectum, & completum, eam secundum materiam, quam secundit m formam: R enim v.g. quis baptiZando tantum proferret vel per malitiam, vel per ignoran tiam, vel per decessum baptiEati: Ego te baptieto in nomine Patris, is, Filii ,-Spiritus,
non autem adderet illam ultimam particulam ,sancti, Baptismus nullus foret, ac proinde nullam gratiam ederet , quia sacramentum esset imperfectum, ut omnes fatenetur: & s quis negaret, convinci posset ex .co quod si deficiens unum verbum formpnon irritum faciat sacramentum, nec duo irritum facient, nec tria, & sc de caeteris; Guia penultimum non magis est de inentia ,ec integritate, quam sit ultimum , sicque omittendo vocabula spiritus sancti, validum nihilominus foret baptismus , quod tan- qtiam haereticum a Conciliis, proscribitur. Itaque baptismus gratiam non producit, nisi dum perficitur per ultimae sylla formae prinlationem. Sed nec uItima syllaba illius formae est sacramentum, tum quia alioquin sola ad gratiam producendam sufficereti tum quia gratia non producitur nisi eo instan- i , quo formaliter completur integra ver- horum necessariorum prolatio, & in quo verum cst dicere, jam non est integra illa forma, sed immediate ante fuit. Ergo xo instanti quo producitur gratia , sacramentum non est realiter neque secundum
se totum , neque secundum aliquam sui
Nec etiam remanet secundum aliquid a se productum, quo mediante gratiam produceret, quia eadem, quae de gratia producenda, recurreret difficultas; insuper nullus alius assignatur c a sacramentis characterem non imprimentibus enectus producendus, praeter gratiam sanctificantem,& quaedam gratiae auxilia. Nec valet dicere cum quibusdam sacramentum gratiam producere pro indeterminato tempore, vel determinato antequam
perficiatur sacramentum: Vel cum aliis . quod gratia producatur eodem instanti ,
quo perficitur Sacramentum, tum quia omnis causa realis, & physica saltem prioritate naturae supponitur ad eflectum. Ergo non potest producere antequam sit 3 tum quia dum forma perficitur, & absolvitur, remanet tantum in cae ultima syllaba, quae
Nee valet pariter respondere: Per potemtiam obedientialem Deum elevare illam postremam sacramenti partem I idque , live per aliquam qualitatem supernaturalem, sicut elevatur intellectus per lumen gloriae affvidendum Deum, & voluntas per Charit tem, ad amandum; sive per extraordinarium concursum, quo creatura ratione potentis obedientialis ad effectum praeter activitatem elevatur. Non, inquam , valet replica 3
tum quia illa pars sic elevata, de physice:
causanS , non est sacramentum baptismi geo quod ad producendam gratiam per sacramentum baptismi , requiratur prolatio
aliorum verborum, & exterior ablutio , quae actu non existunt : tum quia si existant, id solum moraliter: ergo si possint
priora verba moraliter Deum movere affelevandam illam particulam , ut physicet producatur gratia 3 quidni integra verba sufficienter Deum movebunt ad gratiam producendam pReponunt non requiri existentiam realem totius causae , ut agat physire, sed suffcere, ut praeteritis aliis partibus una remancat quae vice totius efiectum edat: v. gris alteratio licci successiva, concurrit secundum se totam ad productionem caloris , licet una pars tantum illius existat dum calor producitur,
Contra. Implicat ut aliquid dicatur quidquam Producere Phylice secundiim partem non existens, nisi illa pars dum existeret
85쪽
produxisset aliquid conducens ad prod uctionem effectus, alias esset causa, & non causa.
Nec una pars producere potest virtute aliarum partium, nisi priores partes aliquid edidissent, quod mediante ultima aliquid exequi posset, quod se sola non exequereti r. Neque urget excmplum de alteratione; quin vel calor producitur in instanti post motum, & sic non dicitur produci ab alteratione, nisi quatenus removet obstacula,& praeparat subjectum; vel producitur per alterationem successivam, & sic quaelibet pars motus quamlibet partem caloris producit . Unde illud ad rem non proficit. Nam priora verba nec producunt partem gratiae, tum quia non habent rationem sacramenti: tum quia si aliae non proferrentur, homo non
minus diceretur justificari, quod implicat,& omnes negant: neque tollunt impedimentum, nec animam praeparant, quia anima
de se suffcienter est disposita ad gratiam recipiendam, & nullum esse potest aliud impedimentum, quam pertinax voluntas hominis in peccato, quae non per priora formae verba, sed per gratiam excitantem, &cooperantem potest mutari: ergo, &c. Obiiciuntur I. omnes Conciliorum, & SS. Patrum auctoritates in prima concl. laudatae, quibus tribuitur sacramentis novae legis vera causalitas respectu gratiae.
Respondet VasqueZ illam causalitatem optimc, & melius salvari per causalitatem moralem, quam per physicam 3 Tum quia illa est facilior intellectu, & minores involvit solvendas dissicultates: Tum quia eo modo Patres , Concilia , & Scii plurae testantur Christi mortem, sanguinem, & pastionem
nos mundare, sancti ricare, &c. quo modo id asserunt de sacramentis; attamen certum est Christi mortem non sanctificare nos physice sed tantum moralitri, & merito-iic: Tum denique quia Patres eodem modo loquuntur de effcacia sacramenti, dum diu peractum est, ac dum actu ministratur,
ut in casu obicis posti gratiae baptismali;
nam b. Aug. g. de Bapt. cap. 3. Tunc, inquit,ineipit istere idem baptismus ad dimittenda peccata , cum ad Ecclesiae pacem Tenerint, non ut iam remissa non retineantur, neque ut illi ba- Ptismus quasi alienus aut alius improbetur, aut
alter tradatur, sed ut idem ipse, lyc. Odicit Isau Dertus I. preces Ecclesiae in benedictione aquae baptismalis, in quibus inter alia similia haec habentur: Tu has simplices aquas tuo ora sten vicito, ut praeter na-
turalem emundationem , quam lavandis HS sunt adhibere eorporibus, sint etiam purifieandis mentibus efficaces . Et ubi immergitur cereus haec dicuntur: Destendat in hane plenitudinem sentis virtus viritus sancti. Et insufflando in aquam et Totamque huiuF cquae substantiam regenerandi saeevndet emctu . a. Preces quibus Episcopus Feria f. in Coena Domini utitur in consecrando oleo: Clementiam tuam suppliciter deposcimus , ut btile unguento spiritualem gratiam largiendo plenitudinem sancti attonis infundas .
3. Verba Catechismi Concilii Tridentini parte a. cap. I. num. 2 . ubi aperiens
modum quo pratia producitur, haec habet.
suo autem pacto tanta res, tam admirabilis per sacramentum esciatur, ut quemadmmodum sancti Augustinisententia eelebratum est . aqua corpus tangat, On cor abluat 3 id quidem
humana ratione atque intelligentia comprehendi non potest rum Constitutum enim esse debet nullam rem sensibilem suapte natura ea di praeditam esse, ut penetrare ad animam queat rat fidei lumine cognoseimus omnipotentis Dei virtutem sacramentis Messe , qua id est
ciant, quod sua vi res naturales praestare non
Re pondeo haec nil urgere: Tum stila Certum est per has preces aquam non accipere virtutem sanctificandi, quia quaelibet alia aqua non benedicta suffceret ad baptismUm. Insuper non soli aquae , sed etiam ve bis illa vis ineste deberet, clim ex materia , & forma conficiatur sacramentum: Tum quia per ea vel ba sollim intelligi potest sola moralis efficacitas , quam non habet quidem ex natura sua aqua , vel oleum , sed ex ordinacione divina b& sicut Rex plura potest operari per a
ctoritatem regiam, quae secundum vires natural cs, & physicas non ponet ex ui, ipsa tamen regia auctoritas nihil physicum inco constituit; ita sacramenta plura possunt ex ordinatione divina , & per moralem
emcaciam, quae secundum virtutem naturalem praestare non possent , ut loquitur Catechismu S. Insabis: Catechismus dicit illum operandi modum esse admirabilem, & ineffabilem. Et S. Cyrillus lib. q. in S. Joan. C. I'.
loquens de O rne Christi, ubi clim dixi sesel: Non solummodo verbo atque imperio ut
Deus titebat r , verum etiam carnem suam,
quasi coopha ricem nonnunquam adbibebat
86쪽
De efficacitate Sacramentorum. D
t re fa ostenderet carnem quoque suam , quoniam sibi conJuncta est , vivificam es, se . Cap. 2q. agens de e cacitate ejusdem carnis in Eucharistia, subdit: suomodo autem fiat, nec mente intelligere, nee limis di
rare possumus 3 silentio atque firma 'de Iu seipimus. At si arbitratus iuisici id fieri per
moralem effcaciam, id non diceret esse ineffabile; quid enim ea morali effcacia conceptu facilius Respondeo eam quidem moralem effcaciam phrsica longe esse conceptu facili rem I nihilominus valde mirabilem in eo
quod ad talium signorum etiam ab indignis imo homine applicationem , infallibiliter
Deus gratiam producat. Diras S. Ambrosius q. de Sacramentis C. q. comparat verba consecrationis, & tran- substantiationis cum verbis creationis: sed
haec habuerunt emcaciam physicam et ergo, illa.
Dipingua anteeedens: Comparat ea quantum ad veritatem effectus ex parte loquentis, concedo: quantum ad emcacitatem I, Cutionis , & verborum, nego. Intendit enim sollim ibi S. Ambrosus, quod sicut Deus ex nihilo potuerit verbo omnia creare, multo magis creata potuerit verbo transmutare: sive interim verba illa physicamessicacitatem habeant, sive moralem, perinde est, modo effectus sequatur. Dices . Ex hoc sequeretur sacramenta non habere majorem emcaciam, quam verba maleficorum ad operanda praestigia ope daemonum. Nego; quia sacramenta habent effcaciam infallibilem, S a nulla causa impedibilem respectu gratiae producendae in subjecto disposito . Secus de maleficiis, &c.
S acramexta cohserunt aequalem gratiam
subiectis aequaliter dispositis , is, s equalem inaequaliter praeparatis . Ita expresse Tridentinum scit. 6. cap. I. ubi inaequalitatem gratiae, non solum in Dei voluntatem, sed & in diversam suscipientium dispositionem refundit his verbis. Here iustin minamur, is, sumus, insitiam in nobis recipiendo, unusquisque suamseeundum mensuram , quam Spiritus lanctus partitur singulis prout vult secundum propriam euiusque dispassiionem, cooperationem.
Notandum autem per has particulas (prout vult non intendere Concilium quod Spiritus S. duobus eodem modo dispositis inaequaIem interdum gratiam conserat, alias frustra Uderet, O, Fecundum propriam cuiusque disposui nem: sed intelligit mensuram ex parte Dei eo se illius voluntatem, qua in universum dona singulis partitur prout vult, sive in s
cramentis, sive extra sacramenta.
Eamdem doctrinam passim habent SS. P tres . Damascenus lib. q. de Fide C. Io. suam Dis , inquit, peccatorum remisso omnibus aequa per baptismum detur : Spiritus tamen gratiae pro fidei, ac praecedentii purgationis modulo , ac ratione comparatur. S. Cyprianus Epistola f. quae nunc est 6. docet pluribus exemiis Scripturae sacrae, effectum baptismi, ut aptismus est, sive per lotionem, sive per infusionem , aut aspersionem morientibus detur, aequalem in omnibus gratiam operari ; id, inquam, probat exemplo Solis, qui super omnes pari, & aequali luce diffunditur: Mannae, qui Exodi I f. sine discrimine sexus, vel aetatis ad mensuram Gomor asingulis colligebatur: Semini quod in Evan gelio aequaliter seminatur 3 Denarii quod Matth. a. a Patre-familias fer procuratorem aequaliter distribuitur: quibus addit: Spiritus sanctus non de mensura datur, sed supe eredentes totus infunditur: Nam si dies aeqvalis omnibus naseitur , si Sol super omnes pari aequali luce diffunditur, quanto magi, Christus sol, b, dies verus in Melesia sua lumen aeternae vitae pari aequalitate largitur pNec dicas ex hoc inferri S. Cyprianum vetale aequalem semper gratiam per sacramenta communicari , non obstante diversa suscipientium dispostione. Respondeo enim cum ibi tam lm agere de sacramento baptismi secundiim se considerato, sive per lotionem, sive per aspersi
nem conseratur, contenditque utrumque valere , dc parem conferre gratiam, quatenus sacramentum est secundiim suam ecficacitatem l non vero per respectum aE subjectum. Sacramentum enim considerari potest tribus modis r Primo per comparationem ad aliud specie diversum: v. g. comparando baptismum cum Eucharistia , &c. de siccum unum sit alio praestantius, ut decemnit Concit. Trident. sest . I. can. 3. Si quirdixerit Me septem sacramenta esse virtute P ria, ut nulla ratiove aliud fit alio dignius, an ibema sit ; certum est pariter praestantiorem gratiam edere. Seeunta considerari potest in
seipso solum, de penes proprium illum cae F a ctum
87쪽
ctum ad quem determinate a Christo fuit institutum . Tertio per habitudinem ad subjectum cui applicatur. Primo modo unum sacramentum praestantiorem gratiam producit, quam aliud, non Ubstante aequali dispositione et Deundo modo habet ut conferat gratiam sibi propriam inhbe, & isto determinato gradu, & non in ampliori, vel minori: v. g. dum parvulis confertur baptismus, cum nullam in eis p sitivam dispositionem non reperiat, sed so-
Idm meram non repugnantiam, quae in omnibus est aequalis , nabet etiam in illis omnibus aequalem gradum, quia nihil aliud habet , quam quod voluit Christus correspondere operi operato sacra-cramenti, sine habitudine ad dispositionem subjecti.
Tertio modo gratiam Producit aequalem , vel inaequalem pro diversa suscipientium dispositione, idque ex opere operato, tum juxta Christi ordinationem, quae nobis in-Motescit per Concit. Trid. supra laudatum; pum ex analogia quam sacramenta habent Cum causis naturalibus, quae aeuualem, vel inaequalem effectum pro varia subjecti dispositione producunt: tum denique ex Congrua, in suavi providentiae ordinatione, qua maior gratia melliis disposito conferri debet, Ut spe majoris illius hiatus , excitemur ad suscipienda sacramenta cum majori dispositione , & reverentia . Ita solvendae sunt omnes objiciendae Patrum auctoritates. Id autem voluisse S.Cyprianum, constat ex assumptis ab eo exemplis: Iux siquidem Solis licet sit eadem , nihilominus major , vel minor fit ratione majoris , vel minoris perspicuitatis subjecti . Manna lixet idem , attamen diversas habebat suavitates pro diversa dispositione , & deside-xio manducantium. Immo & ipsemet ex- resis urgendo exemplum seminis, haec hauet: In Evangelio domi icum semen aequaliter seminatur ; sed pro varietate terrae aliud ata sumitur , aliud in multiformem copiam destrigerint, vel sexagesimi numeri fissu exube
Neque huic assertioni contradicit subi sis Doctor, ut nonnulli ipsi falso imponunt, asserentes ipsum docere, quod de facto major datur gratia virtute sacramenti Praedestinatis, quam reprobis, imo etiam inter Praede stinatos amplior gratia per baptismum cons ratur ei, qui ad majorem gloriam est praedestinatus; imo contra sim aperae docet 3
quamquam id sentiat esse possibile . quod
ut aperte constet , placet illius verba d scribere, ex lib. q. dist. q. quaest . . num. is 3. ubi ait: Respondeo quod com ad ef- is laetum baptismi, scilicet gratiam, con- si currat causa principalis . scilicet Deus H& causa meritoria, ut Passio Christi, & si ipse suscipiens baptismum s ex parte CU- Mjuslibet istorum postet attendi aequalitas, is vel inequalitas. Quantum ad Deum de- riterminantem se cooperari isti signo per , , effectum significatum , & in hoc insti- ,, tuentem istud signum in ratione signi hcerti, aliquo modo potest esse differentia, , , aliquo modo non . Aliquam enim gratiam is disposuit regulariter conferre cum isto signo; ita quod nulli minorem: &ista diei potest conserri virtute baptismi; quia is virtute veritatis hujus fgni, &sicut determinatio illa universans , quantum ad is istum gradum est uniformis , ita esse- rictus aequalis . Ecce in terminis nostra
Pergit. Verumtamen qura Deus prae- destinavit diversos Electos ad diversos is
gradus gloriae , & hoc ante determina- ,, tionem nujus signi, ad tantam, vel tan- tam gloriam conferendam, di ordina- istioni ad majorem floriam rationabiliter , , potest conferri malor gratia: potest Deus ,, in determinando veritatem, seu certitu- ridinem hujus signi disponere conferre ali- ,, cui suscipienti praecise illam gratiam , is quae rcquiritur ad certitudinem signi, &alicui majorem, quem praedestinavit ad rimajorem gloriami sed ille ulterior gra- ridus non conferretur virtute baptismi, ,, sed de speciali benevolentia divina. Pro-
liter hoc dici potest, quod ex parte cau- , ae principalis , e stus est regulariter is
aequalis simpsiciter, qui datur virtute ba- riptismi: quia supponitur quod de lege Com- ,, muni prima gratia non datur major absque homni disserentia cxtra causam principa- rilem. Duid clarius p adstruit possibiuitatem in aeqvalitatis ex parte causae principalis , sed negat actum de lege communi. Eodem modo loquitur num. q. de inaequalitate ex parte cautae meritoria , inquiens: De secundo potest dici. quod illa causa me- ,,ritoria potest emcacius operari ad gra- ,, tiam in uno , quam in alio 3 vel quia ,, specialius pro uno, quantum ad intenti, Mnem ofIerentis , quam pro alio .vel quantum ad executionem pro uno oblata in effinu , M
88쪽
De essicacitate Sacramentorum e Si
, pro alio non , nifi in praevisione dioi
se na. Primo modo Christus ponitur com-,, muniter nosse omnia, quae Deus novit, ,, scientia visionis, & per consequens no-
, vit omnes Electos, & ad quem gradumis gloriae fuerunt electi : potuit ergo pro se Praedestinato ad majorem gloriam plenius se offerre passionem suam. &praecipuc inimis se osterret pro genere humano , ad hoc ut de eis impleretur divina praedesti-M natio.
D Secundo modo passio Christi efficas, cius cooperatur pro nobis, qui sumus in is lege Evangelica, quam pro Patribus in se lege Moysis; quia obsequium praestitum ,, ad majus bonum retribuendum magis ac- , , Ceptatur , quam beneficium praevisum .,, Et illo secundo modo est inaequalitas in is suscipientibus gratiam, per Circumcisio- D nem, & Baptismum, propter inaequalems, applicationem causae meritoriae ad istos, ,, & forte etiam in baptiEatis ante passio,, nem, & post passionem. Si autem pri-- momodo, scilicet propter specialem obli- gationem in voluntate Christi, sic inae- qualitas gratiae in aliquibus nunc baptiis eatis, dubium est de facto: sed possibi-,, litas est ostensa . Huc usque Doctor : igitur non facile quisquam credat Au- isoribus citantibus Doctorem pro aliqua se sententia, nisi verba textus legerit, &expenderit, ne in ipso obtineat, quod dicitur Mes. Iy. v. q. stui credit cito, levis earde est, is minorabitur. Quaeres I. Utrum sacramenta praeter gratiam sanctificantem, avi illius augmentum conserant aliqua auxilia 1 virtutibus infusis, is,
donis Spiritus sancti Uincta. RED 'deo id videri probabilius, ut comis
muniter docent Theologi. Tum quia alioqui frustra plura, & distincta sacramenea essent instituta; quippe ctim augmentum gratiae haberi posset Per frequentem ejusdem sacramenti repetitionem, puta per sa- clam communionem; verisimile enim est, quod plus gratiae habitualis conferatur per frequentationem Eucharistiae, quam per receptionem aliorum sacramentorum . Tum quia S,. Patres docent sacramenta Matrio
monii, & Ordinis esse instituta, ut per gratiam ejusmod i sacramentorum Ecclesiastica munia rite possent perfici, & conjugii one-
ra aequo animo sustineri; ne c. non & mu-
tuus amor inter coniuges rependi, mutuaque servari fides, & proles pie educari . Docent pariter confirmationem este instia tutam ad conferendam gratiam, qua Constanter, ubi necessum fuerit, fidem profiteamur adversus quoslibet illam impugnantes, etiam cum bonorum jactura, & vitae dispendio: Idem dicendum de caeteris sacramentis, cum enim Baptismus sit per se institutus ad spiritualem generationem h minis, & ad vitam gratiae instaurandam , verisimile est quod per ipsum conferantur auxilia quaedam specialia , quibus illa vitae
novitas perficiatur, ac servetur. bimiliter sacramentum Poenitentiae confert aliquod auxilium specialc ad esticacius detestanda peccata, & satisfaciendum pro commistis. Pariter Eucharistia, clim sit instituta 'r modum alimenti spiritualis, confert auxilia, per quae prpservamur a morte spiritualis nempe mortali peccato. Idem constat de Extrema-Unctione quae cum ordinata sit ad abstergendas peccatorum reliquias, & conferendum robur in illo vitae discrimine, merito credi potest , quod specialia conferat quaedam auxilia ad ejusmodi effectus. Denique, ea distinguuntur, quorum est cius sunt diversi: atqui diversi sunt esse-etus gratiae gratum facientis, de gratiae sacramentalis: effectus enim gratiae gratum facientis est tribucre aliquam similitudinem divinae naturae, juxta illud a. Petri cap. X. in per baee Ciciamini divinae consorteI nata-rae : eflcctus autem gratiae sacramentalis , est conferre aliquod remedium contra defectus peccati, ejusmodi autem effectus sine dubio sunt diversi: igitur, &c. Idem patet de gratia sacramentali respectivc ad virtutes, & dona: gratia enim sacramentalis se habet ad gratiam virtutum, de donorum, quemadmodum gratia virtutum,& donorum se habet ad gratiam sanctifica tem communiter sumptam. Quod ut percipiatur: advertendum est gratiam sanctificantem tripliciter considerari : Primi quiadem Communiter , quatenus videlicet ii minem iacit Deo gratum , & divinae naturae consortem : Secunta , gratiae virturum, & donorum addunt super ejusmodi gratiam lamnificantem auxilia quaedam, quibus homo perficitur, & vegetatur, ad cli-cicndos actus conformes ipsis donis, & virtutibus, maxime vero ad credendum, sperandum, & diligendum Deum super om
89쪽
nia: gratia vero sacramentalis perficit hominem ad speciales sacramentorum effectus mox designatos . Quod autem revera sacramentalis gratia addat aliquid super gratiam virtutum , &donorum , sicut de supra gratiam habitualem , aperte colligitur , quia alias sacramenta frustra conferrentur habentibus gratiam habitualem, ac virtutes, & dona Spiritus sanisti 3 maxime clim ejusmodi gratia facilius augeri posiet virtutum, & do,norum exercitio , quam sacramentorum ope
Diras . Gratia sacramentalis ordinatur tantiim ad tollendos animae defectus , qui ex peccatis oriuntur 3 sed ad id sussicit gratia virtutum, de donorum, omnia quippe peccata excluduntur per ejusmodi virtutes, quia nullum est, quod alicui virtuti non opponatur 3 igitur, &c. Distinguo minorem: Ad id lassicit generatim, concedo: speciatim, nego et nam habitualis gratia virtutum, de donorum tollit quidem generalem defectum animae, degenerale vulnus potentiatum ejus , pii vationem virtutis, & gratiae; non tollit au-rcm peculiares aliquos deicistus , ad quos auferendos ordinatur gratia sacramentalis .
Quaeres a. suaenam sit illa gratia Saraamentalis .
Ebo et Paludanus esse habitum ali- in quem peculiarem realiter distinctum
ab habituali malia , virtutibus, Se donis Spiritus sancti , quem appellat regenerativum in Baptismo, corroborativum in Confirmatione , nutritivum in Eucharistia ,
Idem dicendum de caeteris. - Verum refellitur, tum quia nulla est necessitas admittendi istius habitus: aestus enim ad quos juvat gratia sacramentalis, aut sunt communes, & ordinarii ex deliberata voluntate eliciti: aut sunt cxtraordinarii , de
ex solo speciali Spiritus sanisti motu, non autem ex propria deliberatione exercita , quales fiunt interdum a viris lancitoribus: sed ad priores actus suffcit gratia habitua lis , cum virtutibus supernaturalibus ; ad posteriores vero sussciunt donat Spiritus
sancti, quibus reddimur facilc mobiles adsequendum ejusmodi divini Spiritus impulsum. Alii aliter sentiunt , sed omissis eorum sententiis , inxistimo dicendum gratiam sacramentalem addere supra gratiam habituc. Iem , Ac virtutes ac dona Spiritus sancti , auxilia actualia, puta piam, &sanistam cogitationem , motusve subitos voluntatis a Deo divinitus immissos, ad consequendum finem sacramentotum, ad quae quid c m auxilia jus habet , qui sacramenta suscipit ,
licet enim quaecumque gratia habitualis exigat aliqua auxilia , sive gratias praevenientes ad resistendum tentationibus , & ben eo perandum : Deus namque ( loquitur Tridenti num se . o. c. II. sua gratia actuali
semel iust fatos non deserit, nisi ab eis prius
deseratur. Rationem praemiserat : suo (inquiens) fit, ut iusti ipsi eo magis se obligatos
ad ambulandum invia a sitiae sentire debeant, quo liberati iam a peccato , servi autem is
amici facti Deo , sobrie, iuste,pie viventes pio ere pusnt per Christum Iestim , qui diligcntes se diligit , ditans eos specialibus favoribus, & auxi Iiis, quibuscum facilius
possint , si velint , mandata Dei servare et id quippe consentaneum est legibus amicitiae, ut amicus juxta voluntatem amici opem retur . Licet quaecumque gratia habitualis sibi vendicci specialia auxilia necessaria ad sui consei vationem : attamen potissimum convenit gratiae sacramentali, quae de Congruo postulat certa quaedam auxilia , quibus obtineatur finis a Christo Domino per sacramentum specialiter intentus: quemadmodum contingit apud homines , ut dum subditus aliquis meruit sui Principis amicitiam suis obsequiis in aliquo loco, maxime dignus est; ut ibidem praemio donetur: v.
g. dum urbem aliquam ex parte adversariorum ad deditionem compulit , dignus est , ut ejus urbis praefectus instituatur . Diras et Idem habitus gratiae non suffcit ad actus specie diversos : sed in sacramentatis sunt actus specie diversit matrimonium enim ordinat adservandam coniugii fidem, ad Christianam liberorum educationem, de onera familiae ferenda : ergo ad eos actus eliciendos concurrere debet alius habitus e sed ille alius csIe non potest, quam gratia sacramentalis 3 ergo gratia sacramentalis non est auxilium actuale , sed habi
Nego maiorem et Nam gratia sanctificans quae collata fuit in statu innocentiae , Acin veteri Testamento , non videtur specie diversa ab ea , quae confertur hominibus iustis in lege Evangelica , diversos tamen specie praestat effectus : nam gratia status
90쪽
De essicacitate Sacramentorum. SI
innocentiae coercebat effienes motus sensitivae partis , & corpus anime , ac sensum rationi subiacebat , quem utique effectum non praestat gratia sanctificans novi Testamenti. Haec similiter longe efficacior est , quam gratia veteris Testamenti: quippe coelum hominibus prius clausum aperit. Quaeres denique, suinam habeant iuria illa auxilia saeramentalia.
REDqndeo, probabilitis videri, eos duntaxat jus illud sibi vendicare , qui
gratiam sanctificantcm in sacramenti rece-tione obtinent, & obtentam conservant :Unde qui gratiam Dei cum sacramento matrimonii non accipit 3 nec acquirit jus ad auxilia specialia, quae sanctos conjuges ad educationem liberorum , & alia matrimonii onera ferenda juvant, & ita in aliis saeramentis.
Probatur, quia Auctor sermonis in coena apud S. Cyprianum cap. De ablatione pedum, ait 3 Devi reversis per paenitentiam dat, ut iterum possint eis iniuriata sacramenta pro sesse ; quorum si paenitentia non subesset . nael modo deinceps experiri possent effectum : Hinc qui suscepto Confirmationis sacramento , gratiam per peccatum mortale amittit, &rursus ad Deum per poenitentiam redit , haud dubie plus recipit gratiae, quam qui
non accepta Confirmatione , cum aequali disposui one accedit ad poenitentiae sacramentum: is enim animo promptiori paratus est ad subeunda quaeque tormentat pro tuenda fide, quam qui non suscepto Confirmationis sacramento simili ratione ad Poenitentiam accederet. Hic autem animi vigor non consertur praecise per Poenitentiae iacramentum; quia hoc gratiam confert pro mensula dispositionis suscipientis et oportet ergo, ut proveniat ex vi susceptae Confirmationis, cujns gratia reviviscit per poenitentiam quate mas removet impedimentum,ncmpe peccati m. Dices: Actuale gratiae auxilium non exigit statum gratiae s anctificantis et siquidem istud Deus interdum largitur, Etiam per ditissimis hominibus , ut constat exemplo S. Pauli, Magdalenae, & aliorum peccatorum qui divino, irradiante gratiarum lumine ad bonam frugem sese receperunt :igitur status gratiae habitualis sanctificantis non est necessatius ad suta pienda auxilia
Distinguo ameradens: Si gratia actualis detur ex mera liberalitate , & misericordia, qualiter data est, tum S. Paulo . tum aliis illustribus poenitentibus, concedo: si detur ex aliquo iure seu debito, quemadmodum
dantur auxilia per sacramentorum collationem debita, nego. Inflabis: Gratia sacramentalis non habet majorem connexionem cum gratia sanctificante k quam virtutes divinitus infutar sed
hae possunt eae sine gratia sanctificante ;nam in peccatoribus posIunt esse fides, M es , in quibus tamen gratia gratum faciens non residet..
Distinxuo maiorem : Non habet majorem connexionem, quam virtutes, quae ab ipsa gratia sanctificante profluunt , concedo quam virtutes, qupe requiruntur ut dispositiones ad gratiam, negor & similiter distincta minoret , nego consequentiam .. F teor enim gratiam sacramentalem non habe- re majorem connexionem cum gratia sanctificante quam charitas, quae ab ipsa prinfluit, estque eadem realiter cum ipsa; secus autem est de virtutibus, quae ab ipsa non profluunt, sed potius ad eam sunt dispositiones praeviae, quales sunt fides, &spes
Utrum, qualem, is cui Deramenta characterem impramant.
Notandum primo, ex Doctore in q. disto
F. quaest. s. num. 3. nomine characteris hic significari signum a Iiquod ,. quo assimilantur invicem ii, qui tali signo notantur , & ab aliis hominibus secernuntur Remiser enim Graecc, Latine dicitur Amma , figura, vel imago nota , aut Arum quoddam distinguens aliquos ab aliis: Hinc Heb. r. Filius Dei dicitur Graece aevomDp TPeemo tu Ama, hoc est, figura, dc imago substantiae ipsius Patris: Et Apoc. II. dicuntur aliqui habere characterem besiae, seu figuram in frontibus, & manibus, quo significetur eos pertinere ad familiam bestiae ...uocirca figura, quae candente ferro pecoribus imprimitur, ut domini sui notam serant, &discerni possint a pecudibus alterius
domini, vulgari sermone character appellatur. Hoc modo etiam,inquitDoctor, dicimus characteres, figuras,. quibus litterae scribuntur, qua ratione etiam figurae quaedam protractae in incantationibus characteres solent. ap-