Ungedruckte Dominikanerbriefe des 13. Jahrhunderts

91쪽

rite elegerimus, ipsius electionis decretum veStre reverenti tranS- mittentes, paternitatem vestram rogamus et per Dei misericordiam ObSecramuS, quatinus totius provinti nostre conceptum de ipso gaudium impleatis non attendentes, si quas porrexerit in contrarium supplicans rationes, et cicius, quod de ipso factum est, confirmacionis munere consumetis. Nichilominus enim adinvenire possumus, quod dampnum provinti compensare valeret, si suo de ipso desiderio fraudaretur, immo rubore et erubescentia repleretur, Si, ob quamcunque causam, quod humiliter postea petitur, negaretur. Expediebat

enim litteratum et gravem presertim iis temporibus ejusmodi ossicio implicari, quando multe et dissiciles cause ac etiam nove hereses sint exorte et jam immineat generale concilium, in quo pro ordinis honore et tutamine viri sapienti spiritu illustrati admodum necessarii, sicut creditur, habebuntur.

circumfero, conSumpsero corpus, non careat detrimento, qui studuit pinguescere spiritus et nichilominus in scolis residencium proficiam parum.

45. De Ordensgenerat Iohanneso estutiet die ah de Lehtors

Magister confirmat provincialem. In Christo sibi harissimo fratri Ut rico lectori conventus Argentinensis etc. Cum sit thomo natus scripture testimonio ad laborem et ideo racione docente illuminata per fidem ocio relegato ille invigilare studiis compellatur, qui fructus pariant gloriosos, licet vos ad talia hortari superfluum videatur, quibus

ex professe obediencie voto vos voluntarie subjecistis, ne tamen fraternis deesse commodis reputer, quibus intendere teneor, ex imposito michi ossicio caritatis vestre discrecioni presencium auctoritate precipio, ut prioratus provincialis ossicium, ad quod per electionem canonicam assumptus estis in vestra provincia juxta nostri instituta ordinis celebratam, quam duxi ad postulacionem eligencium confirmandam, recipiatis humiliter electioni relate consensum tam debitum quam facilem impendentes, iis tandem, sicut de vobis iustum est credere et sentire, pervigili sollicitudine secundum datam vobis graciam intendentes, ut cum circumspectione provida edificare fratres vestro commissos regimini valeant et ad ulteriorem graciam promovere Valete.

Fol. II. In einem et eiten matellen Schreiben erteil de Ordensgeneraldie estutigung in inem ritte an andere teli er reudi die Bestatigun mit quem propter graciarum multiplicium dotes cognitum habeo et dilectum. Fol. 17.

92쪽

Magister confirmatum exortatur Utricum provincialem. In Christo etc. Vestris precibus michi vestrisque litteris intimatis compassione permotus annuissem libencius, Si commode potuissem. Verum quoniam magis deferendum est universitati quam uni et publica utilitas preserenda private, ubi in publica privata noscitur contineri, onus sibi

impositum vestra ferat dilectio pacienter. Ad prosequ u)tionem igitur injuncti vobis ossici vos viriliter accingatis Spero enim, quod vos

manus domini confortabit, qui vos ad excolendam suam unicam rectorem posuit et custodem. Ego quoque pro mea modula vobis propono assistere indefesse, et ne deterioris condicionis in statu pre-lacionis quam subjectionis vos esse contingat, eligendi vobis confessores juxta vestre beneplacitum voluntatis, quamdiu provincialis fueritis, concedo tenore presencium potestatem. Ceterum.

47. Provisatiat inricho tetit seinem reunde dem Bischo Albertus Magnus sein Mah mi und bittet um eine Untersint ung. Iara

Provincialis confirmatus episcopo ordinis et amico. Leta libenter scriberem serenissimo domino, quem elicia habundare cupio, set habundans in me tristicia materiam pessumdaret gaudiorum Bericlitet uber seine Walil. . . Inter hec eum aspicerem ad adjutorium hominum et non SSet, vos respicere jussus sum tamquam dominum Super mare ambulantem et fluidis omnibus indeclinabiliter preeminentem, Jui potens opere et sermone, sciencia sortis, consciencia fortior non edignetur manum extendere et suscipere pro occursu tempestatiS valide titubantem. Certe de vobis confidere, in umbra alarum vestrarum Sperare non michi recens noticia et vetus amicicia, non levis opiniose fortis racio persuaserunt. Sitis igitur humili filio introitum suum et exitum ignoranti currus pariter et auriga, ut continuatis favoribus, quibus me ab ipsius ordinis cunabulis provexistis, reddatur premium sine fine et inter angustias irruentes pro arduo Solaci VeStram computare valeam pietatem, quam assidue promereri conabor vestris beneplacitis totus jam expositus et impensus. Credo etiam, quod cito favente domino vos videno, non tam ex debito imposite necessitatis quam tractus vestre funiculis caritatis Valeatis etc.

93쪽

48. Trostschreoen de Provinnati inricho an de Socius des ver-storbenen ardinati Hannibal, Ord. Praed. und Bestimmune uber in

Provincialis consolatur fratrem . . socium domini Anibaldi quondam. Quanto pie recordacionis domini nibaldi vita ordini extitit preciosa, tanto mors ceca . . . in ipsum irruit et diruit luctuosa, simul ore patulo absorbens . . . ordinis leticiam, resulum gloriam, populi Romani honorificentiam, que non longe autem obtinuit fiduciam, quod cum domino Ebrodunense Jordanus influeret in os ejus. Ego igitur non tam pristina viri noticia motus quam speciali benivolencia sedulus ac devotus ipsum fratribus et alii virtute prelati . . . commendavi, si forte in foro illo . . . pulsaretur, oracionum vectigalibus redimendum. Ad quod preserti essica racio me inducit delectabiliter audientem, quod in morte stimulante, immo iam infaustam ab ipso victoriam reserente vestris obsequiis inveniri voluit non ingratus, et ne usque mane futuri seculi apud ipsum merces voluntarii servitiorum remaneret, certam vobis legavit pecuni quantitatem. Verum quia vigilanter providendum est, ne tanti viri testamentum et tam iusta quam pia intencio enervetur ac vos vobis post noctes laboriosas etiam mense vacuos enumeretis Θ , prohibeo, in quemcunque dictam pecuniam quolibet titulo transferatis Elc.

Amicus frater fratri. Ad ingressum nuncii vestri dotem accepiletiti singularis. Nam problema de statu vestro, quod in pectoris mei impnaetio spes et metus dubia sub sententia disputarant, solacio gratissima quietavit. Nec magni pendo, si ventus e regione desertiangulos domus vestre concutiat, aut ignis mixtus grandine tactas oves consumat, dummodo unus effugiat, qui laec et, que circa VOS Sunt, denunciet condolenti. Habentes igitur utrumque pelicionis vestre fructum, in anteriora narracio se extendat. Provincialis de mortis gemitibus triumphavit et iam, ut consuevit, visitacioni conventuum est intentus. Ego similiter me valere dico. Set gravis, quem habemus, utinam inanis non sit coram domino, labor noster. De collo

Coloni Traiectum traiecti sitimus Nunc in Sosato sic sedemus,

e Mindam et Hilden sem Bremam ire disponimus. Set vos, qui

UStratiS, recensetiS, mensuratis cum Athlante Sydera, cum Talete tempora, cum Perdice climata, pronunciate, quando nostri exodi finito

94쪽

periodo in terra vestra figere tentoria debeamus. utas λ), videbo; p. d. si venero, invenero Latinum scribam, latinum bibam, cum Cereris fili libellum repudii achus dabit.

scriba deditus essem vel paterfamilias nova et vetera suis scien producere de thesauris, quatenus pro pristinis et adhuc calentibus beneficiis censum debitarum rependerem graciarum Quid autem minus debet patri filius, magistro discipulus, domino famulus, curatori parolus, quam se totum. Nondum enim substitit instagnata benignitas et humanitas dilectoris, et letificativo fluminis impetu plantam

suam cultor benivolus irrigavit, cum me alterum nuper LaZarum . . . conviVam menSe Vestre . . . accerSistis in loco pascue collocando, ita ut iam reclaro benignitatis vestre calice vegetatus mala non timeam Dei misericordia subsequente Ceterum fi atre . . ut accepi, per . . epiScopum contra consuetam libertatem ordinis restricti gravem positi sunt in nervum, ita ut predicare, confessiones audire, testamentiS

adesse ipsos in sua diocesi non permittat. Ipsi vero, qui huiusmodi pedicas evadere cupiunt, bivias lustrant et perquirunt undique licentie aperturaS, nunc per dominum regem . . nunc per aliorum residium enavigare huius retri fremitum confidentes Set, ut mihi videtur, vos solus plus obtinetis ponderis in hac parte, ita quod si dicto episcopo scribere dignabimini, pacem turbatis reddere et vestrum poteritis meritum ampliare.

5 l. Verschierine Formen de Genehmigunt aus dem Orden qu reten, unte Provis is inrich. Iara-Ia77. Forma licenciandi ab ordine. Frater Utricus prior provincialis fratrum ordinis Predicatorum per Teutoniam fratri in bonum dirigeregressus suos. Nota Si licenciandus est in ordine adhuc, scribitur:

95쪽

fratri. Si autem, antequam licencietur, apostataverat, non Scribitur, et proprio nomine et agnomine vocatur . . . e presentes cunctis delego prioribus, quatenus per se vel per alios contra vos procedere non omittant, si formam non servaveritis suprascripta, in ipsorum terminis evagando Dat etc. Nota. Aliquando non datur licentia ad ordines ita large, sicut supra positum est et ex privilegio habetur, set nominantur duo vel unus, videlicet Cystersiensis et Canusiensis. Aliquando si fiat lector, qui licenciatur, prohibetur, ne umquam legat, aliis alie dantur condiciones. Quidam etiam provintiam abjurare coguntur, quorundam licenciaci coram testibus sit et littere super hoc conficiuntur, si sorte timetur, quod aliqua de hoc exacto

nascatur.

Rauchi e de Provis isti tricho fur in visitiertes Moster. Iara 77. Karissimis in Christo priori et fratribus. Licet coram vobis)pOSitu vos commonescerem de quibusdam ad honestatem ordinis pertinentibus, eadem tamen repetere sicut mihi non pigrum ita gratum vestre diligenti esse debet. Primum igitur attendant atres et caveant diligenter, ne claustra graventur ipsorum sumptibus aut Vecturis, ne parum serere spiritualium et amplius metere temporalium iudicentur. Vitent quoque egginarum conventicula et ibi, ultra quod decuerit, non morentur nec sint talibus honerosi pauperculis, quibus labor manuum est pro censu. Illa quoque, que pro fiatribus

Sunt collecta, pro privatis commodis terminarii non expendant, Se reSerVentur et represententur conventui, ut in vestiaria et aliis communitas esse possit. Domo etiam, que dicuntur atrum, sive receptacula eorundem, in quibus vescuntur, aut dormiunt tamquam hospites principales, removeantur omnino juxta ordinationem

provincialis capituli, que debet publice recitari. Et pena ibi posita

constringi eos volo, qui utentes pallio, tanquam non sint ipsorum, in huiusmodi edibus commorantur cum feminis, vivente in expensis propriis, vel quas colligunt undecunque; nam de re potius quam denomine curam gero. Ad hec quia cauciones pignoratici videntur staterne fidei admodum derogare, prohibeo presentibus, ne stater a fratre pignus recipiat vel teneat de conventu Unde qui libros conventus aut atrum sub hoc titulo possident, insta mensem reddere teneantur, et seatres sine difficultate solvant, quod mutuo acceperunt. Dilectionem igitur vestram moneo et exhortor in domino, quatenuS hiis et aliis, que vobis servanda aut cavenda in scripto reliqui, intendatis adeo vigilanter, quod de obediencia merito commendari possitis et nullius asperitatis correctio afficiat neglientes Valete etc.

96쪽

53. Provis is inris schreo an Alberius Munus uber de von om mitreteilten Plantae Gruntane eines Mostera in leuis Iara - 1277. Venerabili in Christo patri ac domino A iberto) episcopo quondam Ratisponensi frater Ut ricus) cum recommendatione devota affectus plenitudinem purioris. In narcessibili devocionis vestre patrocinio, sub quo ordo noster semper ad ulteriora promotus militat et respirat, gratiarum, quas possum, reser actiones, digne recogitans, quod tociens ad prestandum beneficies fervor vestre mentis accenditur, uociens benefaciendi occasio sibi datur. Sane super exhibitione omini Hermanni civis usiensis, quam vestre paternitatis littere continebant, admodum exhilaratus reputo, quod tantum donum a patre luminum descenderit, quo et ordini commodum provenire et Salus procurari poterit animarum et hoc sine domus Coloniensis preiudicio graviori, quod in hac parte fuerat metuendum. Commisi igitur innuiusmodi negotio priori Coloniensi plenarie vices meas, volens, quod domum inmusia recipiat, fratres de expressis conventibus illuc mittat, rectorem eisdem doneum reficiat et in hiis omnibus a discretionis

vestre consilio et tramite non recedat. Ceterum quamvis multa bona liberaliter conserat civis ille, maiorem tamen thesaurum, solidiora fundamenta, columpnas robustiores reputo vestri favoris gratiam, cui si innixum fuerit ordiendi operis edificium, veniant flumina, conflent venti, sicut mons Syon non commovebitur, quod in petra ante providenti solidatur. Qua propter licet de habundanti, memorati negotii progressum et initium vestre reverenti humiliter recommendo Deum excelsum obnixius invocans, quatenus ad sui nominis gloriam cum augmento carismatum potiorum Θ dies vobis addiciat super dies Semper bene valeat paternita VeStra.

di Gruntan des ei se Ronventes tu veranstulten. Iapa IaTI Κarissimo in Christo . . priori Coloniensi frater Utricus. Exhibitionem domini Hermanni civis usiensis, quam vestris declarastis litteris, favorabiliter prosequor et amplector. . . . Folgi inhalthchdasselbe iecim vor Briese. Auctoritate itaque presentium statres aliquos Idoneos mittatis inmussiam ad manendum ibidem de reueri, de Traiecto videlicet superiori, de Traiecto quoque inferiori, de Colonia, de Confluentia, de Sosato, qui vobis ad hec tenebuntur obedire et eisdem aliquem reponite, quousque priorem presentem habeant de capitulo sibi dandum. Proviso quod omnes et singuli, quos illic congregaveritis, cauti sint adeo ac maturi, quod presentibus et

97쪽

posteris prestent et transmittant spiritualium gratiam gaudiorum, Sanctam conversationem, opinionis et operis testimonio probaturi Quod si de evocandis atribus aliqui mus done aut necessarii seu voluntarii viderentur, ipsos libere ad loca sua remittite et eisdem de premissis domibus alios subrogate. Ratum insuper habeo, quidquid vos aut alii in mensalibus, missalibus, calce et calicibus ollis et atellis, lignis et tignis, lana et sino, frumento et unguento, pauperibuS atribus duxeritis porrigendum. Ad hoc, si non plene, quod tamen nescio, intencioni vestre presentibus est provisum, mihi rescribite, quatinus ampliori latitudine gressus Vestro dirigam . . . .

Fol. I a V.

Tanti muneris exhibitionem . . . letanter accepi . . . Hermanni ciViSNusiensis propositum, quod vestre littere continebant . . . Inhalides or. ir inligeteiit. Dilectioni insuper vestre committendum duxi attentius, quatenus apud dominum venerabilem Albertum episcopum et alios curetis mcere, ut hoc salutare bonorum auspicium votivum proveniat in effectum Valete etc.

genarint.

I. Viro strennuo et honorabili cultheto de Eggellinga stater Utricus etc. votis salutaribus habundare. Licet eupoldi temeritas ultione divina et animadversione humana ob flagicium sacrilegii digna

foret, nos tamen animas possidere in paciencia cupientes et eum, qui, cum pateretur, non comminabatur, prout possumus, imitantes iniuriam factam ordini remittimus et rancorem. Unde bene et placide consentimus, quod ab excommunicatione, ouam incidit, absolvatur nec ei inpedimentum assere proponimus in hoc casu, dummodo passis dampna, confusiones et molestias satisfaciat, ut tenetur a. riori Egeteli ingensi). Quamvis scelus Leupoldi tam sacrilegum quam temerarium omni foret severitate persequendum, vobis

98쪽

tamen supplicantibus condescendo volens, quod nulla de ipso apud regem vel alium querimonia deferatur . . . Ego autem auctoritatem absolvendi ipsum ab excommunicatione non habeo ordinariam vel etiam delegatam nec credo, quod dominus Ratisponensis habeat, cum

fratrum conServator Sit, non Sororum, nisi ex commissione sorsitan

speciali. Communicant ouidem sorores nobis in privilegiis, in quibus beneficia principalia se dilatant, et non sic in rescriptis, que procedunt semita strictiore Valete etc.

57. Prosin lal taricho schreo an Moster Sirnai uber in gyangerie Schwester undis,e denuebannien evola. Iara aT7. Devotis in Christo priorisse et sororibus in Sirmenowe. Quod

inportuna soror illa iterum in carcere per cultheti providenciam est reclusa, approbo per presentes, volens quod ibidem usque ad correctionem debitam strictius teneatur et sine me consensu nullatenuS dimittatur. Ipsi autem eupoldo molestatori vestro, quamvis ob magnitudinem criminis gratiam minime meruerit, condescendo et ignosco culpam, dummodo vobis satisfaciat ad vestrorum arbitrium amicorum. Set de excommunicatione ipsum absolvendi non habeo potestatem, set ad papam oportebit ipsum recurrere vel conservatorem vobis specialiter deputatum Valete et orate pro me.

Devote in Christo . . priorisse in Wilario. Necessitatibus vestris patern compacior ex affectu, nec tamen in hiis, que minus provide petitis, me decet annuere votis vestris, ne falsa remedia probentur fieri veris periculis graviora. roinde quod vendati possessiones, quas iamiam in pace noscitur vestrum monasterium obtinere, non approbo nec concedo, nisi adeo gravis urgeret necessitas vel utilitas arrideret, quod . . prior, . . lector, . . supprior cum discretis atribus

et aliis amicis claustrum diligentibus iudicarent aliter faciendum. Receptiones quoque personarum non consuevi generaliter indulgere, quia plerumque Sorores ad dampna inpulit hec libertas. Unde si aliqua certa perSona emerserit, que conditiones habeat gratiosas, mihi de ipsa

99쪽

scribite, de sororum consilio discretarum ipsius circumstantias plenius

exponente . . . Fol. 3s V. eiter ei Eselinge ham 24 September 9 an de Domini-hanerorden. gl. Mitemb. B. V Nachira 36. Unter rior usw. in molli die silinger Dominilianer u verStehen.

De creatione regis provincialis. Iuste dilectissimi, de ignavia convincerer, de negligencia iudicarer, si digito ori superposito ad aures familiarium novi regis exortum non mus s)itarem in urbe, quem iam toto in orbe fame celebris tuba intonat salutaris. Cum enim patres conscripti ex mandato summi pontificis ad eligendum

regem Alamante et Romane ecclesie advocatum conveniSSent, nullam, ut assolet, proceres manu et consiliis gloriosi discordiam miscuerunt, et sic electionem prosecuti sunt humanam, ut putaretis

voluntatem ibi confluxisse divinam. Quid iam illo gloriosius est,

qui absque factione factus, sine electione electus preter subornationem OrnatuS, sine conatu noscitur coronatus. O cuiuslibet virtutis radiis mox in ipsis dignitatis sue primordiis coruscavit, cum decentis forme sursum ab humero super omnem populum eminens verbum protulit, quod ocius gentis devoci tanquam

de celo lapsum dicitur suscepisse. Hodie, inquid, dimitto debita

cunctis, qui me nocuerunt; ex nunc absolvi iubeo captivos, quos mea claustra tenuerunt; iam me amatorem paci provinciis spondeo, quem infatigabilem pertulerant hactenus bellatorem. Vivat rex, in cuius ore clemenci lex populus acclamabat et in voces eorum terra resonabat. Nec enim digna vox maiestate regnanti effectu caruit, videlicet operis, nam contrahere rubigines incipiunt enses et micare ligones, terra colonos veteres novis replet fiuctibus, ubique Matheus cessavit in fluctibus, Beniamin in saltibus, ut redam diripiat, non moratur Nemroth coram domino homines non venatur. Ad hec quam humilem et sincerum sub purpura gerat animum, e parte indicant, que sequuntur. Contigit me una cum venerabili patre magistro ordinis casu venire ad locum, ubi rex prefatus recipiebatur cum tripudio omnium et gaudio singulorum. At cum magistrum statrum ordinis redicatorum Parisius tendentem noverat adveniSSe, die proxima ad statrum ecclesiam properavit, cui inter alia cum magister ordinis persuaderet, quatenus domino pape et Romane ecclesie foret subditus et clivis, iura insuper partic u)larium ecclesiarum tueretur et quod pacis comoda sedatis licium dispendiis re-Stauraret, necnon ut precelso erigendus in culmine medius dissidentium'

100쪽

consisteret, nu n)quam ad partem alterutram, nisi quantum iusticia sineret, inclinandus, ac demum terram sanctam olim lacte et melle manantem, nunc autem habundante malicia tocius fidei exterminium comminantem, ob amorem Christi commendatam haberet, precipue Christianus, letanter audivit, gratanter accepit, ultroneum et conSentaneum se rebuit ad singula premissorum. Ipsum igitur, sicut eius meretur devotio ordini multis exhibitionibus declarata, vestre dilectioni tenacius inseri cupio, quos Deus talem graciam invenire concessit, quod esse sibi poteritis currus et auriga ad imperiale fastigium tendenti et aureum Deo auspice seculum promittenti. Serenissimam insuper ipsius consortem vestre benignitati accipite commendatam, cuius puritatem in affectu, caritatem in actu, veritatem in affatu, OS, lingua, mens, senSus, vigor non ussicerent faciliter explicare, unde et liberorum regalium gloriam magis dissimulandam censui, quam summo digito contingendam. Verumtamen habunde predicat sobolem, qui eius congruenter commendat auctorem. Nam de virtute stirpis

egreditur, quo vegetata ramorum Specie decoratur.

Qualibet virtute FIS emminens HS HS tenerunt HS. venetur FIS desidentium HS.

ex mandato summi pontifici ad eligendum . . . convenissent Dagu gl mala

Ellentiard Chroni in G SS. XVII, Iaa: recepit papa principibus Alemannie,

electoribus dumtaxat, ut de Romanorum rege providerent. . Die Stelle Sursum ab humero super omnem populum eminens ir erklur durch die Angabenube seine Grosse i Chron. Colmar in G. S. XVII, 4o Erat hic vir longus corpore habens in longitudines pedes. 4. Auffalli stimm mi dem Satae: Ex nunc absolvi jubeo captivos . . . quem infatigabilem pertulerant hactenus bellatorem die Stelle im Chron. Colmar in G. S. XVII, 243 Captivos suo omneS restituit pristine libertati. s. Das rubigines incipiunt enses contrahere et micare ligones ann doch oh nur nach dem grosse Interregnum nichi nacti dem ode