장음표시 사용
111쪽
hine, dico, ad audiamus haec dicit Dominua sunt eris libri Dominiet,
quorum auctoritati utriquo credimus, utriquo serrimus, ibi quaeramus elegiam, Ibi discutiamus causam nostram,' et paulo post, In Scripturis Canomcia quaeramus Eoologiam, is xvi. utrum isti Ecclesiam teneant non nisi divinarum Scripturarum anonicis libris ostendant.' Ix. eque hie reponendum cum auctore, capito HV., viam discuasionis longam esse, et dissicilem, quae accuratam omnium eontroversiarum disquisitionem et sxamen, et linguarum originalium cognitionem postulat, quamque ideo paucissimi posaunt insistero, sed viam araetor uis brevem et inpeditam, quae omnibus etiam maxime rudibus et imperitia Iuuat. Namia bene oalculos ponimus, contraria hi eam uinis, et nihil sinitius et tutius nostra, nihil vom periculosius et impeditius ea, quam adversarius aequitur via, nullo negotio doprehendem . Ut enim de nostra dieamus primum, siam supponit auctor a singulis fidolibus Oontroversiarum omnium examen via linguarum originalium notitiam requiri, ut persuadeantur de fidei veri. talo. Cum anim Scriptura perspicua sat in rebus ad artatam necessarii
et possit ab unoquoquo fideli, qui oculos montis illustratos habet, et lagi eum studio, o intelligi cum seuotu, quid obstat quominus ad eam normam
componontes praecipuas, quae inter nos et adversarios agitantur, eontrove
aias dijudi ni famis a quorum partibus tot Scriptum p v. g. Quaeritur inter nos, an Sancti sint invocandi, et an imaginibus cultus aliquis ait oxhibendus p Si Seripturam eonsulimus, laesis tota lis componetur, quando non semel Deum solum adorandum et inmeandum praescribit, sal. l. 14, Math iv. 10 Isa. xlii. 8, et in Lege o rem omnem imaginum einum Prohibet, Exod. xx. Quaeritur, an praeter sacrificium Christi, necessarium
adhue sit sacrificium missatioum p Quid facilius erit fideli, quam ex So-tura respondere, non modo inutile, sed et injurium Christo esse alivd omne emotum ἱλασσια- siquidem Christus, uni a Mistione παινα studiis, sanctificatos persecto consummavit, et Mecata omnia eorum expiari mob. ix. 28, et x. 12, 14. Quaeritur de justificatione nostra, an sit ex oporibus, an
ex fido Sed uno verbo ros expeditur, si Paulum audias qui toties fidei justineationam tribuit et oporibus denegat, Rom. iii 27, GH si 16. Quaeritur, an opem mereantur, Vol ox eondigno Vol ex congruo Quid opus mayna disquisitione post orba Pauli, Si ex gratia, non ex operibus, ali gratia non est ampliua gratia,''-o. Rom. i. 6, et alibi 'donum Des vita aetem V Rom. i. 23. . Quaeritur do communione sub utraque specie pQuis locus ambigendi post vocom christi, Bibite eae hoe omne. Quaeriturdo viribus libari arbitrii, an supersint adhue quaedam in homine post peccatum, quibus se praeparet ad gratiam 3 Sod verbo Paulus rem expedit, quum nos mortuos in peceati Vocat, Eph. ii 1 qui ne cogitare quidem quicquam boni pomum , 2 Cor. iii 5. Ita a per alia controversiarumo ita, quae fundamentum fido spectant, ire volumus, facile demonstrari Posset, si ita claro proponi, ut nullo negotio a fideli agnosci queat Veritas, nihil ut opus ait vel linguas originale consutam, vel oporosam de Seripturae in ' itato, et do libris Canonies quaestionem diseutere, cum in hoc saltem negotio oonsensus ait inter nos et adversa a libros ex rubus similia lao petimus esse Canoeseos, et nullam hic inter sonis a versiora quibus utimur Mao discrepantiam Varum si de ma auctoritatis loquimur, quid diffossiua et magis intrioatum oecurrere potest 2 quando nemo illi se subjicere potest, qui non habeat per oetum eam legitimam osse est in Verbo sim tam et Eoelasiam, quae illa gloriatur, veram quod non modo ipsius Seripturas, o si totius antiquitatis, ex hypothesi adversariorum,
112쪽
discussionem et cognitionem postulat, atque ita non compendiosam, sed longissimam omnium iam praescribit. In estigion non si in hoc capite fraudulenter agit uetor, ut agendum estis simplicioribus imponat, non sequiorem se praebet in altero, Pr j ας-- quod tanto apparatu urget, dum praejudicia Varia conquirit, quibus religionis nostrae innocentiam, si potest, obruat, quod non modo a justitia, sed et a sinceritate alienissimum est. Nam si ipsi philosophi praejudiciis ante omnia liberandam esse mentem sanciunt, ut clara rei cognitio habeatur, et de ea judicium rectum et sanum ferri queat, quis credat in religionis delectu, quae res omnium est maxima et Minissima, praejudiciis agendum esse, potius quam rationibus ab ipsius rei natura petitis pCum istae argumenta necessaria certa nobis suppeditent, quibus mens tuto possit acquiescere illa Vero tantum topica et probabilia, quorum non alia
Vis est, quam USse, propter quam afferuntur, gratiam aliquam conciliare, QVersam Vero suspectam et exosam reddere. Quis Vero nescit causas magis speciosas non semper esse meliores 3 et hanc esse Veritatis ortem,
ut non raro praeconceptis opinionibus obscuretur et opprimatur 3 aximosi, quod intendit auctor, ex praejudiciis de causas veritate fieret judicium, et inauditi, qui eam sustinent, condemnarentur quo quid iniquius dari possit, vix dici potest. Nam si in foro civili inauditus nemo damnatur, quantacunque sint adVersus ipsum praejudicia, quae malum iniquitas est, ut causam dicere prohibeamur, et Vel ex solo nomino inauditi condemnemur γGravissima nobis intentatur accusatio schismatis, quod ab Ecclesia secessionem secerimus nec minus crimen ἀπ- -- a nobis adversariis impingitur, quod a Veritate Christi defecerint. Quis tandem potest osse legitimus modus componendae istius litis momentosissimae 3 nisi ut utraque pars audiatur, vel ad sustinendam accusationem, Vel ad sui defensionem. oo tamen non potest serre auctor, qui nullam non movet lapidem, ut nos etiam inauditos praejudiciis obruat, et indignos ostendat quorum ulla habeatur ratio, Vel ad purgandum crimen nobis impactum, vel ad accusationis capita probanda. Utrum innocentia, an mala conscientia postulat ne accusatio audiatur, neve defensioni dolor locus 3 An veritas lucem fugit et te bras quaerit 3 mo omnibus se conspiciendam praebet, et nihil impensius optat quam videri, quia norit se non posse videri quin diligatur. Erroris est otmalae fidei, se in tenebras abdere, nec adversarii vel accusationem Vel purigationem audire Velle, ne hinc accusationis veritas, indo vero desensionia pareat innocentia.
XI. Sio equidsm Ethnicos olim eum Christianis egisso legimus, ut ex solo nominis praejudicio inauditos damnarent, quod Tertia mus, Apol. o. 1 et 2 gravissimo in ipsis perstringit. Respondendi, altereandi facultas aliis patet, quando nec lico indefensos et inauditos damnari sed Christianis solis nihil permittitur loqui, quod causam purget, quod Veritatem defendat, quod judicium non iaciat injustum, sed illud solum expectatur quod odio publico necessarium est, consessio nominis, et non XRminatio eriminis.' Et ibidem malunt nescire, quia jam oderunt, deo quod nesciunt praejudicant id esse, quod si sciant, odisse non poterant.''Quid vero hi varitas Nihil do sua eausa deproeatur,' inquit o. 11, quia nec do conditione miratur, seu so peregrinam in terris agere, intra extraneos saetio inimicos invenire. Caeterum genus, spem, sedem, gratiam in coelis habere, unum Matit interdum no ignorata damnetur. Quid hic deperit legibus in regno suo dominantibus, si audiatur 2 An hoc magis gloriabitur potesta earum, quo etiam inauditam damnabunt veritatem pCaeterii inauditam si damnent, praetor invidiam iniquitatis, etiam sus-
113쪽
picionem merebuntur alicujus conscientiae, nolentes audire, quod auditum damnare non poAgent.' Quis vero dixerit Christianos eum Christianis adeo injustam agendi rationem sequi, ut ex praeconceptis opinionibus sine est riori doctrinae examine damnare eos sustineant Vix hoc in animum suum inducere quis potuisset, praesertim de iis qui hactenus moderatiores caete-tia videri voluerunt, nisi expresse hoc non semel auctor repetisset. XII. Quod si in praejussiciorum istorum, quae tanto cum pPMRin urgentur, Xamen descendere Vellemus, quam iacile demonstrari posset, ea vel salsissima esse, et per meram calumniam nobis assicia, Vel si quid veritatis habent, ad causae momentum non pertinere. Nam quod devointionis defectu dicitur, suo loco, cum bono Deo a Vero procul esse Ostendemus. Si vero dimidium aliquod inter nos et Lusteranos ortum est; a bella et tumultus occasione Rosormationis variis in locis nati sunt, quod adversariorum furori, non ipsae religioni tribuendum est; si elamatores humani aliquid sunt passi, ut ab ipsis humani nihil alienum fuit,
quamvis ea quae ipsis impinguntur crimina jam saepius a nostris nullum nisi in calumniatorum mentibus fundamentum habere, domonstratum sit)quid haec omnia ad causam nostriim pertinent 7 An propterea certo On- eludi potest, vel salsam esse quam praedicamus doctrinRm, Vel Veram qua gloriantur ipsi Ecclesiam Unum, fateor, ab auctore praejudicium affertur, quod si Verum esset, causam non dicimus, quin merito rei peragamur: quum Schismaticos nos esse pertendit, quod ab Ecclesia secessionem
fecerimus, cap. 7. Hactenus sane non recusamus herbam porrigere, et erimen sateri, si verum sit nos a vera Ecclesia secessisse, cum extra eam
non detur salus. Sed si Ecclesiam impuram et idololatricam reliquimus, ut
in Vera maneremus, si Papatum tantum et errores ejus abjecimus, ne participes peccatorum ejus consortes essemus poenarum, an Vitio nobis Verti debet, quod saluti nostrae prospectum Voluerimus, et Voci divinae morem gesserimus 3 Hoc vero est quod inter nos quaeritur, ad quod unum On-υOVersis nostrae omnes reVocandae essent, si candide agere Vellent adversarii. am si evincere possunt, se doctrinam Christi puram ei intemeratum semper serVasse et otiamnum servare, nullamque nisi Christi vocem
apud se audiri, agnoscimus ultro, Versa Ecclesiae nomine posse ipsos gloriari, et nonnisi injusto ab illis secedere quemquam posse. Sed si ex adverso demonstramus clarissimo ipsos a Christo desecisse, cur aegre serunt nos ab ipsis secedere velle, ut Christo capiti et sponso nostro indivulsa adhaereamu IXIII. Scio hic auctorem reponere c. 7, licet hoc daretur Ecclesiam
Romanam et erroneam et impuram fuisse, non necesse tamen fuisse propterea b ea recedere, suffecisse secessionem negativam, ut ab8tineremus a cultu, quem idolatricum credebamus; sed non necessariam fisisse secessionem positivam, quae novam Ecclesiam novumque ministerium sine Vocatione instituerit. Verum in s graviter sallitur, et sallit adversarius, quasi sola secessio negativa potuerit his suffcore. Nam cum Deu nobis colendus sit non negative tantum, abstinendo a falso cultu, sed et positive, Verum cultum ab ipso praescriptum illi exhibendo, nec cultus debeat tantum m-ternus esse, e et aetemus, ut eum glorificemus et animo et corpore,1 Cor. i. 20, ut utriusque et Creator et Redemptor est, quis non Videt impossibilo nobis suisse hoc dofungi ossicio in Ecclesiae Romanae communione manentibus maximo ex quo Romana cclesia sub anathematis pinna, non est modo credi quod docet, sed et praestari quae jubet Fateor olim patrum nostrorum, temporibus ante Resormationem, quosdam prima
114쪽
thematis poena subscribere omnibus erroribus Papalibus, tum quia nulla dum patebat ad egrediendum via. Sed postquam erectum suit exilium Evangelii variis in locis, et popidus ad libertatem Vocatus, postquam patuit
latissima ad exeundum porta, et Roma ipsa toties de reformatione inter- Pellata, non modo errores et abominatione suas non objecit, sed ainit, et jugum tyrannidis non uno modo aggravavit, erro flammaque in nos sViendo, nonne ingratissimi fuissemus mortalium, nisi ho Dei beneficium nobi oblatum amplexi suissemus, et Romam, nos fugantem -- thematismis, excommunicationibus, et persecutionibus suis, fugissemus, ut Deum alibi possemus pure ut jubet colere, et sic saluti nostrae prospicere γXIV. Atque ex his, ut e divertices rodeamus in viam, nigi salior, sacile colligitur necessariam fuisse secessionem nostram, et Vanum esse et impossibilem, qui urgetur a variis, cum Pontificiis syncretismum, nec lium finem habere, qualiscunque obtendatur praetextus, quam ut nos antiquo servitutis jugo subjiciat, et Romae mancipia reddat. Nam cum pertentamus errores, quos Ecclesia Romana fovet quam plurimos, non esse loes et minoris momenti, circa quos potest tolerantia inter dissentientes locum
habere, Philip iii. 15, sed gravissimos et capitales, qui fundamentum ipsum
Veritatis et salutis petunt, nemo non videt necessario nobis ab ea secedendum suisse, si saluti nostrae prospectum Vellemus, ex praeseripi Ams toti 2 Cor. i. 17 Exit e medio ipsorum et separate vos, immundum ne
attingite, et ego recipiam vos,' et ex mandato Dei, Apocal. xviii. 4, THBabylone, populo mi; ' et reditum ad eam non modo dissicilem, sed et impossibilem esse, nisi ipsa abjectis erroribus, et superstitionibus impuris, quibus a puriori doctrina desecit, in gratiam cum Christo redeat, et religionem Christianam pristino Apostolicorum temporum nitori restituat. XV. Hoc autem non sine ratione a nobis asseri, et jam ante in disputationibus praeoedentibus luculenter demonstravimus, et ulterius adhuc demonstraturi sumus. Cum enim ad tria potissimum capita corruptelae omne Ecclesiae Romanas referri possint, timeresim in doctrina, Idololatriam in cultu, et 1yrannidem in regimine, de haeresibus diximus jam disputatione prima, de idololatria etiam in sequentibus Verba facere coepimus. Verum quia tanti momenti rea est, ut vel ex hoc uno articulo, licet in
aeteris omnibus consensus esset, secessionis nostrae necesaitas, et Synere
tismi αδον - penderet, paulo ualus de eo dicendum, ut constet Verissime idololatriam a nobis ipsis impingi, et quicquid oomminiscantur ad diluendum hoc crimen, non posse eos Purgare.
XVI. Cum vero duplo idololatria distinguatur Vulgo alia respectu obiecti, quum aliud quid praeter Deum colitur, alia respectu modi, quum Verus Deus quidem, sed alio quam quo praescribit modo colitur, de prima jam diximus, et demonstratum dedimus, Ecclesiam Romanam respectu cultus quem desert Angelis, Sancti demortuis, Pontifici, pani Eucharistico, et Cruci, non posse ab idololatria liberari. Nune ad aliud caput deveniendum, quod a--λ- ω spectat, ex quo constare poterit hac etiam m-tione ream merito a nobis peragi Ne vero queri possint, quicquam a nobis ipsis impingi praeter ipsorum montem, ostendemus, primo, nihil a nobis sitio ipsi assingi si imponi, quod monumentis authenticis et ipsa
Praxi apud ipsos recepta liquido non constet. Deindo vanitatem demonstrabimus auDterfugiorum, et subtilium distinctionum, quas propudio suo velando Vel excusando obtendunt. XVII. In Ecclesia Romana vigere εἱ--λα-ν, quicquid privati quidam doctores protestantur, ut turpitudinem hane a se amoliantur, Vel subdole dissimulent, multa probant. mimo, Concilii ΙΙ. Nicaeni, intersecu-
115쪽
DISPUT IV. NOSTRA AB ECCLEAIA ROMANA. 85menica a Pontificiis Maii, sanctio quod ab Irene, Leonis IV. Vidua, et Constantino ejus filio adversus Synodum Constantinopolitanam, anno 754, sub Constantino antea congregatam, in qua imaginum cultus damnatus fuerat, primo Constantinopoli indictum, mox Nicaeam translatum fuit.
---, veneraliae imagines adorandas et colentiis esse. Sic scilicet ambitiosissima stamina, imaginum cultrix, promovendae idololatriae, simul et asserendo albi imperio ex devinctia sibi idololatria, non aliud meditis aptius invenit, quam indictionem Synodi, in qua ut saeilius voti compos fieret, rasium Laicum Secretarium, sibi addictissimum et magnum iconia tram, in loeum muli Patriarchae insignis praesulis inconomachi, substituit Fateor huie Ρseudosynodo masculo se opposuisse Carolum agnum in Oecidente, cum in Capitulari suo, quod triennio post quatuor libris adomavit, ubi nervos et solide refellit quaecunquo a temnis patribus ad euitum imaginum addueta orant. Quod tantopere urit adversarios, ut ausi sint illud in erimen salsi aroessere, tanquam scriptum aliquod in βολι--- ab aliquo nostratium obtrusum. Verum impudentem alumniam viri docti jamdiu detoxerunt, indieato simul ot vieto editor Pontificio, Iohanne illoto Episeopomoldensi. Tum etiam in Concilio Francosuriena treeentorum Episcoporum, quod congregavit anno 794, in quo patres Synodi icaenae quoad cultum imaginum expresse damnant, et solius Dei ado-mtionem sanciunt. Quod confirmatum fuit in Synodo Parisiensi sub Ludovico Pio, Caroli, filio, anno 825, cui assensum praebuerunt Ionas Aure--nensis Episcopus, Agobardua, Malafridus Stra , mnema memensis Episeopus, aliique plures. Sed hae omnia non obstiterunt, quominus Ecclesia Itomana Synodum Pseudo-nicienam receperit, et Concilium Tridentinum postea eam approbaverit et confirmaverit. XVIII Seeundo, Concilium Constantinopolitanum IV. anno 86s, quodeensetur a Romanis Oeeum VIIL, in quo Adrianus II cvitum imaginum euravit denuo approbari, et restitui. emoranda imprimis sunt, quae Canon III extant verba Saeram imaginam Domini nostri Jesu Christi adorari decrevimus aequo honore eum libro sanctorum Vangeli Tum.' rivio post imprecatio concipitur in eum, qui non adorat imaginem Christi Qui non adorat imaginem Christi Salvatoris, non videat faciem Christi in seeundo Hus advontu,' et ibitam, senoramur et adoramus imaginem Matris ipsius impollutae, o S. Angelorum o omnium Sanctorum. Qui aliter sanciunt, sint anathema.' Tertio, Concilium Tridentinum. Quamvis enim, instar Apollinis λοξι.s, hic ut alibi ambiguis ot obliquis studuerit in hoc articulo verbis, ut utramque dissentientium opinionem, tam eorum qui tantum relativum cultum urgebant, quam eorum qui adorationem objectivam ad imagines ipsas directam tuebantur, Canon tamen, quem de honore, et veneratione imaginum Sessio. XXV edidit, exerte ut jam dixi, eonfirmando Concilium leaenum IL, cujus decretum profitetur se amplecti, sati testatur non aliam uisso ipsi sententiam Imaginos Christi, Deiparsa Virginis, si aliorum Sanctorum in templis praesertim habendas, et retinendas, eisque debitum honorem, et Venerationem impertiendam, non quod credatur inesse aliqua in iis divinitas cte. Sed quoniam honos, qui eis exhibatur, refertur ad prototypa quae illae repraesentant, ut per imagines quas osculamur, et oram quibus aput aperimus, Christum adoremus, et Sanctos, quorum illae similitudinem gerunt, Veneremur id quod Conciliorum, praesertim vero seeundae Nicaenae Synodi decretis contra oppugnatores imaginum est sancitum.' Quarto, Thomas,
qui cultum latriae ligno crueis deberi ex celebri hymno, qui Sabbatho
116쪽
ante Dominicam passionis cantillatur, probat p. 3 q. 25, ari. 4, quod confimatur ex Breviariis et Missaltibus, quae hunc cultum passim praescribunt. Ubi non omittendum quod in magno die Veneris praestari solet, quod iniamem hanc εικονολ-ems clarissime demonstrui. Dum sacerdos, crucem Velatam e manu diaconi accipiens, eandemque paulatim detegens, sic effatur, Ecce lignum crucis, et choro accinente et respondente, emte adorem , consestim quotquot ibi adsunt in genua prostemuntur, donec plane denudata et ad locum certum prope altare delata, sacerdos cum reliqua turba
populi, flexi, Qua trina vice adorant crucem, ut loquitur issale Μemorabilis est consecratio imaginis . Virginis in Caeremoniali Rom. ita sonans, Sanctifica, Deus, hanc formulam B. Virginis, ut tuis fidelibus salutaris auxilii opem erat, tonitrua aut ulmina, si invaluerint, nocentia celerius expellantur, pluviarum quoquo inundatio, aut civilium bellorum commotio, seu Paganorum devastatio, ad praesentiam ejus comprimantur.''Eadem est ratio consecrationis Agni Dei, quae ibidem legitur Sicut Agnus innocen Jesu Christus, in ara crucis immolatus, protoplastum nostrum de diabolica potestate eripuit, sic isti Agni immaculati virtutem istam accipiant, quos consecrandos offerimus in conspectu divinae Majestatis. uel benedicere, sanctificare et consecrare digneris, ut tua larga benedictione sanctificati eandem virtutem accipiant, contra omnes diabolicas Versutias, et fraudes maligni Spiritus, ut illa devote super se serentibus nulla tempestas eisdem praeValeat, nulla QVersitas dominetur, nulla aeris pestilens, nulla aeris corruptio, nullus morbus caducus, nulla maris procella, nullum incendiuna, neque ulla iniquitas dominentur iis, ' o. Nec obscurum est, Vulgo tanquam praesentissimum adversus varia mala remedium eos gestari.
XIX. Quamvis vero multiplex sit dissensus inter doctores de modo adorationis et cultus imaginum, et Babelis istius mysticae operarii diversis magis linguis loquantur, quam priscae Babella aedificatores, quorum dissidia nostrum non est nunc referre Vel expendere, dum alii volunt imagines adorari per se et proprie, ut terminent ipsam adorationem alii tantum analogice et reductive ob exemplar et prototypum alii adorari cultu diverso, et inseriori a cestu Prototypi alii Odom, ut rinitatis quidem imagines latria, Sanctorum dulia, B Virginis hyperdulia colantur, quae receΡ-tissima est apud adversarios sententia, pro qua euarminius, lib. ii. c. 20, eitat totam sere Scholasticorum amisiam Alexandrum, Thomam C etianum, Bonaventuram Marailium, Almamum, Carthusianum, Capreolum, et alios plures certum est tamen in eo omne oonvenire, quod adorandae
sint imagines, et hoc ipsum, si nihil aliud vinceret, quotidiana praxis
apud ipsos recepta satis comprobaret. Quis enim nescit cultum et venerationem, quae illis passim exhibetur, dum populus coram imaginibus procumbit adorabundus, dimi easdem osculatur, illi thura adolet, et templa erigit, illa solemni et religiosa processionum pompa circumferre solet, et coram iis circumlatis in genua subsidere γXX. Ad hunc errorem jugulandum possent afferri omnia illa Scripturae loca, quae in religionis negotio, Vetant imagine non modo adoram, sed et sacere et habere. Sed sola Dei sex nobis est instar omnium, quae digertissime loquitur praecepto secundo Exod. xx. 4 Non iacies tibi sculptilo
neque ullam similitudinem eorum quae sunt in coelo desuper, et quae in ter deorsum, et quae in aquis sub terra, non adorabis ea, neque coles, 'cui respondent Verba Levit xxvi. 1, moniacietis vobis idolum neque sculptile, neque vobis erigetis statuam, Vel lapidem figuratum in terra vestra,-ut prosternatiου vos ante eum. Ubi clarum est sumium Legislatorem, qui in primo inn-Dj0jtirocli QOO JIC
117쪽
dato cultus objectum sanciverat, ut nullus praeter Deum solum adoraretur, In hoc modum ciatus psius praescribere, ne scilicet colatur in imagine vel similitudine ulla, ideoque duo vetat imagines sacere, et sacta colere Vel adorare. Quia vero sub variis imaginibus solebant Gentiles numen repraesentno, modo rerum terrenarum, modo etiam quatilium, omnes, quae-eunque tandem illae sint, prohibet, ne quis putet unam magis quam alteram Deo convenire. Quam male habeat Pontificio istud mandatum, vel ex hoc uno colligi potest, quod commodiorem non putarint viam elabendi dari posse, quam si totum sacrilega audacia expungerent, tertium loco secundi reponentΘs, et decimum de concupiscentia in duo perperam dispescentes, ut factum in Breviariis, Ossiciis horisque precatoriis, quae populi manibus teruntur, in quibus Logia haec Verba non leguntur, quod utique nunquam ausi fuissent, nisi praeceptum ho sibi Vehementer adversari cognovissent.
XXI. Quia vero non possunt Verba ipsa e Lege delere, Varia captare solent effugia, quibus teli istius vim quacunque ratione declinare conantur. Primo, non pauci facile se expedire posse putant, negando ullum a se cultum imaginibus deseret, neque in tomplis, vel uspiam alibi proponi ad
cultum sed ad historiam tantum et monumentum rerum Praeteritarum, adeoquo non adorari ipsam imaginem, sed tantum coram magine colendum esse ipsum exemplar, quo pertino distichum relatum Sabellico: Nam Deus est quod imago Meet, sed non Deis ipsa, Hane videas, sed mente cola guod cernis in ipsa. Hanc fuisso sententiam Gregorii Magni patet ex epistola ad Serenum, Massiliensem piscopum, qui imagine in Ecclesia confregerat, eo quod quosdam eas adorare conspexisset, ubi laudat eum quod cultum damnaverit, sed reprehendit quod imagines fregerit, i. 9, p Quod ea adorari vetuigaea, omnino laudarimus, fregisse vero reprehendimus. Aliud est picturam adoram, aliud per picturae historiam, quid sit adorandum addiscere.' Eadem fuit mens Durandi inra sent, distin. 9 q. 2 Gersonis, Ηοἰ- cisti et aliorum. Si moderatiores ex Pontificiis negant a se coli, et adorari imagines, sed tantum exemplar quod repraesentant. Crediderim ego erubescere eorum doctores apud discipulos, nec audere profiteri id quod in Scriptis non verentur asserere, et hoc Beliam non obscure insinuat, quum agnoscit posse imagines adorari cultu latriae, modo ait cultus latriae per accidens, et improprius, sed idem in modo loquendi non vult efferri in Vulgus et in concione ad populum, lib. 2, c. 22. Nempe sic loqui amant quos pudet suae sententiae. At Vir bonus nunquam abscondet mentemmam, Vel erubescet Vera loqui, maxime quum agitur de informandis fidelibus in iis, quae ad cultum Dei pertinoni, alias nefas esset dicere quod sacer tamen licebit. Verum ut mittamus nunc quod ista sententia de imaginibus retinendis habet saltem ad usum historicum, non modo sine Dei verbo, sed et contra ipsum Legis praeceptum contra praxim Veteris Ecelesiae, ut suge docet Cassander Consul art. 21 contra antiquorum conciliorum doereta, libertini nominatim Can. 36, Flacuit picturas in EccleAia esse non debere, ne quod colitur aut adoratur in parietibus depingatur;V ortum est, utut placeat nonnullis apud Ontificios, non esso tamen communem et receptam in Eccl. Romana, quod non mὀdo patet ex Bellarmino et aliis Seholasticis, qui eam constante rejiciunt, tanquam te
118쪽
auerunt, ad an. 794, o Simundus tom. 2. Cones Galli vocet hane haeresim Gallo,' sed praecipue ex anone Concilii Tridentini inprucitato, qui cultum imaginum expresso sanciti Ne jam de praxi loquar, quam nemo, nisi cui periit isons, potest asserere esse immunem ab imaginum cultu.
XXII. Μissa ergo hac in ptione, quam fida niti fundamento ocul tiores satis emunt, ad Mundam pergimus, quae ab aliis obtenditur; praere eum scilicet de imaginibus non colendis esse positisum, non naturati, legem quippe positam esse ad tempus Judaeis ad idololatriam pronis, quibus Deus ansam idololatriae gentium, cum quibus habitabant, imitandas amputare volebat, non item nobis Christianis. Sem quesius, Loristis, et post eo myo Grotius papisana Sed hoc est desperatae causae argume tum eui opponimus primo, conmunem inter primarios doctores Pontificio sententiam, qua statuunt omnia praecepta Decalogi esse juris moralis porpetui et indispensabilia Meundo, si esset praeceptum mere positisum, ostendi deberet illud abrogatum uias sub Novo estamento. Sed tantum est ut illius mutationis vel tenui imum extet Vestigium, ut multa occurrant quae illius perpetuitatem probent, quando non semel ab Apostolis r petitum est, o Ecclesiis Gentilium datum, Acti xv. 20, 1 Cor. . 7, 1 Joan. v. 21 et alibi saepius. Tertio, tantum abeat ut Judaeos solos lex illa obibmago censonta sit, ut ex Paganis prudentissimi quique fassi iant ultum, qui numini per imagines exhibetur, minus castum esse, primos, qui simulacra Deo posuerunt, civitatibus suis et metum demsisse, et errorem addidisse, ' ut habet Varro apud Augustin. lib. is de Civit. Dei, cap. xxxi. Sic Romae olim templa simulacris earuisse per anno 170. Varro ibidem docet, et apud Clementem Aleaeandr in Protreptico ridere est, Lycurgum Spartiatis prohibuisse imagines notat Alaman. M AMaean lib. si cap. 22, et Persas a Lydis imaginibus caruisse observat Origenes, lib. 8 contra Cessum Unda Gentiles redarguit Paulus qui imaginibus utebantur eo
tra τε γνωστων τε Θ οὐ Rom. i, Acti xis et Trii. Cum ergo praeceptum hoe lumine naturae notum sit, ex eo liquet non esse caeremoniale, sed morale.
Quarto denique ratio addita ipsi praecepto hoc Vincit, eum enim sit moralia et perpetua, petita a majestate immensa et invisibili Dei, Deut iv. 16, Isa. l. 18, Aet xvii. 29, cui talia cultu nequaquam conVenit, Joan. iv. 24 Rom. i. 23. Et ipsum morale debet esse et perpetuum, quod non minua Christianos quam Judaeos spectat. Imo tanto propius illos, quo purior et magis abstractus a rebus eorporeis et sensibilibus debet asso sub Evangelioeultus noster, et remotior ab Ethnicorum ritibus, ne idololatriam paganam, per vangelium profligatam, per posticum revocare Videamur. Non est
dubium, inquit Lact. lib. si cap. 18, quin religio nulla sit, ubicunque
XXIII. Tertia exceptio communior est Legem prohibuisse idola, sed non imagines Idola esse rerum non existentium, qualia erant sola Gentium numina imagine Vero rerum existentium. Sic Be minua et V ques R. Sod utilissima tamen ost, lico a plerisque Vulgo afferatur, responsio. Nam quod obtruditur discrimen inter idolum et imaginem anum est et fictilium, sive nomenelatio rei, sive natur et uatis attendatur. Et ad nomenclationem quidem quod attines, nec apud Hebraeos, nec apud Graecos, nec apud Latinos, discrimen talo occurrit 7 am Voces butra' in quae occurrunt in hoc mandato, promiscue do quavis effine sculpta, vel imagine seu similitudine, usurpantur, Chaldae reddit perram, et miti', quod non potest aliter Verti quam per imaginem et simititudinem. Sept. modo Vertunt de per tiδωλον ut
119쪽
DISPUT IV. NOSTRA AB ECCLEBI ROMANA. 8siv. 16, modo etiam p., - ita Isa. l. 18 et 20 ρον -- --- --.Josophus Antiquit. lib. iii cap. 4 a λοπεν aestasti m. ν--- ζωου ποιησαν τα προμαννυν, imo etsi daremus o per Muλον contradistincte ad imaginem Pome Verti, at Vox diro generiaiter omnem imaginem et similitudinem
damnaret Graecis ειδωλον et εώ ν pro eodem sumuntur, lo88. κων via MNe Diod lib. xvi Philippi ειδωλον, vocat ejus statuum, Plutarchus in Amtonio Cleopair idolum vocat, et idolum Atiaeandri apud AElianum lib. xii. cap. 64 Lucia dialog. Diogenis et Hemulis, isa actita cum αντον, quod
lacris Gentilium, quae ad idololatriam proatabant, indilfferenter usurparunt. Latini vero idola et imagines promiscue ponunt. Cicero, lib. i. de finib., imaginem et idolum eo tantum vvit differre, quod altorum Graecum, alterum Latinum ait, tomae, mane, imagines, quo idola nominant. Ita si originatio oeum attendatur, nullum potest inde exculpi tale discrimen. XXIV. Sod non melius id potest aliet ex rei nastura et usu. QuamVis enim satendum sit plerumque imaginam latius pater idola, et in bonam Partem non raro sumi, ita ut omne quidem idolum sit imago, sed non omnia imago Vieissim idolum, ni quum illi aliqua divinitatis relatio accedit, sive quoad repraesentationem, sive quoad cultum, tamen certum est nusquam ita intor se distingui, quasi idolum sit lautum των - - αε ιν
Seu non exisωntiinn, mago vero των ----- rerum existentium. Primo,
quia non modo imaginos, sed res quaelibet creatae idola fiunt, quando religiosas cultus illis exhibetur. Sic imago serpentis aenei, quae Christum ro- praesentabat, saeta est idolum quando Judaei illi incensum adolebant Sio statua obuehadnegaris idolum suit, licet esset rei verse, quando posita est
ad adorationem. Seeundo, pleraque Getatium idola non rerum salsarum, sed Vere existentium imagines suorunt, e astrorum, Vel hominum. ertio, Deus in secundo praecepto damnat non tantum imagines rerum salsarum, sed etiam rerum omnium existentium sive in eoelo, sive in terra, sive in aquis, unde expresse dicit rerum quae sunt in coelis, non ero quae non sunt, ut dicendum orat ex mento adversariorum. Quarto, Scriptura idola Vocat imagines in eum finem effetas, ut verus Deus per eas repraesentaretur et soleretur, patet clarissime, . ex visu aureo, qui idolum Vocatur,
Acti Vii. 41, et ejus cultores idololatrae Quia tamen actua est ad verim repraesentationem, unde Aaron, Exod. xxxii. 5, Vocat ejus sestum Jehovae, Cras eritfestrum e voe, et dicitur Deras qui eduxi Os AEgypto, Ver. 4. Quia ero credat tam Vecordes suisse, ut putarint vitulum ex inauribus avia recens conflatum post exitum ex gypto ipsos ex gypto eduxisse 2. Idolum incae, Jud. xvii. 4 erat imago Veri Dei, quia dicit se consecrasso hoc argentum Jehovae, spera Johovam sibi benefacturum, quod sit ipsi Levita pro sacerdote Ver. 12, 13. 3. Vitu Ieroboami 1 Reg. xii. 28, non ad salsos Deos, sed Verum Deum Israelis repraesentandum destinabantur. Nec enim in animo habuit abstrahere a Vero Dei cultu populum, sed tantum a loco cultus, ne Hierosolymam ascenderet populus ad templum Dei, ubi orat area, atqus ita ad regem Judae reversus a se deficeret. Atque hoe inter idololatriam Achab et Jeroboam caeterorumque regum Israelis diserimon intercessit, quod ille contra primum praeceptum, quod est de objecto ultus divini, alienum Deum Ba lem scilicet colendum proposuit, eroboam vero et alii contra secundum Praeceptum, quod est de modo cultus, Jehovam Deum Verum per imagines coluerint. Illo abstraxit a veri Dei muti, alii vero a vero e u Dei. Unda dieitur seisso Achab quod malum videbatur in oculi J ovae plusquam
120쪽
in peccatis eroboami, Bahalem Sidoniorum Deum tum ipso coluit, tum alii colendum proposuit 1 Reg. xvi. 31. Ex quibus constat manifeste, idolum non de re salsa tantum, sed de re vera otiam dici. XXV. Nec obstat quod post. 1 Cor. viii. 4, idolum dicit nihil esse in mundo, hoc enim non absolute et simpliciter debet intelligi sisbeetime
ratione existentiae, Vel objective ratione repraesensationis, quod Vel non ait res quaedam subsistens, Vel rem salsam repraesentet, nam plerique Gentium Dii homines erant, vel aliae creaturae. Sed nihil ratione incarim, quod nihil habeat divinitatis, nihil virtutis ad faetendum aliquid boni vel mali,
atque adeo nihil emeaeis ad sanctificandos vel polluendos homines, quo videtur potissimum Ρaulus respicere. Eodem sensu 1 Cor. Vii. 19, circum- etsi nihil esse dicitur, id est, nullam habere virtutem ad salutem, ut exponitur, Gal. V. 6. Ita quum in Veteri Testamento idola Gontium dicunturdi b ,, vel α'mu, id est, vanitates, hoc intelligendum tantum respectu naturae et virtutis divinae, qua fallunt expectationem suorum ultorum, ne quie- quam illis prodesse po8Sunt. XXVI. Quarta exceptio est Beliam et aliorum, qui pertendunt prohiberi imagines non quasvis, sed tantum pia haleantur pro Diis se autem imagines nec promita colere. Sed quocunque modo crimen suum dissimulare conentur, excusare non possunt tamen 1. Verba Legis non
possunt pati hoc glossema, Lex enim prohibet imagines colere, et se coram illis incurvare. At aliquid colem, et coram eo se prosternere, non est statim illud habere pro Deo, nam si ontificii Sanctos et Angelos colunt, coram illis procumbunt, nec tamen eos volunt habere pro Diis. 2. Si valeret exceptio de non colendis imagiritus pro iis, agerotur hi tantum do objecto cultus, et sic confunderetur praeceptum primum cum sec-do, cum tamen certum sit ea inter se differre, quod in primo agatur de objecto cultus, seu de non colendis Diis alienis, in secundo vero de ejus modo, id est, de non colendo Vero Deo in imagine vel per imaginom. 3. Si hoc admittitur, plurimi idololatrae faciis excusari possent. Nec idololatrae fuissent Iaraelitae in Vitulo aureo, quem non putabant Deum esse, sed ejus tantum simulacrum nec Jeroboam Vitulos conflando in Dan, et Bethel; ne cultores serpentis aenei, quem non habebant pro Deo, licet inconsumis adolorent nee Christiani ipsi dicendi fuissent idololatrae, qui coaeti idolis
vel sacrificabant vel adolebant, licet idola pro iis non haberent. Nec Ethnicis ipsis, si non omnibus, saltem plurimis hoc crimen impingi posset, qui saepe profitentur se non habere idola sua pro Diis Celsus apud Origon.,
plane insans haec,' scit simulacra, putat osse oos γ' Am . lib. i. Ethnicos loquentes inducit, arma et laberis, nam nequis nos aer neque auri argentique materias esse per se Deos, et religiosa censemus numina, sed Deo ex his colimus.' Eodem modo loquuntur Ethnici apud Lactantium, lib. ii cap. 2 Quae amentia est aut ea fingore, quae ipsi postmodum timeant, aut timere quae finxerant. Non ipsa, ' inquiunt Ethnici, timemus, sed eos ad quorum imaginem ficta, et quorum nominibus consecrata sunt.' August. in Psa cxiii hoc Ethnteorum commentum refert et resellit, 'Videntur,' inquit, sibi purgatioris esse religionis, qui dicunt, nec simula crum, nec Gemonia cola, sed per e tem e portae ejus rei signum intueor, quam colere debeo ' Item, Non hoc visibile ola, sed numen quod tui invisibiliter habitat.' Qui ipsissimus est ontificiorum sermo; an minus tamen propterea idololatrae censendi sunt inniel Ita liost Pontificii imagines non pro Diis colerent, non haberent tamen, quo sese ab idololatriae crimine purgarent.