Institutiones philosophiae theoreticae in usum praelectionum, Volume 2

291쪽

28l. R. D. 6. Idea Dei est idea entis inlimi perfecit, si

clara sit notio etiam circa naturam Dei, C. Maj. Secus, N. Maj ei par. D. Minore N. cons. Id solum enim hic contendimus, ut ostendamus, nullum esse 'vulum, qui Deum, etsi qualem esse deceat, ignoret, lamen ha-lhendum esse non sciat atqui nullus est populus, qui, etsi non sub idea eniis infinito perfecit, tamen sub idea entis supremi, providi, rectoris mundi, remuneratoris viriuiis ei vindicis vitii ideam Dei habuerit ergo. . . . Smox. is salsum sit, suisse vel esse atheos interno Deum negantes lamen concesso etiam esse vel suisse aliques etiam inierno allicos, argumentum ex vi sua nihil perdit, quia i consensus admittensium Deum lanius semper est, ut ex nulla causa accidentali, uti auctor tate, vel politia principum vel educatione etc. oririi tuerit, adeoque semper a ratione immediai percipiente repetendus sit et 2 ' sicui non ex monstris forma hunt na ii nec a paucis brutorum instar depravatis natura rationalis inquirenda est. svMENTO II' se naturali Argumentum hoelia proponi potest: Misit lex naturalis, universalis et absoluta, omnium hominum cordibus insculpia, primipiens honestum et inhonestum prohibens simulque pMmia ei poenas decernens atqui talis lex arguit supremum legislat rem, qui nisi Deus su esse nullus potest ergo existii

Deus.

Prob. V. Nam alem legem existere probat eo scientia cujusque viuivis nim ommissa alliqua mala

292쪽

hesiona ' eongelantiae, stimulis urgεiur, m. iii Tullius sin

loquitur, velut assiduae domesticaeque suris impios per- quuntur. Probai consensus omnium populorum. Nullus enim populus est, . non discrimen inter bonas et malas detisnes, ac ceria quaedam ossicia implenda agnoverit. probat demutn ipsa ratio, quae agnoscit, sine huiusmodi

lege societatem subsistere posse nullam, cum secus hom, ne nullo laeno inhibi tot contradiclaria quaererent emolumenia, quot contradici as habent passiones et cupiditates; unde nullum vinculam, nulla unitas in societate, adeoque nec societas esse posse s .

thorai sim Sexto Roso. 2 Mirum est, quam ipsi increduli luculenter pro eadem re loqua

293쪽

rem Nam

1 ' Lex univer Is et absoluta, potentissimos quosque. non minus probos quam improbos relucianie licet vο-hantate adstringens nec existentiam nec vim obligatoriam habere potest, nisi a legislatore omnibus humanis legislatoribus ei anteriori et superiori, qui in omnes homines summum habeat imperium et dominium Datqui hic legislator nequii esse nisi Deus ergo existi Deus. Et vero P Lechae nec ab hominibus instituta est, cum sc-eus eam ut instituere, ita ei abolare potioni quemli modum leges positivas pro varietate temporum et characterum alias tam iant . alias abolant. Me etiam a Milone orii . Ratio enim non lacu actum bonum vel matrum, sed lanium percipit unde si acius non sit intrinseco dnus vel malus, nihil obesset, quin ratio eum inso indisserentem agnosceret. Dein rasio ad summum posset inducere obligationem quamdam spemlainam et con gruentiae, non vero practicam ei cui sub poena malineonscientiae homo adstringatur ergo lex haec necessario ortitur a Deo, adeoque existit Deus. Sinox. Haec de Dei existentia dixisse susicis, ut lucu-Ionter paleat, nullum esse sanae mentis, qui Deum esse seri negare possit. Egregie enim ad hactenus dicta applicantur, quae Cicero de divinatione 1 disserit lia autem habet Quid est igitur eur dulitandum sit quin sint ea, quae disputari, verissima; si ratio mecum sucit, si Gen-

294쪽

is A populi si vi ruinas. ει Grami, si Barbari, si mallores etiam nostri, si denique hoc ita semper putatum est, si summi philam i, si poetae, si sapientissimi uiri, qui respialis eonstituerunt, qui urbe eondiderunt, an dum bestio isqvam

DE MIMBsns DEI AdsoLBritalis cum mus ut en omiano simplex, absinuum et istum esse, quidquid in ipso est, caluer atque idenses ipsa divina natura et pleniludo essentiae est 1ὶ Mi qu

si Pulchro id ipsum exponius Angustiis Trinit. Lib. VI cap. 7.

dicens: Deus multiplieuer quidem aieitur magnus, bonus, apiemis beaιus, verus, et quidquid aliud non indigne diei uidetur; sed eadem magniιud ejus est, quae sapientia non enim mole magnus , sed ei tute , et eadem bonitas, quos sapientia e magnitudo, et eadem veritas, quae illa omnia; et non ibi aliud beatum esse, et aliud magnum essε aut sapientem aut verum aut bonum esse, aut omnino IPsuu sfg. Cons. S. Anselmo Fonolog. cap. 16. S. Bernard De eonsiderat. Lib. V.Cap. I. et In Cantie Serm. 80 Lessium t De perstet disinisu Lib. l. Cap. l. Bossuet De I eonnaissane de Die e de sol--ε Chap. 4. 5. et demum S. Franciscum Salesium Trait de ramour de Dim: Lih. II. Chap. l. ubi adducia comparatione quemadmodum, ait, sol, qui modo ruber, modo suscus, modo pallidus nobis videtur, non re p. varii istius coloris est, sed eadem sua semper eaque clarissima Iuce splendescit nobisque varius tantum apparet pro varietato vap rum,per quos medios illum percipimus ita Deus, in se unicum si plicissimum et absolutum esse, varie tamen a nobis percipitur pro varietate operum, per quae media ipsum contemplamur. Sic prosequitur. Si noua te regardon enaan et i punicies mcthanι , noua isnommona juste enuanti illactiore te preheu de a misise nous Ie prsthona misisieordieuae en tan qu'ina eria ovies chores a fauplusleurs miracIer, nous rappeton to ut-puissanι; en tant qu'i pratique eraetemen se promesses, nous e publion uisitable en tanι

295쪽

inam propter eius infinitudinem unico eonees eo leto attingi non potest, sub multiplici quasi respectu spectaria nobis solet, ii ut metaphrsicam in ipso essensiam nec non varia attributa ab ea promanantia, quae simul sumpta phrsicam eius essentiam seu naturam divinam consi ' uani consideremus. Haec tamen auribula neque ab essemita metaphrsica, neque inter se readae distinguuntur, sed viritialiter tantum seu sola distinctione rationis ratio-

Porro essentia metaphstea Dei iuxta communem sententiam reponenda est in absoluta necessitate existendi sive in nota eruis a se, quae astatas vocari solei. Et vero Essentia metaphrsica est illa nota, quae primo in ento esse et om ratio sufficiens caeterarum determinationum in ente, ut hoc ens sit, necessariarum concipii Q atqui juxta nostrum concipiendi modum aseitas seu necessitas missendi concipitur a prim in Deo esse : siquidem ex cognitione rerum contingenitum ad ens necessarium tanquam ad causam primam adeoque ad ens a se asce

damus in probationibus pro existentia Dei et ' qua ratio

suffleiens aeterarum determinationum eruis siquidem ex asstitate seu necessitate existendi probetur ens necessario debere esse infinitum, adeoque exin Dere aetera aur bula.

Eandem doctrinam etiam in sacris Illieris expressam

297쪽

rum uiorum haeresidi mi areios, Apines ei Manes. et ab hoc Manichaei adhaeserunt. Horum vero doctrianam recensoribus temporibus recoxii Basius t et ex ipso ultimi seculi impietatis patroni Docebant autem m-nie ei, duo esse principia rerum, a se et aeterna, alierum summe bonum, omnis boni, alterum summe malum

omnis mali causam. Itaque unitas Dei et directe contra polriheisias, et indirecte contra Manichaeos propugnanda nobis est; unde stir

Prob. 1 Deus est ens infinite persectum: atqui en infinite persecium est unicum ergo .... 3J. Prob. Min. En infinite persectum est illud, quo γjus cogitari nequii atqui si haberet aequale , potest cogia lari aliud illo majus, quod nempe non habeat aequaleri ergo si habet squalo, non infinite persectum adeoque nec Deus est. Ei vero ens, quod eae essentia sua supremum habeat dominium super omnia entia ens, a quo οἰ omnia, quae existunt et unquam coitura sunt, dependeant, et oui fodi adaequare existentiam suam debeant, persectius trino, a quo omnia iis non pendent: atqui si plures ponuntur Dii, quisque posset aliquod ens creare, quod G eo solo, utpote cre iure suo pendea si non ab aliis: in εο nullus esse ens, quod omne esse creaturarum --

η Dietisnn eritiq. et philosoph. uuae unitas hie intelligatur, vide Onto Pari. I. cap. 4. Par. ρη.

3 Idem argumentum emgla ovolvit oriuilianus contra Maresonem Lib. l. cap. 3. . Thomas Mntrairet. Lib. l. cap. s. et Sum-.Pari. I. Quaest. s. Ari. 3.

298쪽

iualitera erat, ergo Melissumens. quo ma meo ian quit, adeoque nullus Deus lin. 2 ' Si plures dantur Dii, vel ianguli a singulis .

Omnes ab uno vel nullus ab ullo penderent. Si si fidi a singulis nullus est Deus, quia nullus est indepe dens Sinim a M uno: ille solus Deus est, a quo reli

qui dependent, qui eo ipso, quod dependent, si non

sunt. Si nullas ab ullo nullus est Deus , quia nullus ab ter esi superior, adeoque nec sumne perfectus : nullus enim haberet supremum ei omnimodum dominium, ui- pol clamamseripium ab aliis Diis atqui supremum se senιialiter in res absolute omnes dominium est summa perseetis ergo Dic T. Vesunt, utpote aeque persecti, semper idem. Sed vel neressario, vel libere semper idem volunt. Si noeessaris et ex naturae necessitate volunt omnia, quae U

lant ergo Dii illi liberi adeoque infinii persecti non

sunt. Si libere ergo ex nature sua saltem possunt velle

lyduam in rem lia sere loquitur Laetantius ti ira Dei Cap. l.

dicens : Saιis, ut opinor, ostendimus in nostria insιilutionibNGDeωmuιιο αε non posse; quod diuina uir e poιώιas, si disιribu ur in pιures, diminui eam neeesse sit, quod autem minuiιur, ιique inor tate rat si ver mortalis non es , nee minui, nee dividi potest Deu istιur unus αι, in quo sis e poιestas onsummavia est, ne mimsi potest ne augeri. Si auιem sunt mulιi, dum habent singuι pοιest sis aιiquid a numinis, summa ipsa demeseiι ne poterunt inguli haber totum . quod est eommune eum pluribus; unicuiquo an mdeerit, quonιum eαιeri possidebunt. Non possunt igitur inhoe mundo muli esse eetorem, nee in una domo multi dominΦ, ne in navi una multi subernatores, nee in armento aut grege duees multi πιο ηuno regimine mulι reges. Sed neo in eost quidem muιι εοια ore poterunt, sicut ne animae pιures in uno eorpore Ide in unitaι ιura universa eonsenιit.... Omnem igiιur diuinam pοιαιatem εο ι.εειχει in uno, eujus nuιuis imperio reganιur omnia.

299쪽

eontraria, . g. mius existentiam paver non risiensam mundi, adeoque saltem ex natura sua non essent ab invicem independentes, adeoque ne summe perfecit nee

Dii. 3 Deus ulpoto ons realissimum Perissit neeessario vipo Ribilitatis sua, 1 ergo tot solum Dii possunt exis iere, quot sunt possibiles atqui possibilis non est nisi

unicusa ergo unicus existit Deus. Prob. Vin Namsi plures sint possibilas, possibiles sunt indefiniti vel infiniti cum id, quod ex se non repugnat existere bis potest et ier, quater, millies, indefinities existere iniquiDii nec indesinui existere possunt, quia ensi nitum necessario semper existit adeoque Omne ens infinitum , quod existere potest, iam actu existit nec in Diti quia numerus actu insimitus repugnat ergo nonnisi unicus Deus est possibilis adeoque nonnisi unicus existit. Dic TQ redibile non est, totum genus humanum tamdiu errasse in re tani momenti atqui genus humanum serme totum admisit plures Deos ergo adeo absu dum non est, plures Deos esse vel sallam esse posse. R. N. Supp. Maj. Neque enim Verum est, solum sere genus humanum ei rasse in uno Deo admittendo; sed contra omnes populi utui plures Deos colerent, unum tamen supremum, cui reliqui subderentur, admiserunt:

unde iam Tertullianus η, postgitam dixisset, quomodopagani in periculo positi non Deos, sed Deum invocarent,

anea

300쪽

exclamatri amma naisi alueritaristia . Ei mima effunethniem unum lanium supremum admisisse, ei ex pla-losophis, et o poetis eonstat. Ita iam Orpheus poetarum

antiquissitnus : Unteus est per se eristens, qui cuncta creami munum adeo procler regem non alter habeιur. Et Hor Qui res hominum a Deorum, qui mare et terras variisque mundum temperat horis unde nil majus genera tur ipso , ne viget quidquam simu aut secundum. Objectiones ex scripturi sacra fieri solitas remili mus ad ne 122. PR0P. II. REpvs RT Iavo PRINGPIA A SE , AL-sa

Prob. v et in malo principio nihil est quia est in

bono , vel aliqua sunt eis commesa, alia non Si pra mum principium malum nullam habet realitatem , cum bonum, utpote ens a se habeat omnes realitates ergo non est in se cognoscibile, ac proin non-ensa sed non ens non potest esse principium ergo principium summe malum esse e . quia ec possiesi esset principium , et non esset ens, quia non est in se cognoscibile ergo repugnat. Si serendum e principium malum non est ensa sapiam ens a solabe omnes realitates :iaiqui ex hπο- thesi principium malum eum bono aliquas realitates haberet communes, alias non ergo esset en a se ex M -- iussi, et non esset enssae, quia rursus ex possiesi non haberet omnes realitates ergo repugnat. Verum etiamsi ludo duo principia non repugnarent intrimere, tamena pugnani eririnsece seu mali origo, ad ei propter quam lexplicandam assumuntur . per ea non explicatur. Nam

2 Vel vires aequales haberent vel non. Si aequales