Institutiones philosophiae theoreticae in usum praelectionum, Volume 2

251쪽

infinita iniqui homo, utpote finitus nequit puniri poena infinita ratione intensionis ergo restat, ut poenas detinfinitas ratione temporis i. e. Blernas. Si vero dicatur b finitum, saltem, de quo inter omnes convenit eo major est offensa, quo nobilior est persona lasa et quo vilior persona laedens Datqui nihil nobilius dignitala divina, nihil vilius creatura undequaque a Deo dependenti;

ergo peccatum est offensa supra omnem offensam fini tam, siquidem obiectum offensum est supra omnem diagnitatem sinitam. Unde sic offensa supra omnem Dsensam finitam posita puniri potes poena supra omnem poenam finitam posita et atqui poena, quam Deus ab homine peccatore repeteret, non esset supra omnem poenam finitam posita, si non esset aeterna si enim non esset aeterna, concipi posset alia poena finita, quae esset ipsa major ergo peccatum, eisi sinitum dicatur, placiti iesi poena aeterna ergo. ...

OBJECTIONES.

108. BI. Poena aeterna repugnat iustitiae divInae I sita enim postulat, ut sit proportio inter peccatum et poenam atqui nulla est proportio inter peccatum momentaneum et poenam aeternam ergo viri sui a ratione poenae nequii esse elerna.

R. F. M. M. prob. B. JU . Iustilia postulat, ut inter peccatum et poenam si proportio aequalitatis, C. 2 f. Ut sit proportio temporis, N. Maj oti similiter Minore N. Cons. Itaque nulla quidem est proportio lem- Poris inter peccatum ei poenam, sed iustitia non hanc I 21

252쪽

mporii mem, sed id solum postulat . ut Femium non puniatur ultra meritum Laiqui poena duratione infinita ex probatione allat non es ultra meritum peccati. Nam

ris Onias peccati non ex duratione eius desumenda est momenium enim saepe sufficit ad scelus atrox per petrandum , sicuti ad levissimam culpam admittendam, et tamen uiriusque poenam longe inter se differrem cesse est ne pae injustae dicuntur leges humanae, eo quod perpetuo earcere vel exilio aut etiam morte, deinque aeterna separatione a societate humana mulctant Iesum tinaciores propter culpam saepe unico instanti consummaiam ergo etiam Deus culpam aeterno supplicio dignam, aeternum punire polasi absque iniustitia. Inst. omnis poena iusto inflieri dotat aes utilis raiqui nulla est utilitas in poena aeterna. Nam finis

narum est emendatio eorum et atqui poena aeterea non emendat; ergo. . .

R. n. Maj. F. in Nam illa poena certe utilis est, quam exigit justitia et sanesitas Dei, et quae sola nos emficaciter ad virtutem impellit et a viii retrahit atqui talis est poena aeterna. Ea enim sublata omnibus cupiditatibus laxarentur habena atque adeo societas ivi cob laberetur Ad prob. D. H. Finis poenarum est emendatio re rum alumno et areidentaliter, C. Mai. Semper e esse ιisIuer, N. Maj. Sic in humanis etiam rebus poena saepore medicinalis non est, sed solam aliis, qui eius exemplo absterriti similia ab are desistunt. Finis ergo poenae essenitalis est sanctio suffulans I-: unde si ui poena unius si salem utilis alit

253쪽

bonitate atqui si mus Marcum punire possM, Deus non osset ejus bonitati ergo. .... B. c. V. N. Min. Nam contra Deus vero honus non esset, nisi bonitati seu entilati naturae superadd tu honitas moralis, i. e. iustitia et sanctitas ergo si san illas exigit, ut odio prosequatur peccatum, Deus bonus non esset, nisi oderit peccatum atqui sanctitas emit, ut peccatum, utpote oppositum divinis suis attributis. necessario odio prosequatur ergo etiam Deus tum solam vere bonus est, cum peccatum odio habet, et quidem tamdiu, quamdiu subsistit atqui peccatum subsistit in peccatore, quamdiu per paenitentiam non revocatur. post moriem autem potest iuste poenitentiae locus nullus esse, sed immutabilis manere voluntas hominis ergo post mortem peccator semper potest manere obiectum necessarii odii divini atqui obieelum odii sui necessarii Deus salva sua bonitate potest semper puniren ergo Poena sempiterna non repugnat bonitati divinae. Inst. 3' Sallem aeterna poena non potest eomponi cum Dei bonitale respecii a ergo. . . . B. N. Int. Bonitas enim Dei respectives nint infinita in se talis esse nequit in subieci reeipientea effunditur enim in subiectum secundum capacitatem ejus atqui peccator in gravi peccat mortuus capax non est honii lis respectivae, sed semper manet obiectum necessarii odii divini emo. ossa

Inst. 4' Sallem vi miserieordiae tenetur Deus dare fi aum suppliciis. et parcendq, H annihilando erg0. . .

254쪽

R. . Ant. Misericordia enim est pars bonitavi respectine atqui vi bonitatis respectiva Deus non tenetur sinem imponere suppliciis ergo nec vi misericordiae.

Caeterum tempus alisericordiae est vital sens, in qua . eum voluntatem peccandi retractare posiamus Deus ex misericordia non solum parcit peccatoribus, sed eos etiam ad conversionem excitat, imo poenas aeternas propteream, natur, ut a peccatorium avertat, tum lapsos revocet astutia sutura juxta ordinem providentiae est tempus justitiae eonsummaius enim est cursus cuilibet assignatus, qui meiam feliciter alligit, praemio coronatur; qui vero cubpa sua non a it, jam metam aliam non habet, ad quam currat, sed sorte sua aeternum excidit-109. PR0P. V. ALTERA VITAM AETERM ras mu

RATIONE POENAE, Tm PRAECIPΠE RATIONE NEMEDI TAM VALIDA AM ENTA ExsoLA RATIONE ABSTRLUNT, UT NISI E TINACITER, REFRAGARI NEMO POSSIT. Prob. I ' pars RATIONE MERCEBI3.1' Eae desiderio beatitudinis. Nam desiderium Malitu.

dinis , quo omnes homines constanter et uniformiter adeoque a natura sua flagrant est desiderium beatitudinis persectae. i. e. quae ex omni parte nos satiet atqui beatitudo ita persecta esse nequit nisi si aeterna eum certe, si consciensiam nostram interrogemus haec nos aeternae beatitudinis et quidem invincibiliter aridos esselasiatur ergo, nisi aeterna si beatitudo, camn desiderium hominis naturale non satiaretur atqui repugnat. ut Deus, utpote summo verax et sapiens desiderium

naturale adeoque ab ipso inditum absquq ulpa bominis

255쪽

on adimpleas tuo beatitudo alterius viis lianium ex

Deo erit aeterna lin. 2 Eae natura anserum Ex natura operis licet colligere

finem operantis sapientis. Sic cum hominem video raptim sibi casam construentem ex ramis arborum, jure conjicio, eum non diu eo loco esse mansurum contra si eundem videam aedificium solidum ex lapidibus quadraiis magno labore exstruentem, non minori iure conjicio eum et sibi et posteris suis fixum domicilium p parare. Unda sic: Anima ex natura sua immorialis, etiam dissoluto eorpore existere vivere finemque, ad quem creata est,

1 Argumentum Me ex desideri selieitatis perseetae adeo firmum est, ut ipsi impii persectae felicitati Qterius vitae, quam ex animis sublatam Y labant, sulatituere sategerint figmentum indefinita alterius elicitatis totius generis humani per continuo progressivam evolutionem olim assequendae. Vide Condorcet Esqvisse 'une fulle iistor de proges de res rit diu in Ast praeterquam quod in hae hypothesi desidorium selieitatis inutile luisset pro generationibus praeteritis, desiderium nostrum se- heitatis non tendit in selicitatem aliquam in communi, sed pro singulis individualiter obtinendam id quod ex intimo animi nostri sensu erutum egregie exponit D. Thomas Coni gent cap. 55. Fris et Impossibile est,

inquiens, naturo desiderium esse inane natura enim nihil facit frustra, aestu mallet in elligens nasuraliter desiderat EssE PERPETU non Urum, in perpetuetur ras moerindu PMIEu, ae etiam mur DBEN DI IDU . Addit dein rationem, cur ens intelligens ad aeternam viatam aspiret, eontentum vero sit brutum vita praesenti dicens e medisserentiam oportet in his inueniri, quibus desiderium essendi cum monitione inest, ut scilicet illa, quae non cognoscunt RGE nisi ut nunc,

desiderent rara vi me, non autem emper 2 quia EsSE SEMPITERNUNnon apprehendunt. ....... Illa aurem, quo ipsum ras PERPET uiso

nos rit et apprehendunt, desideram ipsum naturali desideri : hoe autem e uenit omnibus ubstantiis intellectualibus omnes igitur substantiae intellectuales naturali desideris appetunt EME PERPETUuus ergo imp ribile est, quod rara de laiamst. Unde recte et S. Thomae consormitor A. M. in suo opere : De la perfectibuit humuine Mon 1835. Livre L ap. ' pag. 20, beatitudinem entium statuit in aequilibrio facultatum e rum dioens : LesbonMur nYlunt. ... que D parfait ecquilibre mire lautea leam ius drumetre, en re se sentimensa et aes imis Me malMur 'est queropposition quII observe intre micta aetue et Pi e d ictu metu riC'est paremque Panima n est pas eam is deicite emammison qu i mutinum ruam arejanraio matheureuae.

256쪽

lmplere, Deum eognoscere, amare et ex amore tiarimus in aeternum ergo Deus, utpote sapientissimus illius creator, eam non annihilisti, adeoque ita ipsius est aeterna. Cont. Eae diuina benefleantia Nam beneficentia seu bonitas Ddi respectiva est infinita; ergo beatitudo, ad quam hominem creavit, tanta esse debet, quantae homo esscapax t atqui homo capax est ex natura sua beatitudinis

aeterhae ergo. . . .

Prob. II pars RATIONE Pomas.l' maιura animaeaNam anima inisorum ex naturi sua est aeque immortalis, ac proborum ergo nonnisi peiannihilationem possunt vivendi finem habere Datqui nee sapientia, nec bonitas Dei patitur, ut Deus illos annihilei. Non sapientia; dedecet enim sapientiam divinam; ut eos, quos per se aeternos esse Voluit, ei quibus pro sine temnam selicitatem destinavit, ea solum de causa annihilet, quia libere summo Dei contemptu a felicitato desciverunt, utque ita per malitiam eorum fine suo frustretur. N honitas; nam ideo honitas Dei peccatores privat vi sanci, latis necessario beatitudine, quia hi peccato insecti bon, laus recipiendas capaces non sunt: atqui si Deus anni-hilet peceatorem, eidem effectus suae bonitatis conferrei, ei quidem qua peccatori erso Deus impios non ann hilabii. Eae Prisi vita disina. Nam Deus imponendo creaturis rationalium leges, vi providentiae debuit dare et media pro omni casu sussicientia, quae impellerent ad earum observantiam : atqui nisi poenas in altera vita in assialuissae, non dedisset media pro omni casu satis ellicacia ad earum observantiam Speciala enim naturin imbecillla

257쪽

tate, et ad malum propensione, dein voluptatum Merebris

ac vitiorum incitameniis eae via, ei disneuliasibus in vi tutis exercitio superandis, in ceriis maxime casibus usi morsis pro tuenda virtute subeundae etc. eae altera parte. poenas propositas, nisi aeternas, suffcientes non ore ex . perientia testatur. Nam si nos christiani, quibus per sd de poenarum aeteresiale constat tollas lamen tentationi succumbimus ei ad vilia deflectimus, quid futurum esset. si poena tantum temporaria esset proposita ergo ... Prob. udo mura QuA PARTE lata consensu minum. Nam testimontun illud iner uis lὶ Uti μοι - natura opinamur, sis permanere animas arbitramur eonamsu nationum omnium, sulci do Gnaeis Herodotus , do Latinis Caesar, Livius, Taetius; do utrisque poetae nationales de Chinensibus monumenta ab ipsis incredulis prolata, de populi reeensius deloelis ipsi viatores idem comprobant monumenta et lapides sepulchrales antiquorum cum his aui similibus inscriptionibus Vale, gaude ave in aetemum, etc. idem mos apotheoseos eic etc η. Quid enim plura asseram, cum haec populorum de animae inunortalitato opinio in tanta luce splendeat, ut ipsi adversarii eam lateri cogantur. Ita

si uuaest Tuscul Lib. l. 2 Ita iam Cicero ratiocinatus est rusem quati l et 13 dleensi

Harimum vero argumexitum est, nasuram ipsam de immortalitate animorum imitam judicare, quo omnibus cum Mit, et marime quidem, quin post mortem futura alat... ouid propagatio nominis, quid adoptionem illorum, quid testumentorum diligentia, usu ippa sepulchrorum monumenta, quid elisiarimineant, nisi no futura etiam etaurare p... Inhvieret in mentibus quasi Meulorum quoddam augurium ιturorum. Conser.

etiam Bergier: rati hist et dogmat de la relio Tom. III pag. 222. 3 r. Lib. d. Pas 257.

258쪽

animvis de statu quodam futuro pramiorum e pomarum ipsis antiquitatis tenebris omnino immergi videtur et an&oeda omne id, da quo nobis eris instat cum primum iam antiquae storias discernere tentamus . oeeurrit nobiso alie mentibus primorum quos nouimus, populorum impressa. Unde ii : Haec populorum Opinio vel in ipsa -- tura hominis insculpta est, vel a primo parente originem traxit a primum ergo est vera, utpote in natura ratio inali landala; siseeundum; vel primus parens ratione eam veritatem cognovit, vel a Deo de ea edoctus est, adeoquo in viroque casu rursus necessario vera est. Ergo conesu damus: Si increduli tot ac iam gravia argumenta collectim sumpla haherent eontra immortalitatem animae, meris si sincere , quod sentiunt, salari velint, victoriam proclamarent et pervicacem dicerent eum qui iis assensum non praeberet em , cum haec argumenia iam pro immortalitate animae pugnent, lateantur necesse est, Seipsos esse pervicaces si ejusmodi argumenia assensum ab ipsis extorquere non posSint.

10. 0BI. 1 Non obstantibus animae proprietatibus

polos eam Deus ut auctor naturae destruere: sicut enim non exigunt creationem animae, ii nec eius perpetuam

conservationem ergo. ....

R. D. Int. Potest Deus potensi absoluia. c. ane. Poles ollam Olentia cum caeleris Miritalis comparata. N. Ini et hinc parit rationis additae. Nam Deus, utpote ad extra liberrimus, potes creare vel non creare sed

259쪽

postio quod erret, non iam habet potentiam eum creari iuris aliquid faciendi, quod eius sive veracitati, sive san silai etc. repugnatri atqui destructi animae, quam ipsa invincibili perpetuae seIicitatis desideris instrimi, repugnat eius veracitati etc. ergo OBI. 2 Desiderium beatitudinis vel naturale non est. vel ad summum exigit, ut anima aliquo post mortem tempore conservetur; non vero ut aeternum duret ergo non est legitima prima probatio. R. N. Iru quoad utramque pari. Nam inprimis P qui dubitat, desiderium illud beatitudinis naturale esse, is aeque de amore parentum in illos uirum naturalis sit, dubitare debet. Certe a causa quacumque accidentali provenire illud non potuit cum toti generi humano sit commune, nullusque ii, qui in beatitudine appetenda a reliquis discrepet, etsi in definiendo obiecto beatitudinis non omnes consenserint. Itaque desiderium hoc beatitudinis

necessari nobis congentium, et hinc a Deo naturae auctore prosectum est adeoque otiosum esse nequit, cum secus Deus non solum nos salleret continuo, sed et crudelissime torqueret, ipsisque brutis miseriores redderet. Desiderium autem hoc, teste cujusque sensu intimo est beatitudinis persectae adeoque perpetuae. Si enim perpetua non sit, nec persecta nec consequenter talis esse poterit,

quae salie desiderium animae humanae: id quod vel ipso Tullius 1 iam agnovit Nam si amitti vita beata potest, ait, beata esse non potest. Qui autem dis it perpetuitati

honorum suorum, timeat necesse est, ne aliquando amissis

illis sit miser. Qui ero aistimabit, pone o miserum e33e,

beatus non erit i 1 Demnib. Lib. 2. cap 27.

260쪽

Neque dicant deseelum telornitatis in sutura animae felicitate suppleri posse per latensionem gaudii et voluptatis talem, ut anima de illius fine et cessatione non cog tet, adeo pie nec limeat eius amissionem Nam certe complementum felicitatis animae consiliuit ipsa intima et ceriaeonscientia eiusdem perennitalis, quae si desit, quo major esset iniensitas voluptatis, eo major esset metus illam amittendi vel certe supponi deberet, animam invinciabiliter ignorare cessationem suae felicitalis Datqui hoc est absurdum tum eae parte Dei; cum sit conira sapientiam praestituere animae felicitatem perpetuam, ad quam nunc certe teste sensu intimo tanquam ad finem nobis propositum tendimus, et dein illius finis oblivionem persectam in animam inducere tum eae parte animae cum aeque sit contra naturam eniis intelligentis nonnisi per ignorantiam et errorem tanquam medium suo suo frui posse:

Inst. Cupiditates honoris, divitiarum etc. . eisi naturales, nunquam aut rarissimo explehtur ergo alarid siderium beatitudinis, licet naturale, necessario non debes expleri R. N. Int in eo, quod cupiditates istas asserat esse naturales Eas enim a natura rationali non provenire eo modo, quo desiderium beatitassinis perseciae, ex eo a tet, quod ratio ipsa dicia nos posse, imo saepe debere divitiis etc., renuntiare, ad melius consequendum finem ultimum, quin tamen unquam renuntiare possimus d siderio beatitudinis persecta . cupiditates illa quidem ex naturali summia mi des derio, lanquam ex radice profluunt inquiete enim illud