장음표시 사용
41쪽
in rebus compositi HS con Siderare duplicem actum et duplicem potentiam. Nam prim quidem maturi est potentia respectu formae, et 0rma S actus jus et
iterum natura constituta e materia et sorma est ut polentia respectu pSius SSe, in quanti/m est susceptiva ejus Remoto igitur undament materiae, Si remaneat aliqua forma determinatae naturae per Se Sub Si StenS, 140n in materia, adhuc comparabitur ad Suum esse ut potentia ad actum. Non dico autem ut potentiam Separabilema suo actu, Sed quam SUUS actu Semper c0mitetur. Eth0 modo natura spirituali Sub Stantiae quae non est composita ex materia et 0rma. St ut potentia respectu sui esse et sic in Substantia Spirituali est compositio potentiae et actuS, et per On Sequen formae et maturiae, Si tamen omni potentia nominetur materia. Sed tamen hoc non e St proprie dictum Secundum communem
0bserves in hoc sextu non scribi quidem nomen dis tinctionis realis, sed plura dici quibus haec distinetio clarius quam ipso nomine Significetur nam aliud dicitur
esse substantia SpiritualiS, aliud SSe ejus essentia appellatur potentia receptiva Secundiam ordinem ad esse. non Secus ac materia Secundum ordinem ad 0rmam comp0sitio significatur naturae et Q SSe, non aliter ac materiae et formae. Denique, Deus esse dicitur infinitus tunicus, cujus QSSentia est SSe. Caeterum ne qui injuria suspicetur compositionem illam essentiae et esse s 1 San esse rationi et logicam, ut est compositio generis et disserentiae, monet S. Doctor logicam hanc compositio-nsem ab illa reali pendere citam tum expreSSe negat aliam in natura dari compositi0nem substantialem prae ter compositionem essentiae et e8Se, materiae et sol mae.
42쪽
Ergo c0mpositi essentiae et esse realis est alioquin connumeranda non QSset iam comp0sitione materia et formae, Sed cum aliis pluribus, puta generis et disserentiae essentiae et principiorum individualium, quae sunt c0mpositione rationis etsi fundamentum in rebus habeant. De caetero, Si cui placuerit audire nomen Ompo sitionis realis, is adeat de Verit. q. T a. 4 ad , ubi p0Si tum St. Ultimum toxium asseramus. Loquitur . Thomas dupuris spiritibus et quaerit utrum etiam in illis disserant esse et Vitod St. Respondet assii mando Invenitur enim in eis aliqua compositio, ex eo quod n0n est idem in is esse et quod est. Si enim esse est SubsiSteris i. e. non receptum in alio , nihil praeter esse ei adjunyitur; quia in his etiam quorum esse non est SubSistens quod inest existenti praeter esse ejus, est quidem existenti unitum, non autem eSt unum cum SS ejus, niSi per accidens, in quantum Si unum subjectum, habens esse et id qu id est praeter esses sicut patet quod Sorti praeter suum esse Substantiale inest album quod quidem diversum est ab ejus esse substantiali non enim idem est esse Sortem et esse album nisi per accidens. Si igitur non sit Supple nisi, ne Sensu sit absurdus , QSSe in alia qua Substantia, non remanebit aliquis modus
in qu 90ssit ei uniri id quod est praeter esse l). Esse
p0test autem diversificari or aliquid quod est praetor esse : sicut esse lapidis est aliud ab esse hominis illud igitur qu0d est subsistens h0 est, esse quod non accidit
alicui essentiae , non potest esse niSi unum tantum. Stensum est autem qu0d Deus Si Suum SSe Sub Si Stens.
43쪽
Nihil igitur aliud praeter ipSum P0 te Si esse Suum SSe. 'portet igitur in omni Substantia quae est praeter ipsum, oliud esse ipsam subblantiam et alit/d esse ejus D c. Gent L. II, c. 2 . Quare u in SubStantiis intellectualibus creatis est actus
et potentia. . . OmPOSilis actuSet polentiae. In quocum- quo enim inveniuntur aliq/ι illo, quorum unum est complementum alteriuS, proportio unius ad alterum est sicut proportio putentiae ad actum nihil enim completur nisi per proprium actum. In sub Stantia autem intellectuali creata inveniuntur duo, scilicet substantia ipsa et esse ejus, qu0d40n St ipsa SubStantia, ut ostensum est ipsum autem SSe eSt complementum SubStantiae existentis: Unumquodque enim est actu per hoc
quod esse habet. Relinquitur ergo qu0d in qualibet praedictarum substantiarum Sit compositio actu et potentiae , ib. c. 3 . Sed dignissimum notatu est caput 4, ubi probat
S. Doctor quod non est idem compositio ex materia et forma, et ex Sub Stantia et esse, quamvis utraque Sit ex p0tentia et actu. Primo quidem, quia materia non est ipsa substantia rei. . Sed est par ejus. Secundo autem, quia ipSum SSem0n Si propriia actu materiae, sed substantiae t0tius u enim actus est eSse, de quo
p0SSumus dicere quod sit. Esse autem n0n dicitur de materia, Sed de toto unde materia non p0test dici quod est, sed ipsa sub Stantia est id quod est Tertio, quia nec sorma est ipsum esse, sed se habent sorma et esse Secundum Ordinem comparatur enim flarma ad ipsum esse sicut lux ad lucidum vel albed ad album Sse, deinde, quia ad ipsam etiam sormam c0mparatur ipsum eSSe ut actu S. Per hoc enim. in compositis e materia
44쪽
et forma, forma dicitur SSe principium eSSendi, quia est complementum Substantiae cuj/is actus est ipsum esse, Sicut diaphanum est aeri principium lucendi, quia facit eum proprium subjectum luminis Unde in compositis ex materia et Orma nec materia nec sorma p0test dici ipsum quod est, nec etiam ipsum SS Orma tamen potest dici quo est, Secundum quod est essendi princi pium. Ipsa autem tota SubStantia est ipsum quod est; tipsum esse Si quo SubStantia denominatur ens In Substantiis autem intellectualibus quae non Sunt ex materia et sorma compositae, ut c. 50 et 1 ostenSum est, sed in eis ipsa substantia St 0rma Subsistens, forma est quod est, ipsum autem eSSe S actu quo est; et propter hoc νι eis est unica composilio actus et potentiae, quae scilicet est ex subStantia et SSe, quae a quibUS-dam diciturix quod est et esse, Vel ex Puod eSt et quo est. In subStantii autem c0mp0Sitis ex materia et sorma est duplex compositis actus et potentiae prima quidem ipsius substantiae quae componitur ex materia et sorma I secunda vero e ipsa Substantia c0mp0sitae HSSe, quia etiam p0test dici ex quod est et esse, vel ex quod est et CPHO HSt. Sic igitur patet quod c0mp0 siti actu et potentiae est in plus quam c0mpositio sormae et materiam unde maturi et forma dividunt substantiam materialem, potentia autem et actus dividunt en commune. Et pr0pter h0 quaecumque quidem con Sequuntur potentiam et actum, in quantum hujusmodi, Sunt 0mmunia Substantiis materialibus et immaterialibus creatis, Sicut recipere et recipi, perficere et perfici quaecumque Vero Sunt propria materiae et formae, in quantum hujusmodi Sicut generare et corrumpi, et alia hujusmodi, haec sunt
45쪽
pr0pria substantiarum materialium, et nullo modo conveniunt substantiis immaterialibu creatis . nactenus S. Doct0r c. Gent L. II c. 4 quae quidem latius exscripsi, propterea qu0d multum c0nserunt ad intelligendam distinctionem de qua di SputamuS, im totam D. Thoma d0ctrinam. 0uibus autem instantioribus modis distincti0nem ut realem significare p0tuerit, plane n0n ideo : dixit enim essentiam et existentiam re diStingui, n0n rati0ne 80lum; dixit alteram cum altera comp0ni 0mpositi0ne reali; comparavit hanc compositionem cum illa quae est materiae et formae, et ita quidem comparaxit Ut negaret praeter has duas compositi0ne ullam aliam dari substantialem, etsi non desint aliae quae Sunt rationis etiam
majoris negavit ejusm0di compositionem ull0 0d , reperiri vel in partibus Substantiarum, Vel in principiis
earum constitutivis, id est in materia et 0rma, quae tamen habent suam essentiam demum assirmavit ameSSe qua in substantia quaque Subsistenti creata sunt elementa intrinsece c0nstitutiva duo, SSentia et SSO, potentia recipiens actum, et actu in potentia receptuS. Quae sane omnia, Si distinctionem realem non exprimunt, ad fallendum non ad docendum comparata esse dicenda
Priusquam ad alia convertamur, pauca juvabit addidisse tum de c0mpositione essentiae et S Se tum de
modo hanc eamdem significandi. Et prim quidem, ejusmodi comp0 siti aliter intelligenda est ac illa qua
materia cum sorma copulatur. Ex altera enim compositione, materiae Scilicet cum sorma, resultat essentia rei completae, res tertia non item,
46쪽
angelum c0mp0ni ex SSentia et esse, quod tamen ultimum de illo praedicatur non per essentiam Sed per participationem si Sciendum, inquit, qu0d aliquid participatur dupliciter uno modo quasi existens de sub Stantia participantis, sicut genu participatur a Specie. Hoc autem m0d0 SSe non participatur a creat ut id enim est de substantia rei qu0d cadit in ejus desiniti ine. En esse autem n0n ponitur in desinitione creaturae, quia nec Stgenus nec disserentia unde participatur sicut aliquid n0n existens de essentia rei et ideo alia quaestio est an est et quid est. Unde cum Omne quod Si praeter eS- Sentiam rei, dicatur accidens esse quod pertinet ad quaeSti0nem an est, Si accidens 4 Sed verum est
quod hoc nomen ens, Secundum quod importat rem cui c0mpetit hujusmodi SSe, Sic ignissent SSentiam ei. . . Si ergo in angelo est c0mpo Siti ex SSentia et eSSe, non tamen est compositi sicut ex partibus substantiae, sed sicut eae substantia et ex eo qu0d adhaeret Substantiae.
Ad primum ergo dicendum qu0d aliqua nil ex his
quae Simul junguntur, relinquitur aliqua res tertia Sicut ex anima et Orp0re constituitur humanita S, quae Sthom unde homo componitur ex anima et corpore. Aliquando autem ex hi quae Simul junguntur, non resultat res tertia, Sed resuliat quaedam ratio composita;
sicut rati h0minis albi resolvitur in rati0nem h0minis et in rati0nem albi et in talibus aliquid c0mponitur ex
4 Cavet saepius, ne putes esse eon numerari accidentibus proprie dictis Dico quod Ss substantiale rei non eSt accidens, sed Ctualitas cujuslibet formae existentis, Sive Sine materia, Sive iam Inateria... Et quod Hilarius dicit, dico quod accidens dicitur arsse nn ne id usu non est pars essentiam; et si est esse in rebia creatiS, quia in Solo Deo esse est ejus essenti Quod l. 124 5 col. IV Metaph.
47쪽
seipso et alio, Sicut album componitur ex e quod est
Angeli autem, quia Sub Stantiae corporeae n0n sunt, unam tantummodo e0mpositionem veri nominis admit tunt, ex Ssentia Scilicet et esse ; quod ipsum de anima rationali assii mandum est. v Si autem inveniamus aliquam quidditatem quae n0n Sit comp0Sita ex materia et 1 0rma, illa quid dita aut est esse suum aut non . Si illa quid litas sit 8S Suum, sic erit essentia ipsius Dei quae Strauum SSe, et erit omnino implex. Si vero non sit ipSum Sse, 090rtet quod habeat esse acquisitum ab alio, sicut est omni quid ditas creata. Et quia haec quid-ditas posita est non subsistere in materia, non acquire retur ibi esse in altero, sicut quid litalibus compositis imo acquireretur sibi esse in se, et ita quid ditas serit hoc quod eSt, et ipsum SSe suum eritq/to est. Et quia omne
quod non habet aliquid a se est p0ssibile respectu illius, hujusm0di quid litas cum habeat esse ab alio, erit p0SSibilis respectu illius esse, in quo nulla cadit 0tentia pas- Siva Seu receptiva et ita in tali quidditate invenietur
90tentia et actu S, secundum quod ipsa quidditas est p08Sibilis, et esse suum est actus ejus. Et hoc m0d intellig in angelis c0mpositionem essentiae et actus, et de qu est et quod est et similiter in anima. Unde angelus vel anima p0test dici quid ditas vel natura vel forma Simplex, in quantum eorum quid ditas non componitur ex diversis tamen advenit sibi compositio horum duorum, Scilicet quid litatis et actus M 1 D. 8'. 5 a 2 in Corp. Ol. ad 1 . 0uod autem attinet ad modum exprimendi comp0Sitionem illam S. Thomas tribus utitur formulis. Si Scilicet 0mp0siti ex essentia seu quidditate et SSe, Vel
48쪽
compositi ex qu0d est et esse, vel tandem c0mp0Sitio ex qu0d est et quo est, ut videre est L. II c. Gent. c. 54. Eamdem compositionem sic exprimit in 1 p. q. 50 a. 1 ad 3, quo in loco demonstrat angelos esse sormas Sine materia si Dicendum, inquit, quod licet in angelo non sit
compositio sol mae et materiae, Si tamen in e actus et potentia. uod quidem manifestum potest SSe e consideratione rerum materialium, in quibus invenitur u pleae compositio. Prima quidem formae et materiae ex quibus constituitur natura aliqua Natura autem Sic con)posita non eSt Suum esSe, Sed AS est actus ejus. Unde ipsa natura comparatur ad Uum eSSe, Sicut potentia adactum. Subtracta ergo materia, et posito qu0d ipsa sorma subsistat non in materia, adhuc remanet comparatis formae ad ipsum esse, at potentiae ad actum. Et talis
c0mpositi intelligenda est in angelis. Et 0 est quod a quibusdam dicitur, quod angelus est compositu e quo est et quod est vel e esse et quod est, ut Boetius dicit. Nam Pilod est est ipsa sol in subsistens sum autem eSSe Si quo substantia est in rerum natura sicut
curSUS Si quo currens currit. Sed in Deo n0n est aliud e Sse et quod St, Ut Supra Stensum est. Unde solus Deus e Stinctu puria D en S, inquam, in quo cum nulla p0tentia sit quae recipiat actum, actu ipSe purus St 0-tentiae. Et iterum de Spirit. Creat. a. 1 ad 8 Dicendumqu0d non dum est c0mponi ex qu0d est et qu0 est, et ex materia et forma. Licet nim Drma p0ssit diei quo aliquid St, tamen materia n0n proprie potest dici qu0deSt, cum non sit nisi in potentia; sed quod est, est idqu0d subsistit in esse : quod quidem in substantiis c0rporei est ipsum compositum ex materia et sorma, in Sub-
49쪽
stantiis autem inc0rp0rei est ipsa sorma simplex qu00st autem est ipsum SSe participatum . Hic c0nsistendum eSSet. Verum quia sormula Secundum
quam . Thoma Saepe Saepius d0cet qu0d in compositis forma dat esse, qu0 esse Si per formam, quod sorma est principium essendi, ancipiti est significationis, opus
est ut sedulo declaretur ne, Si ambigua maneat, non RU-ca capita doctrinae perperam intelligantur Formulam explicavit Angelicus c. Gent L. I c. 54 pSum esS 140neSt proprius actu materiae, Sed substantiae t0tius : ejus enim actus Stisse, de quo possum uidicere quod sit; esse autem non dicitur de materia, sed de t0t0. Unde materia non potest diei q/lod est sed ipsa substantia est id quod est. Quia nec forma est ipsum eSSe ... ad ipSam etiam sol mam comparatur eSSe ut eius Per hoc enim in compositis ex materia et forma, forma dicitur esse principium essendi, quia Si complementum SubStantiae, cujus actus est ipsum eSSe sicut diaphanum est aeri principium lucendi, quia sacit eum proprium subjectum lumini D. Hac etiam de causa materia saltem improprie partes item p 08Sunt appellari principium essendi, quatenus intrin Sece concurrunt ad 0nStitutionem substantiae uir0 tant dicitur ex partibu conSi Stere SSe c0rpori S, quiae partibus Suis corpus constituitur tale, ut possit ab anima esse eeipere D de Anima a q) Η0c ipsum de tota natura praedicatur: siquidem haec ad esse comparatur ut 0tentia in qua, tanquam in ausa materiali, SSe recipitur, et per quam sinitur ac determinatur ut sit hoc eSSe potius quam illud esse hominis potius quam minerali aut plantae. Hinc sunt haec et similia . Doct0ris dicta Esse consequitur naturam, non Sicut habentem
50쪽
0SSe, sed Sicut qua aliquid est p. q. t a 2 ad l).
Materia est ut potentia respectu sormae, et forma est actus ejus et iterum, natura con Stituta e materia et sorina est ut p0tentia respectu ipsiuS SSe, in quantum est susceptiva ejus D de Spirit. Creat. a. 1 . Item, natura est non modo potentia ratione cujus esSe recipitur. Sed
et si forma determinativa ipsius esse s in B0 et de Hebdom. l. ex quo sit ut in iis quorum SSentia ab esse distinguitur, hoc esse necessario contrahatur ad ASentiae capacitatem et limitetur 1 p. q. 4 2 . Itaque formadat eSSe, quatenu persi eiendo communicatione sui naturam, perficit hoc ipso propriam potentiam in qua recipitur c0ntrahitur et determinatur esse. uid autem eadem formula denotet, cum ad animam et humanam Christinaturam transfertur, Suo l0co declarabitur. Simili prorsus signification dictum est de Spirit. Creatur. a. 1 In
natura rerum corporearum materia non per Se participat eSSe, Sed per formam s. Tunc enim S0lum sit capaX actuationis, cum est actuata per s0rmam ut sit par determinatae cujuSdam naturae.