장음표시 사용
91쪽
Christi est, sacramentum sanguinis Christi sanguia Christi est, ita, '
XVII. Cum vero ex his satis superque liqueat, mem semper manere panem, ne converti in corpus Christi, inde sponte sequitur non posse sino grandi idololatriae crimine adorari et coli. Verum hic reclamant acriter advergarii, et primo graVem sibi fieri injuriam queruntur, quod ma ratim rei peragantur, quando ex sua sententia panem remanere amplius negant, et Christum ipsum sub speciebus latere inclusum statuunt, itaque non soad panem, sed ad Christum adorationem suam terminare.' Sic Beliarm nus excusat, si Richelius et alii, Antonius Vero de Dominis piseopus Spalatensis, libros de Rop. Eccles. c. i. jam ad Pontificios redituriens peccatum minuere conatur, et quamvis sacramenti cultum improbet, tamen erimino idololatris eum nititur liberare, Muia,' inquit, se per rectam intentionis directionem, qui docent panem non amplius esse panem, sed corus Christi, illi prosecto panem non adorant. Sed solum ex suppositione eet salsa Christi corpus vere adorabile adorant; ' et paulo post, Quod si seirent sub speciebus illis panis et vini non latere verum Cliristi corpus,
eerto nullam iuis exhiberent adorationem, tota ergo mens adorantium ad
solum Christi corpus vivum, et non ad aliquid aliud dirigitur, ke. Ita si
peccatum est, errorem tantum esse in intellectu, non vitium in voluntate. R. Verum quascunque in sormas se Vertant, crimen impactum
declinare nequeunt. 1. Falsa hypothesi nititur tota haec ratiocinatio, quasi bona intentio, vel salsa suppositio liberent a peceato, cum certum tamen ait utramque non sussicere. Sane si illa intentio vel negatio panis panem reipsa eVerteret, non Verbo tenus tantum, et κατα δοξαν posset tolli peccatum; sed non spectamus hic quid dicant vel sentiant, sed quid Christus instituerit, et quid sit ex rei veritate. Non adorent ergo panemrinti fiet ex sua intentione, quia credunt Christum esse, adorant tamen ex rei veritate, atquesita idololatriam saltem materialem committunt. 2. Hoc essugio actio se tuerentur omnes idololatrae; quod non possunt tamen, nemo enim est, qui ex salsa aliqua hypothesi non peccet Israelitae intendebant sane verum Deum, qui eos eduxerat ex Egypto, colere in vitulo, non ideo tamen minus idololatrae. Non ideo minus idololatrae Jeroboam posteri, qui Deum Israelia in Vitulis adorabant, vel thnici, qui
ereaturas pro Voris Diis colebant, vel illi qui solem colebant, existimantes esse Christum, ut habet Augustia praefat. in salm. citi. et lib. XX. contra Faust. c. 2 5 6. Si si quis Antichristum pro Christo adoret, an minus idololatra erit, quia intentionsim habet solum Christum adorandi Νε- quaquam intentio enim ut recta sit, dirigi dobet ex verbo Dei tantum, non
Vero ex mero mentis arbitrio, ne error mentis exeusat vitium voluntatis.
XVIII. Nimirum ignorantia quaedam est excusatione digna, alia est culpabilis, et quae crimen aggravat potius quam minuit. Quum invomnlaria est, et circa ea quae sunt facti, et quae ita sunt obscura, ut quantavis adhibita diligentia percipi non possint, veniam sano meretur. At si voluntaria est et επισπασπις in rebus juria, quas ex ossicio tenemur nosse, et quae luculenter nobis revelatae sunt, tantum abest ut excuset, ut gra iorem Te
tum inserat. Jamai quum ontificii prostentur se credere panem esse Christum, et ignorare esse panem, non est ignorantia prioris ordinis, aed sterioris, quia et hoc scire tenentur ex ossicio, et possunt ex Verbo, cum tot argumentis in Scriptura hoc demonstretur, ut, nisi sponte secutire Vellent, iacito id agnoscerent. Itaque peccato suo ignorantiam praetexere non possunt, quia ignorantia voluntaria est et affectata, quae propria culpa --ssita est, et quam non aegre a se dispellere possent, si oe uos mentis ad
92쪽
lueem verbi aperiro vellent. Neque hie reponendum est hoc peccatum, si quod sit, esse tantum errorem intellectus, non Vitium Voluntatis, nec enim peccare Voluntatem, cum ultum exhibet ei illi, quam intellectus Christum esse judicat imo peccaturam si non adoraret, ex quo intellectus ita judicavit.' Nam ex hac hypotiiosi sequeretur nullum peccatum posse esse in Voluntate et praxi, quando nullum datur, quod non oriatur
ex errore aliquo intellectus, nee enim Voluntas malum unquam appeteret, nisi intellectus judicaret esse bonum, quippe malum sub ratione mali appeti non potest odii ergo voluntas semper ad bonum sertur, non ideo minus peceat, eum bonum apparens, quod reVera est malum, amplectitur, quia intellectus bonum illud salso judicavit error itaque erit in intellectu, lateor, sed non minua in Voluntate, quae caecum ducem sequitur. Ita idololatra qui lignum, aurum, vel aliud quid tanquam Deum adorat, errat quidem graviter in intellectu, qui salsa illa persuasione imbuitur, sed non minus peceat voluntate, in cultu quem creaturae Thibet, qui soli Creatori debetur. Hoe vidit Tolet. lib. iv. do insu. Sacerd. cap. xiv. Idololatria,' inquit non est, nisi error in intellectu praecedat, quo dignum honore judicamus Deum salsum oui idololatrae se prostemunt.' XIX. Sed libet advorsario ulterius urgere, et ex propria hypothesi eos
eonvincere. Dicunt se non panem, sed Christum adorare, at nunquamoerii esse possunt, Christum revera adesse, quia Christus non potest adesse nisi per consecrationem, sed nunquam certo iis constare potest sacrum
esse oonseorationem, quandoquidem multi sunt desectus, in quibus potest impediri ex ipsorum sententia, et transubstantiatio non fieri. Notavita Maresim iura Thom. D. xxxta art. 8, disput. 65, Multae sunt causae, propter quas hoc potest aceidere, ut si sacerdos non sit baptizatus, vel non habeat intentionem, vel non rite ordinatus, quod pendet a multis aliis causis, in quibus fore in infinitum progredi possumus.' Sie Biel Section. xlix. in an Misa. Quia non potest esse eadem certitudo neque celebranti, neque Populo circumstanti, de conversione panis in corpus Christi propter desectum aliquem impedientem et contingere potentem, ut quod sorte celebrans non est sacerdos, siquidem nullus celebrans potest evidenter scire se esse baptigatum, aut legitime ordinatum, similiter propter desectum alicujus necessario requisiti ad consecrandum, utpote debitae intentionia autonorem commissum in Arma es in materia, et multo minus circumstantes
insallibiliter scire possunt sub hostia soro Christum, ideo adoratio fieri debet sub eondition habituali tacita, vel actuali expressa, tali scilicet si se ista sint omnia ad consectationem necessaria. ' Quid quod nequidem ipsi
conveniunt in accessoriis, et iacile eontingere potest, ut aliquod istorum requisitorum desit, Vario enim easus enumerant, in quibus trana stantiatio impeditur, ut si panis non fuerit ex tritico, si aquae plusculum in admixtum fuerit, si vinum a scat, si tredecim panibus oblatia intentio seratur in duodecim tantum, in quo casu nullus omnino eongeeratus cenastur, si defuerit nonnullorum verborum essentialium meitatio, si qui offert sacerdos non est, et non legitime ordinatus, Re Uno verbo praesentiam Christi in hostia pen . dero volunt a legitima oonsecratione legitimam consecrationem a qualitates cerdotis, pronunciatione verborum, et intentione inhaecrandi, nam intentionem ministri essedo essentia sacramenti vult Concilium Tridentinum 8 s.f. an. 11. Jam quis eertus esse potest vel de intentione sae dotis,
quae nemini nia soli Deo potos esse eerta, vel de legitimo baptismo, et ordinatione 3 An rit ab Episeopo ordinatus, et an Episcopus iste rursus ab alio bono ait ordinatus 3 Quis eortus do legitima pronunciasione Verbo-mam, et an ex parte materiae vel formae omnia requisita observata sint, ni-
93쪽
DISPUT III. NOSTRA AB ECCLESIA ROMANA. 63
humo omnino desit 3 Unde cum impossibile sit, vel sacerdoti celebranti,
vel populo eommunicanti, haec nosse, impossibile est a periculo praesentissimo idololatriae liberari, nec unquam ullus cortus eas poterit Deum ossa quem adorat, quod tamen ad legitimam adorationem requiri certissimum eat, nam ex aulo mi inaes sine de peccatum est, Rom. xiv. 23. XX. Non me latet equidem adversarios, qui sentiunt se urgeri hoc argumento, a quo nunquam tamen se expedient, Varia captam effugia, ut
vim ejus elevent. Alii quippe confugiunt hic ad adorationem hypotriticam, ut audivimus ex Bielo, unde Bonaven in 3 Senten dist. s. art. 1. q. 6, Sindit quod adorans in habitu hane habeat conditionem, videlicet si eon- seeratio debito modo facta est, ' Ac. Sed quis non ridet hane adorationem
impiam esse et absurdam nam omnis Vera adoratio nititur fide Rom. x. 14 et ae dentem ad Deum oportet credere Deum esse, Hebr. i. s. Jam
qui haesitat, utrum id quod adorat Deus sit, an accedit illa fide praeditus 3
Annon eum Samaritanis colit quod nescit, et cum Athoniensibus nescit quideolat, et ἄν---λ' sacra iacit 3 quasi vero hoc ludibrium majestati sum fieri Deus patiatur a creatura, ut invocationem talem concipiat, Adoro eteolo te, si Deus es. Sane si conditio illa ita conciperetur de futuro, ut di--ret homo do objecto, quod adorandum proponitur, adorabo te, si es Christus, ne adoraret, antequam ertior esset sactus de Veritate posset sorte extra ulpam eonstitui, sed quum eoncipitur de praesenti adoro te, si es Christus, et non obstante dubitatione sua actu homo adorat, inexcusabilia ost. 2' Alii humanam certitudinem hic incere arbitrantur, sed licet ea in rebus humanis possit sincere, in divinia non item, ubi divina requiruntur argumenta. Deinde haec certitudo sequitur humana argumenta sensus, rationem, testes, e Atqui trans stantiationem humana nulla adstruunt argumenta, sod omnia Vertunt, sensus repugnat, repugnat ratio, horret animus. Deniquo quando nihil est periculi in re iacienda, ne vel Deus laedi, vel proximus offendi polost, sufficiunt humanae πληροφοem argumenta. At quum gravissimum subest peccati in Deum et proximum periculum, quia non dixerit, iam mentem divinam πληeοφορια ex Verbo Dei petore debere, ne turpiter in iis, in quibus salus nostra Vertitur, impingat γXXI. Deniquo lioet daremus Pontificios non peccare adorando sacra. mentum, quod Christum eas salso arbitrantur, non possunt tamen dissitori eos, qui certo in conscientia persuasi sunt non Christum ibi, sed merum
Panem esse, reVera ἀρολατνια crimen commissuros si illum adorarent.
Quaenam E. haec tyrannis est Papae, nos cogere Velle ad istam genuflaxionem et adorationem, et ni iaciam is serro et flammis tanquam theos seo-Iestissimos mortalium persequi 3 Annon est manifesto nos ad idololatriam Propellere, et tam grande peccatum nobis praeeipore 3 idem Dei et hominum appellamus, num aequum sit a nobis postulare, quod sine tam immani Melor dare non possumus 3 Itaquo hae una ratio, et si aliae nullas Suppeterent, abunde sufficeret ad necessitatem secessionis et syncretismi impossibilitatem evincendam, quando si apud nos statuimus, hoc Objectum quod nobis adorandum praecipitur, nihil aliud quam meram ereaturam esse, et quae proindo a nobi aino idololatria coli non potest. XXII. Sod non desinunt ipsi colores quaerere, quibus peccatum suum deleant, vel saltem incrustant et minuanti Addunt iterum, si quod ait pee-oatum suum, quod non latentur, non tale esse tamen quod secessionem insereodo at quando eommunionem colere non detrectemus eum Lutheranis, qui eundem praesentiae salis et corporalia Christi in eoena errorem meum foveant. Vel ergo secedendum ess plano ab illis, vel non impossibilemosae et illieitum ad misceossum. R. Haec est exceptio πιλν'ολλη- quae
94쪽
64 DE MEasARIA AEcEgaIONE DISPUT III. in omnium sermo adversariorum oro versatur, et quam, ieet abunde a nostris responsum sit, subinde tamen regerere non desinunt, quasi Achilleum aliquod et invictum argumentum. Verum avitas istius ratiocinii sacile deprehendetur, si sequentia attendimus. 1. Non negamus rate talem non semel a nostris oblatam esse rotestantibus, quos Lusteranos Vocant, quia licet errores quosdam oveant, tales tamen eos non credimus,
qui fundamentum ipsum fidei et salutis evertant, in quibus proinde serendis tolerantis Christianae et ratemse charitati locus esse potest et debet ex praescripto Pauli, hilip iii. 15 Rom. xiv. 1. Certe si symbolica scripta et consessiones publicas utrinque respiciamus, ex quibus de Ecclesiarum sententia rite judicari potest, nec enim privatorum doctorum opiniones et nveμι λυες, si quae sunt, attendimus patebit acile hactenus per Dei gratiam in undamentalibus capitibus consensum mansisAe, dissensum tantum in quibusdam lovioribus et minoris momenti esse, quae alo charitatis compage tolerari possunt. 2. Negamus eandem esse ontaec rationem, nam ut caeteros errore gravissimos et capitales, quo errant, de quibus actum disputatione prima, mittamus, et qui necessitatem secedendi nobis imposuerunt, a quibus abhorrent Lutherani, qui in Protestantismo contra Papismum nobiscum conveniunt, certum est longum latumque diserimen intercedere inter sententiam Lutheranorum circa sacramentum, quam se posse dicimus, et ontificiorum errores sive theoretim BiVe praetre , quos merito damnamus. fimo, etsi statuant praesentiam aliquam corporis Christi in coena nobiscum tamen negant constanter, et sortiter impugnant contra Pontificios transubstantiationis monstrum, sacrileguminissae sacrificium, absurdam solarum specierum, destructa panis substantia, prae Sentiam, communionem mutilam sub una specie, theatralem sacramenti circumgestationem, asservationem, repositionem, et alia innumera quae adversarii congerunt. Secundo, licet praesentiam aliquam Christi necessariam velint, nolunt tamen fieri per a me et ex vi verborum saeramentalium, ut Pontificii, et ejus modum αρ .ra et inexplicabilem latentur, et quum ita se explicant, ut facile pateat eos puriorem habere mentem quam linguam praesentim quippe talem innuunt, quae μ non sit per et propter
quandam essentis humanae immensitatem, sed propter purissimam eum γ' unionem, ' ut loquitur Gerardus Ioe eom. de Ateris dis secL 182, et diserte profitentur se talem credero praesentiam, quae non des Ri tamen essentiales naturae humanae proprietates, Gnseas. Orthoc cap. 6. talem quae panem in esse suo physico integrum linquat, nec ullam conVersionem inserat, quae doctrina est rintificiorum, quae congeriem absurditatum gravissimarum post se trahit.
XXIII Sed quod caput rei est, apud Mntaeeios non tantum sunt e
rores multi theoretici graves et intolerandi circa sacramentum, sed Praecipue praetici, quia Venerationem et cultum sacramenti nobis praescribunt, et sub poena sanciunt, quem tamen idololatricum osse erodimus. At Minerant, quocunque tandem modo errent circa sacramentum, errant tantum theoretice, non praetice, nihil enim est in eorum praxi et cultu, quod nos ad idololatriam impellat. Licet enim Christum praesentem esse Velint in sacramento, tamen adorationem sacramenti nec ipsi inducunt, nec aliis imponunt ideo nulla potos illis assino idololatriae, quam severe damnant, su8Pleio, nec quicquam obstat, quominus, salva conscientia, Vel illi in ommunionem nostram recipi, vel nos cum illis, si eodem modo sint erga nos animati quo nos erga ipsos, communionem colere possemus, quod cum
Pontificiis fieri nequit. XXIV. 'equo te audiendi sunt adversarii, quum reponunt, etia
95쪽
liane adorationem non praecipiant, eam tamen ex eorum sententia sponto
sequi, ideoque longe gravius peccare Lutheranos non adorantes Pontifieiis adorantibus. Qui enim ' inquiunt, majus crimen esse dicat in Catholieis, Jesum Christum in Eucharistia praesentem adorantibus, quam in Lucteranis, Christum quem praesentem credunt, suo honore privantibus γ' Νam primo, salso supponunt ex praesentia Christi in sacramento, quam statuunt Lutherani, sequi sacramenti adorationem, nam licet credant Christum esse in sacramento, non Propterea credunt 88 ip8um sacramentum, quia Panem semper manere panem confitentur, multo minus sacramentum
ipsum adorandum statuunt, nec ulla ratione id ex eorum hypothesi potest elici, nam non statim adorandae sunt res, in quibus Deus praesens est, ut antea diximus. Secundo, gratis etiam supponitur ex positione praesentia realia et corporiais Christi in pane, sequi necessitatem adorationis Christi in pane. Ut enim ex praesentia Dei in lapidibus Vel arboribus Rc non sequitur extem aliquo cultu statim eum ibi Ase adorandum, sed demum ubiounque radios aliquos praesentis suae vel in gratia vel in gloria patefaeit ut ex praegentia divinitatis Christi in baptismo, non sequitur Christum esse in aquis baptismi adorandum, ita nec si esset in signis uehariatim statim sequeretur ibi cum illis esse adorandum, quia ibi invisibiliter eorpus ejus lateret absque ullo divinae majestatis radio, nec ut vivum, sed ut mortuum proponeretur, sed in coelo demum adorandu est, ubi vult quaeri, et ubi Vivit et gloriose se nobis manifestat. Quo pertinet sermula Veterum, quae in ipso an Missae retinetur adhuc peciali providentia Dei, rursum corda, quae docet Christum non in pane, sed in coelo quaerendum esse. Non debet ergo vitio verti Lusteranis, si adorationem suam non
dirigant ad Christum in Eucharistia latentem invisibiliter, sed ad eum gloriosa in eoelis regnantem Tertio, etsi hoc ex ipsorum dogmate consequeretur, non posset tamen hoc legitime ipsis imputari, quia consequentiam hane nec vident nec admittunt, imo diserte prologiantur so ab ea quam maxime abhorrere. Quis ero dixerit illi, qui thesim aliquam tuetur, statim omnes consequentias, quae inde deduci possunt, AiVe ore sive probabiliter tantum, licet eas non agnoscat, nec probet, posso aut debere impingi pCum ergo certum sit viros fratres adorationem sacramenti, pro qua Pontificii, ut pro aria et socis pugnant, constanter detestari, neque adorationem Cairisti in pane, sod in coelo agnoscant, aut Videant hanc e sententia sua sequi, quam alii eliciunt nemo non videt, aliam plane Ugorum et Pontificiorum hic esse rationem. XXV. Crimen ergo Pontificiorum non in eo est, quod Christum adorent, sed 1. Quod non adorent eo modo, quo praecepit Deus, 2 Quod speetes eum Christo adorent, . aximo quod pro Christo sacramentum et panem, id est, id quod revera non est Christus, adorent. Neque valet ipsorum intentio et caeca fides, quia, ut ante diximus, erronea intentio non exeusat. inquo peccant hic Pontificii, non tantum in loco cultus, quia quamini et colunt Christum ubi non est quaerendus, scilicet in signia -- eramentalibus, sed etiam in objecto, quia adorant hostiam pro Christo quaere ipsa Christus non ast, quicquid illi statuant. Denique eis Lusterani
non adorant sacramentum vel Christum in pane, non privant tamen eum debito honore, adorare enim non desinunt Christum in Eucharistis usu, ut passim t tantur. Sic et Rosormati, utut sacramenti adorationem, tanquam crimen longe maximum, Versentur, non denogant tamen Christo cultum debitum in hujus sacramenti celebratione imo quocunque tandem modo communicent, sive stando, siVe sedendo, siVe genuflectendo, ut avariis sit diversimode certum est Christum ab Omnibus adorari, non ut
96쪽
in pane latentem, sed ut in coelo sedentem. Quae omnia, ne ulterius quid addamus, satis superque docent, perperam nobis imponi, quod cum Lutheranis syncretismum inire non recusemus, nolimus vero cum Pontificiis, cum tam memorabile inter utrosque discrimen intercedat. XXVI. Atque ita exocuti sumus paulo susius, quae pertinebant ad sacramenti adorationem. Sequitur jam Crucis cultus, qui paucioribus verbis a nobis absolvetur. De Cruce autem hic quum loquimur, non sumimus eam, vel metonymice pro Christi passione et Christo crucifixo, quo selisu 1 Cor. i. 18, evangelium dicitur sermo Crucis, id est de Christo crucifixo 1 Cor. ii 2,ot alibi non vult gloriari Paulus nisi in cruce Christi, Gal. i. id est, in ejus morte et passioneri 2 pro mortis Christi praedicatione, ut 1 Cor. i. 17, ne irrita reddatur cruae Christi, et Gal. i. 12, ne ob eruem Christi, id est Evangelium, quod crucem Christi praedicat, persecutionem patiantur. Nec eam usurpamus improprie, quo modo amictiones fidelium vocantur cruces, quia ita Christo crucifixo consormes fiunt,matth. x. 38. Sed proprie pro instrumento Dominicae passionis, tum pro ligno illo, in quo assixus sui Salvator, tum pro imagine ejus sive picta sive sculpta. In hujus autem Veneratione cruci manifestam pertendimus a Pontificiis committi idololatriam. Siquidem recepta est apud ipsos sententia, latrio cultum, qui soli Deo debetur, cruci ejusque imagini exhibendum esse, homas p. 3. q. 25. ari. 4 Si loquamur de ipsa cruce, in qua Christus crucifixus est, utroque modo est nobis Veneranda, uno scilicet modo, in quantum repraesentat nobis figuram Christi extenti in ea, alio modo ex contactu ad membra Christi, et hoc quod ejus sanguine est perfusa, unde utroque modo adoratur eadem adoratione cum Christo, scilicet adoratione latriae, et propter hoc crucem alloquimur, et deprecamur quasi ipsum crucifixum. Si vero loquamur de essigi crucis Christi in quacunque alia materia, puta Iapidis vel ligni, argenti Vel auri, sic veneramur crucem tantum ut imaginem Christi, quom veneramur adoratione latriae. V Ad homae sen-tontiam accedunt plerique Scholastici Bonavent , aetate suppar homae, idem iisdem rationibus probat in sent dist. 9. q. 4 Aleae Ale ., BonaVenturae praeceptor, p. 3. q. 3; Brelin expo Miss seci. 49,50; Andraci s pro Conc Trid. et alii plures, quos Vide citatos apud Valent. om. 4. disp. 1. q. 24. Unde Vasques, inra Tho disput. . . , dicit Catholicam fidem et doctrinam esse, quod non solum crux illa, in qua Christus mortuus est, sed et quaecunque crucis figura, Vel in materia permanenter sculpta, aut depicta, Vel in aere, aut manu, aut digitis XpresSa, exosculanda et adoranda es
XXVII. Nec alia est praxis ordinaria. Cultum quippe latriae soli Deo debitum tam intereum quam exteritum illi tribuunt, intereum quidem, quia spem salutis in ea ponunt et Thomas inde probat cultum latriae deberi eruci, quoniam in illa salutis spem ponunt, dili,' inquit p. 3. q. 25.
art. 4 exhibemus latriae cultum, in quo ponimus spem salutis, sed in cruce Christi ponimus spem salutis, cantat enim Ecclesia Dominica passionis Domini in hymno, O cruae, ve, spes unica E. crux Christi adoranda est adoratione latriae. ' Ne autem, quod quidam hic excipiunt, haec verba de Crucifixo metonymice intelligenda putemus, non ero de ipsa cruce, manifestum est ex integro hymno, et praesertim ex verbis praecedentibus, haec
nonnisi ad ipsum lignum crucis dirigi posAe sic enim habent in Brevi Rom. Domini P sis. Arbor decora et uigida,
97쪽
DISPUT III. NOSTRA AB ECCLESIA ROMANA. 67
Beata cujus brachiis Meli pependit pretium,
Statemfacta corporis, Proedamque tulit Tartari. O cruae, ve, spe unica, me passionis tempore
Reisque dona miam. IIbi nemo non videt crucem seorsim a Christo compellari. o melius elabuntur, qui dicunt has laudes figurate ad crucem reserri per prosopo- eam, Poetis et oratoribus satis miliarem; nam, ut bene notat Vasquesina Tho. q. 25. dis. 109. cap. 4 quamvis per gum prosopopinam saepius eum re inanimata loquamur, inepte tamen etiamsi figurate ab ea peteremus Antutem et gratiae augmentum, nec prosopopina liberat eos aerimine idololatriae, sine cujus criminis reatu nomo potest ita alloqui imaginem, aut ejusmodi rem aliquam, ut ei religiose supplicet, et ab ea veniam Eceatorum petat, quae tamen isti non Verentur petere a lignea
XXVIII. Spem autem et fiduciam collocare ipsos in cruce, tum quoad ineptionem bonorum, tum quoad liberationem et protectionem a malis, probant verba Ponti alis Rom. quibus Episcopus utitur in benedictione novae
erueis, parto secunda, titulo de Benedic novae crucis Ita quaesumus Reeipiacistam crucem, quemadmodum et illam quam manibus amplexus es, et sicut ex illam mundus expiatus est a reatu, ita afferentium famulorum tuorum animae devotissimae hujus crucis merito careant omni perpetrato peccato. rursus, Oramus te, Domine sancte, Pater Omnipoten8, sempiterne Deus, ut digneris benedicere hoc lignum cruci tuae, ut remedium tutare generi humano sit, soliditas fidei, bonorima operum profectus et demptio animarum sit solamen ac tutela contra saeva jacula inimicorum per Dominum nostrum ' Aecedit eaeternus latriae cultus tum. signi tum facti; tis quia eam adorant. Nam in Pontifi ubi supra, 1' Ρontifex seu Εpiseopu quiviA, flexis ante crucem genibus, ipsam deVote adorat et osculatur, ex- illo enim crueis omne genu, et omnis lingua confitetur.' Praecipue Vero inuid arasceves olent flectere genu cruci, eamque osculari. Ubi enim Pnpa aut sacerdos dotegit paulatim crucem, eamque populo ostendens, ait, 'mece lignum crucis, ' cui respondent Capellani, in quo salus mundi pependit, ' deinde cantores perficiunt, Venito, adoremus.' Ad ea Verba procedit ripa, exutis calceis per unum ex scutiseris, et genu ter flexo, adorat et Osculaturi post Papam Cardinales, Imperatores, Reges, si adsint, tum Episcopi, o Ita a summo Pontifico ad infimum caudatarium omnes cru-vem adorant et osculantur. Vide lib. Ceroemoniarum Romanarum, seria 6. M o. hebdo. Facti etiam cultum exliibent, templa, sesta arus ei conse- strando, incensum illi adolendo, et suaves odores offerendo, est Beliar. p. 13, lib. 1. de riumphan Ecclos. Suaves odore etiam cruci offeri- 'nua in Ecclesia. ' Jam incensum adolere sacrificium Deo proprium eat.
Unde Israelitae notantur abominandae idololatriae crimine Ege. viii. 11, quod quisque in manu sua thuribulum haberet, quo linaginibus suis adolerent. Et in primitiva eesesia, vestros Christiani mortem subire malustriant, quam aliquot graua thuris in honorem Caesaris apponere, qui enim id faciobant, putabantur sacrificare. Hoc Vero clarius patet ex sacri-
98쪽
68 DE MEasARIA SECESSIONE DISPUT III.
ficiis spiritualibus orationum et laudum, quibus eam colunt, ut passim in Breviariis leguntur: Crux splendidior cunctis astris, mundo celebris, hominibus multum amabilis, sanctior universis, quae sola suisti digna portare talentum mundi, ' c. salva praesontem catervam in tuis hodie laudibus congregatam, ' c. In Brevis Rom. in Festo Inventio, et Exest. S.
Crucis, et Hibi, Crux Christi, salva nos DCrux Christi, defendo nos, ' in
Hortulo animae. XXIX. Haec vero omnia clamant, nobis etiam tacentibus, cultum omnem, qui Deo debetur, in crucem transse . Quod si hoc non est idololatriam crassam cominittere, non video quid sit idololatria. Nam cum nemo neget crucem istam lignum esse et stipitem, nemo negare potest cultum religiosum illi exhibitum in rem creatam transferri. Nec eos excumre potest, quod aiunt, primo, illum honorem, qui exhibetur cruci reser ad rem significatam cujus eat signum, non ad ipsam crucem in se.' Quia nec crux Christi signum potest dici, et ex dictis paret cultum istum directe m- serri ad crucem ipsam. Undo Thom loc eit testatur, etiam ratione ipsius
Crucifixi reverentia ista cruci exhibeatur, tamen ob eam ausam erucem eos adorare eadem adoratione cum Christo, et propter hoc eos crucem Hloqui et deprecari quasi ipsum Crucifixum. Non quod addunt, secundo, 'cultum, qui per so et proprio debetur imagini crucis, non esse latriae cultum proprie, sed quendam multo inseriorem, qui analogice et reductivo reseratur ad latriam, tanquam imperfectum ad perseetum,' Beuaminus, lib. 2, do Eccles triumph. c. 25, nam etsi hoc conoederetur respectu imaginis crucis, sequeretur semper ipsam crucem ut prototypum latria per se et proprie esse adorandam. Sed in sequentibus quum do imaginibus disputabimus, docebimus cultum nullum talem reductivum et analogicumdari posse in idololatris participatione. o denique quod tertio subjiciunt eum Gregorio de Valentia, qui fidentius quam Bellarminus et magis rotunde adorationem crucis adstruit, se deseres ultum latriae imaginibus Christi, et crucis, sed non sicut Christo.' Nam sic impurissimum scortum posset se tueri, quum iacit copiam eo oris sui adulteris, inique secum agi, si adulterii condemnetur, quoniam non eodem iacit animo atque affectu, quo se consociat Viro suo.
XXX. Nihil attinet autem, ut rationsa varias fusius excutimus, quibus idololatricum hunc cultum adstruore conantur, quanquam minimum esset
eRrum Restatem retegere, et commemorasse ea res asso est. Quid enim
afferre possunt, quod tantam dignationem cruci conciliet, ut adoranda sit 3 An coniserum Christi, quasi per eum Virtutem aliquam aut sanctitatem inhaerentem habuerit, quae tali cultu digna sit Sed alia multa Christum
tetigerimi, quae nullam tamen ex eo sanctitatem duxerunt, ob quam ab hominibus religiose colerentur; nec ullus nisi absurdissime dixerit, rem inanimatam posse ex contactu personae sanctitatem aliquam inhaerentem et Virtutes morales habere, quarum respectu aliquo cultu digna censetur. Praeterquam quod hoc crucem Christi tantum respiceret, non imagines erucis, quibus tamen idem hodio honor desertur An afforent secundo usum crucis ad redemptionem hominum, quod sa suarit electa et honorata a Christo, ut esset altare sacrificii, scala ad regnum, et instrumentum liberationis nostrae, quo Diabolum vinceret ac do eo triumpharet 2 Sic sano Be minus ratiocinatur, sed quam frigido quivis vides. Nam 1 etsi hoc daretur, non aleret tamen consequentia quae hinc olicitur ad adorationem; quia triplici ista phrasi significaretur tantum usus crucis, nulla autem qualitas inhaerens, adoratio autem refertur ad aliquid non propter usum, sed
99쪽
ωa, et lignum, a merito et salom ejus, qui illi assima est Elogia haec
non priori, sed posteriori dicuntur respectu, nec nisi perperam coici lata tribui Ponaunt, quae ad passionam pertinent. Non est clinare sacri A nam altaris est sanctificare illud quod in ipso offartur, Matth. xxiii. 17. An Veroem sanetificavit caram Christi non potius caro sanctificavit crucem,
et e tigno maledicto secit lignum vitae benodierum 3 Itaque Christus ipse
suit omnia, Meredo in persona, Sacris viam in natura humana seu came, Auare in divina, unde seipsum dicitur per Spiritum inteoum obtulisse, Heb. ix. 13. Si vero a quibusdam ita crux vocata est, impropria sui et
minus aeeurata locutio. Non aeria ad regnum, nec enim per crucem --
plieitor, a d per mortem crucis aditum sibi ad regnum fecit. Frustra confimatio Potitur ex Joan xii. 32 Si exaltatus uero e terra, omnia traham ad me,' has quippe verba non erucem, sed mortem in cruce notant, ut Chriatus, optunus sui interpres, docet, Luc. xxiv. 26 Nonne oportuit Christum omnia haec pati, et sic ingredi in regnum γ' Denique perperam dieitur taberationis viat mentum aliud enim est instrumentiιm p si is Christi, materialiter spectatae, aliud instrumentum redemptionis Crux prius potest diei, non posterium non per meam, sed per Crucifixum redempti sumus et salvati Nec aliud vincunt loca, quae in eam rem laudantur,
colo . it. 14, ubi in cruce triumphasse dicitur de Principatibus, et assi ibi chirographo nobis adverso, et 1 et ii 24 portasse peccata nostra super lignum. Notum quippe haec de cruce non posse dici proprie, quid enim crux materialis conferre potuit ad peccatorum expiationem 3 sed de crucifixo, qui per mortem crucis hanc insignem do Diabolo reportavit Vic-iuriam, et peccata nostra delevit. Unde patet quam salso et imuste ut crueis christi osores traducamur, quia cultum illi nullum exhibere Volumus, hune soli Crucifixo reservantes. Non est, crede mihi, Verus discipulus crucis, qui eam prae oculis depictam habet, vel in manibus gestat a colit, sed qui in ordo ponitus insculptam gerit, et qui ita Christum crucifixim Vene tur et diligit, ut cum eo totus crucifixus ait, Galat ii 20, et V 24. Hoc Vere est in cruce Christi gloriari, Galat. i. 14. XXXI. Unum superest quod urgent etiam adversarii Ecclesiae scilinet Veteris praxim apud quam crucis signum et culeum in usu scisso ab initio perinlinunt. Unda Christiani religiosi erueis dicti, et Gentiles ipsis rationem crucia objiciebant, ut constat ex Tertulitano et Minutio Felice, quod non seeissent tamen, nisi aliquem cultum illi exhibuissent. R. Frustra hie patrocinium Ecclesiae voteris advocatur. Certum est Ecclesiam Apostoli eam nullum oraci cultum exhibuisse, nullum sane vel in Actis vel in Epistolis Apostolidis ejus extat vel minimum vestigium. At si idem eum Mntificiis statuissent, nonne summa diligentia lignum hoc abstulis..ent, et asservassent, nonne venerationem hanc populo Christiano commendament in scriptis auis, et exempla suo docuissent, de quibus omnibus iatum apud ipsos silantium 3 2. Si do colesia Christiana sermo est, μ'obari non posset ante Constantinum, ullam apud Christianos in usu ruisse emeis imaginem pictam aut fabricatam ex ligno, auro, similiV mR--ria ipso quippe primus perhibetur permotus visione coelesti, quae VietOriam in signo crucia portendebat, eum his Verbis E το- νι- VeXulum
imperiaia, Mariam dictum, in formam meis consecisse, ut observat μεα lib. 1. O vita Consisn. cap. 22, 23, et Maome lib. 1. 3t. cap. 4. Ita primis Christiani ne visa quidem unquam erat crin, nedum ut e8set dorata. Ne ex illa prima aetate Christianismi ad annum Domin 300, quemquam adversarii proserunt vel habent, qui crucis adorationem Veloommendet, Vel memoret, ut observat misimus lib. I. do Relig. cultus Ob-
100쪽
jecto, cap. 8. Non quidem dissitemur signum crucis, sed ἀνwσαρκτον, et inafre certo digitorum motu formatum, jam antea in usu fuisse, ut liquet ox Tertuli de coro mili cap. 3 Ad omnem progressum atque promotum,
ad omnem aditum et exitum, &c quaecunque nos conVersatio exercet, frontem crucis signaculo terimus.' Sed id absque lege Scripturae et Apostolica traditione fiebat, ex sola consuetudine et traditione non scripta, ut fatetur ibidem Tertullianus. Verum hoc signo usi Veteres, non ut adorando, nec ut operativo ex opere operato, quod Vult Bellam. lib. 1. de Imaginib. cap. ultimo, sed tantum ut signo discretivo Christianitatis, et tessera, quas invi-eem Christiani intemoscerent, et ut quod probro Vertebatur, quod Christum erucifixum sequerentur, illi gloriae adscriberent; quod bene observat Andreas Masius in Jos xxii. ubi ostendit ex Lactantio, Tertulliano, agian-geno, Basilio, ob eam causam hoc monumentum tanta venerations habitum apud vetustissimos Christianos, non ut adoraretur, sed ut testimonium osset Christi crucifixi. XXXII. eo desunt loca diserta veterum, quibus constat, quam alieni fuerint a crucis adorationes quae omnia recensere non patitur instituti nostri ratio : unus vel alter locus nobis erit instar omnium. Octavius apud
innutium Felicem respondens Caecilio, qui inter turpia et nefanda, quae apud suos de Christianorum cultu et religione spargi et jactati tradit,
crucis quoque cultum memorat, ad hanc calumniam reponit, Cruceu nec colimus, nec optamus, o plane qui ligneos Deos consecratis, cruces ligneas, ut eorum Vestrorum partes, forsitan adoratis.' Ambrosius in
Sati suneb. heodo. ubi de inventione crucis loquitur, Helena, ' inquit, se invenit titulum, regem adoravit, non lignum utique, quia hic gentilis est error et Vanitas impiorum.' Frustra vero hic laudatur Versus, Lactantio tributus, in carmine passionis, Flecte genu, lignumque crucia venerabile adora,' quod Bellam affert lib. 2. de S. Imag. cap. 12. Nam viri docti pridem observarunt carmen esse supposititium, ut observat ichaelahomasius, in notis ad Lactan. et ex eo ossevinus, qui negant hoceamen in ullis codicibus antiquis inveniri. Nec nos movere debet, quod hoc impactum dicatur Christianis a Gentibus, nam a calumniis et criminationibus non procedit argumentum. Quis enim nescit, quam multa Christianis ab iis objecta salsissime fuerint, ut capitis asini adoratio, adoratio solis, Ononychitis, et similia, quae leguntur apud Tertiat in apolog γ jusdem commatis est objectio ista, quam constanter illi refellunt. Vid. TertulLApol cap. 15, 16, 17, ubi non magis illas de capite asini, de sole, do Ononychite, quam hanc de cruce appellat salsam opinionem ideo aequo mentitos Ethnicos cum dicerent crucem a Christianis coli quam cum asini caput, et reliqua. Idem testatur inutius Felix in Octav. Cyrillus lib. .eoni. Julia Celsus sano, qui acerrimus fuit Christianorum adversarius, erueis cultum Christianis nusquam objecisse reperitur in eo quem adversus nostros composuit libello, quem Origenes solide consutavit, quod argumento est, non fuisse suo tempore adoratam crucem. Si enim jam tum adorata fuisset, qui Christi crucifixi cultvi tam aeriter et toties nostris objicit, cur is crucis cultum, qui multo absurdior et tetrior videtur, ne aemel quidem objecisset pXXXIII. Fatendum est sequentibus seculis, gliscente paulatim superstitione, post Constantinummagnum, crucis imagines paulatim in Christianorum oratoria introductas fuisse, maximo ex quo invaluit traditio de inventa ab Helena, Constantini matre, vera Domini cruce, circa annum 326 Cujus anitatem multa tamen evincunt, maxime quod nemo reperitur eorum, qui Helenam Viderunt, iisdemque eum ea semporibis vixerunt, qui