장음표시 사용
211쪽
Αique hinc palei solvinis esse simplieis. proprie nosci; ovinia reliqua vero cognosci seu concipi 1 quia sensatio et idea οι esse simplieiter in unam conscientiam coaleseunt.
norma omnis esse vel abstrahit omnes notas etiam indisse duales, considerando eas, quas in objectis sensibilibus ut actu sociatas percepit, in abstracto ut mere sociabiles, et sic forma conceptum possibilium vel abstrahit tantum notas essentiales ei hinc communes omnibus individuis alicujus classis, et sic format conceptus specimo et gen rim solideas nisersalax; vel demum considerat in objecto per sensus dato sive id, quod permanet, et amb- stantiae , sive id, quod minatur , et modorum conceptum
.. 1 Per nosei hic denoto ex saepius dictis immodiatam ct talom pereeptionem, quae sine eoncursu allarius, saltem directe sieri posset: per eos- nosci seu con-cipi vero donoto cogitationem duobus Icmentis compositam; sient omne judicium duo elementa, alias duos conceptus, complectitur, seu con-wapit, unum cum altero coniungit. No vero sorte eavillando quis inserat: Omne, quoa est se eam habet, ea in logia Pag. lsr: est in se cognostibile adeoque cognosci potest a vires ensibiles non possunt cognosci sine idea του esse impliciter adeoq- nec sim in se cognoscibiles sine illa idea ; ero non habent esse proprium adeoque non sunt enita paucis hic adnoto et aliud osso, aliquid esse in seeognoscibile, et aliud illud actu eognosta: sicut aliud est, esso aliquid in se visibile et aliud illud actu uideri. Quemadmodum vero praeter visi bilitatem rei in se, ut res actu videatur, requiritur lumen Drsicum, ita praeter eo Ostabilitatem entis talis in e ut en hoc actu es Olcatur, inquiritur idea του esse simpliciter. N Nimis longum hic esset lormationem omnium conceptuum em e. rare; sed quivis facile deducet quosvis conreptus sive ex idet eoo esse aim. puciter directe, sive ex ideis sonsualibus proxime vel remote. Idea autem genericae, uti animalitatis, eandoris, etc., non sunt a priori, uti aliqui voluerunt, sed ab intellectu abstrahuntur ex ideis sensualibus. Videam,
Puro Seet. l. 'put.1. Par. 56 et seqq. Ens aulam. cuod ibi ponitur ut genus
212쪽
mque iri mimmatim originem eognitionum nostrarum iam exposuimus. Restat, ut earundem obieetivam realitatem probemus quo timul fiet, ut etiam originis earum
ARTIcULUS III. De obiectiva auditate cognitionum nostrarum. 90 omnes nostrae cognitiones reducuntur ad ideam moras simplieiter, ad ideas sensuales et ad eone tu stricto dicios. Ut igitur ordine procedamus, singulas eorum obiective reales esse probabimus. Et quidem I. Quoad ictam eo eras si siriter inmiediai a ratio pereeptam ita ratiocinamur: Idea od esse simplieiter subiective spectata est idea odesse a se ratqui haec idea est obiective et independenter amente nostra realis ergo biectum hujus deae est Deus sub idea τού esse simpliciter perceptus ut principium Omnis cognitionis et cortitudinis objectivum, ut regula ultima seu norma absoluta omnis esse , veri, iusti vel pulchri
supremum mistur in abstracto, quatenus onsideratur ut esse , quomodocunque euivis enti convenit; non vero in oneret ut ens, quod Proprium esse habeat, et quod consequonter esset en simpliciter. amens simpliciter transcendit omne genus e genus enim est id, idus notae omni individuo sub se eontento totaliter eonveniunt; sic notae animalia eonveniunt necessario omni animal sivo volucri sive quadrumdi notae vero entis simplictior nulli alteri enti nee eonveniunt, nec convenire possunt; ergo ens simpliciter non potest esso genus. - Dei en seu erae 3 Fliciter est esse, quod eminenter omnem persectionem adeoque marimam, quae esse Polast, eo rehensionem vide Log. Pura. u. 5 et seq. in simplicissima natura eomplectitur, atque hinc fit, ut non solum tensio eius logica sit num sed ut sit an prorsus individuum et iugulare extra omne genus contra ena qua genus supremum minimam habet compar iamri - , et gnarimam eruensionem Ero ens seu esse implieuer tot
213쪽
203 dijudicandici id auo distinctis propositioiaras spo
Prob. Idea οὐ esse impliciter exhibet nobis agitani et normam ultimam omnis esse omnisque veri ut pultari. boni et justi dijudieandi atqui norma et ultima regula omnis eas omnisque veri et pulchri, boni si jussi diiudicandi est esse a se ergo idea οὐ esse implieiter est idea
Prob. Min Norma et ultima regula omnis esse, Veriet pulchri vel es esse semens a se, vel est esse se en ab alio atqui non est esse semens ab alio. Nam a Omne esse se en ab alio si ens tale ergo ι
sum referri potest et debet ad aliud esse ei juxta illud di . judicari; σου ens ab alio non volesi esse egula vim
δ omne verum et eschrum, bonum et justum a alio est verum et pulchrum, bonum et justum trie ade que cum defeci conjunctum atqui verum aut pul inrum, Mnum aut justum, cujus idea est nobis regula ultima omnis veri et pulchri etc. dijudicandi, non o test habere desectum. Si enim desecium haberet, aliquid vin vel pulchri ei deesset ergo hoc verum Vel pul enrum, quod ei deesset esset verum aut pulchrum non illa veritate aut pulchrituditae ergo illa veri as auitu chritudo non esset norma et regula ultima omnis veri aut pulchri ergo verum vel pulchrum bonum aut Νω
ium, cuius id est nobis remi omnis eri et pulchri,
214쪽
non potes habere delacium era noe esse ab alio ergo
e omnia quae vera aut pulchra audicamus, ita n cessario ei immutabiliter vera aut Filchra iudicamus, ut non possimus judicare illa unquam aut non fuisse aut non fore vera aut pulchra ergo ei regula horum tam tabilis neccssaria et salem esse debet atqui nihil absolute necessarium, immulabile et aeternum, nisi ensisse; ergo idea οὐ esse simpliciter, quae est regula omnis esse, veri et pulchri, est idea τού esse sementis a se. 92. PR0P. II QDEA του Ess suIPLICITER EST OBJEsTIVE ET INDEPENDENTER A MENTE NOSTRA MALIS.
Prob. 1 Nam idea οὐ esse simplieiter percipitur atqui quidquid percipitur, habe esse, siquidem nihilum e cipi non possit ergo idea Od esse simpliciter habet esse: atqui hoc esse non est esse ipsius mentis. Nam hoc esse est nobis regula dijudicandi omnis esse omnisque veri et pulchri atqui certe esse mentis nostrae non potest nobis esse talis regula ium quia iudicando aliquid ut esse aut verum, non illud reserimus ad rape mentis nostrae iumquia ipsum esse mentis nostrae iuria illud esse iudicamus; ergo idea od esse simpliciter est obiective et independentera mente nostra realis.
2' Illud est Objective reale et ab esse ipsius mentis distinctum, a quo mens ipsa in cognoscendo dependet. dirigitur ac perficitur atqui mens nostra in cognoscendo dependet ab ideo οὐ essa simplieiter; quae idem est ex dictis, ac ipsum principium contradictionis cum vesci alia cognitioni ovidenter verae qualis est hoc quod rasa non o si simul esse non- esse consentire, videntον
215쪽
titiae dissentire debeat ab eadem dirigitur cum rurio
hac norma ninquam scire possit, an emn au autem salsum apprehenderii: et demum perficitur; nam mens per&nu cognoscendo sed cognoscere non potes sinoidea τού esse simplieiter praerequisita ad omnum cognitionem ergo idea οὐ esse simpliciter est obiectivo et i dependenter a mente nosti realis. 3 Idea O. essa simplieiter ex Prop. praeced. est idea Ovesse vel entia a se atqui en a se est ens realistimum ens vero realissimum ex ipsa notione sua subjectis evincitue necessario actu existere l); ergo idea οὐ esse sim testerest obiectivo et independenter a mente nostra realis et necessario actu existens 2J. 93. R0P. III. Eus, IMPLIclTE PER IDEAM TO ESsfi
Prob. v Idea οὐ esse simplicite est norma omnis cognitionis atqui idea του esse m licuer objectivo speciala est ensis se et hinc ens realissimum seu Deus. ergo Deus est nobis norma omnis cognitionis obiectiva.
2 Idem ex Mahoma multiplici ratione probari nο-
1 intolog. Pari. II. Meti R. cap. I. Prop. II et IIl. Maesertim Pag. 233 et 236 et seqq n Hoc ultim argumento gantius propriis, ut ita dicam armis onso-ditur Analysi enim ipse prooedit; sed per analrsi sormae ipsius omnes neeessario ad idem σου esse simplisiter reducuntur hoc vero A esse per analrs in rursus invenitur esse emaω, et ens a se em realissimum; hujus vero notio iterum per analysi reperitur esse necemario vel subiectiva salsa, vel evincere, ens realissimum actu existere. Vide Ontolog Ioe mox cit Obi tertiam 3'. uio ultimo argumento praesertim velim ut insist
tur;proptorea enim illud in oniologi1 omni vi argumentorum stabilivi et sontra omni generis in illationes tutariisopatus lum.
216쪽
test ex mullis sufficiat hic duo ammenia foecialius
tuario ma sumitur, ast 1 ad probandam existe
tiam Dei, eae gradibus, qui in rebus inveniuntur. Invenitur enim in rebus aliquid magis e minus bonum et verum aenobile et sis de aliis Drusmodi Sed magis et minus di Murde diversis, secundum isod appropinquant diversimodo ad uti d. quod marima est. Est igitur aliquid, quod est verissimum et optimum et nobilissimum e per emaequ--x- ens ergo ens simplicite'. Nam eum sunt mammavera set marime entia. Unde ita: Quidquid cognoscimus, saltem implicite, iudicam enitale, verum late, pulchrum tale ein. i. e. magis clminus en seu esse, magis vel minus verum aut pulchrum etc. atqui ita judicare non possumus, quinte eipiamus aliquid, quod maxime est, et ad quod illa alia diversimode appropinquare videamus ergo id, quod maxime est, maxime verum aut pulchrum est e , si nobis necessaria norma, varia entia, varia vera austu chra elc. concipiendi ut alia entia, talia vera mi pii chra elc. Hoc autem est Deus, ergo Deus, et quidem implicite sub idea οὐ esse simpliciter, veri aut boni simpliciter etc. Percepius est nobis norma omnis cognitionis
obiecti . η Ad illud 2 Seeunaum Augustinum de Trinit.
Lib. 14, cap. 8, et lib. 15, cap. 1. NIHIL EST MAJss MENTE MANA NISI B s. Sed veritas est major mente humana adi quin men iudiearet de eritate nune aut rudicat κο-
217쪽
primum disendum, quod anima mori Meumdum quamcunquaerestatem iudiea de rebus omnibus, sed incimu VERITATEM PRIMAM, IN urar et oravLTAT IN EA anima sicurar fremis Essmsu mul vlTEMIGIBILIA I. e. sub forma
principiorum rationis adeocru sub idea οὐ esse impliciteri Ergo iuxta S. Thomam veritas primu es Deus, et naee eritis in mente resultat velut in speculo ergo mentillam veritatem immediato percipit, et secundum eam judicat de omnibus ergo Deus ceu veritas prima immediate perceptus est menti norma seu regula omnium judiciorum adeoque et omnium conceptuum, cum Onceptus omnis sit implicitum judicium. Demum 3 omne verum idem dic de pulchro bono, iusto
etc. eatenus avium et secundum id verum eos scipotest, quatenus et secundum quod est verum atqui eatenus tantum et secundum id omnia vera sunt vera, qualenus et secundum quod participant se assimilanluraut conformia sunt veritati absolutae et a se, seu Deo ergo eatenus etiam et secundum id tantum omnia vera ut vera cognosci possunt, quatenus ei Secundum quod percipiuntur participare seu assimilari aut conformia esse Fritali absolutae et a se se Deo ergo Deus est norma omnis cognitionis objectim. Atque haec est doctrina, quam apua aoctissimos philosophos passim invenies. Ita inter alios probationes nos iras adstruum Thomas H, Veritus rerum rat, rem
218쪽
divi quod eonformimur suo prino io, einee talineolin diviso. 1 : Si uero Iog mur de veritate, securadum quod est in rebus, sic omnes sunt vermina prima veritate. eui unumquodque assimilatur secundum suam entitatem tisio licet plures sint essentiae vel formae rerum, tamen umes veritas dimini intellectu . secundum quam omnes reid
clarius etiam loquitur S. Augustinus mullis in locis. Sic in Soliloquiis 2ὶ Deus intelligibilis tuae, in quo t. oquo et per quem intelligibiliter luem Omnia. Et alibi 3J:
Si ambo eidemus erum esse, quod dicis, et ambo videmGverum esse quod dico, ubi, quaeso, id idem ' eo ουο utique in te, motu in me, sed ambo in ipsa quae supra mentes nostras est, incomminabili eritate. Iterum ': Aliud autem est ipsum lumen, quo illustratur anima, in omnia et in se me in illo eraeiter intellecta eonspiciat: nam illud jam ipse Deus est.... qu adjuta videt, quidquid etiam in se intelligendo vides. Deinum praeter sui ima alia R: Veniat in mentem illud, quod intelligere appellamus, duobus modis in nobis fieri aut ipsa per se menis atque ratione intrinsecuso ut eum intelligimus Ess ipsum intellectum notiones evidentes), aut admonitio is sens bus, ut cum intelligimus esse orpus. In quibus duobus generibus illud primum per nos, i. e. de eo, quod vult noι est, Deum eonsudendos hoc autem secundum de eo, moita corpore sensuque nuntiatur, nihilominus Deum e su
219쪽
4 Tandem quin analysim totius nostrae huius illi oriae eonfici S. Bonaventura l), dum docet Volens Uuureoiaemplari Dei inrisibilia quoad essentiae unitaιem, primo defigat aspectum in ipsum ras et videat ipsum Ess adeo in se eeriissimum, quod non potest visari NON ME; quia ipsum Esrpurissimum non occurrit nisi in plena fusa noΝΕssE; sicut et Nisi in plena fuga rasE. Sicut isituriuNiso MniL nihil habet de Esis , ne de ejus condisionibus ; si a
rura ipsum ras nihil habet de NO ESSE , nec actu, nee potentia, nee seeundum veritaιem rei, nec secundum aestia mationem nostram. Cum autem NON MAE privatιο sit essendi, non eadi in intellectum nisi per EssM EM autem non eadu per aliud, quia omne, quod intelligitur, aut intelligitur tino ras , aut ut EN IN POTENTIA , aut ut EN IN Acm. Si igitur N-ENs non potest intelligi nisi PER EM, et in IN POTENTIA nonnisi PER ENDI AcTU, et ras nominat ipsum purum aetum entis, Ss igitur est, quod primo eadit in intellectu, et illud ras est, quod est puru actus. Sed Loo non est Ess pariteulare, quod est ESSE aretatum, quia permistum est eum potentia.... RESTAT IGITUR , QuonILLΠDEs asTIss BIVIN . Mira igitur est oecitas inte lectus, qui NON CONSIDERAT ILLUD , QUOD PRIUS VIDET ET 8INEOLO NIHIL POTEsT OGNoscERE. Sed sicut oculus intentus inearias colorum disserentius, linaem per quam videt taetera, nω ridet, et si videt, non tamen adτertit: si oetuus mentis nostrae intentus in ista entia particularia et universalia,
'an m m eaeιra omne genus, LICET PRIMO OCCURRAT MENTI ET PER IPSUM ALIA, tamen non advertit. Unde verissimae appareι, quod sicut oculus repertitionis se habet ad lucem ita se habet vlus mentis nostrae ad manifestissim naturae:
220쪽
quia ars pactus ad tenebras entium et phamas ta sensibialium, eum ipsam lucem summissisis intuetur siderer ac nihil uidere non intelligens, γγ ipsa caligo summa est mentis nostrae illuminatio si ι quando videtis Ius p ram larem, ridetur sibi nihil uidere.
Eandem doctrinam tradunt emens Alexand. l), Minutius Felix η. S. Anselmus 3J Fenelan 'hei ult, mis temporibus Philiberi φὶ D de Bonald φὶ et recensissime Q. Slaudemateri7ὶ
4 De Peristinc de Dim Pari. 1. Passim. 5 Philosophie de aesteste fur denhende Philosophen de neu ten
7 In opero : Philosophie des Christenthums, et in tractatu de existentia Dei edito in Mustari' fur Theologie, and X. Froib in relag. 1843, ubi pag. 27 paucis, sed energicis verbis ita habet a Das absolute Sein de Gotthei stelli ala Uahres Dialetis Da in us raraefrigemiserior AnseMuun sita selber his. Pandem egregie eandem rem evolvit in A. M. in opere : De la perseetibilit humasne, liv. I. Chap. 8. Pag. 50 et seqq. dicens ii e re t mour de insini et u pars, Mnt Dia e quili adest frimit